تجربه دینی از دیدگاه امام خمینی

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏  ‏‏تجربه دینی از دیدگاه امام خمینی‏

‏‏حجة الاسلام والمسلمین دکتر علی شیروانی‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏در یک معنای گسترده هرگونه احساس، مشاهده ودریافت شخصی که‏‎ ‎‏آدمی را به گونه ای با جهان ناپیدا و ماورای طبیعت و نیروهای غیبی حاکم بر‏‎ ‎‏انسان و دیگر موجودات عالم ماده مرتبط سازد و توجه آدمی را به آنها‏‎ ‎‏معطوف دارد تجربه دینی  خوانده می شود. و تجربه دینی در معنای خاص‏‎ ‎‏آن عبارت است از گونه ای ظهور یا تجلّی خداوند برشخص تجربه گر.‏

‏‏نویسنده با اشاره به ظهور مفهوم تجربه دینی در اواخرقرن هجدهم‏‎ ‎‏پرسشهایی را که در باب تجربه دینی مطرح است را عنوان می کند که برخی‏‎ ‎‏از آنها عبارت اند از:  ـ آیا منشا و خاستگاه دینی، همان تجربه دینی است؟‏

‏‏ ـ  حقیقت تجربه دینی چیست و انواع آن کدام است؟‏

‏‏ ـ  آیا وحی همان تجربه دینی یا دست کم نوعی از آن است؟‏

‏‏ ـ  تجربه دینی با ایمان چه ربط و نستبی دارد؟‏

‏‏ ـ  و...‏

‏‏نویسنده در ادامه با بیان انواع تجربه دینی، نظریه حضرت امام مبنی بر‏‎ ‎‏اینکه انسان دارای فطرت الهی است و عشق و کمال در وجود همه انسانها‏‎ ‎‏نهفته است را مطرح نموده، نظریه یکی  از معاصرین را که مدعی است:‏‎ ‎‏(پیامبر با گذشت زمان و تکرار،وحی به رسالت و غایت کار خود آشناتر و‏‎ ‎‏بصیرتر و در انجام وظیفه خود مصمم تر شده است، درست همان گونه که‏‎ ‎‏یک دانشمند درمقام تجربه و آزمون چنین سیر تکاملی را طی‏‎ ‎

‏
‏‎

‏‏نویسنده، ضمن اشاره به تفاوت وحی با دیگر انواع تجربه دینی،‏‎ ‎‏ویژگی های وحی از نظر امام خمینی مبنی بر اینکه غیر از خود رسول خدا و‏‎ ‎‏کسانی که در خلوت با رسول خدا بودند یا اینکه از او الهام گرفته اند،‏‎ ‎‏چگونگی ترول روحی را کسی نمی تواند بفهمد را طرح موده به ارتباط‏‎ ‎‏بحث فطرت با تجربه دینی می پردازد و می نویسد: فطرت الهی انسانی‏‎ ‎‏منشأ دین است و این فطرت الهی همان  چیزی است امروزه تجربه دینی یا‏‎ ‎‏آبشخور دینی می باشد.‏

‏‏نگارنده در بخش دیگری از مقاله به طرح این پرسش که آیا از طریق‏‎ ‎‏تجربه دینی و با تمسک به آن می توان دلیل و برهانی برای اثبات وجود خدا‏‎ ‎‏ارائه داد یا نه؟ و اینکه پاسخ فیلسوفان دین غربی به این پرسش غالبا منفی‏‎ ‎‏است، می گوید: اگر چه برخی از اندیشمندان اسلامی معتقدند که فطرت‏‎ ‎‏راهی، برای شناخت خداست، اما نمی توان با آن برهان برای اثبات وجود‏‎ ‎‏خدا اقامه کرد، لکن امام خمینی از جمله کسانی است که معتقدند فطرت‏‎ ‎‏الهی انسان برهانی بر وجود خدای سبجان است، و با توضیح نظریه‏‎ ‎‏حضرت امام اشکالات مطرح شده بر این برهان را پاسخ می دهد.‏

‏‏نویسنده، در قسمت پایانی مقاله با بیان این نکته که امروزه در داخل‏‎ ‎‏کشور جمعی از نویسندگان قرامتی از دین را عرضه می داردند که در آن بر‏‎ ‎‏تجربه دینی در برابر شریعت مداری و تعبد و پابنده به احکام دینی تأکید‏‎ ‎‏می رود، تفاسیر گوناگونی را که ممکن است برای عبارت «تجربه دینی‏‎ ‎‏گوهر دینی است» ارائه شود را مورد ارزیابی قرار می دهد.‏

‏‎ ‎

‏‎