مساله 916ـ برای مرد و زن مستحب است پیش از نمازهای یومیه اذان و اقامه بگویند، ولی پیش از نماز عید فطر و قربان، مستحب است سه مرتبه بگویند اَلصَّلاة و در نمازهای واجب دیگر سه مرتبه اَلصَّلاة را به قصد رجاء بگوید.
مساله 917ـ مستحب است در روز اولی که بچه به دنیا می آید یا پیش از آن که بند نافش بیفتد، در گوش راست او اذان و در گوش چپش اقامه بگویند.
کتابرساله توضیح المسائلصفحه 145
مساله 918ـ اذان هیجده جمله است: اَلله اَکبَرُ چهار مرتبه اَشهَدُ اَن لا اِلهَ اِلاَّ الله اَشهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ الله، حَیَّ عَلَی الصَّلوةِ، حَیَّ عَلَی الفَلاحِ، حَیَّ عَلی خَیرِ العَمَلِ، اَلله اَکبَرُ، لا اِلهَ اِلاَّ الله هر یک دو مرتبه، و اقامه هفده جمله است یعنی دو مرتبه اَلله اَکبَرُ از اول اذان و یک مرتبه لا اِلهَ اِلاَّ الله از آخر آن کم می شود و بعد از گفتن حَیَّ عَلَی خَیرِ العَمَلِ باید دو مرتبه قَد قامَتِ الصَّلوةُ اضافه نمود.
مساله 919ـ اَشهَدُ اَنَّ عَلِیّاً وَلِیُّ الله جزء اذان و اقامه نیست ولی خوبست بعد از اَشهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ الله، به قصد قربت گفته شود.
ترجمۀ اذان و اقامه
اَلله اَکبَرُ یعنی خدای تعالی بزرگتر از آن است که او را وصف کنند. اَشهَدُ اَن لا اِلهَ اِلاَّ الله یعنی شهادت می دهم که غیرخدایی که یکتا وبی همتا است خدای دیگری سزاوار پرستش نیست. اَشهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ الله یعنی شهادت می دهم که حضرت محمد بن عَبدالله صلی الله علیه و آله وسلم پیغمبر و فرستادۀ خداست. اَشهَدُ اَنَّ عَلِیّاً امیرُالمُومنینَ وَلِیُّ الله یعنی شهادت می دهم که حضرت علی علیه الصّلاة والسّلام امیرالمومنین و ولیّ خدا بر همۀ خلق است. حَیَّ عَلَی الصَّلوة یعنی بشتاب برای نماز. حَیَّ عَلَی الفَلاحِ یعنی بشتاب برای رستگاری. حَیَّ عَلی خَیرِ العَمَلِ یعنی بشتاب برای بهترین کارها که نماز است. قَد قامَتِ الصّلوة یعنی به تحقیق نماز برپا شد. لا اِلهَ اِلاَّ الله یعنی خدایی سزاوار پرستش نیست مگر خدایی که یکتا و بی همتا است.
مساله 920ـ بین جمله های اذان و اقامه باید خیلی فاصله نشود و اگر بین آنها بیشتر از معمول فاصله بیندازد، باید دوباره آن را از سر بگیرد.
مساله 921ـ اگر در اذان و اقامه صدا را در گلو بیندازد چنانچه غنا شود، یعنی بطور آوازه خوانی که در مجالس لهو و بازیگری معمول است اذان و اقامه را بگوید، حرام است و اگر غنا نشود مکروه می باشد.
مساله 922ـ درپنج نماز اذان ساقط می شود: اول: نمازعصر روزجمعه. دوم: نماز عصر روز عرفه که روز نهم ذی حجه است. سوم: نماز عشاء شب عید قربان، برای کسی که در مشعرالحرام باشد. چهارم: نماز عصر و عشاء زن مستحاضه. پنجم: نماز
کتابرساله توضیح المسائلصفحه 146
عصر و عشای کسی که نمی تواند از بیرون آمدن بول و غائط خودداری کند و در این پنج نماز در صورتی اذان ساقط می شود که با نماز قبلی فاصله نشود یا فاصلۀ کمی بین آنها باشد، ولی فاصله شدن نافله و تعقیب ضرر ندارد.
مساله 923ـ اگر برای نماز جماعتی اذان و اقامه گفته باشند، کسی که با آن جماعت نماز می خواند، نباید برای نماز خود اذان و اقامه بگوید.
مساله 924ـ اگر برای خواندن نماز جماعت به مسجد رود و ببیند جماعت تمام شده تا وقتی که صفها به هم نخورده و جمعیت متفرق نشده، نمی تواند برای نماز خود اذان و اقامه بگوید در صورتی که برای جماعت اذان و اقامه گفته شده باشد.
مساله 925ـ در جایی که عده ای مشغول نماز جماعتند، یا نماز آنان تازه تمام شده و صفها بهم نخورده است، اگر انسان بخواهد فرادی یا با جماعت دیگری که برپا می شود نماز بخواند، با سه شرط اذان و اقامه از او ساقط می شود:
اوّل: آن که برای آن نماز، اذان و اقامه گفته باشند.
دوّم: آن که نماز جماعت باطل نباشد.
سوّم: آن که نماز او و نماز جماعت در یک مکان باشد، پس اگر نماز جماعت، داخل مسجد باشد و او بخواهد در بام مسجد نماز بخواند، مستحب است اذان و اقامه بگوید.
مساله 926ـ اگر در شرط دوم از شرطهایی که در مساله پیش گفته شده شک کند، یعنی شک کند که نماز جماعت صحیح بوده یا نه، اذان و اقامه از او ساقط است ولی اگر در یکی از دو شرط دیگر شک کند مستحب است اذان و اقامه بگوید.
مساله 927ـ کسی که اذان و اقامۀ دیگری را می شنود مستحب است هر قسمتی را که می شنود بگوید ولی در حکایت اقامه که از دیگری بشنود از (حی علی الصّلوة) تا (حی علی خیر العمل) را به امید ثواب بگوید.
مساله 928ـ کسی که اذان و اقامۀ دیگری را شنیده، چه با او گفته باشد یا نه، در صورتی که بین آن اذان و اقامه و نمازی که می خواهد بخواند زیاد فاصله نشده باشد، می تواند برای نماز خود اذان و اقامه نگوید.
مساله 929ـ اگر مرد اذان زن را با قصد لذّت بشنود، اذان از او ساقط نمی شود. بلکه اگر قصد لذّت هم نداشته باشد، ساقط شدن اذان اشکال دارد.
کتابرساله توضیح المسائلصفحه 147
مساله 930ـ اذان و اقامه نماز جماعت را باید مرد بگوید، ولی در جماعت زنان اگر زن اذان و اقامه بگوید کافی است.
مساله 931ـ اقامه باید بعد از اذان گفته شود و اگر قبل از اذان بگویند صحیح نیست.
مساله 932ـ اگر کلمات اذان و اقامه را بدون ترتیب بگوید، مثلاً حی علی الفلاح را پیش از حی علی الصّلوة بگوید باید از جایی که ترتیب به هم خورده، دوباره بگوید.
مساله 933ـ باید بین اذان و اقامه فاصله ندهد و اگر بین آنها بقدری فاصله دهد که اذانی را که گفته اذان این اقامه حساب نشود مستحب است دوباره اذان و اقامه را بگوید و نیز اگر بین اذان و اقامه و نماز بقدری فاصله دهد که اذان و اقامۀ آن نماز حساب نشود، مستحب است دوباره برای آن نماز، اذان و اقامه بگوید.
مساله 934ـ اذان و اقامه باید به عربی صحیح گفته شود، پس اگر به عربی غلط بگوید، یا به جای حرفی حرف دیگر بگوید، یا مثلاً ترجمۀ آنها را به فارسی بگوید صحیح نیست.
مساله 935ـ اذان و اقامه باید بعد از داخل شدن وقت نماز گفته شود و اگر عمداً یا از روی فراموشی پیش از وقت بگوید باطل است.
مساله 936ـ اگر پیش از گفتن اقامه شک کند که اذان گفته یا نه باید اذان را بگوید، ولی اگر مشغول اقامه شود و شک کند که اذان گفته یا نه، گفتن اذان لازم نیست.
مساله 937ـ اگر در بین اذان یا اقامه پیش از آنکه قسمتی را بگوید شک کند که قسمت پیش از آن را گفته یا نه، باید قسمتی را که در گفتن آن شک کرده بگوید، ولی اگر در حال گفتن قسمتی از اذان یا اقامه شک کند که آنچه پیش از آن است گفته یا نه، گفتن آن لازم نیست.
مساله 938ـ مستحب است انسان در موقع گفتن اذان، رو به قبله بایستد و با وضو یا غسل باشد و دستها را به گوش بگذارد و صدا را بلند نماید و بکشد و بین جمله های اذان کمی فاصله دهد و بین آنها حرف نزند.
کتابرساله توضیح المسائلصفحه 148
مساله 939ـ مستحب است بدن انسان در موقع گفتن اقامه آرام باشد و آن را از اذان آهسته تر بگوید و جمله های آن را به هم نچسباند، ولی به اندازه ای که بین جمله های اذان فاصله می دهد، بین جمله های اقامه فاصله ندهد.
مساله 940ـ مستحب است بین اذان و اقامه یک قدم بردارد، یا قدری بنشیند یا سجده کند یا ذکر بگوید یا دعا بخواند یا قدری ساکت باشد یا حرفی بزند یا دو رکعت نماز بخواند ولی حرف زدن بین اذان و اقامۀ نماز صبح مستحب نیست، ولی نماز خواندن بین اذان و اقامۀ نماز مغرب را به امید ثواب بیاورد.
مساله 941ـ مستحب است کسی را که برای گفتن اذان معین می کنند، عادل و وقت شناس و صدایش بلند باشد و اذان را در جای بلند بگوید.
کتابرساله توضیح المسائلصفحه 149