تأویل در آثار عرفانی امام خمینی
حجة الاسلام و المسلمین سید محمد علی ایازی
این مقاله در پی بررسی مسأله «تأویل» از دیدگاه امام خمینی است. نویسنده معتقد است، برجسته ترین ویژگی آثار امام که به گونه ای در شرح و توضیح آیات قرآن است، صبغه تأویل است، که از آن گاهی به اشارات، لطایف و تأویلات نیز یاد شده است. وی، بر این اعتقاد است که بدون شک این تاویلات از نوع عرفانی است؛ زیرا تأویل در عالم اسلام شاخه ها و گرایشهای گوناگونی دارد، و بر اساس جهت گیری قرآن پژوهان متفاوت گردیده است تأویل کلامی، فلسفی، عقلی، فقهی و تأویل عرفانی نمونه ای از این گرایشهاء است. نویسنده در این اثر ابتدا، به بررسی معنای تأویل پرداخته و می نویسد؛ تأویل عرفانی کشف حقایق، عوالم، شناخت مراتب برای هدایت و راهنمایی سلوک انسانیت و تربیت نفوس و رسیدن به مقام قرب است. این هدف مهم ترین مسأله عرفان در تأویل است. سپس درباره علت گرایش به تأویل عرفانی می نویسد امام منبع و علت گرایش به تأویل عرفانی را قرآن کریم و جهت گیریهای گسترده به مسائل معنوی و سیرو سلوکی می داند، نه نهضت ترجمه و انتقال علوم یونانی و یهودی و اشراقات ایران پیش از اسلام.
وی برجسته ترین ویژگی تأویل در عرفان امام را متکی بودن ایشان به روایات و آموزه های اهل بیت می داند. روش تأویل عرفانی امام را از دیگر مباحث است که نویسنده آن را مورد توجه قرار داده و می نویسد روش
مجموعه آثار کنگره اندیشه های اخلاقی ـ عرفانی امام خمینی (ره) ـ جلد 15چکیده مقالات کنگرهصفحه 236
تأویل عرفانی امام به دو روش علمی و عملی است که البته امام در تمام علوم عرفانی را به علوم عملی برمی گرداند. حتی علم توحید و کلمه توحید را که از باب تفعیل است از کثرت به وحدت رفتن و سیر و سلوک در جهت مستهلک شدن در حق تأویل می کند.
مجموعه آثار کنگره اندیشه های اخلاقی ـ عرفانی امام خمینی (ره) ـ جلد 15چکیده مقالات کنگرهصفحه 237