اندیشه تفسیری امام خمینی
دکتر حسن شکوهیان
قرآن از زاویه های گوناگونی مورد تفسیر مفسران قرار گرفته است. هر کس از دیدگاه خود و بنا به تخصصی که دارد خود آیات نورانی قرآن را تفسیر کرده است، اما از منظر امام آن تفسیری ارزشمند است که انسان را به طرف معرفت الی الله سوق دهد:
«یکی از مقاصد مهم قرآن دعوت به معرفت الله و بیان الهیه است» از منظر امام اصلا غرض از انزال کتب و ارسال رسل همین است: «عمده بعثت رسل و انزال کتب برای مقصد شریف معرفت الله بوده است» اصل بعثت، چگونگی نزول وحی، واسطه وحی، مخاطب وحی و زمان وحی مقولاتی است که امام در این زمینه ها اندیشه نو دارد. اندیشه ایشان متأثر از جهان بینی ایشان در حوزه عرفان و خصوصا میراث فرهنگی عرفانی وی در باب انسان کامل و انطباق درجه تعالی او با درک متعانی دین مفاهیم است. امام ضمن ارج به تلاش مفسران ، معتقد است که این کتاب سلوک الی الله یک کتاب تهذیب نفوس و آداب و سخن الهی است که ما وظیفه داریم به روی مردم مفتوح کنیم. امام خمینی اقرار به ضعف بشر از تفسیر کلام نورانی حق اصرار دارند که وظیفه ای جز آشنا کردن مردم به معارف الهیه ندارند. امام در تفسیر «بسم الله الرحمن الرحیم» و سوره حمد مطالبی عرفانی دارند که رهگشای خلق است در فقره «ایاک نعبد و ایاک نستعین» امام گفته است چون بنده در اول سلوک الی الله در حجب ظالمانه عالم طبع
مجموعه آثار کنگره اندیشه های اخلاقی ـ عرفانی امام خمینی (ره) ـ جلد 15چکیده مقالات کنگرهصفحه 140
و نور الیه عالم غیب محبوس و محجوب است و سفر الی الله خروج از این حجب است به قدم سلوک معنوی و در حقیقت مهاجرت الی الله رجوع از بیت نفس و بیت خلق الی الله است ترک کثرات و رفض غبار غیریت و حصول توحیدات و غیبت از خلق و حضور لدی الرب است آنچه مهم است و قابل ذکر طرح کلی اندیشه های تفسیری امام بر محور تجلی کمال عالم خلقت در انسان کامل می باشد.
مجموعه آثار کنگره اندیشه های اخلاقی ـ عرفانی امام خمینی (ره) ـ جلد 15چکیده مقالات کنگرهصفحه 141