تحلیل انتقادی عرفان

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏  ‏‏تحلیل انتقادی عرفان‏

‏‏حجة الاسلام والمسلمین خلیل رضا منصوری‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏تحلیلی از رویکردهای گوناگون درباره مفهوم و ماهیت عرفان و‏‎ ‎‏کارکردهای آن در ساحتهای فردی و اجتماعی است. در این تحلیل نخست‏‎ ‎‏از نقد پذیری عرفان گفت و گو می شود و ثابت می گردد که عرفان دارای‏‎ ‎‏ماهیتی نقد پذیر است، سپس از چیستی و ماهیت عرفان سخن به میان‏‎ ‎‏می آید و شهود عرفانی و نقش آن در معنا بخشی به هستی مورد بررسی‏‎ ‎‏قرار می گیرد. نویسنده در ادامه، عرفان و نهادهای دینی را به بحث گذاشته‏‎ ‎‏و نتیجه گرفته است عرفان و نهادهای دینی در مقابل هم قرار دارند و از دو‏‎ ‎‏جریان متمایز از یکدیگر پیروی می کنند.‏

‏‏در بخشهای بعدی مقاله به ترتیب از فقه و عرفان و نسبت میان آن دو، و‏‎ ‎‏نیز زبان نمادین عرفان گفت و گو شده است. نویسنده، با ارایۀ تحلیلی‏‎ ‎‏انتقادی از مفاهیم نظری تصوف و تفاوت آن با تصوف فلسفی، به مبانی‏‎ ‎‏تصوف در گریز از مسئولیت و انزوا طلبی پرداخته و عرفان مورد نظر امام‏‎ ‎‏را عرفانی مسئولیت پذیر و اجتماع گرا معرفی کرده است. به باور امام التزام‏‎ ‎‏به شریعت، شرط لازم طریقت است و بدون اخذ به ظواهر شریعت امکان‏‎ ‎‏ندارد که بتوان به باطن شریعت دست یافت و به حقیقت رسید. نویسنده‏‎ ‎‏بخش پایانی مقاله را، به روش تفسیری عارفان اختصاص داده و با بیان‏‎ ‎‏نمونه هایی از سخنان امام یادآور شده است. بهترین روش تفسیری قرآن،‏‎ ‎‏روش عرفانی است.‏

‏‏ ‏

‏‎ ‎

‏‎