نکته مهمه

‏‏نکته مهمه‏‏ ‏

‏‏و نکته اینکه فرموده است: سلک الله به إلی الجنّة و سلوک علمی را به عبد نسبت داده و سلوک إلی الجنة را به ذات مقدس حق نسبت داده است، برای آن است که در مقام کثرت جنبه کسب عبد را غلبه داده، و در مقام رجوع به وحدت جنبه حق را غلبه داده، و الا با نظری توان گفت سلوک إلی الجنة نیز منسوب به عبد است: و وجدوا ما عملوا حاضرا.‏‎[1]‎‏ فَمَنْ یَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ خَیْراً یَرَهُ. وَ مَنْ یَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ شَرّاً یَرَهُ.‏‎[2]‎‏ و با نظری توان گفت سلوک إلی العلم نیز به تأیید و توفیق حق و منسوب به ذات مقدس است: قل کلّ من عند الله.‏‎[3]‎‏ و جناب محقق فلاسفه و فخر طایفه حقه، صدر المتألهین، رضوان الله علیه، را در این مقام بیانی است ‏‎[4]‎‏ که مبنی بر آن است که نفس ادراک ملایم و منافر جنّت و نار است، و علوم از ملایمات نفس، و جهل از منافرات آن است. و این مخالف با نظریه خود آن بزرگوار است در مسفورات حکمیه خود بر ردّ شیخ غزّالی ‏‎[5]‎‏ که او را مسلکی است که جنّات و دوزخ را به لذات و آلام حاصله در نفس حمل کرده، و وجود عینی آنها را منکر شده است، چنانچه از او منقول است ‏‎[6]‎‏. و این مذهب با‏

‏
‏‎

‏‎ ‎

‏‎

• . هر چه کرده بودند حاضر یافتند.» (کهف- 49).
• . «پس هر که به قدر ذرّه ای نیکی کرده باشد، آن را می بیند، و هر که به قدر ذره ای بدی کرده باشد، آن را خواهد دید.» (زلزال- 7- 8).
• . «بگو همه از جانب خداست.» (نساء- 78).
• . شرح اصول کافی، ص 7- 136،« کتاب فضل العلم»،« باب ثواب العالم و المتعلم»، حدیث 1.
• . اسفار اربعه، ج 9، ص 172،« السفر الرابع»، باب هشتم، فصل 10.
• . تهافت الفلاسفه، غزالی، ص 268.