فصل اول : قلب ایران در قلب اروپا (امام در پاریس)

قضیه شاه با وساطت حل نمی شود

‏امام‌ در پاسخ‌ گفتند، قضیه‌ شاه‌ با وساطت‌ قابل‌ حل‌ نیست، امروز ملت ایران‌ با بیداری‌ ‏‎ ‎‏و هوشیاری‌ به‌ پا خواسته‌ است‌ و طالب‌ آزادی‌ و استقلال که‌ از اولیه‌ترین‌ حقوق‌ بشر ‏‎ ‎‏است، می‌باشد. شاه‌ فاقد هر گونه‌ پایگاه مردمی در ایران‌ است‌ و هیچ‌ قابل‌ مصالحه‌ ‏‎ ‎‏نیست. شاه‌ مشروعیت‌ خود را از دست‌ داده‌ است. او متوسل‌ به‌ حیله‌گری‌ شده‌ است‌ و ‏‎ ‎‏می‌خواهد ما و شما را اغفال کند تا این‌ انقلاب را متوقف کند. من او را خوب ‏‎ ‎‏می‌شناسم.‏

‏آنگاه‌ وزیر خارجه‌ پاکستان‌ تلاش‌ کرد خطرات‌ درگیری‌ با شاه‌ و ارتش‌ را آن‌گونه‌ ‏‎ ‎‏که‌ در پیام‌ کارتر به‌ امام‌ هم‌ آمده‌ بود به‌ زعم‌ خود به ایشان‌ هشدار دهد، و اینکه‌ ادامه‌ ‏‎ ‎‏مبارزات‌ مردم‌ به‌ دلیل‌ حمایت همه‌جانبه امریکا از شاه، بی‌نتیجه‌ است‌ و جز خونریزی‌ ‏‎ ‎

خاطرات سیاسی- اجتماعی دکتر صادق طباطباییج. 3صفحه 110
‏زیادتر ثمری‌ دیگر ندارد، او در پایان‌ اظهار داشت می‌تواند پیشنهادات امام‌ را برای‌ ‏‎ ‎‏آشتی‌ با شاه‌ به گوش شاه برساند.‏

‏امام‌ ضمن تشریح‌ بیشتر اوضاع، قاطعانه اعلام‌ کردند که‌ از قبول وساطت جناب ‏‎ ‎‏رئیس جمهور معذور هستند. تلاشهای دیگری نیز توسط فرستادگان‌ دول‌ اروپائی‌ و ‏‎ ‎‏امریکائی‌ صورت‌ گرفت‌ که‌ هیچکدام نتیجه دلخواه آنان را در بر نداشت.‏

‏از دیگر اقدامات‌ مو‌ثر و فلج‌ کننده‌ علیه‌ بختیار، پیروی‌ مردم‌ از اعلامیه امام‌ بود که‌ ‏‎ ‎‏در آن‌ آمده‌ بود: «دولت‌ کنونی‌ که‌ منصوب شاه‌ مخلوع‌ و مجلسین غیرقانونی می‌باشد، ‏‎ ‎‏هرگز مورد قبول مردم‌ نخواهد بود. همکاری‌ با این‌ دولت‌ غاصب‌ به‌ هر شکل‌ و به‌ هر ‏‎ ‎‏نحوی‌ شرعاً حرام و قانوناً جرم‌ است. همانطوری‌ که‌ کارمندان‌ محترم‌ و مبارز بعضی‌ از ‏‎ ‎‏وزارتخانه‌ها و ادارات‌ دولتی عمل کرده‌اند، باید از اطاعت وزرای غاصب سرپیچی‌ ‏‎ ‎‏نموده‌ و در صورت‌ امکان آنان‌ را به‌ وزارتخانه‌ها راه‌ ندهند.»‏‎[1]‎

‏روز بعد خبرگزاری‌ آسوشیتدپرس‌ گزارش‌ داد: «کارمندان چهار وزارتخانه‌ به‌ دعوت‌ ‏‎ ‎‏خمینی‌ وزرای‌ جدید را به‌ وزارت‌ خانه‌های‌ مربوطه راه‌ ندادند و وزرای‌ جدید از ‏‎ ‎‏دربهای‌ اورژانس‌ و اضطراری‌ فرار کردند.»‏‎[2]‎

‏دو روز بعد تمامی خبرگزاریها از گسترش‌ سرپیچی‌ و نافرمانی‌ در ادارات دولتی ‏‎ ‎‏خبر دادند.‏

‏این‌ حرکت‌ جدید در مورد وزرای‌ دولت‌ بختیار، یعنی‌ نافرمانی‌ مدنی، بخشی‌ از ‏‎ ‎‏برنامه‌های‌ سیاسی‌ تنظیم‌ شده‌ از قبل‌ و مقدمه چینی و زمینه‌سازی برای‌ معرفی‌ و پیروی‌ ‏‎ ‎‏از دولت‌ احتمالی‌ در تبعید و موقت بود.‏‎[3]‎

‏در جای‌ دیگر برنامه‌هایی‌ که‌ برای‌ ایجاد مشروعیت‌ در عرف بین‌الملل افکار عمومی ‏‎ ‎‏جهانیان‌ باید به‌ اجرا در می‌آمد و از سوی‌ دیگر جهت زمینه‌سازی‌ احتمالی‌ تشکیل‌ ‏‎ ‎‏دولت‌ در تبعید امام‌ در صورت ضرورت‌ تنظیم‌ شده‌ بود اشاره‌ گردید. در اجرای‌ مرحله‌ ‏‎ ‎

خاطرات سیاسی- اجتماعی دکتر صادق طباطباییج. 3صفحه 111
‏چهارم‌ طرح مذکور، یعنی‌ اقدامات‌ م‏‏و‏‏‌ثر و اعمال‌ حاکمیت‌ مثمرثمر یعنی اصل‏‎[4]‎‏ بود که‌ ‏‎ ‎‏برنامه‌های نافرمانی‌ مدنی‌ به‌ مرحله‌ اجرا درآمد و بسیار سریعتر از آنچه‌ پیش‌بینی می‌شد به‌ بارنشست.‏

خاطرات سیاسی- اجتماعی دکتر صادق طباطباییج. 3صفحه 112

  • . صحیفه امام؛ جلد 5، ص 427.
  • . 23 دی ماه 1357.
  • . آخرین تلاشها و آخرین روزها، ص 183.
  • . Effektivitaet.