فصل اول : قلب ایران در قلب اروپا (امام در پاریس)

سقوط شاه برای امریکا بسیار پر هزینه بود

‏هایزر می‌گوید: «...یکی‌ از بزرگترین مشتریهای‌ ما ایران بود. این کشور از نقطه‌نظر ‏‎ ‎‏نظامی برای‌ امریکا در یک‌ منطقه‌ کلیدی و استراتژیک واقع‌ شده‌ بود. اگر ایران ‏‎ ‎‏می‌توانست یک نیروی مهم دفاعی ایجاد نماید، همانطور که در راه انجام آن‌ بود، ‏‎ ‎‏می‌توانستیم‌ میلیونها دلار از این‌ بابت ذخیره‌ کنیم. مطمئنم اگر روابط‌ نزدیک خود با ‏‎ ‎‏ایران‌ را از دست‌ نمی‌دادیم و آن کشور هم چنان به‌ تقویت قدرت‌ نظامی خود ادامه ‏‎ ‎‏می‌داد، ضرورتی نبود که‌ ما این همه خرج کنیم‌ تا نیروی‌ واکنش سریع‌ در خلیج‌‌فارس ‏‎ ‎‏ایجاد نمائیم. نیروهای ایران‌ می‌توانستند ثبات‌ منطقه‌ را تضمین‌ نمایند و از منافع حیاتی‌ ‏‎ ‎‏امریکا حمایت‌ کنند. لذا بهای‌ سقوط‌ شاه‌ برای‌ امریکا بسیار گزاف‌ بوده‌ است....» ‏‎ ‎‏(خاطرات هایزر، ص‌30)‏

‏از این‌ رو طبیعی‌ بود که‌ امریکا به‌ هر قیمت‌ کوشش‌ کند تا از سقوط شاه‌ و نظام‌ او ‏‎ ‎‏جلوگیری‌ شود.‏

‏اعزام‌ ژنرال‌ هایزر به‌ ایران‌ از این‌ جهت‌ بود که‌ وی‌ شناخت‌ کافی‌ از وضع‌ ارتش‌ ‏‎ ‎

خاطرات سیاسی- اجتماعی دکتر صادق طباطباییج. 3صفحه 157
‏ایران‌ داشت و با اکثر امیران‌ و فرماندهان‌ ارشد نظامی‌ ایران دوستی دیرینه داشت. چند ‏‎ ‎‏ماه‌ قبل‌ از این‌ نیز شاه به‌ او که به قول خودش «‌با شیوه‌ حکومت‌ و نیروهای‌ مسلح‌ شاه‌ ‏‎ ‎‏آشنائی‌ کامل‌ داشت» می‌گوید:‌ «‌یکی‌ از نیازمندیهای‌ اصلی‌ او در طراحی‌ سیستم‌ کنترل ‏‎ ‎‏فرماندهی این‌ است‌ که‌ او کنترل‌ کامل‌ و مطلق‌ خود را بر نیروها حفظ نماید.‌او سیستمی ‏‎ ‎‏می‌خواست‌ که‌ او را صد‌درصد در برابر کودتا حفظ کند.» (‌همان، ص‌ 32).‏

‏در انجام‌ این خواسته‌ مهم شاه، که‌ مورد عنایت‌ مقامات امریکائی‌ نیز بود، هایزر ‏‎ ‎‏دست‌ به‌ کار می‌شود. در این‌ مورد می‌گوید: «برای‌ این‌ که بتوانم دکترین و مفاهیم‌ ‏‎ ‎‏عملیات‌ مورد نظر شاه‌ را فرموله کنم‌ تیمی‌ از افسران ـ ‌امریکائی ـ ‌را برای‌ جمع‌ آوری‌ ‏‎ ‎‏اطلاعات‌ به‌ ایران‌ اعزام‌ داشتم. وقتی‌ که اطلاعات‌ مورد لزوم‌ خود را دریافت‌ کردم‌ خود ‏‎ ‎‏شخصاً نشستم‌ و دکترین و مفاهیم‌ عملیاتی‌ را که‌ فکر می‌کردم‌ برای‌ نیروهای مسلح‌ ‏‎ ‎‏ایران‌ مناسب‌ است‌ نوشته‌ و تدوین‌ کردم...» او در اواسط‌ اوت (مرداد 57) به‌ ایران‌ رفته ‏‎ ‎‏و گزارش‌ خود را به‌ رئیس‌ ستاد ارتش‌ و نیز شخص شاه ارائه‌ می‌کند و در این‌ مورد ‏‎ ‎‏می‌نویسد‌: «‌... قضاوت‌ شاه‌ روی‌ گزارش من هنوز هم‌ تا امروز مرا شگفت‌زده‌ کرده‌ ‏‎ ‎‏است. او آن‌ را به‌ طور کلی و بدون هرگونه‌ تغییری پذیرفت... و سرانجام‌ موافقت‌ کرد ‏‎ ‎‏که‌ طرح‌ را به عنوان سند غیرمحرمانه و برای مطالعه‌ همه‌ ارتشیان‌ منتشر کند... وقتی به‌ ‏‎ ‎‏اشتوتگارت‌ ـ مقر فرماندهی‌ ناتو ـ بازگشتم‌ مطمئن‌ بودم‌ که‌ شاه‌ عزم لازم‌ را جهت ‏‎ ‎‏حفظ کنترل‌ کشور دارد.» (همان، ص 38 / 37).‏

خاطرات سیاسی- اجتماعی دکتر صادق طباطباییج. 3صفحه 158