جایگاه عرفان در اندیشه سیاسی- عرفانی امام خمینی
حجة الاسلام و المسلمین خلیل رضا منصوری
نویسنده در بحث اصلی خود، یعنی جایگاه عرفان در اندیشه سیاسی امام را با برداشت امام از عرفان شروع می کند و با اشاره به اینکه عرفان مورد نظر امام موجب کناره گیری و عزلت نمی شود به ابعاد مختلف عرفانی می پردازد و می گوید عرفان شیعی که از معارف درونی دین است اهتمام ویژه ای به تأثیرات عرفانی بر جامعه مبذول می دارد و این امر ریشه در گرایش اجتماعی تشیع دارد. در عرفان شیعی، زاهد شب همان شیر روز و مرد میدان عمل اجتماعی و سیاسی است، بنابراین. وظیفه هر فرد افزودن بر اصلاح و خود سازی فردی، اصلاح اجتماعی هم هست.
نگارنده پس از بیان رابطه عرفان و اجتماع به راهکارهای عمومی سازی عرفانی در اندیشه امام می پردازد و با اشاره به عوامل گوشه گیری و انزوای عارفان می نویسد: امام خمینی می کوشد تا عرفانی که به همین جهات سیاسی، اجتماعی و فشارهای درونی و بیرونی از جامعه رخت بر بسته را به متن جامعه دین داران بیاورد و اضافه می کند: اجتماعی و سیاسی کردن شریعت و طریقت، مهم ترین هدف امام در تمام طول زندگی اش بود، فقه فردی را به فقه اجتماعی تبدیل کرد و عرفانی خصوصی را به حوزۀ عمومی دین داران کشاند.
در بخش دیگری، نویسنده با طرح این سؤال که آیا نگاه عرفانی به انسان و جهان، اندیشه سیاسی و اجتماعی خاصی به دنبال آورد یا تأثیری
مجموعه آثار کنگره اندیشه های اخلاقی ـ عرفانی امام خمینی (ره) ـ جلد 15چکیده مقالات کنگرهصفحه 204
در حوزه سیاسی نمی تواند داشته باشد، در جواب با اشاره به وجود در نظریه در این مورد به تأثیر رویکردهای عرفانی در حوزۀ اندیشه سیاسی می پردازد و می گوید عرفانِ صحنه اجتماعی و سیاسی را به همان مقدار که دنیوی است، اُخروی و معنوی می کند.
در پایان نویسنده می افزاید، امام هیچ گاه میان وظائف فردی و اجتماعی یک مسلمان جدایی قابل نشدند، عبادت در نزد ایشان، اجتماعی و سیاسی است و سیاست نیز عرفانی و معنوی است.
مجموعه آثار کنگره اندیشه های اخلاقی ـ عرفانی امام خمینی (ره) ـ جلد 15چکیده مقالات کنگرهصفحه 205