فصل اول : قلب ایران در قلب اروپا (امام در پاریس)

دیدار دکتر امینی با شاه : تلا ش مجدد برای استقرار دولت ملی

‏در آخرین ساعات‌ روز 11 دسامبر 211 دی ماه) از تهران خبر رسید که دکتر علی امینی ‏‎ ‎‏دیداری‌ محرمانه‌ با شاه‌ داشته است. از جزئیات این دیدار در این گزارش چیزی ذکر ‏‎ ‎‏نشده بود.‏

‏در گزارشاتی که‌ از امریکا می‌رسید، این‌ مطلب‌ به‌ وضوح‌ دیده‌ می‌شد که‌ ‏‎ ‎

خاطرات سیاسی- اجتماعی دکتر صادق طباطباییج. 3صفحه 89
‏سردمداران امریکا مجدداً به‌ شاه‌ برای‌ تشکیل‌ یک‌ کابینه‌ غیرنظامی فشار می‌آورند. شاه‌ ‏‎ ‎‏در این‌ مورد می‌نویسد:‏

‏«...بعد از انتصاب ازهاری، من‌ تماس و مذاکرات‌ خود را با مخالفین برقرار ساختم. ‏‎ ‎‏ابتدا من‌ با دکتر صدیقی، عضو جبهه‌ ملی، که‌ او را یک وطن‌پرست‌ می‌دانستم، تماس ‏‎ ‎‏گرفتم. او بدون‌ هیچگونه‌ شرطی‌ پذیرفت که‌ کابینه‌ ائتلافی‌ تشکیل دهد. اما یک‌ هفته‌ ‏‎ ‎‏برای‌ مطالعه و فکر کردن مهلت خواست و من موافقت‌ کردم. اما بعد بر اثر فشار ‏‎ ‎‏گروهش، از من خواست‌ که‌ یک شورای‌ سلطنتی‌ را معرفی‌ کنم‌ در حالی‌ که‌ هنوز در ‏‎ ‎‏کشور بودم. این‌ شرط‌ قابل‌ قبول‌ نبود چرا که‌ مفهوم‌ آن‌ این‌ بود که‌ من قادر نیستم‌ به‌ ‏‎ ‎‏عنوان‌ یک‌ پادشاه‌ وظایفم‌ را انجام‌ دهم...».‏‎[1]‎

‏چنانچه‌ قبلاً گفته‌ شد شاه‌ از یک‌ سو می‌خواست‌ نفوذ خود را از دست ندهد و از ‏‎ ‎‏سوی‌ دیگر می‌خواست‌ به خواسته‌های‌ مردم‌ تن‌ در دهد. سیاستمداران‌ کهنه‌ کار و ‏‎ ‎‏ملیون‌ به‌ لحاظ‌ تجربه‌ سالهای‌ گذشته‌ و یا ملاحظه حالت دوگانه‌ در اظهارات‌ شاه‌ و ‏‎ ‎‏سرانجام‌ به‌ خاطر ترس‌ از عکس‌العمل امام‌ و انقلابیون‌ مسلمان‌ و حفظ‌ آبروی‌ خود ‏‎ ‎‏حاضر نمی‌شدند با وجود شاه‌ و حفظ‌ قدرت‌ او در ارتش‌ دست‌ به‌ تشکیل دولت‌ بزنند. ‏‎ ‎‏در اطرافیان کارتر هم‌ شرایط‌ روزمره‌ بسته‌ به‌ دیدار سایروس ونس‌ یا برژینسکی‌ با ‏‎ ‎‏کارتر بود که‌ سیاست‌ آن‌ روز امریکا را در مقابل حوادث‌ ایران‌ و عکس‌العمل‌ کاخ‌ سفید ‏‎ ‎‏شکل‌ می‌داد. یک روز سیاست هویچ‌ اعمال‌ شد و فردا سیاست‌ چماق. در ایران‌ هم‌ ‏‎ ‎‏ارتشیان‌ به‌ شدت‌ از این‌ که‌ شاه‌ شورای سلطنت‌ تشکیل‌ دهد و یا از ایران‌ خارج شود ‏‎ ‎‏سخت‌ اظهار نگرانی می‌کردند.‏

خاطرات سیاسی- اجتماعی دکتر صادق طباطباییج. 3صفحه 90

  • . آخرین تالشها در آخرین روزها، ص 159.