فصل سوم: بحث پیرامون تغییر رأی مجتهد

فتوای مستند به قطع

‏اگر این تغییر از یقین به غیر یقین باشد، نمی‌توان به اجزا [کافی بودن ‏‎ ‎‏عمل مکلف] معتقد بود؛ زیرا واقعیت هر چه باشد با علم و جهل [افراد] ‏‎ ‎‏تغییر نمی‌کند.‏

‏بنابراین، اگر مجتهدی یقین داشته باشد که سوره جزء نماز نیست ‏‎ ‎‏سپس یقین پیدا کند که سوره جزء نماز است یا اماره‌ای در این میان به ‏‎ ‎‏دست آید و یا این‌که یقین قبلی وی تغییر یابد، در این صورت برای او ‏‎ ‎‏وجداناً یا تعبداً معلوم می‌شود که عمل انجام شده [نماز بدون سوره] ‏‎ ‎

کتاباجتهاد و تقلید (ترجمه الاجتهاد و التقلید)صفحه 127
‏مصداق مامور به نبوده است که با این وصف، قول به اجزا، پذیرفتنی ‏‎ ‎‏نخواهد بود. ‏

‏از آن‌جا که یقین قابل جعل نیست، لذا نمی‌توان در مورد دلالت دلیل ‏‎ ‎‏جعل بحث کرد که آیا یقین کفایت از واقع می‌کند یا به جای آن ‏‎ ‎‏می‌نشیند؟ وجود یقین در موارد ترک مامور به [واجب شرعی] تنها یک ‏‎ ‎‏عذر محسوب می‌شود که با برطرف شدن آن عذر، بر مکلف واجب ‏‎ ‎‏است آن تکلیف را اگر زمانش سپری نشده است، دوباره به‌جا آورد. و ‏‎ ‎‏اگر از واجباتی باشد که قضا دارد، در صورت انقضای وقت، قضای آن ‏‎ ‎‏را انجام دهد.‏

‎ ‎

کتاباجتهاد و تقلید (ترجمه الاجتهاد و التقلید)صفحه 128