ماهیت و کیفیت قوانین اسلام

‏‏ماهیت و کیفیت قوانین اسلام‏

‏‏     ‏‏دلیل دیگر بر لزوم تشکیل حکومت، ماهیت و کیفیت قوانین اسلام (احکام شرع)‏‎ ‎
‏‎

‏‏     اولاً، احکام شرع حاوی قوانین و مقررات متنوعی است که یک نظام کلی اجتماعی را‏‎ ‎‏می سازد. در این نظام حقوقی هرچه بشر نیاز دارد فراهم آمده است: از طرز معاشرت با‏‎ ‎‏همسایه و اولاد و عشیره و قوم و خویش و همشهری و امور خصوصی و زندگی زناشویی‏‎ ‎‏گرفته تا مقررات مربوط به جنگ و صلح و مراوده با سایر ملل، از قوانین جزایی تا حقوق‏‎ ‎‏تجارت و صنعت و کشاورزی. برای قبل از انجام نکاح و انعقاد نطفه قانون دارد و دستور‏‎ ‎‏می دهد که نکاح چگونه صورت بگیرد، و خوراک انسان در آن هنگام یا موقع انعقاد نطفه چه‏‎ ‎‏باشد، در دورۀ شیرخوارگی چه وظایفی بر عهدۀ پدر و مادر است، و بچه چگونه باید تربیت‏‎ ‎‏شود، و سلوک مرد و زن با همدیگر و با فرزندان چگونه باشد. برای همۀ این مراحل دستور و‏‎ ‎‏قانون دارد تا انسان تربیت کند ـ انسان کامل و فاضل ـ انسانی که قانون متحرک و مجسم‏‎ ‎‏است و مجری داوطلب و خودکار قانون است. معلوم است که اسلام تا چه حد به حکومت‏‎ ‎‏و روابط سیاسی و اقتصادی جامعه اهتمام می ورزد تا همۀ شرایطْ به خدمت تربیت انسان‏‎ ‎‏مهذب و با فضیلت درآید. قرآن مجید و سنت شامل همۀ دستورات و احکامی است که‏‎ ‎‏بشر برای سعادت و کمال خود احتیاج دارد. در کافی‏‎[1]‎‏ فصلی است به عنوان «تمام‏‎ ‎‏احتیاجات مردم در کتاب و سنت بیان شده است‏‎[2]‎‏» و «کتاب» یعنی قرآن، «‏‏تِبیانُ کُلِّ شی ءٍ»‏‎[3]‎‎ ‎‏است. روشنگر همه چیز و همۀ امور است. امام سوگند یاد می کند (طبق روایات) که تمام‏‎ ‎‏آنچه ملت احتیاج دارد در کتاب و سنت هست‏‎[4]‎‏. و در این شکی نیست.‏

‏
‏‎

‏‏     ما اکنون بعضی موارد را ذکر می کنیم، آقایان به موارد دیگر هم مراجعه کنند.‏

‏‎ ‎

‏‎

• )) الکافی فی الحدیث؛ مشهور به کافی از کتب اربعۀ شیعه تألیف محمد بن یعقوب کلینی. این اثر شامل 34 کتاب و 326 باب است و احادیث آن را تا شانزده هزار شمار کرده اند.
• )) اصول کافی؛ ج 1، ص 76 ـ 80، «کتاب فضل العلم» «بابُ الردّ الی الکتاب و السُنَّةِ... و جمیع مایحتاج الناسُ إلَیه إلاّ وَ قَدْجاءَ فیه کتابٌ اَوْسُنَّةٌ».
• )) اشاره است به آیۀ 89  سورۀ نحل: «وَ نَزَّلْنٰا عَلَیْکَ الْکِتابَ تِبیاناً لِکُلِّ شَی ءٍ...» (و ما بر تو قرآن را فرو فرستادیم، در حالی که روشنگر هر چیز است).
• )) عن مُرازمٍ، عن ابی عبدالله ، علیه السلام قال: إنَّ الله َ تبارکَ و تعالیٰ أَنْزَلَ فی القرآنِ تِبْیانَ کُلِّ شَی ءٍ، حتّی والله ِ ماتَرَکَ الله ُ شیئاً یحتاجُ إِلَیهِ العِبادُ حَتّی لایَسْتَطیعَ عَبْدٌ یَقُولَ لَوْکانَ هذا أُنزِلَ فی إلقرآنِ إلاّ و قد أَنْزَلَهُ الله ُ فیهِ. (امام صادق(ع) فرمود: خدای تبارک و تعالی بیان هر چیز را در قرآن فرو فرستاده، تا آنجا که به خدا سوگند چیزی از احتیاجات بندگان را فروگذار نکرده. و بنده نتواند بگوید کاش این در قرآن آمده بود، چه همان را خدا در قرآن بیان فرموده  است). اصول کافی؛ ج 1، ص  77. «کتاب فضل العلم»، «باب الرد الی الکتاب و السنّة...»، حدیث 1.