عوالم سته و حضرات خمس
حجة الاسلام و المسلمین محمد رضا مصطفی پور
مقاله در صدد تبیین و تشریح دو اصطلاح (عوالم و حضرات) ازدیدگاه فیلسوفان و عارفان است. مباحث این اثر در سه فصل سامان یافته است. نویسنده، در فصل اول معنای لغوی و اصطلاحی عوالم و حضرات را بیان کره و می نویسد. «حضرت» در اصطلاح عارفان مساوی با مظهر است، یعنی چیزی که محل ظهورِ حضور حق و جمال و کمال او باشد، چرا که عارفان موجودات جهان را جلوه گاه حق می دانند با توجه به معنای لغوی و اصطلاحی عالم به حضرت - که به طور مفصل در این مقاله آمده روش می شود که مراتب وجودات به اعتبار وجود «حضرات» و به اعتبار تعینات «عوالم» نامیده می شوند فصل دوم در بیان تعداد عوالم و حضرات است. در این فصل به تعداد عوالم از دیدگاه فلاسفه و عرفا پرداخته شده. نویسنده ابتدا، این موضوع از نگاه فلاسفه مشاء، اشراق و پیروان حکمت متعالیه به بحث گذاشته، سپس دیدگاه عارفان را در این زمینه مطرح کرده است، و می نویسد: عرفا نیز مانند فلاسفه در تعداد عوالم اختلاف دارند برخی قایل به شش عالم عده ای نیز بین پنج تا سه عالم را معتقدند. امام خمینی نیز از جمله عارفانی است که تعداد حضرات و عوالم را پنج دانسته است، وی در تعلیفه بر فصوص، چون گفته قیصری را مطابق با ذوق عرفانی ندانسته، ترتیب عوالم را با تربیتی دیگر بیان کرده است.
نویسنده فصل سوم، این مقاله را به شرح و معرفی اجمالی هر یک از عوالم و حضرات اختصاص داده است.
مجموعه آثار کنگره اندیشه های اخلاقی ـ عرفانی امام خمینی (ره) ـ جلد 15چکیده مقالات کنگرهصفحه 229