فصل در فضیلت تلاوت قرآن است
یکی از وصایای رسول اکرم، صلّی الله علیه و آله، وصیت به تلاوت قرآن است. و فضل تلاوت و حفظ و حمل و تمسک و تعلم و مداومت و مزاولت و تدبر در معانی و اسرار آن بیش از آن است که به فهم قاصر ما درست آید. و آنچه از اهل بیت عصمت، علیهم السلام، در خصوص آن وارد شده است در این اوراق نگنجد، و ما به بعض آن قناعت کنیم.
کافی بإسناده عن أبی عبد الله، علیه السّلام، قال: القرآن عهد الله إلی خلقه، فقد ینبغی للمرء المسلم أن ینظر فی عهده و أن یقرأ منه فی کلّ یوم خمسین آیة. فرمود: «قرآن عهد خداوند است به سوی بندگان، همانا سزاوار است که هر مرد مسلمانی در هر روز به آن عهد نظر کند و از آن پنجاه آیه قرائت کند.» و بإسناده عن الزّهریّ قال سمعت علیّ بن الحسین، علیهما السّلام، یقول:
آیات القرآن خزائن، فکلمّا فتحت خزینة، ینبغی لک أن تنظر فیها.» «فرمود حضرت سجّاد، علیه السلام، که آیات قرآن خزانه هایی است، پس هر وقت گشوده شد خزینه ای، سزاوار است که نظر کنی در آن.» و ظاهر این دو حدیث آن است که تدبر در آیات آن و تفکر در معانی آن خوبست بکنند. و تدبر و تفکر در آیات محکمه الهیّه و فهم معارف و حکم و توحید و تفرید از آن نمودن غیر از تفسیر به رأی است که منهیّ عنه است در مقابل اصحاب رأی و أهوای فاسده، بدون تمسک به اهل بیت وحی که مختص به مخاطبه کلام الهی هستند، چنانچه در محالّ خود ثابت است و تفصیل در این مقام بیموقع. و کفایت می کند قول خدای تعالی: أَ فَلا یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَلی قُلوبٍ أَقْفالُها. و در اخبار امر به رجوع به آن و تدبر در معانی آن بسیار وارد است. حتی از جناب امیر المؤمنین، علیه السلام، نقل است که فرمود: «خیری نیست در قرائتی که از روی تفکر نباشد.» و بإسناده عن أبی جعفر، علیه السّلام، قال قال رسول الله، صلّی الله علیه و آله: من قرأ عشر آیات فی لیلة، لم یکتب من الغافلین. و من قرأ خمسین آیة، کتب
کتابشرح چهل حدیث (اربعین حدیث)صفحه 497
من الذّاکرین. و من قرأ مائة آیة. کتب من القانتین. و من قرأ مائتی آیة. کتب من الخاشعین. و من قرأ ثلاثمائة آیة، کتب من الفائزین. و من قرأ خمسمائة آیة. کتب من المجتهدین. و من قرأ ألف آیة، کتب له قنطار من برّ: القنطار خمسة عشر ألف (خمسون ألف) مثقال من ذهب، و المثقال أربعة و عشرون قیراطا: أصغرها مثل جبل أحد، و أکبرها ما بین السّماء و الأرض. و در اخبار کثیره قضیه تمثل قرآن به صورت نیکویی، و شفاعت نمودن آن از اهل خود و قرائت کنندگان وارد است، که از ذکر آنها صرف نظر کردیم. و در حدیث است: «مؤمنی که قرائت قرآن کند در حال جوانی، داخل شود قرآن به گوشت و خون او، و او را خداوند با سفرای کرام نیکوکار قرار دهد، و قرآن پناه اوست در قیامت و در محضر حق گوید: «خداوندا، هر عاملی اجر عملش را گرفت غیر از عامل به من، پس بهترین عطایای خود را به او برسان.» پس خدای تعالی به او بپوشاند دو حلّه از حلّه های بهشتی و بر سر او تاج کرامت نهد. پس خطاب شود: «آیا راضی شدی؟» قرآن عرض کند: «من امید بیشتر داشتم.» پس امن و امان را به دست راست او دهند و خلد را به چپ، پس داخل بهشت شود و به او گفته شود:
«قرائت کن و بالا بیا درجه ای.» پس به قرآن خطاب شود: «آیا او را به مقامات رساندیم و تو راضی شدی؟» عرض کند: «آری.» » فرمود حضرت صادق، علیه السلام، که «کسی که قرآن را بسیار قرائت کند و با او عهد تازه کند به مشقت کشیدن در حفظ آن، دو اجر به او عطا فرماید.» و از این حدیث شریف معلوم شود که مطلوب در تلاوت قرآن شریف آن است که در اعماق قلب انسان تأثیر کند و باطن انسان صورت کلام الهی گردد، و از مرتبه ملکه به مرتبه تحقق رسد. و اشاره به این فرموده آنجا که فرماید: «جوان مؤمن اگر قرائت کند، قرآن در گوشت و خون او وارد شود.» و این کنایه از آن است که صورت قرآن در قلب مستقر و جایگزین گردد به طوری که خود باطن انسان کلام الله مجید و قرآن حمید گردد به اندازه لیاقت و استعدادش. و در حمله قرآن کسی است که باطن ذاتش تمام حقیقت کلام جامع الهی است و خود قرآن جامع و فرقان قاطع است، مثل علی بن ابی طالب، علیه السلام، و معصومین از ولد طاهرینش (ع) که سراپا تحقق به آیات طیبات الهیه هستند، و آنها آیات الله عظمی و قرآن تامّ و تمام هستند. بلکه در تمام عبادات این معنا مطلوب، و یکی از اسرار بزرگ و عبادات و تکرار آن همین تحقق به
کتابشرح چهل حدیث (اربعین حدیث)صفحه 498
حقایق عبادات است، و متصور شدن باطن ذات و قلب است به صورت عبادت. و در حدیث است که «علی، علیه السلام، نماز مؤمنین و روزه آنان است.»
کتابشرح چهل حدیث (اربعین حدیث)صفحه 499