قدم ها و موانع سلوک
محمود ماشی
تحلیلی از موانع و مراحل سلوک از دیدگاه امام خمینی است. هدف از این تحلیل آن است که، معلوم شود شرایط و عوامل اصلی سلوک کدام است و موانع آن چیست و یک سالک باید چه منازل و مراحلی را طی کند. به باور امام خمینی از مهم ترین شرایط و عوامل سلوک آن است که سالک رذایل اخلاقی خویش را درمان کند و وجودش را از آفاتی مانند حب دنیا، خیانت در امانت، خود بینی و دروغ، کبر و حسادت، غضب و عصبیت، و غیبت و تهمت پاک سازد. ایشان برای رسیدن به این مقصد پیشنهاد می کنند که سالک باید بکوشد از راه توبه و توسل و توکل و مراقبه و تهجد و تفکر در مرگ و صبر و رضا، درونش را شستشو داده و خود را برای کسب فضایل اخلاقی آماده نماید. به باور امام کلیه صفات و ویژگیهایی که تحت عنوان رذایل اخلاقی قرار می گیرند، از جنود جهل بوده و شیطانی هستند، و در مقابل، تمام صفات و خصوصیاتی که ذیل عنوان مضایل اخلاقی جای دارند، از جنود عقل به شمار آمده و اوصافی رحمانی می باشند. بر این اساس ایشان معتقد است عقل و جهل در نقطه مقابل یکدیگر قرار دارند و هر آنچه از جنود عقل به حساب آید، از شرایط سلوک است، و اوصافی که ریشه در جهل داشته و شیطانی هستد جز موانع سلوک محسوب می شوند و باید با آنها مبارزه کرد.
مجموعه آثار کنگره اندیشه های اخلاقی ـ عرفانی امام خمینی (ره) ـ جلد 15چکیده مقالات کنگرهصفحه 253