الحدیث الرابع و الثلاثون

تتمه

‏تتمه ‏

‏شیخ اجلّ بهائی [فرماید]‏ ‏که «این حدیث شریف صریح است در اینکه واجبات افضل است از مستحبات. و اشکال در حدیث [که ] نفی افضلیت غیر واجب را فرموده، و این ملازم با افضلیت واجب نیست، زیرا که ممکن است مساوی باشد، مدفوع است به اینکه این نحو ترکیب دلالت بر افضلیت دارد در اکثر لغات. و شیخ شهید، رضوان الله علیه، استثنا فرموده است از این کلیت مواردی را:‏

‏یکی، ابرا دین است که افضل است از انظار و مهلت دادن معسر، با آنکه اوّل مستحب است و دوم واجب. دوم، ابتدا به سلام است، که از ردّ آن افضل است.‏

‏سوم، اعاده منفرد است نماز را به جماعت، الی غیر ذلک.» انتهی.‏‎[1]‎‏ و بعضی در هر یک مناقشه نمودند که ذکر آن چندان لزوم ندارد.‏

‏و باید دانست که ظاهر حدیث شریف آن است که واجبات از مستحبات افضل است گرچه از سنخ هم نباشند، مثلا ردّ سلام واجب افضل است از حج مندوب و بنای مدرسه عظیمه و زیارت رسول الله. و این گرچه به نظر قدری بعید می آید، و لهذا مرحوم مجلسی، رحمه الله، فرموده ممکن است اختصاص داد به مسانخ هم،‏‎[2]‎‏ ولی بعد از آنکه دلیل دلالت بر آن کرد، به مجرد استبعاد نتوان چنین گفت.‏

‏و ممکن است دعوی انصراف فریضه را به فرایض تعبدیه محضه کرد، مثل نماز و روزه و حج و زکات و امثال آن، نه فرایض دیگر، از قبیل انظار معسر و ردّ سلام و غیر آن. گر چه این نیز خالی از تأمل نیست. و الحمد لله أوّلا و آخرا.‏

 

کتابشرح چهل حدیث (اربعین حدیث)صفحه 594

  • . اربعین، حدیث 35، ص 302.
  • . مرآة العقول، ج 10، ص 383.« کتاب ایمان و کفر»،« باب من اذی المسلمین»، حدیث 7.