در اخلاص در قرائت است
و از آداب لازمه قرائت قرآن که در تأثیر در قلوب سمت رکنیّت دارد و بدون آن
کتابشرح چهل حدیث (اربعین حدیث)صفحه 500
هیچ عملی را قیمتی نیست، بلکه ضایع و باطل و موجب سخط الهی است، اخلاص است که سرمایه مقامات اخرویه و رأس المال تجارت آخرت است. و در این باب نیز در اخبار اهل بیت عصمت (ع) سفارش بلیغ شده است. از آن جمله آن است که جناب کلینی، رضوان الله علیه، حدیث کند:
بإسناده عن أبی جعفر، علیه السّلام، قال: قرّاء القرآن ثلاثة: رجل قرأ القرآن فاتّخذه بضاعة و استدرّ به الملوک و استطال به علی النّاس. و رجل قرأ القرآن فحفظ حروفه و ضیّع حدوده و أقامه إقامة القدح. فلا کثّر الله هؤلاء من حملة القرآن. و رجل قرأ القرآن فوضع دواء القرآن علی داء قلبه، فأسهر به لیله، و أظمأ به نهاره، و قام به فی مساجده، و تجافی به عن فراشه، فبأولئک یدفع الله العزیز الجبّار البلاء، و بأولئک یدیل الله من الأعداء، و بأولئک ینزل الله الغیث من السّماء. فو الله، لهؤلاء فی قرّاء القرآن اعزّ من الکبریت الأحمر. «قاریان قرآن سه گروه اند: یکی، آنان که قرائت قرآن را سرمایه معیشت اتخاذ نمودند، و به واسطه آن از ملوک حقوق و شهریه گیرند، و بر مردم تقدم جویند.
و دیگر، آنان که حفظ حروف و صورت قرآن کنند، و تضییع حدود آن نمایند و او را پشت سر اندازند، چنانچه سوار قدح خود را به پشت آویزد خداوند زیاد نکند این قسم حمله قرآن را. و طایفه دیگر آنان هستند که قرآن را قرائت کنند و با دوای قرآن دردهای قلب خود را علاج کنند، پس به واسطه آن شب را بیدار و به عبادت بگذرانند، و روز را روزه بگیرند و به تشنگی گذرانند، و در مساجد حاضر شوند و اقامت کنند و از فراش خواب ناز برخیزند. پس، خداوند عزیز جبّار به واسطه این ها دفع بلیات فرماید و باران از آسمان فرو فرستد. به خدا قسم که این گروه از قاریان قرآن از کبریت احمر کمیاب ترند.» و عن عقاب الأعمال بإسناده عن أبی عبد الله، علیه السّلام، عن أبیه، عن آبائه، علیهم السّلام، قال: من قرأ القرآن یأکل به النّاس، جاء یوم القیامة و وجهه عظم لا لحم فیه. فرمود: «کسی که قرائت قرآن کند برای استفاده از مردم، در روز قیامت بیاید در صورتی که روی او استخوانی است بدون گوشت.» و بإسناده عن رسول الله، صلّی الله علیه و آله، فی حدیث قال: من تعلّم
کتابشرح چهل حدیث (اربعین حدیث)صفحه 501
القرآن فلم یعمل به و آثر علیه حبّ الدّنیا و زینتها، استوجب سخط الله، و کان فی الدّرجة مع الیهود و النّصاری الّذین ینبذون کتاب الله وراء ظهورهم.
و من قرأ القرآن یرید به سمعة و التماس الدّنیا، لقی الله یوم القیامة و وجهه عظم لیس علیه لحم و زجّ القرآن فی قفاه حتی یدخله النّار و یهوی فیها مع من هوی.
و من قرأ القرآن و لم یعمل به، حشره الله یوم القیامة أعمی، فیقول: یا ربّ، لم حشرتنی أعمی و قد کنت بصیرا. قال: کذلک أتتک آیاتنا فنسیتها و کذلک الیوم تنسی. فیؤمر به إلی النّار.
و من قرأ القرآن ابتغاء وجه الله و تفقّها فی الدّین، کان له من الثّواب مثل جمیع ما أعطی الملائکة و الأنبیاء و المرسلون.
و من تعلّم القرآن یرید به ریاء و سمعة لیماری به السّفهاء و یباهی به العلماء و یطلب به الدّنیا، بدّد الله عظامه یوم القیامة و لم یکن فی النّار أشدّ عذابا منه، و لیس نوع من أنواع العذاب إلّا [و] یعذّب به من شدّة غضب الله علیه و سخطه.
و من تعلّم القرآن و تواضع فی العلم و علّم عباد الله و هو یرید ما عند الله، لم یکن فی الجنّة أعظم ثوابا منه و لا أعظم منزلة منه، و لم یکن فی الجنّة منزل و لا درجة رفیعة و لا نفیسة إلّا و کان له فیها أوفر النّصیب و أشرف المنازل. «کسی که یاد گیرد قرآن را و عمل به آن نکند و عوض آن اختیار کند حبّ دنیا و زینت آن را، مستوجب غضب خدا شود، و در درجه یهود و نصاری است که کتاب خدا را پشت سرشان انداختند.» «و کسی که قرائت قرآن کند و قصد کند به آن سمعه و طلب کند به آن دنیا را، ملاقات کند خدا را روز قیامت در صورتی که روی او استخوان بی گوشت است، و قرآن به پشت گردن او زند تا داخل آتش کند او را، و بیفتد در آن با آنها که افتادند.» «و کسی که قرائت قرآن کند و عمل به آن نکند، خداوند او را کور محشور فرماید روز قیامت. می گوید: «خداوندا، من بینا بودم پس چرا مرا کور محشور کردی؟» می فرماید: «چنانچه تو نسیان آیات ما کردی که بر تو فرو فرستادیم امروز نیز تو نسیان شدی.» پس او را به سوی آتش فرستند.»
کتابشرح چهل حدیث (اربعین حدیث)صفحه 502
«و کسی که قرائت قرآن کند برای خدا و خالص از ریا و برای یاد گرفتن معالم دین، ثواب او مثل ثوابی است که به جمیع ملائکه و انبیا و مرسلین دهند.» یعنی از سنخ ثواب آنان به او مرحمت فرمایند.
«و کسی که تعلم کند قرآن را برای ریا و سمعه تا آنکه با جاهلان جدال کند و مباهات به علما کند و دنیا را به آن طلب کند، متفرق فرماید خداوند استخوان های او را روز قیامت، و در آتش کسی از او شدت عذابش بیشتر نیست، و به جمیع انواع عذاب او را معذب کنند از شدّت غضب و سخط خداوند بر او.» «و کسی که تعلم قرآن کند و در علم تواضع نماید و تعلیم بندگان خدا دهد و از خداوند اجر طلبد، در بهشت از [او] کسی ثوابش بزرگتر نیست و منزله ای از منزله او بالاتر نیست، و هیچ منزل رفیع و درجه بلند نفیس در بهشت نیست مگر آنکه بزرگتر و وافرتر آن را او دارد.»
کتابشرح چهل حدیث (اربعین حدیث)صفحه 503