ملاقات دیگری که در آخرین روزهای نخستوزیری شریف امامی با امام صورت گرفت دیدار دکتر سنجابی بود. به یاد میآید یک بار در نجف امام از من راجع به جبهه ملی و آقای سنجابی سوال کردند. من چون جوان تند و پرشوری بودم، متناسب با سن و سال و حال آن موقع گفتم اینها هر انگیزه سیاسی و سوابق مبارزاتی داشته باشند، متناسب با جنبش انقلابی مردممان نمیتوانیم روی آنها و جبهه ملّی تکیه کنیم و به نظر میرسد افراد نان به نرخ روزخوری باشند و به هر حال نسبت به جبهه ملی تمایل زیادی نداشتم. از حاج مهدی عراقی شنیدم که قرار است دکتر سنجابی بیاید پاریس
خاطرات سیاسی- اجتماعی دکتر صادق طباطباییج. 3صفحه 113
برای دیدار با امام، نشریات خارج از کشور هم زیاد از سنجابی اسم میبردند و به نوعی او و جبهه ملی را بزرگ جلوه میدادند. ما هم از این نگران بودیم که ایشان بیاید و پس از ملاقات با امام بخواهد آن دیدار را به عنوان ائتلاف سران سیاسی و مذهبی انقلاب مطرح کند، در حالی که مجموعه نیروهای جبهه ملی با کادرها و اعضائی محدود در حدی نبودند که وزنه مهمی تلقی شوند. البته عدهای از دوستان ایشان و افرادی که در دفتر پاریس بودند، سمپاتهای جبهه ملی بودند و روی این ملاقات مانور میدادند.
ملاقات دکتر سنجابی با امام در 13 آبان صورت گرفت. قرار ملاقات را ظاهراً آقای بنیصدر از طریق آقای اشراقی تنظیم کرده بود. در آن جلسه علاوه بر آقای سنجابی، آقایان حاج محمود مانیان و حاج حسین مهدیان، احمد سلامتیان، دکتر یزدی، بنی صدر، مرحوم اشراقی و سیداحمد آقا هم حضور داشتند. من ماجرای گفتگوها را از شهید عراقی شنیدم. دکتر سنجابی وقتی که مینشیند بعد از احوالپرسی و تعارفات اولیه، خیلی عادی خودش را به امام نزدیک میکند تا با ایشان درگوشی صحبت کند، امام بلافاصله میگویند ما مطلب درگوشی نداریم، دوستانی که اینجا هستند همه محرم هستند.
آقای سنجابی پس از بیان مطالبی میگوید چون عدهای از دوستان ما حضور ندارند، برای بیان مواضع خودمان در جلسه بعدی خدمت شما برسیم.
مطبوعات خارجی این ملاقات را انعکاس زیادی دادند. آقای سنجابی از قبل اعلام کرده بود که قصد دارد برای شرکت در جلسات سوسیالیستهای بینالمللی به کانادا و سپس برای دیدار فرزندش به امریکا برود. من به ذهنم رسید که اگر ایشان در آن کنفرانس شرکت کند طبیعتاً از اوضاع ایران و مسایل مربوط به انقلاب از او سوال میکنند، میتواند بگوید که من به عنوان رهبر یک حزب سیاسی نظراتی دارم و نظراتم را با رهبر انقلاب در پاریس هماهنگ کردم و یا این خطوط مشترک ائتلاف ماست.
همانگونه که بارها گفتهام امام در دیدارهای خود خصوصاً با شخصیتهای مطرح و یا نمایندگان دولتها بسیار دقیق بود. و جمیع نکات را مدّ نظر داشت، از جمله در همین دیدار با آقای سنجابی چون مطرح شده بود در دیدار دوم خود و با حضور دیگر دوستانشان به طور مفصل با امام گفتگو خواهد کرد و نیز پس از این دیدار گفته شده
خاطرات سیاسی- اجتماعی دکتر صادق طباطباییج. 3صفحه 114
بود که عازم کانادا و امریکا میباشد، طبیعتاً میتوانست دیدار مجدد وی با امام ابهاماتی را به دنبال داشته باشد. از جمله خود من به ذهنم رسید که چه بسا دیدار دوم ایشان با امام آن هم پس از مراجعت از امریکا تداعیگر پیام و یا اشاراتی از مقامات سیاسی امریکا برای امام باشد و حتی ممکن است گفته شود که امام به اظهارات رسمی و غیررسمی مقامات کاخ سفید و وزارت امور خارجه امریکا توسط آقای سنجابی پاسخ داده و ایشان نظرات آنان را به امام منتقل کرده است . تصور میکنم همین برداشت را نیز دیگر دوستان داشتند. من این مطلب را به امام گفتم. بعداً شنیدم آقای اشراقی به آقای بنیصدر گفته بود امام دیدار مجدد با آقای سنجابی را در صورت مسافرت ایشان به امریکا صلاح نمیدانند. به همین دلیل یا به دیگر دلایل شخصی، آقای سنجابی در کنفرانس سوسیال ـ دموکراتهای بینالملل که در همان اوان در کانادا تشکیل شده بود شرکت نجست و حتی دیدار فرزند خود در امریکا را نیز لغو کرد.
در این خلال، در ایران شریف امامی استعفا داد. روز بعد آقای سنجابی اعلام کرد به کانادا نمیرود و پس از لغو سفر تماس گرفت که قرار بعدی با امام گذاشته شود قبل از اینکه ایشان به ملاقات امام بیاید، یک متنی را توسط حاج مانیان فرستاد که ما یک چنین بیانیهای داریم و این مواضع ما است، اگر جایی لازم به نظر میرسد اصلاح بکنید. چون در نظر داشتند بعد از دیدار با امام آن را منتشر کنند، در ذهن من مقداری سوالبرانگیز بود زیرا جبهه ملی به عنوان یک سازمان سیاسی میتوانست مواضع خود را در هر مقطعی اعلام دارد، چرا آن را به بعد از دیدار با امام موکول کرده و حتی از امام خواسته است حک و اصلاح لازم را انجام دهد.
خاطرات سیاسی- اجتماعی دکتر صادق طباطباییج. 3صفحه 115