نوآوری ها و بدایع عرفانی امام خمینی
مهدی نکوئی سامانی
شناخت همه جانبه امام خمینی به عنوان عارفی بی نظیر و متألّهی حکیم با بررسی و مطالعه اندیشه های ملکوتی و مشاهدات ونوآوری های عرفانی آن عارف ربانی و تطبیق و مقایسه این نظریات با آرای ارباب معرفت و عرفان، امکان پذیر است. از این رو مؤلّف در این مقاله بر آن است تا با نگاهی اجمال به برخی نو آوری ها و ابتکارات عرفانی امام(ره) شأن و منزلت عرفانی امام(ره) را، بهتر و بیشتر شناخته و به طالبان حقیقت و رهروان و سالکان الی الله بشناساند.
امام خمینی به عنوان یکی از عرفای بزرگ جهان اسلام شمرده می شوند. اگر چه برخی ایشان را در زمره شارحان و شاگردان مکتب عرفانی ابن عربی دانسته اند، ولی بررسی و تعمق درآثار و آراء عرفانی آن عارف بی نظیر مبین این امر است که وی نه تنها شاگرد مکتب محیی الدین نیست، بلکه دارای مسلک و مشربی متعالی تر و شامخ تر در عرفان است، عرفانی جامع، که با عقل و وحی تناسب دارد. امام خمینی (ره) را می توان هم محیی الدین شمرد و هم احیاگر عرفان اسلامی و هم مبتکر و بنیان گذار عرفانی شیعی.
ایشان مشرب جدیدی در بین مسلکهای عرفانی بر اساس مبانی عرفانی شیعی ارائه نمایند. عرفان امام دارای ویژگیهای متمایز از سایر مکاتب عرفانی است که می توان موارد ذیل را از آن جمله بر شمرد.
1
مجموعه آثار کنگره اندیشه های اخلاقی ـ عرفانی امام خمینی (ره) ـ جلد 15چکیده مقالات کنگرهصفحه 151
. جامع نگری بین عقل و وحی و عرفان، جمع بین شریعت و طریقت و حقیقت.
2. حضور عرفان امام در تمامی ابعاد حیات انسانی آن گونه که در خود امام عارف، جنبه های عرفانی بر سایر ابعاد علمی و شخصیتی ایشان غلبه داشت و در سیاست و حیات اجتماعی ایشان نیز تجلی و تبلور داشت.
3.ابتکارات کلامی و تعابیر جدید در ادبیات عرفانی ابداع کرد.
4. هدایت و دستگیری خلق، «یا سیر من الحق الی الخلق بالحق».
5. نشر حقایق و اسرار عرفانی و رواج دادن به اندیشه های عرفانی و احیای عرفان.
6. پایه گذاری مبانی عرفانی شیعی.
7. پیوند عرفان با سیاست و از انزوا خارج ساختن آن.
مجموعه آثار کنگره اندیشه های اخلاقی ـ عرفانی امام خمینی (ره) ـ جلد 15چکیده مقالات کنگرهصفحه 152