وجوب حج بر مستطیع و عدم کفایت خیرات دیگر از آن

‏‏وجوب حج بر مستطیع و عدم کفایت خیرات دیگر از آن‏

‏‏[سؤال 5486]‏‏ ‏ ‏ 2680‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 24 رجب 1402 ق‏

‏‏زعیم عالی قدر حضرت آیت الله‌ خمینی‏

‏‏با نهایت احترام این جانب دبیر و متأهل و شوهرم نیز کارمند دولت است، چون‏‎ ‎‏فاقد منزل مسکونی بودیم از روز ازدواج بدون پرداخت اجاره خانه در خانۀ پدرم‏‎ ‎‏هستیم و ماهیانه زن و شوهر پولی در بانک مسکن پس انداز می کنیم، لذا برای این که‏‎ ‎‏مستطیع نشویم این موضوع را به مرجع تقلید قبلی گفتم، ایشان اجازه دادند که مجاز‏‎ ‎‏هستید پس انداز بکنید تا خانه بخرید. حال چون حدود یک ماه است این جانب مقلد‏‎ ‎‏آن حضرت شده ام با این که صاحب یک اولاد هم هستیم و تا حال هم خانه نخریده و با‏‎ ‎‏شرایط بالا باز هم در خانۀ پدرم هستیم و هر ماه هم مبلغی برای خرید منزل به بانک‏‎ ‎‏می گذاریم، خواستم که آن حضرت هم اجازه بفرمایید که مستطیعی از ما سلب باشد.‏‎ ‎‏در ضمن برای پرداخت وجوهات شرعی پدرم کتباً سؤالاتی از آن مقام کرده و من هم‏‎ ‎‏مطیع جواب آن سؤال ها خواهم بود. ‏

‏‏بسمه تعالی، با فرض نیاز به منزل مسکونی اگر پول جمع شده وافی برای‏‎ ‎‏خرید منزل و مخارج سفر حج نباشد مستطیع نیستید و حقوق پس انداز‏‎ ‎‏شده سر سال خمس دارد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 5487]‏‏ ‏ ‏ 2681‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 6 / 3 / 1362‏

‏‏حضرت آیت الله‌ العظمی، امام امت خمینی، دام ظله ‏

‏‏با عرض سلام، بنده تبعۀ افغانستان هستم. مدت تقریباً چهار سال است که واجب‏‎ ‎‏الحج هستم، اما تهیه پاسپورت برایم میسر نیست تا این که فریضه را انجام دهم و خود‏‎ ‎‏از افغانستان فرار کرده، فعلاً در ایران هستم. لطفاً بفرمایید که با نبود راه برای رفتن به‏‎ ‎‏حج، وظیفۀ شرعی بنده فعلاً چیست؟ والسلام علیکم ورحمة الله‌‏

‏‏بسمه تعالی، با فرض نبودن راه برای رفتن به مکه، حج بر شما واجب‏‎ ‎‏نیست. ‏

‏‏[سؤال 5488]‏‏ ‏ ‏ 2682‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏شخصی از دنیا رفته و ارثی به عیال او رسیده است. آن زن قبل از ارث رسیدن‏‎ ‎‏مریض بوده و این کسالت تا آخر عمر ادامه داشته؛ آیا این زن که بعد از، از دست دادن‏‎ ‎‏سلامتی کامل، صاحب چنین ثروتی شد؛ حج بر او واجب است یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر مرض او به نحوی است که قدرت بر رفتن به حج ندارد،‏‎ ‎‏مستطیع نشده و حج واجب نیست.‏

‏‏[سؤال 5489]‏‏ ‏ ‏ 2683‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی آقای خمینی، مدّ ظله العالی، سلام‏

‏‏پس از عرض سلام، نظر مبارک را در این مسأله بیان فرمایید:‏

‏‏1. موقعی که ثبت نام برای رفتن حجاج به مکۀ معظمه برای پنج سال به پایان‏‎ ‎‏رسیده بود و برای ثبت نام دیگر پول نمی پذیرفتند، من پولی به دستم رسیده و مستطیع‏‎ ‎‏شدم؛ و تا پنج سال دیگر، انجام اعمال حج برای ما میسّر نمی شود. تا چند ماه دیگر‏
‏‎

‎‏ممکن است پولی که به دست ما آمده، خرج معاش و تأمین زندگی شود. آیا وصیت‏‎ ‎‏برای انجام حج استیجاری برای من واجب است یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، وصیت لازم نیست و اگر پول خرج شد، حج بر شما واجب‏‎ ‎‏نیست.‏

‏‏[سؤال 5490]‏

‏‏2. پس از سپری شدن پنج سال یا برطرف شدن مانع برای حج، انجام حج، در‏‎ ‎‏صورت مستطیع نبودن من، واجب است یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر قبل از این که بتوانید به مکه بروید پول خرج شد و از‏‎ ‎‏جهت مالی استطاعت نداشته باشید، حج واجب نیست.‏

‏‏[سؤال 5491]‏‏ ‏ ‏ 2684‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مقدس حضرت آیت الله‌ العظمی زعیم الشیعه حاج آقای روح الله‌ خمینی‏‎ ‎‏دام ظله الشریف، عرض می شود:‏

‏‏1. در صورتی که حج برای مستطیع به غیر از طریق اوقاف میسر نباشد آیا وجوب‏‎ ‎‏حج ساقط یا باید به همین طریق برود، بیان فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، حج ساقط نیست و باید برود.‏

‏‏[سؤال 5492]‏

‏‏2. اگر طریق دیگر باشد و لکن با زحمت و مشقت باز اختیاراً جایز است از طریق‏‎ ‎‏مذکور در سؤال اول حج را به جا آورد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، مانع ندارد.‏

‏‏3. شخصی 15 روز مسافرت می کند و 15 روز در وطن خود توقف دارد و شغل آن رانندگی است.‏‎ ‎‏حکم نماز و روزه آن 15 روز که در سفر است بیان فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، باید نماز را تمام بخواند و روزه بگیرد. بلی در سفر اولی که بعد ازماندن 15 روز‏‎ ‎‏می کند حکم سایر مسافرین را دارد که نمازش قصر است و باید روزه را افطار کند.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 5493]‏‏ ‏ ‏ 2685‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 14 / 2 / 1362‏

‏‏حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، دامت برکاته ‏

‏‏پس از عرض سلام و دست بوسی از راه دور معروض می گردد: ‏

‏‏1. اگر شخصی از مورّث پدری خود آب و املاکی داشته باشد که این ها تأمین کنندۀ‏‎ ‎‏مخارج زندگی او محسوب نمی شوند و از آن طرف وسیلۀ تأمین مخارج زندگی،‏‎ ‎‏حقوق یا شهریۀ طلبگی باشد، آیا چنین شخصی مستطیع محسوب می شود یا خیر؟ و‏‎ ‎‏در صورتی که با این وضع حج کند، آیا به نیت وجوب باشد یا خیر؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، کسی که درآمد کسب و ملک او برای معیشت او کافی نیست‏‎ ‎‏مستطیع محسوب نمی شود و حج بر او واجب نیست.‏

‏‏2. در وصیت نامه شهیدی آمده است: ... و تا می توانید از اموال من در راه خدا انفاق کنید. مستدعی‏‎ ‎‏است مراد از عبارت فوق را بیان فرمایید تا رفع شبهه گردد. ‏

‏‏بسمه تعالی، حتی الامکان احتیاط مراعات شود.‏

‏‏3. اگر کسی زن ثیّبی را به عقد خود درآورد و قبل از دخول طلاق دهد، آیا تمام المهر را بپردازد یا نصف‏‎ ‎‏المهر؟‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مسأله، نصف مهر را باید بپردازد.‏

‏‏4. اگر از پدری بعد از مرگش نوشته ای به این صورت به دست آید: (طلب گواهی می نمایم‏‎ ‎‏این جانب..... ولایتاً و قیومتاً از طرف فرزندم.... از آقایانی که اطلاع دارند بر این که مقدار.... ملک‏‎ ‎‏ابتیاعی و موروثی این جانب است) مستدعی است مرقوم فرمایند که آیا این نوشتۀ دلیل بر ملکیت‏‎ ‎‏فرزند مشارالیه هست یا خیر؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، مجرد نوشته اعتبار ندارد.‏

‏‏[سؤال 5494]‏‏ ‏ ‏ 2686‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏با عرض سلام خدمت رهبر کبیر انقلاب و بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران،‏‎ ‎‏نایب امام زمان (عج)، حضرت آیت الله‌ العظمی آقای حاج سید روح الله‌ الموسوی‏
‏‎

‎‏الخمینی، مدّ ظله، با عرض معذرت، چند مسأله را از حضورتان استفتا می نمایم:‏

‏‏1. شخصی است که از ارث، مقداری پول ـ که تقریباً 94 هزار تومان می باشد ـ به او‏‎ ‎‏رسیده و در حوزۀ علمیه قم در یکی از مدارس آن مشغول درس خواندن می باشد و‏‎ ‎‏مخارج تحصیلی و خرج زندگی را به او می دهند، و همچنین در مواقع تعطیلی مدرسه‏‎ ‎‏ـ در ایام محرم و صفر و تابستان ـ به کسب و کار مشغول می شود و مقداری پول به‏‎ ‎‏دست می آورد؛ این شخص با این که خانه ندارد، اما با پول خود و سایر ورثه می تواند‏‎ ‎‏برای خودش خانه ای تهیه کند و در آن زندگی نماید، و همچنین قصد ازدواج نیز دارد؛‏‎ ‎‏آیا جهت رفتن به حج مستطیع می باشد یا خیر؟ و نیز با این شرایط، در چه صورتی‏‎ ‎‏می تواند مستطیع شود؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر علاوه بر مصارف حج، وسیلۀ امرار معاش از غیر دریافت‏‎ ‎‏وجوه شرعیه دارد مستطیع است؛ و اگر مسکن مورد حاجت است و یا‏‎ ‎‏آن که نیاز به ازدواج دارد، به نحوی که ترک آن موجب مشقت و حرج باشد‏‎ ‎‏یا خوف وقوع در حرام داشته باشد، می تواند پول را صرف آن نماید و حج‏‎ ‎‏واجب نیست. و همچنین اگر ترک تزویج موجب نقص و مهانت باشد‏‎ ‎‏عرفاً.‏

‏‏[سؤال 5495]‏

‏‏2. پسری مقداری پول به پدرش بخشیده و مقداری نیز خود پدر داشته و‏‎ ‎‏مقداری  هم از دیگران قرض گرفته است و با این پول ها به مکه مشرّف شده است و‏‎ ‎‏حج به جا آورده. آیا این شخص مستطیع بوده یا نه؟ و آیا دوباره لازم است به حج‏‎ ‎‏برود؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر در برگشت، وسیلۀ امرار معاش لایق به حال خود را‏‎ ‎‏نداشته، مستطیع نبوده و هر وقت استطاعت حاصل شد، باید حج اسلام‏‎ ‎‏به جا آورد. ‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 5496]‏

‏‏3. شخصی مقداری پول داشته و مقداری را نیز قرض گرفته و تمام این پول ها را به‏‎ ‎‏کسی بخشیده و به او گفته که‏‎ ‎‏با این پول ها حج به جا آورد؛ آیا این شخص مستطیع‏‎ ‎‏می باشد و واجب است حج به جا آورد؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض سؤال، اگر پول ها وافی به مصارف حج است، بر‏‎ ‎‏مشارٌالیه واجب می شود حج به جا آورد و مجزی از حجّة الاسلام است. ‏

‏‏4. طلابی که جهت تبلیغ و ارشاد مردم به جبهه های جنگ و یا به شهرها و روستاها می روند، و با‏‎ ‎‏این که خود را عادل نمی دانند، اما در مکان های مذکور به آن ها اصرار می کنند که امامت جماعت را‏‎ ‎‏قبول کنند، چون می گویند مورد تقویت اسلام و نیرو بخشیدن به رزمندگان و موجب کشاندن مردم به‏‎ ‎‏مساجد و بزرگ داشتن شعائر اسلامی می باشد، و اگر قبول نکنند موجب دلسردی و بدبینی آن ها به‏‎ ‎‏اسلام و روحانیت می شود، در این مورد آیا اجازۀ قبول امامت جماعت یا کارهایی که عدالت در آن‏‎ ‎‏شرط است را می دهید یا نه؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر در نظر مأمومین امام جماعت عادل است، اقتدا صحیح است و گرنه باطل‏‎ ‎‏است. ‏

‏‏5. آیا در شرایطی که کشور به تبلیغات نیاز دارد و مردم در شهرها و روستاها نیاز به طلاّب و خطبا‏‎ ‎‏دارند، که اگر به آن جاها مسافرت نکنند، مردم از مسائل دینی و شناخت ضروریات اسلام بی خبر‏‎ ‎‏می مانند و احتمال گمراه شدن و از خط اسلام منحرف گردیدن گروهی از جوانان وجود دارد، در این‏‎ ‎‏صورت بر مبلغین اسلامی، واجب کفایی است که در این امر دخالت کنند؟ و آیا اگر شانه خالی نمایند،‏‎ ‎‏مرتکب گناه شده اند؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، موکول به تشخیص خود شخص است؛ اگر احساس می کند که نشر معارف اسلام‏‎ ‎‏به وجود او نیاز دارد، در صورت امکان باید اقدام نماید.‏

‏‏6. با این که بسیار تأکید شده که انسان بعد از نماز فوراً تسبیحات حضرت زهرا علیهاالسلامرا بگوید، اما در‏‎ ‎‏مساجد، بعضی بعد از نمازها جهت بزرگداشت شعائر دینی و اسلامی و دعا برای رزمندگان، اذکاری را‏‎ ‎‏می گویند؛ حال آیا بعد از نماز شعارهای اسلامی را بدهیم یا تسبیحات حضرت زهرا علیهاالسلام؛ چون با دادن‏‎ ‎‏این شعارها، دیگر وقت و فرصتی جهت تسبیحات نمی ماند؟‏

‏‏بسمه تعالی، اختیار با نمازگزار است و جمع بین هر دو بهتر است. ‏

‏
‏‎

‎‏7. آیا با این که می بینیم مردم در ظرف های آشغال و در زباله ها، نان، برنج، نمک، گوشت و... می ریزند و‏‎ ‎‏مرتب نیز در همه جا دیده شده، وظیفۀ ما نسبت به این امور چیست؛ با این که اسراف و تبذیر و‏‎ ‎‏بی احترامی به نعمت های الهی می باشد؟‏

‏‏بسمه تعالی، با مراعات شرایط، امر به معروف و نهی از منکر نمایید. ‏

‏‏8. کسی که خمس خود را با حاکم شرع در رأس سال حساب کرده و مثلاً مقدار هزار تومان شده است،‏‎ ‎‏اگر این پول را از این مال ندهد و بخواهد از خرج سالیانۀ سال دیگری که کسب و کار کرده بدهد، آیا‏‎ ‎‏دادن خمس از این مال جدید صحیح می باشد یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر خواست از درآمد جدید بپردازد، باید خمس آن را بدهد. ‏

‏‏9. گاهی دیده می شود که بعضی از افراد، چیزی را که با یک مرتبه طاهر می شود، دو یا سه مرتبه‏‎ ‎‏می شویند، و یا این که دست را با آب کُر، دو مرتبه یا بیشتر آب‏‎ ‎‏می کشند؛ آیا این کار بدعت و حرام‏‎ ‎‏است یا خیر؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، بدعت نیست. ‏

‏‏10. اگر انسان نان خور کسی باشد و آن شخص در کسب و کاری که می کند رعایت موازین شرعی را‏‎ ‎‏نمی نماید، مثلاً خمس پول را نمی دهد یا در معامله غش می کند و یا دروغ می گوید و در بعضی اوقات‏‎ ‎‏جنس ها را کم می فروشد و یا تقلبی به مردم می دهد، در همۀ این حالات، آیا نفقه گیرنده می تواند از مال‏‎ ‎‏یا خوراک و یا وسایلی که نفقه دهنده به او می دهد استفاده کند؟ و اگر نمی تواند، چه بایستی بکند تا از‏‎ ‎‏نظر شرعی درست شود؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر یقین ندارد مال مصرفی او حرام یا مخلوط به حرام است، چیزی بر او نیست. ‏

‏‏11. در بعضی از مکان های حساس و مقرهای سپاه و بسیج و خانه های شخصیت های مملکتی،‏‎ ‎‏پاسدارها و نیروهای انتظامی مجبور هستند به خانه های اطراف یا به پشت بام ها یا توی خانه ها نگاه‏‎ ‎‏کنند. آیا این امر از نظر شرعی صحیح می باشد؟‏

‏‏بسمه تعالی، مقررات شرعی را باید مراعات نمایند. ‏

‏‏12. روغنی (نفت، گازوییل، بنزین) که جهت سوختن استفاده می شود، اگر نجس شود و بعد از‏‎ ‎‏سوختن، به صورت دوده شود، آیا در این حالت استحاله شده و پاک می باشد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، دودۀ متنجس نجس نیست، مگر آن که آلوده به ذرات متنجس باشد.‏

‏‏خداوند متعال سایۀ حضرت مستطاب عالی را تا انقلاب حضرت مهدی (عج) بر سر مستضعفین جهان‏‎ ‎‏قائم بدارد، آمین، بحق محمد و آله الطاهرین.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 5497]‏‏ ‏ ‏ 2687‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، مدّ ظله العالی ‏

‏‏یکی از طلاب قم سه سال در محلی امام جماعت بوده و مخارجش از منبر و‏‎ ‎‏وجوهات بوده و در این مدت از پول منبر و اجارۀ منزل، به عنوان حجة الاسلام به مکه‏‎ ‎‏مشرف شده؛ آیا مستطیع بوده و عمل او صحیح بوده یا خیر؟ وی در سال دیگر، به‏‎ ‎‏عنوان روحانی کاروان مکه مشرف شده و اجیر هم شده و قصد نیابت کرده؛ آیا این‏‎ ‎‏حج صحیح بوده است یا وظیفه داشته سال دوم را به عنوان حجة الاسلام انجام دهد؟‏‎ ‎‏و آیا وظیفۀ فعلی او چیست؟ و آیا می تواند فعلاً حجی به عنوان مافی الذمة اعم از‏‎ ‎‏حجة الاسلام و نیابت مستحب و واجب انجام دهد؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، پول منبر و اجارۀ منزل اگر علاوه بر کفایت برای مؤونه سال،‏‎ ‎‏وافی به مصارف حج بوده مستطیع بوده است و هر دو حج صحیح واقع‏‎ ‎‏شده است؛ ولی اگر در حج اول مستطیع نبوده، حج اسلام محسوب‏‎ ‎‏نمی شود و هر وقت مستطیع شده، باید حجة الاسلام به جا آورد؛ و در موقع‏‎ ‎‏حج نیابتی اگر مستطیع نبوده، حج نیابتی صحیح است.‏

‏‏[سؤال 5498]‏‏ ‏ ‏ 2688‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مقدس حضرت آیت الله‌ العظمی، ادام الله‌ بقائه‏

‏‏هرگاه زنی با کسب بتواند مخارج خودش را متکفل شود و مخارج حجّش را نیز‏‎ ‎‏دارد، لکن ممکن است در صورتی که حج برود، شوهرش برای مخارج به زحمت‏‎ ‎‏بیفتد. آیا این زن مستطیع است یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر به زحمت افتادن شوهر موجب حرج برای او نباشد،‏‎ ‎‏مستطیع است.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 5499]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1876‏

‏‏5. آیا خانمی که کارمند است ولی حقوقش را خرج مخارج زندگی می نماید و‏‎ ‎‏پس اندازی ندارد، آیا چون نفقه به عهدۀ همسرش می باشد و او موظف به خرج کردن‏‎ ‎‏برای زندگی نبوده است، به صرف این که کارمند است بر او حج واجب می شود؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر شوهر نفقه او را می پردازد و زن به مقداری دارد که به مکه‏‎ ‎‏برود و برگردد، مستطیع می شود.‏

‏‏[سؤال 5500]‏‏ ‏ ‏ 2689‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏سلام علیکم ورحمة الله‌، از محضر محترم جناب عالی تقاضا دارم به سؤالات زیر‏‎ ‎‏پاسخ دهید:‏

‏‏1. امسال با نام نویسی قبلی می توانم به مکۀ معظمه شرفیاب شوم، آیا جایز است‏‎ ‎‏که این حج را به پدرم ببخشم؟ ‏

‏‏ضمناً شرایط من این چنین است که مبلغ بیست هزار تومانی که بابت ثبت نام‏‎ ‎‏داده ام، هشت هزار تومانش از درآمد خودم بوده؛ ده هزار تومانش را مادرم بخشیده و‏‎ ‎‏دو هزار تومانش نیز قرض است و این قرض را هم نمی توانم بپردازم و خمسی را هم‏‎ ‎‏که از ده هزار تومان باید بدهم، ندارم و از طرفی، معیشت زندگی خود و شوهرم نیز‏‎ ‎‏متوسط است و پس اندازی نداریم و منزلمان نیز اجاره ای است. در مقابل، پدرم‏‎ ‎‏سال های قبل واجب الحج بوده و نرفته و امسال نیز می تواند پول حج را بپردازد و‏‎ ‎‏چون پدرم بزرگ تر است و حق به گردنم دارد می خواهم حج خود را به ایشان بدهم؛‏‎ ‎‏آیا می توانم این کار را بکنم یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، شما مستطیع نیستید و چنانچه با مقررات مطابق باشد‏‎ ‎‏می توانید به دیگری واگذار کنید.‏

‏‏2. از 9 سالگی تا چند سال روزه نگرفته ام؛ به این ترتیب که پدر و مادر نمی گذاشتند بگیرم و می گفتند‏‎ ‎‏که توانایی جسمی نداری، (با این که می توانستم) و سحر بیدارم نمی کردند و کمی هم که بزرگ تر شدم‏
‏‎

‎‏گاهی عمداً می خوردم چون اولاً که مسائل کفارۀ روزه را نمی دانستم و دوم این که اهمیتی به مسأله‏‎ ‎‏روزه نمی دادم؛ حال تنها قضای روزه ها را می گیرم و نمی دانم که تکلیفم چیست؛ آیا باید کفاره بدهم یا‏‎ ‎‏خیر؟ و در ضمن، اگر کفاره واجب است، ارتباط آن با مسأله واجب الحج بودن چگونه است؟‏

‏‏بسمه تعالی، هر مقدار که یقین دارید می توانسته اید روزه بگیرید و عمداً و بدون عذر افطار‏‎ ‎‏کرده اید کفاره دارد و واجب الحج نبودن شما در مسأله قبل معلوم شد.‏

‏‏3. کسی که اصل مالش اشکال دارد ـ به این ترتیب که یا از کسب حرام به دست آمده یا ارثی است که‏‎ ‎‏مساوات شرعی در آن رعایت نشده ـ اگر هدیه ای به انسان بدهد، چگونه می شود آن را مصرف کرد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر یقین به بودن مال حرام در آنچه هدیه داده شده نباشد، مصرف آن جایز و‏‎ ‎‏بلامانع است.‏

‏‏4. اگر انسان به این طریق که پولی به صاحب خانه بدهد و کرایه ای پرداخت نکند منزلی را رهن نماید‏‎ ‎‏اشکال دارد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، حکم ربا دارد و نمی تواند در خانه تصرف کند.‏

‏‏[سؤال 5501]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2299‏

‏‏6. با داشتن قرض اقساطی در صورت استطاعت، حج واجب است یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر علاوه بر مخارج حج بتواند بعد از برگشتن، مخارج خود را‏‎ ‎‏به اضافۀ دادن اقساط وام، از درآمد کسب تأمین نماید، حج واجب است.‏

‏‏[سؤال 5502]‏‏ ‏ ‏ 2690‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران، مدّ ظله‏‎ ‎‏العالی، سلام علیکم‏

‏‏با سپاس و درود از مجاهدات و زحمات شما و سایر علمای اعلام که در به ثمر‏‎ ‎‏رساندن انقلاب اسلامی تلاشی شبانه روزی داشته و دارید لازم دانستم که این مسأله‏‎ ‎‏شرعی را استفتا نمایم و از این که وقت گران بهایتان را می گیرم قبلاً پوزش می طلبم.‏

‏‏حقیر استوار بازنشستۀ ژاندارمری هستم حقوق ماهیانۀ این جانب 2420 تومان‏
‏‎

‎‏است. تا سال 1358 به شغل رانندگی نیز اشتغال داشتم و از این شغل مبلغ 85000‏‎ ‎‏تومان جهت خریداری جهیزیه برای دو دخترم پس انداز نمودم. از این مبلغ، 55000‏‎ ‎‏تومان بابت خرید جهیزیۀ یکی از دخترانم پرداخت نمودم و بقیه موجود است. در‏‎ ‎‏ضمن خمس پول را نپرداخته ام پس طبعاً با در نظر گرفتن این وجه، تکلیف شرعی‏‎ ‎‏حج به ذمه ام مانده است و هم گرانی و مشکلات مالی؛ در هر صورت بفرمایید: ‏

‏‏1. چه مبلغ خمس بدهکارم و به چه شکلی، نقدی یا قسطی امکان پرداختش‏‎ ‎‏هست؟ حساب بانکی را مشخص کنید.‏

‏‏2. آیا مستطیع هستم یاخیر؟ در صورت مستطیع بودن با پرداخت خمس پولی‏‎ ‎‏برای رفتن به حج باقی نمی ماند. ضمناً خانۀ مسکونی ام نیز شخصی می باشد که هنوز‏‎ ‎‏مبلغی بابت آن به بانک بدهکارم.‏

‏‏بسمه تعالی، برای تصفیۀ حساب به یکی از وکلای مسلّم الوکاله این جانب‏‎ ‎‏مراجعه کنید. و اگر قبلاً استطاعت داشته اید یا فعلاً بعد از پرداخت خمس‏‎ ‎‏مستطیع باشید، باید به حج بروید.‏

‏‏[سؤال 5503]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2764‏

‏‏13. شخصی مستطیع است و از بابت حساب شرعی هم مدیون است و اگر‏‎ ‎‏بخواهد حساب شرعی را تصفیه کند و همه را بدهد نمی شود به مکه برود رفتن به‏‎ ‎‏مکه مقدم است یا دادن حساب شرعی یعنی سهم امام علیه السلام و سهم سادات؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر قبلاً استطاعت نداشته در فرض مذکور مستطیع نیست و‏‎ ‎‏باید خمس بدهد و اگر قبلاً استطاعت داشته باید به حاکم شرع مراجعه و‏‎ ‎‏از او اجازه بگیرد.‏

‏‏[سؤال 5504]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 4528‏

‏‏2. مدت چهار سال است که برای زیارت به خانه خدا شرکت می کنم و موفق نشدم‏‎ ‎‏تا این که امسال مبلغ پنجاه هزار ریال به عنوان ثبت نام به اداره اوقاف واریز کردم ولی‏
‏‎

‎‏متأسفانه در قرعه کشی موفق نشدم، به این جانب وعده دادند اگر پول را پس نگیرید‏‎ ‎‏سال آینده پول شما محفوظ است و بدون قرعه کشی حق تقدم دارید. با این شرایط‏‎ ‎‏سال آینده می توانم بدون قرعه کشی به حج بروم یا این که با پس گرفتن پول مجدداً در‏‎ ‎‏قرعه کشی شرکت نمایم، آیا وجه یاد شده را وصول نمایم یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر مستطیع هستید نباید زمینه حج برای سال آینده را تفویت‏‎ ‎‏کنید.‏

‏‏[سؤال 5505]‏‏ ‏ ‏ 2691‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 8 / 11 / 1360‏

‏‏محضر شریف حضرت امام دام ظله العالی‏

‏‏بنده در قم در منزل کسی سکونت داشتم که از من اجاره نمی گرفت و از حیث‏‎ ‎‏مدت، چند سال دیگر هم اجازۀ ماندن در آن خانه را داشتم. در این میان، زمینی در‏‎ ‎‏شهرقائم قم ابتیاع کرده و در آن ساختمان ساختم. هنوز در آن سکونت نکرده بودم که‏‎ ‎‏به عللی ناچار به فروش آن شدم و از پولش که حدود 130 هزار تومان بود، یک قطعه‏‎ ‎‏زمین 105 متری در قم خریده و از باقیماندۀ پول آن حدود پنجاه هزار تومان را‏‎ ‎‏پس انداز کردم تا سال بعد روی آن زمین، خانه ای بسازم. خلاصه خانه ای ساختم و‏‎ ‎‏الآن در آن هستم. در همان زمان مسأله را با بعضی در میان نهادم که شبهۀ حصول‏‎ ‎‏استطاعت حج را مطرح کردند، لذا جهت زیارت بیت الله‌ الحرام ثبت نام کردم؛ اما هنوز‏‎ ‎‏قرعه به نام من نیفتاده است الآن اعلام ثبت نام شده و حال آن که زمینۀ مسافرت‏‎ ‎‏(از  حیث مخارج) چندان برایم جور نیست. با توجه به این که در اصل وجوب حج،‏‎ ‎‏برای خودم بدان صورت «یقین» ندارم. لطفاً معلوم بفرمایید که آیا اقدام برای سفر حج،‏‎ ‎‏برایم واجب است یا خیر؟‏

‏‏از خداوند بزرگ، موفقیت و سلامتی شما را آرزومندم.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر نیاز به خانه ملکی داشته اید با پول آن مستطیع نشده اید.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 5506]‏‏ ‏ ‏ 2692‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏با سلام حضور محترم رهبر کبیر انقلاب، حضرت امام خمینی و با درود به شهیدان‏‎ ‎‏انقلاب اسلامی و رزمندگان اسلام، سخن را آغاز می کنم و با سلام حضور محترم شما‏‎ ‎‏خدمتگزاران در دفتر حضرت امام، چند مسأله را عنوان می کنم و از شما خواهش‏‎ ‎‏می کنم که جواب حضرت امام را برایم بفرستید؛ سؤال ها از این قرار است:‏

‏‏1. اگر شخصی که استطاعت مالی دارد، خواست به مکه برود و در این صورت این‏‎ ‎‏شخص، فرزندی داشت نوجوان که پایش یا یکی از اعضای دیگر بدنش ـ فرقی‏‎ ‎‏نمی کند ـ ناقص بود و دکتر گفت که این پسر را اگر به جاهای بالا ببرید و پول خرجش‏‎ ‎‏کنید، خوب می شود، آیا این پدر می تواند به مکه برود یا خیر؟ اولویت با کدام است،‏‎ ‎‏در صورتی که شخص برای بار اول به مکه می رود؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر معالجۀ بچه از مخارج عرفیۀ او محسوب است و نتواند هم‏‎ ‎‏خرج معالجه او را بدهد و هم به مکه برود، مستطیع نیست.‏

‏‏2. آیا اگر پدر او اقدام نکرد و پسر هم طلبه بود، می تواند از سهم امام علیه السلام خرج کند و اگر می تواند، باید‏‎ ‎‏از نمایند‏‏ۀ‏‏ حضرت امام پول بگیرد یا پدر او در صورتی که سهم امام داشت، می تواند خود خرج او کند؟‏

‏‏بسمه تعالی، امر سهم مبارک امام با حاکم شرع (مرجع تقلید) است و بدون اجازۀ او‏‎ ‎‏نمی توانند صرف کنند.‏

‏‏3. اگر انسان بداند که یک شی مثل نوشابۀ غیر الکلی را اگر بخورد برای او ضرر دارد، آیا خوردن این‏‎ ‎‏شی جایز است؟ و اگر جایز نیست، پس مثل چای ـ که می گویند ضرر دارد ـ یا مثل سیگار، چه باید‏‎ ‎‏کرد؟‏

‏‏بسمه تعالی، ضررها مختلف هستند و حکم نیز مختلف می شود.‏

‏‏با آرزوی موفقیت برای رزمندگان اسلام، از شما خوانندۀ عزیز نامه یا کسی که از شما به حضور حضرت‏‎ ‎‏امام رفتید تقاضا دارم از حضرت امام بخواهید که اولاً سلام مرا پذیرا باشند و ثانیاً چون که شخص‏‎ ‎‏معلول سائل خود من هستم از حضرت امام بخواهید که برای من دعا کنند که ان شاء الله‌ پایم خوب‏‎ ‎‏شود و به جبهه بروم چون که خیلی دلم می خواهد به جبهه بروم. والسلام علیکم و رحمة الله‌.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 5507]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2157‏

‏‏3. شخصی که سال گذشته مستطیع شده از جهت پولی، و در اثر پیشامد جنگ‏‎ ‎‏تحمیلی به جای دیگر رفته، اگر امسال قبل از رسیدن موسم حج آن پول را صرف‏‎ ‎‏ساختمان منزل مسکونی کند که به آن منزل احتیاج دارد و در موسم حج دیگر‏‎ ‎‏استطاعت مالی نداشته باشد حج از او ساقط است یا خیر؟ و آیا فرق است بین این که‏‎ ‎‏منزل همین امسال مورد احتیاج باشد و بین این که فعلاً محتاج نیست ولی در آینده مثلاً‏‎ ‎‏دو سال دیگر محتاج است به منزل؟ چون فعلاً شغل او در محلی است که دولت منزل‏‎ ‎‏با اجاره کم به او داده ولی می خواهد بعد از دو سال دیگر از آن محل برگردد به محل‏‎ ‎‏خود و در آن محل معلوم نیست که دولت منزل کم اجاره به او بدهد.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر در زندگی احتیاج به آن منزل دارد مستطیع نیست.‏

‏‏[سؤال 5508]‏‏ ‏ ‏ 2693‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏شخصی به اندازۀ رفتن به حج و مراجعت پول دارد، ولی منزل شخصی ندارد و‏‎ ‎‏احتیاج به منزل نیز دارد، آیا منزل خریدن مقدم است یا به مکه رفتن؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر احتیاج به منزل ملکی دارد، در منزل صرف کند، و در‏‎ ‎‏فرض مذکور مستطیع نیست.‏

‏‏[سؤال 5509]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2295‏

‏‏3. می گویند بنا به فتوای امام، هر کس مبلغ 20 هزار تومان داشته باشد، واجب‏‎ ‎‏الحج می شود. آیا با شرایط بالا، این جانب واجب الحج می باشم یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، شما مستطیع نیستید.‏

‏‏[سؤال 5510]‏‏ ‏ ‏ 2694‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏1. افرادی که مستطیع هستند و ازدواج نکرده اند حج را مقدم بدارند یا ازدواج را؟‏

‏
‏‎

‎‏بسمه تعالی، اگر نیاز به ازدواج دارند، در صورتی مستطیع هستند که علاوه‏‎ ‎‏بر مصارف حج، مخارج ازدواج را هم داشته باشند. ‏

‏‏2. غسل جنابت که انسان پیش از وقت نماز انجام می دهد احتیاج به وضو دارد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، احتیاج به وضو ندارد.‏

‏‏3. غسل واجب که بر انسان هست، می توان با غسل مستحب به یک نیت انجام داد؟‏

‏‏بسمه تعالی، مانع ندارد.‏

‏‏4. پولی که به نام فرزندش پس انداز می کند در صورت احتیاج از آن پول برداشته و دوباره به حساب‏‎ ‎‏فرزند می گذارد؛ آیا باید خمس آن را بپردازد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر مناسب شأن خود به فرزند بخشیده خمس ندارد.‏

‏‏5. مقدار مصالح ساختمانی که از بنّایی زیاد آمده و سال بر آن گذشته، حال می خواهد بفروشد یا مورد‏‎ ‎‏استفاده مجدد قرار دهد، خمس به آن تعلق می گیرد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر از درآمد کسب تهیه شده باید تخمیس شود.‏

‏‏[سؤال 5511]‏

‏‏6. شخصی که وام دریافت نموده و قسط خانه می پردازد و مقداری پس انداز به‏‎ ‎‏اندازۀ حج که برود، دارد آیا بر او واجب می شود؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر منبع درآمدی که زندگی او بعد از حج اداره شود، دارد در‏‎ ‎‏فرض سؤال، حج واجب است.‏

‏‏[سؤال 5512]‏

‏‏7. کسانی که به عنوان آشپز و غیره به سفر حج می روند، در صورت مستطیع شدن‏‎ ‎‏سال های بعد آیا باز هم حج بروند؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر با قبول آشپزی و غیره استطاعت حج حاصل شده، حجّة‏‎ ‎‏الاسلام واجب شده و در صورت انجام آن، دیگر واجب نیست.‏

‏‏8. مقداری پارچه و لباس و دیگر مؤونه برای مصرف سالش خریده و سال بر آن گذشته، حال که‏‎ ‎‏می خواهد خمسش را بپردازد قیمت زمان خرید جنس را حساب کند یا قیمت سر سال خمسی اش که‏‎ ‎‏فرا رسیده یا این که زمانی که می خواهد مورد استفاده مجدد قرار دهد؟ ‏

‏
‏‎

‎‏بسمه تعالی، قیمت سر سال خمسی.‏

‏‏9. لباس و پارچه ای که برای زن و فرزندش خریده خمس به آن تعلق می گیرد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر مورد نیاز بوده و در وسط سال خریده شده خمس آن واجب نیست.‏

‏‏10. جنسی را که برای خانه خریده ـ مانند خوراک و پوشاک ـ باید سر سال خمسی اش حساب نمود یا‏‎ ‎‏که یک سال از زمان خرید آن ها بگذرد؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، سر سال خمسی باید حساب شود.‏

‏‏11. قرآن و بلندگویی را برای هیأتی مورد استفاده قرار می دادند، حال، هیئت به هم خورده، آیا جایز‏‎ ‎‏است در مکان های دیگر که مورد احتیاج است استفاده کرد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر وقف شده باید در مماثل هیئت مورد استفاده قرار گیرد.‏

‏‏12. هر سال مقداری جهیزیه برای دختر می خرند تا زمانی که می خواهد شوهر کند؛ آیا باید خمس‏‎ ‎‏آن ها را بپردازند؟‏

‏‏بسمه تعالی، واجب نیست.‏

‏‏13. شخصی مقداری وام دریافت نموده و مقداری از آن را بابت خرید خانه و یا پرداخت قرض به‏‎ ‎‏دیگران صرف نموده؛ مقداری دیگر که مانده، آیا سر سال باید خمس آن را حساب نموده و بپردازد، در‏‎ ‎‏صورتی که بابت وام دریافتی قسط می پردازد؟‏

‏‏بسمه تعالی، خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 5513]‏‏ ‏ ‏ 2695‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مقدس حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، مدّ ظله العالی‏

‏‏به عرض می رساند که فرزند این جانب در تاریخ 8 / 7 / 1360، به اتفاق سرتیپ‏‎ ‎‏فلاحی و سرتیپ فکوری و سایر همراهان، در اثر سقوط هواپیما سی 130، در‏‎ ‎‏کهریزک شهید شد. او دارای یک خانه کوچک است که شاید به مبلغ یک صد و‏‎ ‎‏پنجاه  هزار تومان بخرند و یک زوج قالی یک متر و نیمی دارند که شاید سه هزار‏‎ ‎‏تومان  بخرند. چون مجرّد بود و ازدواج نکرده، آیا با داشتن خانه و قالی‏‎ ‎‏فوق الذکر،  استطاعت داشت یا خیر؟ مرقوم فرمایید. در خاتمه، سلامتی آن رهبر‏
‏‎

‎‏عالی مقام را از خداوند متعال خواستارم.‏

‏‏بسمه تعالی، مستطیع نبوده است.‏

‏‏[سؤال 5514]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2430‏

‏‏2. کارمند بازنشسته هستم و با حقوقی که دارم می توانم زندگی خود را اداره نمایم‏‎ ‎‏با شخصی اخیراً در مرغداری شریک شدم که حقوق (درآمدی) حدود 4 هزار تومان‏‎ ‎‏به دست می آورم ولی در مقابل، مبلغ شصت هزار تومان بدهی دارم آیا پس از‏‎ ‎‏پرداخت بدهی زیارت حج بر من واجب هست؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر پس از پرداخت بدهی، مصارف حج و سایر شرایط را‏‎ ‎‏دارید مستطیع هستید.‏

‏‏[سؤال 5515]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2057‏

‏‏4. چون این پول فعلاً از پسرم به من رسیده ولی تکلیف او روشن نیست که زنده‏‎ ‎‏باشد و اسیر و برگردد یا از بین رفته باشد، چنانچه از بین رفته باشد و این پول مال بنده‏‎ ‎‏بشود، فدوی مستطیع می شوم و حج به فدوی واجب می شود. در این صورت، تکلیفم‏‎ ‎‏چه خواهد بود؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر زاید بر لوازم زندگی و وسیلۀ امرار معاش در برگشت،‏‎ ‎‏مصارف رفت و برگشت سفر حج را داشته باشید مستطیع هستید.‏

‏‏[سؤال 5516]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2179‏

‏‏2. اگر کسی کسبی دارد که زندگی او را کفایت می کند و یک خانه دارد که مقداری‏‎ ‎‏از آن را می تواند کرایه بدهد و یا رهن بدهد و بعداً هم برای از رهن خارج کردن آن‏‎ ‎‏ناراحت نخواهد شد و می تواند به خوبی با پول رهن مکه برود؛ آیا این شخص واجب‏‎ ‎‏الحج است یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر به فروش آن مستطیع نمی شود، اجاره دادن و رهن دادن آن‏‎ ‎‏لازم نیست.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 5517]‏‏ ‏ ‏ 2696‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏شخصی که در غیر ماه ذی الحجّه به مکه مشرف می شود و در همان وقت از مکه‏‎ ‎‏بیرون می شود، آیا دفعه دوم در مراسم حج واجب باید این شخص برود؟ چون که‏‎ ‎‏اختلاف است به این که این شخص چون در غیر ماه قربان قدرت پیدا کرده به انجام‏‎ ‎‏حج، بر ذمه اش واجب است که در ماه ذی الحجّه نیز به حج برود. امیدوارم که جواب‏‎ ‎‏را واضح بیان فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر مستطیع بوده باید به حج برود و در غیر این صورت لازم‏‎ ‎‏نیست و شرایط استطاعت در رساله ذکر شده است.‏

‏‏[سؤال 5518]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2496‏

‏‏2. حج بیت الله‌ الحرام به طور کلی بر چه شخصی واجب است؟‏

‏‏بسمه تعالی، بر کسی که استطاعت مالی و قدرت بدنی داشته باشد، یک بار‏‎ ‎‏در مدت عمر واجب می شود.‏

‏‏[سؤال 5519]‏‏ ‏ ‏ 2697‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 20 / 7 / 1361‏

‏‏محضر مبارک رهبر انقلاب اسلامی ایران، حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی‏

‏‏ان شاء الله‌ که وجود مبارک از جمیع بلیات ارضی و سماوی محفوظ باشد. باری،‏‎ ‎‏مادر پیری دارم به سن هفتاد سال که درآمدی ندارد، فقط مبلغ یک صد هزار تومان به‏‎ ‎‏قیمت حاضر آب و ملک دارد، که درآمد آن در سال به پانصد تومان نمی رسد. آیا مکه‏‎ ‎‏رفتن به ایشان واجب است یا خیر؟‏

‏‏به امید پیروزی رزمندگان اسلام بر کفر جهانی، والسلام‏

‏‏بسمه تعالی، اگر ملک مزبور وسیلۀ اعاشۀ او هست و در صورت فروش و‏‎ ‎‏صرف در حج، نفقه تأمین نیست، مستطیعه نیست.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 5520]‏‏ ‏ ‏ 2698‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ بیستم ذوالقعده 1399 ق‏

‏‏محضر مقدس رهبر بزرگ انقلاب و پیشوای جهان اسلام، نایب الامام، امام‏‎ ‎‏خمینی، ادام الله‌ ظله علی رؤوس المسلمین‏

‏‏1. کسی که منزل گران قیمت دارد، مثلاً کنار خیابان است؛ اگر آن را بفروشد و‏‎ ‎‏مقداری دورتر بخرد، با تفاوت قیمت می تواند مکه برود؛ آیا مستطیع است؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر منزلی که دارد زاید بر شؤون او نباشد، لازم نیست آن را‏‎ ‎‏بفروشد و با این فرض مستطیع نیست.‏

‏‏[سؤال 5521]‏

‏‏2. طلبه ای با اجاره نشینی زندگی می کند و در زحمت هم نیست و زمینی خریده‏‎ ‎‏برای تهیۀ منزل و چون بودجۀ ساختمان ندارد؛ زمین بایر مانده است. آیا لازم است‏‎ ‎‏بفروشد و به حج رود؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر با وجوه شرعیه زندگی می کند، مستطیع نیست.‏

‏‏[سؤال 5522]‏

‏‏3. اگر طلبه ای پول به اندازۀ حج دارد یا با مقداری قرض و موجودی، می تواند حج‏‎ ‎‏برود و بدون فشار قرض را هم ادا کند. البته درآمد او از شهریه و منبر و امثال آن‏‎ ‎‏می باشد. آیا مستطیع است؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر از غیر وجوه شرعیه زندگی او اداره نمی شود، مستطیع‏‎ ‎‏نیست.‏

‏‏[سؤال 5523]‏

‏‏4. چون زندگی طلاّب غالباً به وسیلۀ شهریه و منبر و امثال آن اداره می شود، اگر‏‎ ‎‏احیاناً پولی به اندازۀ مخارج حج به دست او آمد، آیا مستطیع می شود یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، حکم آن از مسأله قبل معلوم شد. ‏

‏
‏‎

‎‏5. آیا طلبۀ مستغنی از شهریه، می تواند شهریه بگیرد یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، فقر شرط نیست، ولی باید با مقررات دفتر شهریه باشد.‏

‏‏[سؤال 5524]‏

‏‏6. آیا طلب‏‏ۀ‏‏ سید و غیره یا سید غیر طلبه از سهم امام علیه السلام یا سهم سادات می تواند‏‎ ‎‏یک بار به انداز‏‏ۀ‏‏ پول حج قبول کند و استطاعت حاصل می شود یا نه؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، نمی تواند قبول کند و مستطیع نمی شود.‏

‏‏[سؤال 5525]‏

‏‏7. اگر مسألۀ فوق اشکال دارد و کسی هم با این پول مکه رفته، آیا مجزی است یا‏‎ ‎‏دوباره باید برود؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، کفایت نمی کند.‏

‏‏[سؤال 5526]‏

‏‏8. کسی اموالی مثل زمین و خانه دارد و فعلاً ارتزاق او به وسیلۀ آن ها نیست و اگر‏‎ ‎‏بفروشد، آن ها را کمتر از قیمت معمولی می خرند. آیا لازم است به همان قیمت کم‏‎ ‎‏بفروشد و به حج رود؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر ضرر فاحشی نیست ـ به طوری که بر او اجحاف باشد ـ‏‎ ‎‏باید بفروشد و به مکه برود.‏

‏‏[سؤال 5527]‏

‏‏9. طلبۀ معمولی ای شغلش درس در حوزه است و در بین سال و خصوصاً ایام‏‎ ‎‏تبلیغی تبلیغ می رود به محل خود، آیا ماشین جزء مؤونه او است یا نه؟ خصوصاً اگر‏‎ ‎‏مسافت بین محل فرد با قم زیاد باشد مثل اصفهان و غیره. با توجه به این که مسافرت با‏‎ ‎‏ماشین های عمومی با زن و بچه برای طلاب مشکل است یا این که منزل او بیرون قم‏‎ ‎‏است و اگر ماشین شخصی نباشد، هر روز ساعاتی را باید صرف رفت و آمد کند. البته‏
‏‎

‎‏اکثر طلاب ماشین ندارند و با ماشین های عمومی مسافرت می کنند. آیا ماشین جزء‏‎ ‎‏مؤونه است در مورد حج و خمس یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، اشخاص مختلفند و میزان احتیاج و شؤون است.‏

‏‏[سؤال 5528]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2725‏

‏‏6. آیا داشتن کتاب که به مرور زمان و تدریجاً خریداری شده و تقریباً مورد مطالعه‏‎ ‎‏می باشد، شخص را جهت انجام فریضۀ حج مستطیع می سازد یا خیر؟ چنانچه باعث‏‎ ‎‏استطاعت می شود آیا باید آن ها را بفروشد و فریضه را به جا بیاورد یا این که صبر کند تا‏‎ ‎‏وجه نقدی عایدش بشود؟‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مذکور مستطیع نمی شود.‏

‏‏[سؤال 5529]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2169‏

‏‏2. زنی که طلا آلات داشته و آن را می پوشیده است و مال دیگری غیر از آن ندارد،‏‎ ‎‏ولی اگر آن ها را بفروشد، توانایی رفتن حج را دارد. آیا زیورآلات زن مستثنا از‏‎ ‎‏استطاعت است یا به وسیلۀ آن ها زن مستطیع می گردد و باید آن ها را فروخته و به حج‏‎ ‎‏برود؟ و چنانچه مرده باشد، آیا باید برای او نایب بگیرند؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر داشتن زیورآلات برای او لازم نیست و نداشتن آن عیب‏‎ ‎‏نیست، مستطیع است و باید به حج برود.‏

‏‏[سؤال 5530]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 6457‏

‏‏3. آیا پولی را که من به عنوان پول حج واجب از مادرم گرفته ام می توانم پس بدهم‏‎ ‎‏در صورتی که راضی نیست پول را پس بگیرد و می گوید باید بروی حج، یا این که‏‎ ‎‏می توانم این پول را به عنوان حق خود ـ که به آن دو خواهر به یکی 14000 تومان داده‏‎ ‎‏و به یکی دیگر هم ماهی 500 تومان در حدود 3 سال می دهد ولی به من هیچی نداده ـ‏‎ ‎‏بردارم و نه برایش حج بروم و نه پول را به او پس بدهم؟ در صورتی که از خواهران‏‎ ‎‏من یکی معلم است و دیگری هم شوهرش پول دار است و در صورتی که مادر من در‏
‏‎

‎‏حدود 30000 تومان پول دارد. و حقوق را هم که در هر ماه می گیرد.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر هنگام ثبت نام اجیر شدید از طرف مادر که برای او‏‎ ‎‏حج  به جا آورید واجب است بر طبق قرارداد اجاره عمل نمایید و بعداً‏‎ ‎‏اگر  استطاعت داشتید برای خودتان حج به جا آورید ولی اگر اجیر نشدید‏‎ ‎‏و الآن خودتان مستطیع هستید واجب است برای خودتان حج به جا‏‎ ‎‏آورید.‏

‏‏[سؤال 5531]‏‏ ‏ ‏ 2699‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏اگر شخصی اجیر شد برای حج و بعد از عقد اجاره از راه دیگر غیر از اجرت حج‏‎ ‎‏مستطیع شد حج منوب عنه مقدم است یا حج خودش یا اجاره باطل می شود؟‏

‏‏بسمه تعالی، اجاره صحیح است و حج استیجاری مقدم است.‏

‏‏[سؤال 5532]‏‏ ‏ ‏ 2700‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 7 / 1 / 1361‏

‏‏حضور محترم حضرت امام خمینی رهبر انقلاب اسلامی و مرجع تقلید شیعیان ‏

‏‏پس از عرض سلام و آرزوی پیروزی برای اسلام و مسلمین دو سؤال دارم که اگر‏‎ ‎‏امکان دارد جواب بفرمایید: ‏

‏‏1. اگر کسی مقدار پولی را که امروزه برای انجام فریضه حج لازم است و مقدار‏‎ ‎‏کمی هم بیشتر در اختیار داشته باشد، ولی بترسد که اگر به حج رود، بعد از بازگشت‏‎ ‎‏خرجی نداشته باشد؛ و یا شغلی گیرش نیاید؛ آیا می تواند از رفتن به حج خودداری‏‎ ‎‏کند؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر در برگشت، وسیلۀ امرار معاش مطابق با شؤون خود‏‎ ‎‏ندارد، مستطیع نیست‏

‏‏2. اگر معلم یا سخنوری که آشنایی به زبان عربی و دیگر علوم قرآنی نداشته باشد در سخنانش از آیاتی‏
‏‎

‎‏که بسیار مورد استفاده قرار می گیرد مانند:‏‏إنْ تَنْصُرُوا الله‌ یَنْصُرْکُم‏‏ و یا ‏‏وَلاَ تَحْسَبَنَّ الَّذِینَ‏‎ ‎‏قُتِلُوا...‏‏  و آیاتی مشابه آنچه ذکر شد در سخنانش استفاده کند و فقط به معنای ظاهری آن اکتفا کند؛ از‏‎ ‎‏لحاظ شرعی اشکال دارد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اشکال ندارد. ‏

‏‏[سؤال 5533]‏‏ ‏ ‏ 2701‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مقدس رهبر کبیر انقلاب و بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران، دام ظله‏

‏‏به شخصی پولی رسیده که می توانسته به مکه برود و به زندگی او تغییری داده‏‎ ‎‏نشود (با توجه به این که زندگی او از وجوهات است و کسب و کاری ندارد)؛ ولی او به‏‎ ‎‏حساب خود، مکه نرفته است و نیابت گرفته و به مکه مشرف شده. آیا این شخص، اگر‏‎ ‎‏حجة الاسلام بر او واجب شده که باید برود، تکلیف او با نیابت چیست؟ آیا باید پول‏‎ ‎‏را برگرداند و خبر بدهد یا نگه دارد و‏‎ ‎‏بعداً برود؛ با این که احتمال دارد نگذارند او‏‎ ‎‏دیگر، به مکه برود؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر در بازگشت از حج باید با وجوه شرعیه ارتزاق نماید،‏‎ ‎‏مستطیع نبوده و حج نیابی او صحیح است.‏

‏‏[سؤال 5534]‏‏ ‏ ‏ 2702‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، دام ظله‏

‏‏معروض آن که طلبه و اهل علمی که مشغول تحصیل علوم دینیه می باشد و شهریه‏‎ ‎‏می گیرد، از روضه خوانی و غیره، پول به دست آورده است، آیا این شخص‏‎ ‎‏واجب الحج است یا نه؟ خواهشمند است که مسأله را واضح بیان فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر پس از برگشت از حج باید با شهریه زندگانی خود را ادامه‏‎ ‎‏دهد، مستطیع نیست.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 5535]‏‏ ‏ ‏ 2703‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مقدس حضرت آیت الله‌ العظمی آقای خمینی، مدّ ظله العالی‏

‏‏با ابلاغ سلام، محترماً؛ به عرض می رساند: این جانب به منظور تحصیل استطاعت‏‎ ‎‏حج از راه کسب، قدری فعالیت نموده و در حال حاضر خود را مستطیع می دانم. و‏‎ ‎‏خلاصۀ مطلب این که کل مخارج حج ونیمی از مؤونۀ زندگی از راه کسب اداره می شود‏‎ ‎‏و نیمی دیگر از مؤونه زندگی از راه شهریه اداره می گردد. با توجه به شرح مرقوم،‏‎ ‎‏وظیفۀ بنده چیست؟ انجام حج به نیت واجب و یا به نیت مستحب و یا راه دیگری‏‎ ‎‏دارد؟ مستدعی است، راهی را که به مراعات احتیاط نزدیک تر باشد، راهنمایی فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر در ادارۀ زندگی خود، بعد از مراجعت از حج نیاز به شهریه‏‎ ‎‏دارید، مستطیع نیستید.‏

‏‏[سؤال 5536]‏‏ ‏ ‏ 2704‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مقدس آیت الله‌ العظمی نایب الامام، امام خمینی، أدام الله‌ ظله الوارف‏

‏‏زنی مبلغ پنجاه هزار تومان املاک خود را فروخته و به پسرش به عنوان قرض داده‏‎ ‎‏و او خانه خریده و درآمدی ندارد؛ آیا اگر پسرش بتواند به قدر مخارج حج، پول مادر‏‎ ‎‏را بدهد، مستطیع است یا خیر؟ ‏

‏‏توضیح آن که ایشان غیر از مبلغ مزبور که قرض داده، مالکیتی ندارد مگر یک دانگ‏‎ ‎‏خانۀ کوچک؛ و فعلاً در خانۀ پسرش نشسته و پسرش هم چون ازدواج نکرده،‏‎ ‎‏خرجش را می دهد؛ ولی معلوم نیست بعداً که زن به خانه آورد، بتوانند با یکدیگر‏‎ ‎‏زندگی کنند یا نه؛ و این زن پنجاه و چند سال دارد و کاری از او برنمی آید که مخارجش‏‎ ‎‏را تأمین کند. لطفاً حکم مسأله دربارۀ حج ایشان روشن شود.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر در برگشت از سفر حج، وسیلۀ کسبی که زندگی وی را‏‎ ‎‏تأمین نماید ندارد مستطیعه نیست.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 5537]‏‏ ‏ ‏ 2705‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، مدّ ظله العالی‏

‏‏پس از عرض سلام و امید سلامتی و طول عمر و موفقیت جناب عالی، پدر‏‎ ‎‏این جانب که دارایی او عبارت است از یک باب منزل مسکونی، که من و مادر و‏‎ ‎‏خانواده ام در آن زندگی می کنیم و یک باغچه که در گذشته هیچ درآمدی نداشته و‏‎ ‎‏مجاور خانه و حدود پانصد متر می باشد و من از حدود سال 1353 تا کنون مشغول کار‏‎ ‎‏هستم و یک حقوق ماهانه دارم و پدرم در سال 1354 از دنیا رفته و مخارج روزمره او‏‎ ‎‏را مقداری خودم که در حین تحصیل کار می کردم داده ام و مقداری را نیز مردم خیّر‏‎ ‎‏چون سید بوده به او کمک می کرده اند:‏

‏‏1. اولاً پدرم مستطیع بوده یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر از کمک مردم کسری زندگانی خود را تأمین می کرده،‏‎ ‎‏مستطیع نبوده است. ‏

‏‏[سؤال 5538]‏

‏‏2. من مستطیع هستم یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، شما در صورتی مستطیع می شوید که اضافه بر شغل، لوازم و‏‎ ‎‏احتیاجات زندگی خودتان را داشته باشید و بتوانید به حج بروید و‏‎ ‎‏برگردید.‏

‏‏[سؤال 5539]‏

‏‏3. در صورتی که پدرم و من هردو مستطیع هستیم، برای کدام اول واجب است‏‎ ‎‏به  حج بروم؟ و آیا می توانم از وام اداری که 4% سود به عنوان کارمزد گرفته می شود،‏‎ ‎‏به  حج بروم؟ چون این باغچه راه مناسب ندارد و کسی به طور عادلانه خریدار آن‏‎ ‎‏نیست.‏

‏
‏‎

‎‏بسمه تعالی، اگر شما مستطیع هستید برای خودتان باید به حج بروید و‏‎ ‎‏نمی توانید برای پدرتان قبل از این که حج خود را به جا آورید، حج بروید.‏‎ ‎‏بلی، می توانید شخص دیگری را اجیر کنید که برای او به حج برود و گرفتن‏‎ ‎‏وام مانع ندارد، هرچند بهرۀ آن را ضامن نیستید.‏

‏‏[سؤال 5540]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2058‏

‏‏3. اگر طلبه از بانک اسلامی مبلغ بیست هزار تومان (000 / 200 ریال) قرض گرفته‏‎ ‎‏که برای مخارج حج تقریباً کافی است حج واجب می شود یا نه؟ در این صورت که‏‎ ‎‏اقساط وام از شهریه پرداخت خواهد شد و وام را برای ازدواج گرفته بود که وقت حج‏‎ ‎‏رسیده.‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مسأله حج واجب نمی شود.‏

‏‏[سؤال 5541]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1613‏

‏‏3. آیا کسی می تواند زن سیده خود را از سهم سادات مال خود مستطیع کند یا بر‏‎ ‎‏فرض از طرف مجتهدی اجازه و وکالت داشته باشد از مال دیگری سهم سادات را به‏‎ ‎‏زنش بدهد و او را بفرستد مکه یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، با سهم سادات مستطیع نمی شود و جایز نیست سهم سادات‏‎ ‎‏را در این راه صرف کند.‏

‏‏[سؤال 5542]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 6359‏

‏‏4. در صورتی که وجهی به صبیه بنده برسد، با آن چه کار می شود کرد؟ و احیاناً اگر‏‎ ‎‏مستطیع شود وظیفه چیست؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، شبهۀ وجوب حج اگر از ناحیۀ رسیدن ارث شوهر به وی‏‎ ‎‏باشد، در فرض مرقوم، مستطیعه نشده و دارایی زن پس از کسر بدهی و‏‎ ‎‏وصیت، به والدین او می رسد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 5543]‏‏ ‏ ‏ 2706‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏

‏‏محضر مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی الامام الخمینی دام ظله الوارف ‏

‏‏یک خانم شوهرش فوت کرده و دو دختر از او به جا مانده است بعد از مدتی این‏‎ ‎‏دو دختر فوت کرده مال و اثاثیه خانه آن مرد در حدود هفتاد هزار افغانی شمارش شده‏‎ ‎‏ولی این پیرزن ده هزار افغانی را برای سهم امام علیه السلام و خمس داده است باقیمانده است‏‎ ‎‏60 هزار افغانی و این زن عازم ایران شده تقریباً چهل و پنج هزار افغانی به یک نفر داده‏‎ ‎‏و او را کرایه کرده تا او را به ایران برساند وقتی که ایران رسیده 15 هزار افغانی مانده و‏‎ ‎‏این زن 50 سال عمر دارد و سرپرست هم ندارد آیا حج به این زن واجب شده یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض سؤال حج واجب نیست.‏

‏‏[سؤال 5544]‏‏ ‏ ‏ 2707‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏حضور رهبر گرامی، حضرت آیت الله‌ العظمی، آقای روح الله‌ موسوی خمینی‏

‏‏با درود فراوان، این جانب دارای سه دختر مکلف تحت تکفل هستم و شوهرم‏‎ ‎‏بازنشسته راه آهن بوده و چندین سال است به رحمت ایزدی پیوسته و فعلاً از بابت‏‎ ‎‏بازنشستگی آن مرحوم، 1600 تومان دریافت می دارم و از نظر مسکن نیز، بچه ها از آن‏‎ ‎‏مرحوم خانه ای را به ارث برده اند. هدف از تصدیع این است که به این جانب از پدرم‏‎ ‎‏مبلغ بیست هزار تومان ارث رسیده است و این مبلغ را مدت دو سال است در اختیار‏‎ ‎‏دارم و اکنون سر دو راهی قرار گرفته ام و مسأله را به انواع مختلف برایم می گویند. با‏‎ ‎‏توجه به این که پول بازنشستگی پدرشان ـ طوری که مشاهده می فرمایید ـ کافی نیست،‏‎ ‎‏و فقط می تواند غذای آن ها را تأمین بنماید و در خرج خانه پسر من که او هم دارای‏‎ ‎‏اولاد و عیال می باشد، کمک می نماید، آیا من می توانم این پول را صرف جهیزیه و یا‏‎ ‎‏تحصیل دخترانم بنمایم؟ و یا این که مستطیع هستم؟ بعضی می گویند: چون ارث‏
‏‎

‎‏پدری است، باید به زیارت خانه خدا بروی و این پول کفایت مخارج خانه خدا را‏‎ ‎‏می نماید و جهیزیه دختران و تشریفات برگشت و غیره ضروری نیست. از رهبر گرامی‏‎ ‎‏تقاضا می شود تکلیف شرعی مرا روشن بنمایند. ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر در زمان فوت پدر، شوهر نداشته اید و یا قبل از فوت‏‎ ‎‏شوهر، متمکن از تصرف در ارث پدر خود نبوده اید، در فرض مذکور‏‎ ‎‏مستطیع نیستید.‏

‏‏[سؤال 5545]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 3780‏

‏‏2. شخصی از دنیا رفت و سه پسر دارد. قبل از تقسیم اموال، پسر بزرگ تر‏‎ ‎‏با  رضایت برادرها از مال مشترک به حج مشرف شد. آیا این حج از حجة الاسلام‏‎ ‎‏او  کافی است یا بعد از تقسیم اموال، در صورت استطاعت نیز باید به حج مشرف‏‎ ‎‏شود؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر مستطیع بوده، کفایت می کند.‏

‏‏[سؤال 5546]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 5981‏

‏‏2. زنی سؤال می کند که من با مرد پیری ازدواج کردم و مهریۀ من بیست هزارتومان‏‎ ‎‏است؛ آیا من با این مهریه، مستطیع هستم و حال آن که به غیر از این مهریه، چیز‏‎ ‎‏دیگری ندارم و بعد از شوهر، کسی که خرج مرا عهده دار شود ندارم؟‏

‏‏بسمه تعالی، در صورتی که تمام احتیاجات زن، به توسط همسر او رفع‏‎ ‎‏می شود و وجه مذکور برای مخارج حج او کافی است، مستطیع است.‏

‏‏[سؤال 5547]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 6405‏

‏‏6. این خانم در موقع ازدواج از نظر مهریه مستطیع بوده، ولی شوهر مهریه او را‏‎ ‎‏ندارد یا نداشته بدهد. وقتی زن فوت نمود از نظر حج تکلیف چیست؟ در صورتی که‏‎ ‎‏اموال زن اعم از جهیزیه و مهریه بین وارث تقسیم می شود، تکلیف حج او چه‏
‏‎

‎‏می باشد؟ این زن حج بر عهده او می باشد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر نمی توانسته مهریه را بگیرد یا شوهر فقیر بوده که زن حق‏‎ ‎‏مطالبه نداشته مستطیع نبوده است و حج بر او واجب نشده است.‏

‏‏[سؤال 5548]‏‏ ‏ ‏ 2708‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 25 / 11 / 1361‏

‏‏حضور محترم حضرت مستطاب، حجت الاسلام و المسلمین، رئیس الملّة و‏‎ ‎‏الدین، آیت الله‌ العظمی، جناب آقای حاج آقا روح الله‌ موسوی خمینی ‏

‏‏استدعا دارم ضمن پـذیرفتن سلام نـوجوانی، بـه چند مسأله زیر پاسخ فرمایید تا‏‎ ‎‏ان شاء الله‌ الرحمان راه الهی را در پیش گیریم:‏

‏‏1. خود شما واقفید که در این زمانه مهریه های عروس ها را نسبتاً زیاد می گیرند؛‏‎ ‎‏مثلاً این جا که یک ده می باشد، حدوداً دویست الی پانصد هزار تومان و مقداری طلا،‏‎ ‎‏زمین و خانه نیز به آن اضافه می نمایند، آیا چنین عروس هایی واجب الحج نیستند؟ و‏‎ ‎‏آیا چنین امری جایز می باشد؟‏

‏‏بسمه تعالی، مانع ندارد و مهریه هر چه کم باشد بهتر است و اگر بتواند‏‎ ‎‏مهریۀ خود را بگیرد و به حج برود مستطیع است.‏

‏‏2. در نشریه های تبلیغی و خبری و روزنامه ها و اطلاعیه ها، نام ائم‏‏ۀ‏‏ اطهار علیهم السلام و پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و‏‎ ‎‏همچنین نام خدا ذکر می شود، آیا می توان بدون وضو چنین اسامی را مسح نمود؟ و همچنین بعد از‏‎ ‎‏این که روزنامه ها و نشریه ها و اعلامیه ها مورد استفاده واقع شد، برای از بین بردن آن ها چه باید کرد؟ و‏‎ ‎‏اگر این اطلاعیه ها که در کوچه و خیابان پخش می شود نجس شود چه باید کرد؟‏

‏‏بسمه تعالی، باید از انداختن آن در جاهایی که موجب هتک یا تنجیس است اجتناب نمایند.‏

‏‏3. امروزه برخی از اجناس از طریق کوپن داده می شود. اگر چنانچه کسی اجناسی را که از طریق کوپن‏‎ ‎‏می دهند مصرف نداشته باشد چه باید بکند؟‏

‏‏بعضی از مردم عقیده دارند که این حق همان فرد است و صاحب آن می باشد و می تواند بازار آزاد‏‎ ‎‏بفروشد؛ آیا این عمل مخالف اسلام نیست؟ و آیا این یک فعل حرام نمی باشد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر مطابق مقررات باشد مانع ندارد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 5549]‏‏ ‏ ‏ 2709‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مبارک حضرت امام خمینی‏

‏‏اگر قبالۀ زنی، یک صد و ده هزار تومان، باشد و شوهرش خرج او را بدهد، زن‏‎ ‎‏مستطیع است یا نه؟‏

‏‏والسلام علیکم ورحمة الله‌ وبرکاته‏

‏‏بسمه تعالی، اگر بتواند از مهر خود برای حج استفاده نماید و در اختیار او‏‎ ‎‏باشد، حج بر او واجب است. و در صورت امکان اخذ مهر بدون زحمت‏‎ ‎‏زیاد نیز باید بگیرد و حج برود.‏

‏‏[سؤال 5550]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 662‏

‏‏4. اگر مهریه زوجه مثلاً صد هزار تومان باشد مستطیعه است یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر شوهر اقدام به نفقه او دارد و می تواند مهریه را وصول کند‏‎ ‎‏و به حج برود، مستطیع است.‏

‏‏[سؤال 5551]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2343‏

‏‏3. کارمند دولت که شرعاً مستطیع نیست، اگر از طرف دولت به جهت کاری مانند‏‎ ‎‏طبابت یا ارسال خبر یا غیرهما مأمور بشود و به مکه برود و مناسک حج و عمره را‏‎ ‎‏به جا آورد، آیا این حج مسقط حجة الاسلام است ـ که اگر آن کارمند بعد از آن شرعاً‏‎ ‎‏استطاعت پیدا کند، حج بر او واجب نشود ـ یا مسقط نیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، مسقط از حجة الاسلام نیست. ‏

‏‏[سؤال 5552]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2651‏

‏‏5. این جانب در ایام حکومت طاغوتی به وسیله اداره اوقاف به زیارت خانه خدا و‏‎ ‎‏حج مشرف شده ام آیا یک بار دیگر می توانم حج را قضا نمایم؟‏

‏‏بسمه تعالی، حج قضا ندارد و اگر صحیح انجام داده اید کفایت می کند.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 5553]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 5410‏

‏‏5. یک طلبه ای امسال به عنوان روحانی گروه به حج رفته و مستطیع هم بوده و‏‎ ‎‏اسم  خود را نوشته چند سال دیگر درآمده آیا باز هم باید به حج برود یا همان‏‎ ‎‏کافیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر مستطیع بوده و برای خودش حج به جا آورده کفایت‏‎ ‎‏می کند.‏

‏‏[سؤال 5554]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 331‏

‏‏4. شخصی سه دانگ از یک عمارت را مالک بوده و به همسرش واگذار نموده‏‎ ‎‏است؛ همسر او غیر از این خانه، چیز دیگری ندارد و اگر آن خانه را بفروشد،‏‎ ‎‏شوهرش و خودش بدون خانه می مانند. آیا واجب است که زن، خانه را بفروشد و به‏‎ ‎‏مکه برود یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مرقوم، که زندگی زن، وابسته به داشتن آن خانه‏‎ ‎‏است، فروش خانه برای حج لازم نیست و مستطیع نیستند.‏

‏‏[سؤال 5555]‏‏ ‏ ‏ 2710‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 15 / 11 / 1361‏

‏‏محضر مبارک حضرت امام خمینی، مدّ ظله العالی‏

‏‏خداوند تبارک و تعالی حضرت امام را سلامت و طول عمر عطا بفرماید. ‏

‏‏از حضرت امام راجع به دو مسأله ذیل ارشاد می طلبم.‏

‏‏1. کسی که مستطیع می باشد و قدرت رفتن حج را دارد، آیا می تواند به جای رفتن‏‎ ‎‏به حج، مسجدی بسازد یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، باید به حج برود و دادن پول به مسجد، کفایت از حج نمی کند.‏

‏‏2. زنی دختری دارد؛ مردی زن را به عقد ازدواج خود در می آورد و پس از مدتی زن را یا طلاق می دهد‏‎ ‎‏و یا آن که زن از دنیا می رود. در این موقع مرد، دختر آن زن ـ که از شوهر قبل بوده است ـ را به عقد خود‏
‏‎

‎‏در می آورد و زندگی را با وی ادامه می دهد. آیا چنین عقدی درست است؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر دخول به مادر شده، جایز نیست دختر او را عقد کند و ازدواج با دختر او باطل‏‎ ‎‏است.‏

‏‏[سؤال 5556]‏‏ ‏ ‏ 2711‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏شخصی که استطاعت رفتن به حج را پیدا کرده است، با توجه به شرایط کنونی‏‎ ‎‏کشور آیا می شود به جای رفتن به حج پول آن را به حساب یکی از مصارف لازمه‏‎ ‎‏واریز نماید، به طوری که از حج واجب کفایت کند؟‏

‏‏بسمه تعالی، مستطیع باید به حج برود و دادن پول در مصارف مذکور کافی‏‎ ‎‏از حج واجب نیست.‏

‏‏[سؤال 5557]‏‏ ‏ ‏ 2712‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏سلام به رهبر کبیر انقلاب‏

‏‏پس از تقدیم سلام، سلامتی آن رهبر بزرگ انقلاب را از خداوند یکتا خواهانم.‏‎ ‎‏خواستم خدمت رهبر بزرگ عرض کنم که این جانب امسال مستطیع شدم و اگر خدا‏‎ ‎‏بخواهد، می خواهم به زیارت خانۀ خدا بروم، اما با این وضع کشورمان، که این همه‏‎ ‎‏آوارۀ جنگ و بی خانمان دارد که احتیاج به کمک دارند، خواهشمندم بنده را راهنمایی‏‎ ‎‏بفرمایید که آیا به برادران و خواهران جنگ زده کمک شود، یا به زیارت خانه خدا‏‎ ‎‏بروم؟ جواب را ارسال فرمایید.‏

‏‏خداوند متعال سایۀ حضرت مستطاب عالی را تا انقلاب حضرت مهدی(عج) بر‏‎ ‎‏سر مستضعفین جهان قائم بدارد، آمین، بحق محمد و آله الطاهرین.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر مستطیع هستید باید به حج بروید و خیرات دیگر کفایت‏‎ ‎‏نمی کند.‏