مراتب، منازل و مقامات معنوی

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏  ‏‏مراتب، منازل و مقامات معنوی‏

‏‏پرستو هاشمی‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏مراتب سیر و سلوک عبارت اند از مشارطه، مراقبه و محاسبه. مشارطه،‏‎ ‎‏یعنی اینکه انسان تصمیم بگیرد که گناه نکند و با خود شرط ببندد که امروز‏‎ ‎‏دیگر گناه و کار خلاف انجام نمی دهم و در تمام روز مواظب باشد که‏‎ ‎‏شیطان او را فریب ندهد و از قصدش باز ندارد که اگر موفق شد قدم اول را‏‎ ‎‏برداشت می تواند امیدوار باشد که با پشتکار  می تواند قدمهای دیگر را‏‎ ‎‏هم بردارد.‏

‏‏قدم دوم مراقبه است، یعنی اینکه درتمام روز مراقب خود باشد که‏‎ ‎‏کاری خلاف خواست خداوند انجام ندهد، می تواند نعمتهای خداوند را بر‏‎ ‎‏شمرده بر ایمان قلبی اش بیفزاید و در پیمودن راه قدسها را استوار بردارد.‏

‏‏قدم سوم محاسبه است، اینکه سالک در آخر شب به حساب خود‏‎ ‎‏برسد، ببیند آیا در این روز خلاف خواسته خداوند عمل نکرده است؟ و‏‎ ‎‏شیطان او را در این روز فریب نداده است؟ اگر چنین بود خدا را شکر کند‏‎ ‎‏که قدم اول را خوب برداشته است و می تواند قدمهای بعدی را بردارد‏‎ ‎‏ضمنا این قدم نخست در روح و روان فرد بی تأثیر نیست چون سالکی که‏‎ ‎‏در هنگام محاسبه خود را پیروز دید در خود احساس شادی، نشاط و‏‎ ‎‏سبکی می کند بعد از این مرتبه، مرتبه توبه است اینکه انسان گناهان خود را‏‎ ‎‏بر شمرده و از آنها توبه کرده و تصمیم قطعی بر ترک آنها بگیرد، با خدا‏‎ ‎‏خلوت کند و به راز و نیاز با او بپردازد در همین خلوت می تواند گناهان‏‎ ‎‏خود را بر شمرد و خالصانه آنها را به درگاه خداوند عرضه کند و از او طلب‏‎ ‎

‏
‏‎

‏‏برای سالک سفرها و منازلی است که منزل اول: عبارت است از سیر الی‏‎ ‎‏الله، یعنی سفر به سوی خدا و در صورتی فرد به این مرحله می رسد که از‏‎ ‎‏نفس خود شروع کند و آن را به طور کامل تصفیه نماید، به گونه ای که هیچ‏‎ ‎‏گناهی  و سیاهی در نفس باقی نماند در نتیجه این تصفیه انسان به مقام قلب‏‎ ‎‏می رسد، یعنی مقامی که نور حق در فرد تجلی می کند.‏

‏‏منزل دوم: سیر در حق و فی الله است، یعنی سالک به وسیله آن نور‏‎ ‎‏حق، صفات حق را در خود پرورش می دهد تا به افق اعلی برسد.‏

‏‏منزل سوم: ترقی به عین جمع و رسیدن به حضرت احدیت است که به‏‎ ‎‏این مقام قاب و قوسین می گویند، در صورتی که دو گانگی فرد برطرف‏‎ ‎‏شود به مقام ولایت می رسد.‏

‏‏منزل چهارم: سیر به حق است از حق که به آن مقام بقاء بعد از فناء‏‎ ‎‏می گویند، بعد از اینکه سالک به حق رسید در این منزل سیر می کند، در این‏‎ ‎‏سفر سالک بعد از سیر در حق به سوی خلق بر می گردد، در این مقام سالک‏‎ ‎‏ممکن است نبی، رسول، ولی، یا وصی باشد، این مقام اولیا و انبیای‏‎ ‎‏خداست و این بزرگواران لیاقت رسیدن به این مقام را دارند و این سیر‏‎ ‎‏ممکن است در یک ساعت، یک شب، یک چشم بر هم زدن یا بعد از‏‎ ‎‏سالیان دراز عبادت و زهد رخ دهد و این فضلی است که خداوند به هر‏‎ ‎‏کس بخواهد می دهد و کمال انسان در این است که به لقاء خدا برسد و او را‏‎ ‎‏ملاقات کند، راه برای او باز است، خداوند راه را برای همگان باز گذاشته‏‎ ‎‏است تا همگان از آن راه بروند و فرموده است، اگر از من متابعت و پیروی‏‎ ‎‏کنید به لقاء من خواهید رسید.‏

‏‏ ‏

‏‎ ‎

‏‎