معیارهای اخلاقی سیاسی اسلام در جامعه مدنی ازدیدگاه امام
سیدکاظم سید باقری
نویسنده در این مقاله، سعی دارد تا با تبیین جامعه مدنی و شاخصه ها و ویژگیهای آن و همچنین معیارهای اخلاقی سیاسی اسلام به ویژه از دیدگاه امام خمینی(ره) ضمن بحثی مقایسه ای و تطبیقی به تناض یا تطابق این معیارها با یکدیگر بپردازد.
نویسنده در بخش اول، مفاهیم اساسی بحث همچون جامعۀ مدنی، جامعۀ دینی و... ، را تبیین می نماید و پس از اشاره به پیشینۀ بحث، مؤلفه های اخلاق اجتماعی ـ سیاسی اسلام را بر می شمارد.
از نظر نویسنده، عدالت، مسئولیت و رضایت عمومی مسلمانان، رعایت قانون، مشورت، امر به معروف و نهی از منکر و نصیحت «ائمه مسلمین» از مؤلفه های اساسی اخلاق اجتماعی ـ سیاسی اسلام است که نویسنده با تأکید بر اندیشه های امام، این مؤلفه را بازیابی و تبیین می نماید.
سپس در بخش بعدی مقاله، مؤلفه های جامعۀ مدنی را ـ تعقل و خرد ورزی، پذیرش اختلاف عقیده و رقابت، قانون و رعایت حقوق و آزادی شهروندان، حق انتخاب و مشارکت و نظارت و کنترل قدرت برمی شمرد.
در پایان نیز، ضمن بحث تطبیقی و مقایسه ای مؤلفه های سازگار و ناسازگار در دو حوزه را برشمرده و سرانجام به این نتیجه می رسد که، با اینکه برخی از مؤلفه ها در دو حوزه با هم ناسازگارند، ولی از طرف دیگر
مجموعه آثار کنگره اندیشه های اخلاقی ـ عرفانی امام خمینی (ره) ـ جلد 15چکیده مقالات کنگرهصفحه 163
نمی توان گفت که همۀ مؤلفه های جامعۀ مدنی با مؤلفه های اخلاق اجتماعی ـ سیاسی اسلام ناسازگارند و امکان ایجاد جامعۀ مدنی اسلامی وجود ندارد، بلکه در عمل و اجرا می توان این تزاحم ها را با تغییر در مبانی جامعۀ مدنی غربی کم رنگ و سرانجام از بین برد.
مجموعه آثار کنگره اندیشه های اخلاقی ـ عرفانی امام خمینی (ره) ـ جلد 15چکیده مقالات کنگرهصفحه 164