شرایط مستحقّین خمس

‏‏شرایط مستحقّین خمس‏

‏‏[سؤال 4908]‏‏ ‏ ‏ 2381‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 14 شهر صیام 1399 ق‏

‏‏1. گاهی سؤال می شود با وجود این که اسلام هرگونه تبعیض نژادی را برانداخته‏‎ ‎‏است چرا در مصرف خمس و زکات بین سادات و غیر سادات فرق می گذاریم آیا این‏‎ ‎‏نوعی از تبعیض نژادی نیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، تبعیض نژادی نیست و مصرف وجوه شرعیه به نظر حاکم‏‎ ‎‏شرع و با ضوابط خاصی است و سادات را شرع از زکات ممنوع نموده‏‎ ‎‏است. ‏

‏‏2. اکنون بانک ها ملی شده اند و زیر نظر دولت اسلامی اداره می شوند اما هنوز بهرۀ معمولی دریافت‏‎ ‎‏می کنند حکم معامله با آن ها و کار کردن در آن ها را بیان فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، معامله و کار کردن در صورتی که ارتباطی به ربا نداشته باشد مانع ندارد و از کارها‏‎ ‎‏و معاملاتی که مربوط به ربا است باید اجتناب شود. ‏

‏‏[سؤال 4909]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 4107‏

‏‏2. زن سیّده زوجش نفقه او را می دهد لکن اولادی دارد از شوهر قبلی، آن ها‏‎ ‎‏مستأجرند از فروش فرش و طلا با قرض دو سه نفر فامیل جمع می شوند یک خانه‏
‏‎

‏‏بسمه تعالی، کسی که نفقه اش از طرف شوهر تأمین می شود فقیر نیست و‏‎ ‎‏نباید سهم سادات را به او بدهند.‏

‏‏[سؤال 4910]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2135‏

‏‏4. افرادی به نام سادات و به لباس سادات در روستاها دوّار و سیارند و از این باب‏‎ ‎‏مستمری هر ساله می گیرند و ما نه یقین به اصل سیادت آن ها داریم و نه یقین به‏‎ ‎‏استحقاق ایشان، اگر پولی به این قبیل افراد داده شود بابت خمس و سهم سادات‏‎ ‎‏محسوب و اسقاط ذمه انسان می شود یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، محسوب نمی شود.‏

‏‏[سؤال 4911]‏‏ ‏ ‏ 2382‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏

‏‏محضر مبارک رهبر انقلاب، حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی دام ظله، سلام‏‎ ‎‏عرض می کنم، سلامتی وجود شریفتان را از خدای قادر متعال خواستارم.‏

‏‏ای امام، پدر من چهل سال پیش رفته جایی ازدواج کرده و گفته من سید هستم.‏‎ ‎‏بنده که پسر ایشان هستم پنج ساله بودم که پدرم فوت کرده و بنده حالا سی ساله ام و‏‎ ‎‏در لباس شریف روحانیت هستم و همه جا من را در لباس سیدی می شناسند حالا‏‎ ‎‏جای پدرم را پیدا کرده ام و همۀ مردم می گویند که فلانی سید نبوده حالا اگر از سیدی‏‎ ‎‏بیرون شوم آبرویم در خطر است وظیفه بنده چیست؟ هرچه بفرمایید سر تسلیم فرود‏‎ ‎‏می آورم. ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر یقین دارید که سید نیستید نباید لباس مخصوص به‏
‏‎

‏‏[سؤال 4912]‏‏ ‏ ‏ 2383‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏1. شخصی مبلغ پنج هزار تومان به خالۀ خود بابت سهم سادات داده، او یک پیرزن‏‎ ‎‏است که حقوق شوهر خود را می گیرد، می گوید: خانه ام خرابی دارد، آیا این پول به من‏‎ ‎‏می رسد خرج بنّایی کنم یا نه؟ اگر داشته و دروغ بگوید چطور؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر مستحق نیست به او نمی رسد.‏

‏‏2. آیا خانوادۀ شهید که احتیاج به حقوق که از بنیاد شهید و مزایا که به او می دهند، ندارد و لوازم خانگی‏‎ ‎‏که افراد بی بضاعت می خواهند دختر شوهر دهند به آن ها نمی دهند ولی به ما سه تا و دو تا می دهند،‏‎ ‎‏اشکال دارد یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، تابع مقررات بنیاد شهید است.‏

‏‏3. آیا کوپن بنزین که دولت در اختیار مسئولین قرار می دهد برای مصارف ضروری، اگر این ها به مصرف‏‎ ‎‏خود یا دوستان و خویشان برسانند چه صورت دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، تخلف از مقررات جایز نیست.‏

‏‏4. اگر افراد کارگر که کار می کنند، مشتری مقداری از اجناس خود را به خیال این که ارزش ندارد آن جا‏‎ ‎‏بگذارد و برود یا خجالت بکشد ببرد، در صورتی که آن کارگر می داند چقدر ارزش دارد چه صورت‏‎ ‎‏دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر اعراض کرده، کارگر می تواند بردارد والاّ از صاحب آن است.‏

‏‏[سؤال 4913]‏‏ ‏ ‏ 2384‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏

‏‏با سلام به محضر مبارک امام خمینی و با درود بر رزمندگان در نبرد حق بر علیه کفر‏

‏‏ضمن احوال پرسی؛ خواهشمند است طبق مسألۀ 1834 که فرموده اید: «خمس دو‏‎ ‎‏قسم است: یک قسم آن سهم سادات است و باید با اذن مجتهد جامع الشرایط به سید‏
‏‎

‏‏1. اگر فقیری سید نباشد، آیا مجاز است که خمس را به او بپردازیم یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، مجاز نیست سهم سادات بدهند.‏

‏‏2. بفرمایید سهم امام را به چه صورت بپردازیم؟ آیا حساب پس انداز و یا رابطی که بتوان اطمینان کرد‏‎ ‎‏که خمس حتماً به دست امام می رسد، وجود دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، می توانید به حساب شمارۀ هزار مؤسسه تعاون اسلامی قم حواله کنید.‏

‏‏3. فرق بین خمس و زکات را بفرمایید چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، در رساله مذکور است.‏

‏‏[سؤال 4914]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2344‏

‏‏3. فردی که زوجه اش سیده است می تواند خمس به او بدهد که مطابق شأن‏‎ ‎‏خودش دست بند و غیره تهیه کند؟‏

‏‏بسمه تعالی، بدون اجازه خصوصی از حاکم شرع نمی تواند. ‏

‏‏[سؤال 4915]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2315‏

‏‏3. ساداتی که به ظاهر مؤمن و فقیر هستند، ولی در بعضی از کارها سهل انگاری‏‎ ‎‏می کنند، آیا می شود به آنان سهم سادات داد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، در صورتی که متجاهر به فسق نباشند مانع ندارد، ولی باید با‏‎ ‎‏اجازۀ حاکم شرع باشد.‏

‏‏[سؤال 4916]‏‏ ‏ ‏ 2385‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر شریف حضرت آیت الله‌ العظمی جناب آقای امام خمینی، دامت برکاته ‏

‏‏به عرض می رساند: شخصی عام دخترش را به یک نفر سید شوهر داده است،‏‎ ‎‏دامادش پس از چند سال فوت نموده و‏‎ ‎‏دارای سه اولاد است و دارایی ای که کفاف‏‎ ‎‏هزینه زندگانی آنان را بنماید ندارند. آیا اجازه می فرمایید پدر و یا برادر و خواهر‏
‏‎

‏‏بسمه تعالی، در فرض مذکور، جایز نیست و اگر کسی که انفاق کند بر‏‎ ‎‏صغار، نباشد، نفقۀ آن ها بر عهدۀ جدّ مادری است.‏

‏‏[سؤال 4917]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2443‏

‏‏3. من ضمن کمک به دو خواهرم ـ که وضع مالی آن ها رضایت بخش نیست ـ‏‎ ‎‏به جاهای دیگر نیز کمک می کنم و علاوه بر دو‏‎ ‎‏خواهرم، دارای مادری هستم که تحت‏‎ ‎‏تکفل من است و زندگی جداگانه ای دارد که ماهیانه خرجی او را می دهم. آیا می شود‏‎ ‎‏مبلغی از خرجی او از سهم سادات یا امام منظور شود؟‏

‏‏بسمه تعالی، مادر واجب النفقه است و نفقه او را نمی توانید بابت وجوه‏‎ ‎‏محسوب دارید.‏

‏‏[سؤال 4918]‏‏ ‏ ‏ 2386‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏با سلام خدمت آن بزرگوار، مرجع عظیم القدر و رهبر بزرگ انقلاب اسلامی و با‏‎ ‎‏عرض پوزش از اتلاف وقت آن حضرت.‏

‏‏من به عنوان یک طلبه می توانم از سهم امام علیه السلام از پدر و بستگانم برای خریدن‏‎ ‎‏کتاب های ضروری و نوارهای ضروری استفاده کنم یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، در همین مورد و امثال آن که جزء نفقۀ شما نباشد مانعی ندارد.‏

‏‏[سؤال 4919]‏‏ ‏ ‏ 2387‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ ‏

‏‏محضر مبارک حضرت امام خمینی دام ظله العالی، سلام علیکم‏

‏‏محترماً به استحضارتان می رسانم که این جانب مقلد حضرت امام دارای چهار سر‏
‏‎

‏‏بسمه تعالی، دختر شما واجب النفقه شما است و اگر مخارج خودش را‏‎ ‎‏ندارد شما باید به او بدهید و نمی توانید از وجوه شرعیه حساب کنید.‏

‏‏[سؤال 4920]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 6446‏

‏‏4. اگر علویۀ شوهرداری مقدار طلایی از زرگر نسیه بخرد، آیا از سهم سادات‏‎ ‎‏می شود قرض او را داد یا نه؟ نظریۀ خود را به طور واضح مرقوم فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر در حد شأن و احتیاج است مانع ندارد.‏

‏‏[سؤال 4921]‏‏ ‏ ‏ 2388‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏1. بیان فرمایید که آیا برای سیدۀ مریضی که دارای شوهری بی چیز است، از‏‎ ‎‏وجوهات شرعی می توان پرداخت؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر فقیر است شما مجازید از سهم سادات خودتان به قدر‏‎ ‎‏حاجتش به او بدهید.‏

‏‏2. در تخمیس ملک، باید قیمت سند را (هنگام خرید) ملاحظه کنند و یا قیمت بازار را؟‏

‏‏بسمه تعالی، قیمت عادله بازار میزان است.‏

‏‏3. آیا چهارپایانی را که برای نیاز زندگی و مصرف خویش نگهداری می کنند خمس دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر از شؤون او باشد که حیوانات مذکور را داشته باشد خمس ندارد، و الاّ باید‏‎ ‎‏خمس آن ها را بدهد.‏

‏‏4. حمامی که در ساختمان آن، خاکِ زمین وقف که منحصراً برای گورستان وقف است، به کار رفته،‏‎ ‎‏استفاده از این حمام و غسل در آن چه حکمی دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر آب مباح است غسل صحیح است.‏

‏
‏‎

‏‏بسمه تعالی، بر ورثۀ وصی تکلیفی نیست.‏

‏‏6. آیا آهنگ هایی که توسط صدا و سیما (در سرودها، گفتارها، احیاناً در فیلم ها) نواخته می شوند،‏‎ ‎‏بلااشکال است؟‏

‏‏بسمه تعالی، موسیقی مطرب حرام است و صداهای مشکوک مانع ندارد.‏

‏‏[سؤال 4922]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 5205‏

‏‏2. پدر خانمم روحانی است و زن سیده دارد؛ نامبرده به علت کهولت سن و بالا‏‎ ‎‏بودن مخارج زندگی نمی تواند به خرج او برسد؛ البته چند سر عائله دارد؛ آیا می شود‏‎ ‎‏مقداری از سهم سادات را به زن سیدۀ او داد؟ و آیا ردّ مظالم به ایشان تعلق می گیرد؟ و‏‎ ‎‏آیا می شود قضای روزه و کفارۀ آن را به ایشان داد در صورتی که نمی تواند روزه‏‎ ‎‏بگیرد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر فقیر است از کفارات و مظالم می توانند به او بدهند و‏‎ ‎‏چنانچه زن سیده، فقیر باشد و شوهر او نتواند نفقۀ او را بدهد، به مقدار‏‎ ‎‏مخارج خودش می تواند سهم سادات بگیرد؛ ولی باید با اجازه باشد.‏

‏‏[سؤال 4923]‏‏ ‏ ‏ 2389‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 27 / 4 / 1361‏

‏‏حضور محترم امید مستضعفان جهان و مرجع عالی قدر شیعیان، حضرت آیت الله‌‏‎ ‎‏العظمی امام خمینی، مدّ ظله العالی‏

‏‏پس از تقدیم سلام و دست بوسی معروض می دارد: ‏

‏‏1. این جانب در مهرماه سال 1354 ضمن تحصیل در دانشگاه، مشغول تدریس به‏‎ ‎‏صورت غیر  رسمی در یکی از دبیرستان های تهران شدم و آخر برج، اولین حقوقم را‏‎ ‎‏دریافت کردم و پایان مهرماه سال 1355 ـ 1356 تا 1360 را هر ساله حساب کرده و‏‎ ‎‏خمس آن را جدا نمودم و بدون این که از حضرت عالی یا یکی از نمایندگان محترمتان‏
‏‎

‏‏بسمه تعالی، آنچه به غیر واجب النفقۀ خودتان در موردش و به نیت خمس‏‎ ‎‏داده اید، قبول است.‏

‏‏2. در سال پنجاه و هشت، دو نفر سیاه پوست جهت بررسی انقلاب اسلامیمان به ایران آمدند و روز‏‎ ‎‏اول با بنده ـ که رشته ام ادبیات انگلیسی است ـ اتفاقی برخورد کرده و چون زبان می دانستم، جهت‏‎ ‎‏راهنمایی خود انتخاب کردند. پس از تحقیقات، تصمیم گرفتند نتیجۀ سفرشان را به صورت کتابی‏‎ ‎‏بیرون آورند و انقلاب اسلامی و اسلام را به هموطنان خود بشناسانند. چون پول نداشتند، با همین‏‎ ‎‏عنوان که قرار است آنان کتابی در سودان برای معرفی انقلاب اسلامی و اسلام به چاپ برسانند از‏‎ ‎‏برادران دانشجو و دیگران مقداری پول جمع آوری کردیم. پس از این که کارشان در ایران پایان یافت، با‏‎ ‎‏مراجعه به وزارت امور خارجه متوجه شدیم به هیچ عنوان نمی توانیم ارز خارج کنیم. آن ها رفتند و پول‏‎ ‎‏که حدود پنج هزار و پانصد تومان است نزد این جانب ماند که به حساب جداگانه ای در بانک واریز‏‎ ‎‏نموده ام. خود بنده نیز به فکر بودم به خارج بروم، بلکه بتوانم با آن دو سیاه پوست تماس گرفته و پول‏‎ ‎‏را در راهی که جهت آن، جمع آوری شده به مصرف برسانیم که تا کنون موفق نشده ام. استدعا دارم‏‎ ‎‏دستور فرمایید: آیا در راه دیگری می توان آن را به مصرف رساند و اگر جواب مثبت است چه راهی؟ از‏‎ ‎‏جانب آیت الله‌ منتظری قبلاً حسابی جهت تبلیغات خارجی باز شده است. آیا می توانم پول را به آن‏‎ ‎‏حساب واریز نمایم؟‏

‏‏بسمه تعالی، در مورد مذکور، با احراز رضایت صاحبان آن می توانید بدهید.‏

‏‏[سؤال 4924]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1890‏

‏‏20. در باب قسمت خمس و مستحق آن در تحریر می فرمایید: «وبالجملة نزّلوا‏‎ ‎‏الجائر منزلتهم وأمضوا أفعاله بالنسبة إلی ما یکون محل الابتلاء للشیعة صوناً لهم عن‏
‏‎

‏‏بسمه تعالی، استفاده نمی شود و چنین توهمی باطل است.‏

‏‎ ‎

‏‎