وحی و نبوت و رهبانیت عرفانی امام خمینی(ره)
حجة الاسلام و المسلمین محمد حسن قدردان قرا ملکی
این مقاله در صدد روشن کردن چگونگی حقیقت وحی است، و نویسنده پس از بیان معنای لغوی وحی به طرح نظریات مختلف و تفسیر حقیقت وحی پرداخته و نظریه فلاسفه متأله که نبوت به کمال قوای سه گانه تفسیر می کنند و می گویند نفس نبوی در اثر تکامل به عالم عقول متصل می گردد و از آنجا به وی مطالبی القاء می شود را مطرح کرده و بقول استاد مطهری این نظریه را صحیح ترین نظریات دانسته است.
نویسنده در ادامه نظریه عرفا را مطرح کرده و با بیان نکاتی به این نتیجه می رسد که وجود مادی پیامبر به وجود مجرد خویش مرتبط و متصل می شود و حقایق منسبط و مجرد را به صورت تفصیلی و مادی و تنزل یافته به مردم ابلاغ می کند و حداکثر نقش فرشتگان مانند ـ جبرئیل ـ همراهی نفس نبوی یا رساندن پیام از «حقیقت محمدیه» به نفس نبوی است.
بخش دیگری از مقاله به بررسی نظریه حضرت امام در مورد نبوت و وحی اختصاص یافته است و نویسنده: رویکرد امام بر مسأله نبوت و وحی، رویکردی عرفانی است و برای توضیح دیدگاه ایشان مقدمات متعدد و نسبتا مفصلی را مطرح می کند که شامل مباحث مربوط به صادر اول، تعریف نبوت و مراتب پنجگانه نبوت و ارتباط آن با چگونگی وحی می شود و از امام نقل می کند که: پیامبران بر حسب اختلاف رتبه و فضلشان در چگونگی وحی و مواجه با عالم عقول مختلف می شوند. .... پیامبران که
مجموعه آثار کنگره اندیشه های اخلاقی ـ عرفانی امام خمینی (ره) ـ جلد 15چکیده مقالات کنگرهصفحه 37
مقاماتشان از عقول و فرشتگان بالاتر است می توانند فرشتگان، و در رأس آنها جبرئیل را در عالم عقول به شکل «تمثل عقلی» و درعالم مثال به شکل «تمثل مثالی» و در عالم طبیعت با «تمثل ناسوتی» مشاهده و با آن ها گفت و گو کنند و بدین سان وحی را از آنان دریافت نمایند.
در ادامه توضیح نظریه امام، نویسنده به تفاوت وحی بر پیامبر اسلام(ص) با دیگر پیامبران اشاره می کند و می گوید حقیقت محمد، پیامبر، ذاتی و بی واسطه است و سایر انبیاء، پیامبران بالتبع، و در واقع وحی پیامبر اسلام، به خداوند و وحی سایر پیامبران به حقیقت محمدیه مستند است و اضافه می کند که وحی همان معارف بسیط موجود در حقیقت محمدیه است که فرشته وحی با نازل کردن آن بر قلب پیامبر یا اتصال نفس نبوی به عین ثابت خویش، آن را دریافت و به صورت مادی به مردم می رساند.
نویسنده در بخش پایانی به چگونگی نزول قرآن می پردازد و با اشاره به دیدگاههای مختلف در مورد نزول قرآن می گوید دیدگاه مشهور این است که جبرئیل عین الفاظ قرآن مجید را بر پیامبر نازل و آن حضرت بدون هیچ دخل و تصرفی آن را در اختیار مخاطبان نهاده است. وی در ادامه با بیان نزول دفعی و تدریجی قرآن و طرح دیدگاه برخی از عرفا که معتقدند وجود منبسط و حقیقت محمدیه مشتمل بر حقایق قرآن است و نقش جبرئیل تنها انتقال حقایق قرآن به نفس دنیوی پیامبر اسلام است، نظریه حضرت امام در مورد نزول قرآن و مراتب هفتگانه قرآن و چگونگی نزول را بررسی می کند.
مجموعه آثار کنگره اندیشه های اخلاقی ـ عرفانی امام خمینی (ره) ـ جلد 15چکیده مقالات کنگرهصفحه 38