فصل اول : قلب ایران در قلب اروپا (امام در پاریس)

تنظیم برنامه کودتا برای فرماندهان ارتش و ..

‏شاه‌ در این‌ مرحله صحبت‌ خود را عوض‌ کرد و به‌ برنامه‌ای‌ که‌ ارتش روی‌ آن‌ کار ‏‎ ‎‏می‌کرد پرداخت. گفت: نمی‌داند چه‌ کسی‌ آن‌ برنامه‌ را به‌ اجرا درخواهد آورد و توضیح‌ ‏‎ ‎‏دادم‌ که‌ برنامه‌ طوری‌ است‌ که‌ عملیات به فرماندهی‌ بختیار انجام‌ خواهد شد و به‌ ‏‎ ‎‏صورتی هم‌ تدوین شده‌ است که‌ در صورت لزوم توسط‌ ارتش‌ بطور یک‌جانبه‌ عمل ‏‎ ‎‏شود. این برنامه‌ دو هدف‌ دارد. اول این‌ که‌ به‌ تیمسارها که‌ از کودتا صحبت می‌کنند و ‏‎ ‎‏برنامه‌ای‌ ندارند برنامه‌ می‌دهد. دوم‌ این‌ که‌ این‌ برنامه‌ریزی سبب‌ نزدیکی بین‌ ارتش‌ و ‏‎ ‎‏بختیار شده‌ و عدم اعتماد بین‌ آنان‌ را از بین می‌برد‌... سپس‌ او وارد یک تحلیل‌ طولانی ‏‎ ‎‏«چه می‌شد‌... اگر... از روند اوضاع‌ گردید‌... شاه ناراحتی عمیق‌ خود را از امریکا به‌ ‏‎ ‎‏خاطر عدم فشار مستقیم‌ بر روی [امام] خمینی جهت‌ متوقف‌ کردن‌ اوضاع‌ ابراز ‏‎ ‎‏داشت... او معتقد بود تماس با [امام] خمینی‌ نباید غیرمستقیم‌ باشد...» ‌‌(ص‌ 138 / 143) ‏‎ ‎‏در جای دیگر گفته‌ام که‌ هایزر از این‌ که‌ شاه‌ در حضور فرماندهان‌ ارتش، او را رهبر ‏‎ ‎‏عملیات می‌خواند و از آنها می‌خواهد اطاعت‌ او را گردن‌ نهند به شگفت آمده‌ بود، در ‏‎ ‎‏جائی‌ دیگر نقل‌ می‌کند:‏

‏«...ناگهان مطلبی‌ پیش آمد که‌ از طرح‌ آن‌ یکه‌ خوردم. قره‌باغی گفت: باید یک‌ چیز ‏‎ ‎‏به‌ شما بگویم، شاه‌ به ما دستور داده‌ است‌ به‌ حرف شما گوش‌ کرده‌ و اعتماد کنیم‌ و با ‏‎ ‎‏شما کار کنیم. پرسیدم: چه‌ وقت‌ این دستور داده‌ شده؟ گفتند: زمانی‌ که‌ با شاه‌ ملاقات‌ ‏‎ ‎‏کردند... کاملاً روشن بود که‌ آنها تشنه‌ یک‌ رهبری‌ بودند... از نقطه‌‌نظر نظامی‌ این‌ ‏‎ ‎‏رهبری‌ از آن‌ تیمسار قره‌باغی‌ بود، نه‌ من... اما به‌ لحاظ‌ سیاسی‌ اگر قرار بود موفق شوند ‏‎ ‎‏می‌بایست‌ رهبری‌ را به‌ بختیار می‌دادند...» (ص‌2 / 151) ‏

‏سرانجام‌ آخرین‌ دستورالعمل‌ برای‌ هایزر از سوی‌ براون‌ وزیر دفاع صادر می‌گردد. ‏‎ ‎‏گرچه این‌ دستورالعمل‌ در واقع‌ همانی است‌ که‌ قبلاً در 28 دسامبر برای‌ او ارسال‌ شده‌ ‏‎ ‎‏بود، اما صدور مجدد آن تاکیدی می‌تواند بر اصرار واشنگتن‌ مبنی‌ بر جلوگیری‌ از ‏‎ ‎‏پیروزی‌ انقلاب‌ امام‌ و امت باشد. ... براون‌ می‌گوید: اگر ارتش ایران حمایت‌ امریکا را ‏‎ ‎‏می‌خواهد باید صددرصد از دولت‌ غیرنظامی حمایت‌ کند. اگر این‌ کار شکست خورد، ‏‎ ‎

خاطرات سیاسی- اجتماعی دکتر صادق طباطباییج. 3صفحه 163
‏باید در زمان مناسب‌ ارتش‌ زمام‌ امور را بدست می‌گرفت... (ص 155)‏

‏و این‌ دقیقاً یعنی‌ آماده‌ ساختن‌ و تدارک‌ یک‌ کودتای‌ نظامی.‏

‏درست‌ یک‌ روز قبل‌ از خروج‌ شاه از ایران، براون‌ وزیر دفاع‌ یکبار دیگر به‌ هایزر ‏‎ ‎‏یادآوری‌ می‌کند‌:‌ «‌اگر وضع‌ وخیم‌ شود، ارتش باید آمادگی کودتا را در هر لحظه‌ داشته‌ ‏‎ ‎‏باشد...» ‌(ص 180)‏

‏در حالی که تنظیم امور در شورای‌ فرماندهان نظامی به سرپرستی‌ ژنرال هایزر پیش ‏‎ ‎‏می‌رفت و آمادگی‌ نظامیان‌ برای‌ کنترل‌ امور بیشتر می‌شد، مساله‌ خروج‌ شاه و عدم ‏‎ ‎‏موفقیت بختیار در صورت ورود امام‌ به‌ کشور بیشتر نمود پیدا می‌کرد. از این‌ رو تقریباً ‏‎ ‎‏در تمامی جلسات نظامیان و مذاکرات‌ هایزر با وزیر دفاع امریکا، مساله‌ فشار امریکا و ‏‎ ‎‏فرانسه به امام برای‌ به‌ عقب انداختن سفر ایشان‌ به‌ تهران‌ مورد تاکید قرار می گرفت.‏

خاطرات سیاسی- اجتماعی دکتر صادق طباطباییج. 3صفحه 164