بررسی اصول تعلیم و تربیت از منظر امام خمینی
احمدرضا توحیدی
تحلیلی درباره تلاشهای امام خمینی (ره) در زمینه تحقق اهداف و آرمانهای جمهوری اسلامی در زمینه تربیت امت است. از دیدگاه نویسنده در فرهنگ اسلامی، تربیت در مورد نظام هستی مصداق یافته و همه چیز در راستای تربیت قرار دارند. به طوری که در قرآن کریم، حدود نهصد و هفتاد مورد از خداوند به عنوان «رب» یاد شده است و پروردگاری از غیر خداوند، نفی شده است و رب به معنای خالق و مدیر و مربی است.
بر اساس آیات قرآن، تربیت بر سراسر نظام هستی حاکم، و همه چیز در حال تربیت پذیری و کمال یابی است و این کار، تنها با اراده خداوند انجام می گیرد.
لذا با توجه به این نکات می توان دریافت که بخش مهم و قابل توجه، از شناخت تعلیم و تربیت و اهداف آن از نظر حضرت امام (ره) به شناخت هدف رسالت انبیای الهی به ویژه پیامبر اسلام حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم وابسته است، زیرا حضرت امام (ره) در هیچ جا سخنی از تعلیم و تربیت مطرح نمی کنند مگر اینکه از انبیای الهی صلوات الله علیهم اجمعین الهام گرفته باشند و تصریح می نمایند موضوع علم انبیای تربیت انسان است، تمام انبیای موضوع علمشان، انسان است آمده اند انسان را تربیت کنند.
مجموعه آثار کنگره اندیشه های اخلاقی ـ عرفانی امام خمینی (ره) ـ جلد 15چکیده مقالات کنگرهصفحه 273
ایشان با اشاره به اینکه گرفتاری همه ما برای این است که تزکیه و تربیت نشده ایم، اشتغال به تهذیب نفس و تصفیه اخلاق را بزرگ ترین مهمات و اوجب واجبات عقلیه می دانند.
از دیدگاه ایشان اسلام، قرآن، انبیا و ائمه (ع) همگی در تربیت انسان که عصاره هستی می باشد نقش مهمی دارند.
او در مورد تأثیر تعلیم و تربیت، عوامل و فاکتورهای مختلفی را دخیل می دانند که بعضی از آنها عبارت اند از: اصل تقدم اصلاح مربی به متربی، عقلانی بودن نظام تعلیم و تربیت، خدا محوری یا اخلاص، امید در تعلیم و تربیت، نقش انگیزه و اراده فردی متربی، تحصیل علوم و تربیتهای سازنده و اصل توجه و عدم انحراف تعلیم و تربیت.
مجموعه آثار کنگره اندیشه های اخلاقی ـ عرفانی امام خمینی (ره) ـ جلد 15چکیده مقالات کنگرهصفحه 274