پیشگفتار
عارف عابد و زاهد سالک، رضی الدین علی بن طاوس(قده) در کتاب «اقبال الاعمال» از شیخ طوسی(ره) و ابن ابی قره(ره) از ایوب بن یقطین روایت می کند که پیرامون دعای ]سحر[ از امام رضا علیه السلام پرسش کرد؛ و حضرت رضا(ع) در پاسخ وی فرمودند: «این دعای ابوجعفر محمد بن علی الباقر علیهما السلام در سحرهای ماه مبارک رمضان بوده است.» و حضرت رضا(ع) ویژگیهای زیر را در مورد دعای سحر از پدرشان از امام باقر(ع) نقل می فرمایند:
ـ بزرگی درخواستهای این دعا در درگاه حق تعالی.
ـ سرعت اجابت برای دعاکننده.
ـ وجود اسم اعظم در این دعا.
ـ دعای سحر از مکنون علم حق تعالی است.
ـ سفارش به حفظ این دعا از دسترسی نااهلان.
حضرت باقر(ع) در آخر کلام خویش این دعا را، دعای «مباهله» می خوانند. و دعای مباهله، از دعاهایی است که در اعمال روز بیست و چهارم ذی الحجة (روز مباهله) خوانده می شود و مشابه دعای سحر با اضافاتی است که از ائمه
کتابشرح دعای سحر (ترجمه فارسی)صفحه ا
معصومین(ع) نقل شده است. و در کتابهای دعا مثل «مصباح المتهجّد» شیخ طوسی(ره) و «البلد الامین» و «مصباح» کفعمی و «اقبال الاعمال» نقل شده است.
دعای سحر، دربردارنده اسما و صفات حق تعالی است. و حضرت امام در شرح آن، به مباحث اسما و صفات و بحث دعا و اقسام آن و ... پرداخته و آن را با زبان اهل معرفت همراه آیات و روایات بیان کرده اند و در شرح خویش ضمن بیان و نقل دیدگاههای صاحبان معرفت، برخی نظرات خاصّ خویش را نیز طرح کرده اند. درک و فهم کامل مطالب این اثر نیازمند آشنایی با زبان معارف است.
ـ تاریخ نگارش این اثر سال 1347 ق است، در زمانی که از عمر شریفشان بیش از 27 سال نگذشته بود. و اولین اثر شناخته شده ایشان می باشد.
ـ شرح دعای سحر، بیش از سی سال مخطوط باقی مانده بود و فقط عده ای از نزدیکان و شاگردان ایشان از آن نسخه برداشته و استفاده می کردند. در سال 1359 ش، برای اولین بار متن عربی کتاب همراه ترجمه فارسی به قلم مرحوم آیت الله سید احمد فهری توسط انتشارات نهضت زنان مسلمان منتشر گردید، و پس از دو سال متن عربی آن توسط مؤسسة الوفاء بیروت: با مقدمه آقای فهری انتشار یافت.
ـ مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) به حکم مسئولیت و وظیفه ای که به عهده دارد، متن عربی شرح دعای سحر را با مقابله چند نسخه خطی و تصحیح و تعلیق فهارس فنی در سال 1374 منتشر کرده است.
ـ بیشتر بخشهای اثر فوق در تبیانهای موضوعی که قبلاً انتشار یافته ترجمه گردیده است و هم اکنون ترجمه کامل آن مطابق متن تصحیح شده ارائه می گردد.
ـ برخی از اصطلاحات و تعابیر عرفانی این اثر در پیوست شرحی کوتاه شده
کتابشرح دعای سحر (ترجمه فارسی)صفحه ب
است و تلاش گردیده که شرح آن در حد توان روان باشد تا بهره مندی خوانندگان را افزایش دهد. ولی به دلیل بلندی معارف اهل معرفت و کوتاهی شارح، پیشاپیش از محضر عزیزان و علاقمندان جهت مشکلی مطالب پوزش می طلبیم و از صاحبنظران و علاقمندان می خواهیم ما را از نظرات تکمیلی و اصلاحی خود بهره مند سازند.
در پایان از همه افرادی که در تهیه این اثر ما را یاری داده اند به ویژه آقای محسن باغبان که ویرایش نهایی آن حاصل تلاش ایشان است صمیمانه تشکر می شود.
گروه معارف
معاونت پژوهشی مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)
کتابشرح دعای سحر (ترجمه فارسی)صفحه ج
کتابشرح دعای سحر (ترجمه فارسی)صفحه د