الحدیث الثالث و الثلاثون

فصل در بیان آنکه ولایت اهل بیت شرط قبولی اعمال است

‏فصل در بیان آنکه ولایت اهل بیت شرط قبولی اعمال است‏‏ ‏

‏آنچه ذیل حدیث شریف دلالت بر آن دارد که ولایت و معرفت شرط قبول ‏


کتابشرح چهل حدیث (اربعین حدیث)صفحه 576
‏اعمال است از اموری است که از مسلمات بلکه ضروریات مذهب مقدس شیعه است. و اخبار در این باب به قدری زیاد است که در این مختصرات نگنجد و فوق حد تواتر است، و ما به ذکر بعضی از آن این اوراق را تبرک می کنیم:‏

‏عن الکافی بإسناده عن أبی جعفر، علیه السّلام، قال: ذروة الأمر و سنامه و مفتاحه و باب الأشیاء و رضی الرّحمن الطّاعة للإمام بعد معرفته ... أما لو أنّ رجلا قام لیله و صام نهاره و تصدّق بجمیع ماله و حجّ جمیع دهره و لم یعرف ولایة ولیّ الله فیوالیه و یکون جمیع أعماله بدلالته إلیه، ما کان له علی الله حقّ فی ثوابه و لا کان من أهل الإیمان.‏‎[1]‎‏ فرمود: «حقیقت و مخّ امر و اعلای آن و کلید آن و باب اشیا و رضای خداوند، اطاعت امام است بعد از معرفت او. آگاه باش که اگر مردی شبها به عبادت ایستد و روزها روزه گیرد و تمام مالش را صدقه دهد و تمام روزگار را حج کند، و نشناسد ولایت ولیّ خدا را تا موالات او کند و تمام اعمالش به راهنمایی او باشد، نیست برای او بر خدای تعالی حقی و ثوابی، و نمی باشد از اهل ایمان.» و بإسناده عن أبی عبد الله، علیه السّلام، قال: من لم یأت الله عزّ و جلّ یوم القیامة بما أنتم علیه، لم یتقبّل منه حسنة و لم یتجاوز له سیّئة.‏‎[2]‎‏ و بإسناده عن أبی عبد الله علیه السّلام، فی حدیث قال: و الله، لو أنّ إبلیس، لعنه الله، سجد لله بعد المعصیة و التّکبّر عمر الدّنیا، ما نفعه ذلک و لا قبله الله ما لم یسجد لآدم کما أمره الله عزّ و جلّ أن یسجد له، و کذلک هذه الأمّة العاصیة المفتونة بعد ترکهم الإمام الّذی نصبه نبیّهم لهم، فلن یقبل الله لهم عملا و لکن یرفع لهم حسنة حتّی یأتوا الله من حیث أمرهم و یتولّوا الإمام الّذی أمرهم الله بولایته و یدخلوا من الباب الّذی فتحه الله و رسوله لهم ... الحدیث.‏‎[3]‎‏ و اخبار در این باب و به این مضامین بسیار است. و از مجموع اخبار استفاده شود که ولایت شرط قبول اعمال، بلکه شرط قبول ایمان به خدا و به نبوّت رسول مکرم (ص) است. و اما شرط صحت بودن آن برای اعمال، چنانچه بعضی از علما فرمودند، معلوم نیست، بلکه ظاهر آن است که شرط نیست، چنانچه از روایات ‏


کتابشرح چهل حدیث (اربعین حدیث)صفحه 577
‏کثیره معلوم شود، مثل روایتی که در باب عدم وجوب قضای «مستبصر» اعمال خود را مذکور است که غیر زکات- که به واسطه آنکه به غیر اهلش در زمان ضلالتش داده است- سایر اعمال را قضا نکند و خداوند به او اجر دهد.‏‎[4]‎‏ و در روایت دیگر است که «اعمال دیگر از قبیل صلاة و صوم و حج و صدقه به شما ملحق شود و دنبال شما بیاید، ولی زکات را چون به غیر اهلش دادی باید باز به محل خود بدهی.»‏‎[5]‎‏ و در بعض روایات است که اعمال را روز پنجشنبه به رسول خدا (ص) عرضه می دارند، و در روز عرفه حق تعالی به آنها توجه فرماید و همه را هباء منثورا قرار می دهد. سؤال می کند عمل چه اشخاصی را چنین می کند؟ [می فرماید]‏ ‏اعمال مبغض ما و مبغض شیعیان ما‏‎[6]‎‏. و این دلالت بر صحت و عدم قبول دارد، چنانچه واضح است. در هر صورت این بحث از وظیفه ما خارج است. و الحمد لله أوّلا و آخرا.‏

‎ ‎

کتابشرح چهل حدیث (اربعین حدیث)صفحه 578

  • . اصول کافی، ج 2، ص 19،« کتاب ایمان و کفر»، باب دعائم الإسلام، قسمتی از حدیث پنجم.
  • . «کسی که روز قیامت بدون اعتقاد به شما در پیشگاه خداوند حاضر شود، نه حسنه ای از او پذیرفته گردد و نه سیئه ای از او بخشیده شود.» وسائل الشیعة، ج 1، ص 91، «کتاب الطهارة»، باب 29، از «أبواب مقدمة العبادات»، حدیث 3.
  • . «و با سند خود از حضرت صادق (ع): روایت کرده که فرمود: «به خدا سوگند، ابلیس- نفرین خدا بر او باد- اگر پس از آن نافرمانی و تکبری که کرد (سجده نکردن بر آدم) به مدت عمر دنیا خدا را سجده می آورد، مادام که سجده بر آدم نکرد چنانکه خدایش بدان فرمان داده بود، آن عبادتش سود نمی کرد و خدا از وی نمی پذیرفت. و همچنین است حال این امت عصیان آور فریفته شده که ترک اطاعت امامی کرده اند که پیامبرشان نصب فرموده، پس خداوند عمل ایشان نپذیرد و نیکی ایشان برنکشد، مگر آنکه به سوی خدا باز آیند از همان راه، که فرمانشان داده، و ولایت امامی را سر نهند که خداوند به ولایت او سفارش فرموده، و از همان دری وارد شوند که خدا و رسولش بر ایشان گشوده اند.» حدیث ادامه دارد. منبع پیشین، ص 92، حدیث 5.
  • . روایت برید بن معاویه از امام صادق (ع) وسائل الشیعة، ج 1، ص 97، «کتاب الطهارة»، باب 31 از «ابواب مقدمة العبادات»، حدیث 1.
  • . محمد بن حکیم از امام صادق (ع) روایت کند: ... أمّا الصّلاة و الصّوم و الصّدقة، فإنّ الله یتبعکما ذلک و یلحق بکما، و أمّا الزکاة فلا لأنّکما أبعدتما حقّ امرء مسلم، و أعطیتماه غیره. وسائل الشیعة، ج 1، ص 97، «کتاب الطهارة»، باب 31 از «أبواب مقدّمة العبادات».
  • . مراد روایت امام صادق (ع) است که فرموده: إنّ أعمال العباد تعرض کلّ خمیس علی رسول الله، صلّی الله علیه و آله، فإذا کان یوم عرفة، هبط الرّبّ تبارک و تعالی، و هو قول الله تبارک و تعالی: «و قدمنا إلی ما عملوا من عمل فجعلناه هباء منثورا.» فقلت: جعلت فداک، أعمال من هذه؟ قال: أعمال مبغضینا و مبغضی شیعتنا. بحار الأنوار، ج 23، ص 345، «کتاب الإمامة»، باب 20، حدیث 37.