احکام نِکاح یا ازدواج و زناشویی

شرایط عقد

مساله 2370ـ‏ عقد ازدواج چند شرط دارد:‏

‏اول: آن که به عربی صحیح خوانده شود به احتیاط واجب، و اگر خود مرد و زن‏

کتابرساله توضیح المسائلصفحه 375
‏نتوانند صیغه را به عربی صحیح بخوانند، به هر لفظی که صیغه را بخوانند صحیح‏‎ ‎‏است و لازم هم نیست که وکیل بگیرند اما باید لفظی بگویند که معنی ‏«زَوَّجتُ وَ‎ ‎قَبِلتُ»‏ را بفهماند.‏

‏دوم: مرد و زن یا وکیل آنها که صیغه را می خوانند قصد انشاء داشته باشند یعنی‏‎ ‎‏اگر خود مرد و زن صیغه را می خوانند، زن به گفتن ‏«زوجتک نفسی»‏ قصدش این‏‎ ‎‏باشد که خود را زن او قرار دهد و مرد به گفتن ‏«قبلت التزویج»‏ زن بودن او را برای‏‎ ‎‏خود قبول نماید، و اگر وکیل مرد و زن صیغه را می خوانند، به گفتن ‏«زوجت و قبلت»‎ ‎‏قصدشان این باشد که مرد و زنی که آنان را وکیل کرده اند، زن و شوهر شوند.‏

‏سوم: کسی که صیغه را می خواند بالغ و عاقل باشد، چه برای خودش بخواند یا‏‎ ‎‏از طرف دیگری وکیل شده باشد.‏

‏چهارم: اگر وکیل زن و شوهر یا ولیّ آنها صیغه را می خوانند، در عقد، زن و‏‎ ‎‏شوهر را معین کنند مثلاً اسم آنها را ببرند یا به آنها اشاره نمایند. پس کسی که چند‏‎ ‎‏دختر دارد، اگر به مردی بگوید زوجتک احدی بناتی (یعنی زن تو نمودم یکی از‏‎ ‎‏دخترانم را) و او بگوید قبلت یعنی قبول کردم، چون در موقع عقد، دختر را معین‏‎ ‎‏نکرده اند عقد باطل است.‏

‏پنجم: زن و مرد به ازدواج راضی باشند، ولی اگر زن ظاهراً به کراهت اذن دهد و‏‎ ‎‏معلوم باشد قلباً راضی است عقد صحیح است.‏

مساله 2371ـ‏ اگر در عقد یک حرف غلط خوانده شود که معنی آن را عوض کند‏‎ ‎‏عقد باطل است.‏

مساله 2372ـ‏ کسی که دستور زبان عربی را نمی داند، اگر قرائتش صحیح باشد‏‎ ‎‏و معنای هر کلمه از عقد را جداگانه بداند و از هر لفظی معنای آن را قصد نماید‏‎ ‎‏می تواند عقد را بخواند.‏

مساله 2373ـ‏ اگر زنی را برای مردی بدون اجازۀ آنان عقد کنند و بعداً زن و مرد‏‎ ‎‏بگویند به آن عقد راضی هستیم عقد صحیح است.‏

مساله 2374ـ‏ اگر زن و مرد یا یکی از آن دو را به ازدواج مجبور نمایند و بعد از‏‎ ‎‏خواندن عقد راضی شوند و بگویند به آن عقد راضی هستیم عقد صحیح است.‏


کتابرساله توضیح المسائلصفحه 376
مساله 2375ـ‏ پدر و جد پدری می توانند برای فرزند نابالغ یا دیوانۀ خود که به‏‎ ‎‏حال دیوانگی بالغ شده است ازدواج کنند. و بعد از آن که آن طفل بالغ شد یا دیوانه‏‎ ‎‏عاقل گردید، اگر ازدواجی که برای او کرده اند مفسده ای نداشته نمی تواند آن را به‏‎ ‎‏هم بزند و اگر مفسده ای داشته می تواند آن را به هم بزند.‏

مساله 2376ـ‏ دختری که به حد بلوغ رسیده و رشیده است یعنی مصلحت خود‏‎ ‎‏را تشخیص می دهد، اگر بخواهد شوهر کند، چنانچه باکره باشد، باید از پدر یا جد‏‎ ‎‏پدری خود اجازه بگیرد، و اجازۀ مادر و برادر لازم نیست.‏

مساله 2377ـ‏ اگر پدر و جد پدری غایب باشند، بطوری که نشود از آنان اذن‏‎ ‎‏گرفت و دختر هم احتیاج به شوهر کردن داشته باشد لازم نیست از پدر و جد پدری‏‎ ‎‏اجازه بگیرند. و نیز اگر دختر باکره نباشد در صورتی که بکارتش بواسطۀ شوهر‏‎ ‎‏کردن از بین رفته باشد، اجازه پدر و جد لازم نیست. ولی اگر بواسطۀ وطی به شُبهه یا‏‎ ‎‏زنا از بین رفته باشد، احتیاط مستحب آن است که اجازه بگیرند.‏

مساله 2378ـ‏ اگر پدر، یا جد پدری برای پسر نابالغ خود زن بگیرد پسر ـ بعد از‏‎ ‎‏رسیدن به سن قابل برای تمتع گرفتن ـ باید خرج زن را در صورتی که از او تمکین‏‎ ‎‏داشته باشد بدهد.‏

مساله 2379ـ‏ اگر پدر یا جد پدری برای پسر نابالغ خود، زن بگیرد، چنانچه پسر‏‎ ‎‏در موقع عقد مالی داشته، مدیون مهر زن است، و اگر در موقع عقد مالی نداشته،‏‎ ‎‏پدر، یا جد او باید مهر زن را بدهند.‏

‎ ‎

کتابرساله توضیح المسائلصفحه 377