بحث در صحیحۀ قَدّاح

‏‏بحث در صحیحۀ قَدّاح‏

‏‏     ‏‏علی بُن إبراهیم، عن أبیه، عن حمّاد بن عیسی، عنْ القَدّاحِ (عبدالله بن میمون)‏‎[1]‎‏ عَنْ أبی‏‎ ‎‏عبدِالله (ع) قالَ: قالَ رَسُولُ الله ِ(ص): ‏‏مَنْ سَلَکَ طَریقاً یَطْلُبُ فیهِ عِلْماً، سَلَکَ الله ُ بِه طَریِقاً إلَیَ‏‎ ‎‏الْجَنّهِ. و َ إنّ الْمَلائِکَةَ لَتَضَعُ أَجْنِحَتَها لِطالِبِ الْعِلْم رِضاً بِه. وَ إنّهُ یَسْتَغْفِرُ لِطالِبِ الْعِلْم مَنْ فِی‏‎ ‎‏السّماءِ وَ مَنْ فِی الأرْضِ حَتیَّ الْحُوتِ فی الْبَحْرِ. وَ فَضْلُ الْعالِم عَلی الْعابِدِ کَفَضْلِ الْقَمَرِ عَلی سایرِ‏‎ ‎‏النّجُومِ لَیْلَةَ الْبَدْرِ. و إنّ الْعُلَماءَ وَرَثَةُ الأنْبِیاءِ. إِنّ الأنبِیاءَ لَمْ یُوَرَّثُوا دیناراً وَ لا دِرْهَماً؛ وَ لکِنْ وَرّثُوا‏‎ ‎‏الْعِلْمَ. فَمَنْ أَخَذَ مِنهُ، أَخَذَ بِحَظٍّ وافِرٍ.‏‎[2]‎

‏‏    امام صادق(ع) از قول پیامبر عالیقدر(ص) نقل می فرماید که «خداوند برای کسی که در پی‏‎ ‎‏دانش راه بپیماید، راهی به سوی بهشت می گشاید؛ و فرشتگان برای ابراز خشنودی خویش (یا‏‎ ‎‏خدا) بال و پرشان را بر دانشجو فرو می گسترند. و برای دانشجو هر که در آسمان است و هر که در‏‎ ‎‏کرۀ زمین، حتی ماهی در دریا، طلب آمرزش می کند. و برتری دانشمند بر عابد، مثل برتری ماه شب‏‎ ‎‏چهارده بر سایر ستارگان است. و براستی دانشمندان میراثبر پیامبرانند. و پیامبران هیچ گونه پولی‏‎ ‎
‏‎

‏‏     رجال حدیث همگی ثقه اند؛ حتی پدر علی بن ابراهیم‏‎[3]‎‏ (ابراهیم‏‎ ‎‏بن هاشم)‏‎[4]‎‏ از بزرگان ثقات (معتمدین در نقل حدیث) است، نه اینکه فقط ثقه‏‎ ‎‏باشد. این روایت با کمی اختلاف در مضمون، به سند دیگری، نقل شده که ضعیف است؛‏‎ ‎‏یعنی، سند تا ابوالبختری صحیح است؛ ولی خود ابوالبختری‏‎[5]‎‏ ضعیف می باشد. اینک آن‏‎ ‎‏روایت:‏

‏‎ ‎

‏‎

• )) عبدالله بن میمون بن الاسور القداح، از اصحاب امام باقر و امام صادق ـ علیهما السلام ـ نجاشی و علامه در خلاصه وی را از جملۀ ثقات شمرده اند.
• )) اصول کافی؛ ج1، ص42، «کتاب فضل العلم»، «باب ثواب العالم و المتعلم»، حدیث 1.
• )) علی بن ابراهیم بن هاشم قمی، محدّث، مفسّر و فقیه اواخر قرن سوم و اوایل قرن چهارم هجری  و از مشایخ کلینی. تألیفات فراوانی منسوب به اوست از جمله: کتاب مناقب، قرب الاسناد، کتاب الشرائع، کتاب مغازی، کتاب الانبیاء و تفسیر قرآن. مدفن وی در قم است.
• )) ابراهیم بن هاشم قمی ـ از اصحاب امام جواد(ع) ـ از اصحاب ائمه بسیار روایت کرده است. گفته اند او اولین کسی بود که احادیث کوفیان را در قم نشر داد. کتاب نوادر و قضایای امیرالمؤمنین از آثار اوست.
• )) وَهب بن وَهب بن کثیر بن عبدالله معروف به ابوالبختری(200 ه . ق) از راویان امام صادق(ع) و هشام بن عروه، نزیل بغداد. در احادیث خود متهم است و علمای اهل سنت، از جمله احمد بن حنبل، او را جاعل و کذاب شمرده اند. از علمای امامیه شیخ طوسی او را عامی المذهب و ضعیف دانسته است. ابن غضائری دربارۀ وی گوید او عامی و کذاب است. اما از امام صادق(ع) احادیثی روایت کرده که مورد وثوق است.