تصفیۀ حوزه ها

‏‏تصفیۀ حوزه ها‏

‏‏     ‏‏حوزه های روحانیت محل تدریس و تعلیم و تبلیغ و رهبری مسلمانان است. جای‏‎ ‎‏فقهای عادل و فضلا و مدرسین و طلاب است. جای آنهاست که امانتدار و جانشین‏‎ ‎‏پیغمبران هستند. محل امانتداری است؛ و بدیهی است که امانت الهی را  نمی توان به‏‎ ‎‏دست هرکس داد. آن آدمی که می خواهد چنین منصب مهمی را به عهده بگیرد و ولیّ امر‏‎ ‎‏مسلمین و نایب امیرالمؤمنین باشد و در اعراض، اموال و نفوس مردم، مغانم، حدود و‏‎ ‎‏امثال آن، دخالت کند، باید منزه بوده دنیا طلب نباشد. آن کسی که برای دنیا دست و پا‏‎ ‎‏می کند، هرچند در امر مباح باشد، امین الله نیست، و نمی توان به او اطمینان کرد. آن فقیهی‏‎ ‎‏که وارد دستگاه ظلمه می گردد و از حاشیه نشینان دربارها می شود و اوامرشان را اطاعت‏‎ ‎‏می کند، امین نیست و نمی تواند امانتدار الهی باشد. خدا می داند که از صدر اسلام تاکنون‏‎ ‎‏از این علمای سوء چه مصیبتهایی بر اسلام وارد شده است. ابوهریره‏‎[1]‎‏ یکی از فقهاست؛‏‎ ‎‏لیکن خدا می داند که به نفع معاویه و امثال او چقدر احکام جعل کرد؛ و چه مصیبتهایی بر‏‎ ‎‏اسلام وارد ساخت. قضیۀ ورود علما در دستگاه ظلمه و سلاطین غیر از ورود افراد عادی‏‎ ‎‏است. یک آدم عادی اگر وارد دستگاه شود فاسق است، و بیش از این چیزی بر آن مترتب‏‎ ‎‏نیست؛ لیکن یک فقیه، یک قاضی، مثل ابوهریره و شریح قاضی، وقتی که در دستگاه ظلمه‏‎ ‎‏وارد شوند، دستگاه را عظمت می دهند؛ اسلام را لکه دار می کنند. یک نفر فقیه اگر وارد‏‎ ‎‏دستگاه ظلمه شد، مثل این است که یک امت وارد شده باشد، نه اینکه یک نفر آدم عادی‏‎ ‎
‏‎

‏‏    تکالیفی که برای فقهای اسلام است بر دیگران نیست. فقهای اسلام برای مقام فقاهتی‏‎ ‎‏که دارند باید بسیاری از مباحات را ترک کنند و از آن اعراض نمایند. فقهای اسلام باید در‏‎ ‎‏موردی که برای دیگران تقیه است تقیه نکنند. تقیه برای حفظ اسلام و مذهب بود که اگر‏‎ ‎‏تقیه نمی کردند مذهب را باقی نمی گذاشتند. تقیه مربوط به فروع است، مثلاً وضو را اینطور‏‎ ‎‏یا آنطور بگیر؛ اما وقتی که اصول اسلام، حیثیت اسلام، در خطر است، جای تقیه و سکوت‏‎ ‎‏نیست. اگر یک فقیهی را وادار کنند که برود منبر خلاف حکم خدا را بگوید، آیا می تواند به‏‎ ‎‏عنوان ‏‏التقیةُ دینی و دین آبائی‏‎[3]‎‏ اطاعت کند؟ اینجا جای تقیه نیست. اگر بنا باشد به واسطۀ‏‎ ‎‏ورود یک فقیه در دستگاه ظلمه بساط ظلم رواج پیدا کند و اسلام لکه دار گردد، نباید وارد‏‎ ‎‏شود، هر چند او را بکشند. و هیچ عذری از او پذیرفته نیست؛ مگر اینکه معلوم شود ورود او‏‎ ‎‏در آن دستگاه روی پایه و اساس عقلایی بوده است؛ مثل علی بن یقطین‏‎[4]‎‏ که معلوم است‏‎ ‎‏برای چه وارد شده است؛ یا خواجه نصیر، رضوان الله علیه، که معلوم است در ورود او چه‏‎ ‎
‏‎

‏‏ ‏

‏‎ ‎

‏‎

• )) ابوهریره (57 یا 58 هـ .ق.) صحابی در سال هفتم هجری اسلام آورد. هر چند بیش از سه سال از مصاحبت پیامبر برخوردار نبود، بیش از هر صحابی دیگر از آن حضرت حدیث نقل کرد. تا آنجا که در عصر خلفا بارها بزرگان صحابه به او اعتراض کردند. در روزگار عمر ولایت بحرین داشت، سپس معزول گشت و به کیفر بردن اموال بیت المال به پرداخت ده هزار درهم غرامت محکوم گردید. در زمان خلافت عثمان برای تقرب به وی احادیثی در فضیلت وی جعل کرد. در دورۀ خلافت امیرالمؤمنین با سکوت ظاهری از خیرخواهی جهت دستگاه معاویه دریغ ننمود. گویند در هنگامۀ جنگ صفین از پیکار کناره گرفت و روزی را در خیمه گاه حضرت امیر و روز دیگر را در میان لشکریان معاویه می گذراند. و گویند در نماز به حضرت اقتدا می نمود در طعام، سفرۀ معاویه را رجحان می نهاد و می گفت: غذای معاویه چربتر و نماز با علی(ع) افضل است. در بسیاری از احادیث دانشمندان اسلامی ـ چه شیعه و چه سنی ـ وی را مردود شناخته اند. ابو هریرة، علامه شرف الدین؛ ابوهریرة شیخ المضیره، محمد ابوزهره؛ شرحَِنهجَِالبلاغه؛ ابن ابی الحدید؛ ج4، ص63 ـ 69 و 78 ـ  دائرة المعارف اسلامیة؛ ابن ابی الحدید؛ ج1، ص418 ـ 419.
• )) در نامۀ امام سجاد(ع) به محمد بن مسلم زهری آمده است: وَاعْلَم انّ اَدْنی ما کَتَمْتَ و اَخَفّ ما احْتَمَلْتَ انْ اَنَسْتَ وَحْشَةَ الظّالِم وَ سَهّلْتَ لَهُ طریقَ الغَیّ بِدُنُوِّکَ مِنْهُ حینَ دَنَوْتَ وَ اجٰابَتَکَ لَهُ حَینَ دُعیتَ... اَوَلَیْسَ بِدُعائهِ ایّاکَ حینَ دَعٰاکَ جَعَلوُکَ قُطْباً اَدارُوبِکَ رَحٰی مظالِمِهِمْ و جسْراً یَعْبُرونَ عَلَیْکَ اِلٰی بَلایاهُمْ وَ سُلّماً الٰی ضَلٰالَتِهِمْ دٰاعِیاً الی غَیْهِِمْ سٰالِکاً سَبیلَهُمْ، یُدْخِلُونَ بِکَ الشّکّ عَلَی العُلَماءِ وَ یَقْتادُونَ بِکَ قُلُوبَ الجّهالِ إلَیْهِم. (پس بدان کمترین حقی که پنهانش داشته ای و سبکترین باری که بر دوش خود گرفته ای آن است که وحشت ستمگر را با نزدیکی به او زایل نموده ای و راه گمراهی را بر او هموار ساخته ای، از این راه که به او تقرب می جویی و هرگاه بخواندت اجابت می کنی. مگر نه آنکه اینان با این دعوتها می خواهند تو را همچون قطب آسیا محور بیدادگریهای خویش قرار دهند، و ستمکاریها را گرد وجود تو بچرخانند؟ تو را پلی قرار دهند برای مظالم و مقاصد خود و نردبانی برای گمراهیها و دعوت کننده ای برای کج رویهای خویش، و به همان راهی تو را ببرند که خود می روند و تو را وسیله سازند تا دانشمندان را لکه دار نمایند، و دلهای نادانان را به سوی خود متمایل سازند).  تحف العقول؛ ص214، بخش کلمات امام سجاد(ع).
• )) «تقیه مسلک من و مسلک پدران من است». مستدرک الوسائل؛ ج12، ص 258، «کتاب الامر بالمعروف»، «ابواب الامر والنهی...»، باب 24، حدیث 4.
• )) علی بن یقطین(124ـ182ه .ق.) پدرش در دوران حکومت بنی امیه داعی حکومت آل عباس بود، از این رو پس از روی کار آمدن بنی عباس، علی بن یقطین نزد آنان منزلتی تام یافت تا آنجا که هارون الرشید او را به وزارت خود برگزید. وی در عین حال با امام کاظمع نیز مرتبط بود و آن حضرت را واجب الاطاعه می دانست و در اجرای فرمانش می کوشید. امام (ع) دربارۀ او فرمود: «ای علی، خداوند در کنار دستیاران ستم پیشگان یاورانی دارد که آنها را وسیلۀ دوستان خود قرار می دهد، و تو ای علی از آنان هستی».