فصل نهم : خاطرات حجت ‌الاسلام والمسلمین محمد رضا ناصری

دستگیری و تبعید امام خمینی به ترکیه

‏روز 13 آبان 1343 من در حرم حضرت معصومه‏‎ ‎‏(س) بودم و درها را بسته بودند و ‏‎ ‎‏نمی‌گذاشتند کسی خارج شود. نماز صبح را خواندم و پس از مدتی به حجره‌ام در ‏‎ ‎‏مدرسه دارالشفاء رفتم و گفتند که حکومت نظامی است و امام دستگیر شده است. ‏‎ ‎‏تبعید امام خمینی در ماه جمادی‌الثانی بود و این واقعه به سبب سخنرانی ـ و سپس ‏‎ ‎‏اعلامیه ـ در چهار آبان بر ضد تصویب کاپیتولاسیون در مجلس بود. با انتشار اعلامیه ‏‎ ‎‏ساواک، مشخص شد که ایشان به ترکیه تبعید شده است.‏

‏در قم طلبه‏‏‌‏‏ها تظاهرات کردند و واهمه داشتند که در ترکیه امام را اذیت کنند و ‏‎ ‎‏به دنبال آن دولت مجبور شد ملاحظه کند و دولت ترکیه هم حساب کارش را کرد. ‏‎ ‎‏حاج آقا مصطفی خمینی نیز دستگیر و پس از آزادی به ترکیه ـ نزد پدر بزرگوارشان ـ ‏‎ ‎‏تبعید شد. البته با توجه به گستردگی قیام علما، دولت مجبور شد ملاقات‏‏‌‏‏هایی، 2 یا 3 ‏‎ ‎‏ملاقات ترتیب بدهد و در آن نمایندگان آیت‏‏‌‏‏الله خوانساری و بعضی علما با امام خمینی ‏‎ ‎

خاطرات سال های نجـفج. 2صفحه 198
‏در ترکیه دیدار داشته باشند تا خبر سلامتی ایشان را به علما و طلاب معترض اعلام ‏‎ ‎‏کنند. اگرچه اوضاع کمی آرام شد ولی طلاب تظاهرات مختلفی برپا کردند که دیگر ‏‎ ‎‏تبعید بس است. صدرالاشراف که جیره‌خوار و مقرری‌بگیر دربار بود با مراجع قم ‏‎ ‎‏ملاقات‏‏‌‏‏هایی داشت نظر داده بود که اگر امام به قم بازگردد که مشکل است و اگر هم ‏‎ ‎‏در تبعید بماند مشکل‏‏‌‏‏تر، پس بهتر است میانه را انتخاب کرد و ایشان را به نجف تبعید ‏‎ ‎‏کرد. بر این اساس، در مهر 1344 امام خمینی و حاج آقا مصطفی به نجف تبعید شدند.‏

خاطرات سال های نجـفج. 2صفحه 199