امام خمینی با رهبرد اول
مهتاب رضاپور
دفاع مقدس ایرانیان در مقابل حمله عراق، نزدیک به یک دهه از تاریخ این مرز و بوم را در بر می گیرد. جنگی که به دلیل ویژگیهای اخلاقی و عرفانی حضرت امام خمینی(س) از بسیاری جهات با سایر منازعات و چالشهای مشابه، متفاوت و دیگر گونه می نماید. ملت ایران با انواع و اقسام اقوام و طوایف و زبانها و حتّی مذاهب و ادیان گوناگون در طی این دوران همچو پروانه بر گرد شمع وجود امام(س) می چرخیدند و حماسه ها می سرودند، به گونه ای که نمی توان در این غزل بلند عشق و خون و فتح و شهادت و لقاء گروه بزرگی را اقشار جامعه ایرانی را کنار گذاشت.
استراتژی را هنر و علم به کارگیری منابع جنگ در راستای تأمین بیشترین حمایت از سیاست ملی در جهت افزایش احتمال نیل به پیروزی و پیامدهای مساعد آن تعریف می کنند. اما در شرایط نوین هر تعریف رضایت بخشی از استراتژی باید اندیشه های راهبردی در دوران صلح را نیز در نظر داشته باشد و جایگاه مناسب استفاده از قوه قهریه را در عرصه کلّی سیاستگذاری خارجی مشخص کند.
سیر تحول تاریخی استراتژی بیانگر این است که با گذشت زمان ارزش عناصر انسانی اهمیت بیشتری یافته است و هرقدر ارزش عناصر انسانی بیشتر شد، نحوه طراحی جایگاه انسان در استراتژی نیز دارای اهمیت بیشتری گردید، از این رو در این حوزه با دکترین هایی رو به رو می شویم
مجموعه آثار کنگره اندیشه های اخلاقی ـ عرفانی امام خمینی (ره) ـ جلد 15چکیده مقالات کنگرهصفحه 214
که با عناصر انسانی و روان شاختی سر و کار دارند. هدف در استراتژی معاصر، حفظ هر چه بیشتر نیروهای «خودی» است. از سوی دیگر منابع انسانی جبهه دشمن نیز، دارای اهمیت می باشند، پس وسعت جمله ها به ایشان افزایش می یابد و سلاحهای مخرب هسته ای و شیمیایی تعداد بیشتری از مردم، اعم از نظامی و غیر نظامی را مورد اصابت قرار می دهند.
راهبرد ملی هر جامعه، با تکیه بر محورهای ارزشی مطلوب همان جامعه، در جهت رسیدن به امنیت، طراحی می شود، پس با توجه به جایگاه انسان در استراتژی ملی و دفاعی، هر عاملی که سبب هدفداری، انسجام و وحدت عناصر انسانی شود، همان عامل می تواند درتعریف، ایجاد و تثبیت امنیت دخیل باشد که به دنبال آن بحث ایجاد «هدف» یا «هدفدار» استراتژی ملی مطرح می گردد.
امام خمینی(س) با مبانی برگزیده خود که شامل هدفداری خلقت، رشد انسان و تکلیف گرایی، نوع ویژه ای از استراتژی را طراحی کردند. ازمنظر ایشان، تکلیف را از جنس رحمت و لطف الهی است، پس جنگ نیز اگر در راه انجام وظیفه و تکلیف الهی باشد، عین رحمت است، رحمتی که به واسطه آن یک ملت تهذیب می شوند و یا موانع تهذیب ایشان از بین می رود. در طرح «راهبرد دفاعی» هدفداری مهم ترین عنصر است. نقطه برجسته استراتژی دفاعی امام(س) استحکام اصول هدفدار این راهبرد است.
اهداف برگزیده حضرت امام در دو بُعد درونی و بیرونی انسان سرگشته قرن حاضر را مخاطب قرار می دهند، در حقیقت نقش ویژه حضرت امام در استراتژی دفاعی آن دوران، ایجاد حداکثر انگیزش ملی در بین ملت برای دستیابی به آرمانی واحد بود، چنانکه خاستگاه این انگیزش، ریشه در حقیقت و فطرت انسانها داشت و ایشان با دیدگاه عرفانی خود آن را شناسایی کرده بودند. تعریف امنیت و آرامش با نگاه به درون انسان و
مجموعه آثار کنگره اندیشه های اخلاقی ـ عرفانی امام خمینی (ره) ـ جلد 15چکیده مقالات کنگرهصفحه 215
شناخت قابلیتها و تواناییهای وی، نیازهای اصیل او را پاسخ گو خواهد بود و انجام و اتّفاق را برای او به همراه می آورد. در واقع ایمان، انسجام و انفاق روحی و امنیت اتفاق بیرونی است.
«جهاد اکبر» سرشار ساختن وجود انسان از عناصر هدفدار است و «جهاد اصغر» موجد امنیت جامعه می باشد، و امام(س) از این دو عامل برای ایجاد حرکت و پیشبرد اهداف جنگ استفاده کردند. در عین حال راهبرد «رو به پیش» پیشنهادی امام خمینی(س) نه تنها از عافیت طلبی و محافظه کاری بر کنار است، بلکه در صدد تغییر و اصلاح وضعیت حاکم در جهان دو طبقه است.
مجموعه آثار کنگره اندیشه های اخلاقی ـ عرفانی امام خمینی (ره) ـ جلد 15چکیده مقالات کنگرهصفحه 216