مبانی و راه کارهای تربیتی از منظر امام
سید حسن بنائی
امام خمینی رهبر فرزانه انقلاب اسلامی منشا تحولاتی در نفوس انسانها و جهان معاصر بوده است و این تحول مدیون تربیت خاص ایشان و هدایتهای پیامبر گونه وی است. تبعات این تربیت در پروسه خودسازی فردی و تربیت شاگردان و بُروز یک انقلاب اجتماعی و فکری به بار نشسته است. امام در حیطه پرورش سه رکن خداشناسی، انسان شناسی و اسلام شناسی حرکت خود را شروع کرده است. زیربنای اصلی اندیشه های ایشان چه در مسائل تربیتی و چه در مسائل سیاسی اجتماعی همانا چگونگی خداشناسی اوست.
انسان شناسی در بین مبانی فکری تعلیم و تربیت از منظر امام است. وی، در این بُعد با بیان ارزش قوای آدمی و عشق به فطرت کمال جویی انسانها، به شکوفایی استعدادهای انسانهای مؤمن پرداخته و آنها را به بیداری فطرتهای خفته یا غبار گرفته فرا می خواند از دوری از پلیدیها با توجه به انقلاب درونی شروع کرده و با مرکبهای راهوار فطرت خداجویی، ایثار و مهربانی و تواضع اقیانوس خروشان انسانها را به مقام طمانیه سوق می دهد. اسلام شناسی از مبانی و بلکه از ابزارهای کار آمد رشد و تعالی انسانها در منظر امام است.
نظر اسلام به اینکه دین اجتماعی، کامل و فعال است به همان اندازه در حرکت معتقدات خویش به سوی کمال نقش ایفا می کند از محورهایی که
مجموعه آثار کنگره اندیشه های اخلاقی ـ عرفانی امام خمینی (ره) ـ جلد 15چکیده مقالات کنگرهصفحه 219
برای تربیت بشریت از متن اسلام به وسیله امام شکل شیوه ای تربیتی یافته است ایجاد نیاز تکرار نصایح و عمل به دستور العمل سالکان راه خداست. امام پس از طرح اهمیت نفس اسلامی و تأکید در حفظ پاکی او به راه های وصول به حق تصریح می کند او انسانها را به تبعیت از اهل سلوک ، به محاسبه نفس روزانه، مشارطه، مراقبه فرا می خواند.چون نفس دارای حالات و مراتب است از حساسیت خاصی برخودار است، پس ضمن متهم کردن نفس برای خودسازی، اهرم مدارا را نباید از دست داد و پیش از اندازه نباید از آن کار کشید. شروع این مبارزه نفسانی در هر زمان ضروری و بهترین موقع آن در نظر امام هنگام جوانی است برای رسیدن به کمالات نفسانی باید بارذایلی چون ریا، عجب، خودبینی مبارزه کرده و برای رسیدن به عرش الهی باید بر فرش انانیت گام نهاد. این اساسی ترین راه وصول به حق تعالی است.
مجموعه آثار کنگره اندیشه های اخلاقی ـ عرفانی امام خمینی (ره) ـ جلد 15چکیده مقالات کنگرهصفحه 220