فصل اول : قلب ایران در قلب اروپا (امام در پاریس)

ناتو و بحران ایران

‏نکته‌ای که در مورد ماموریت ژنرال هایزر در تهران کمتر مورد توجه‌ و اشاره قرار ‏‎ ‎‏گرفته است، دخالت‌ احتمالی نیروهای امریکائی‌ مستقر در حوزه فرماندهی ژنرال‌ ‏‎ ‎

خاطرات سیاسی- اجتماعی دکتر صادق طباطباییج. 3صفحه 172
‏الکساندر هیگ، در امور ایران‌ و نجات رژیم‌ سلطنتی ایران می‌باشد. هایزر در کتاب‌ ‏‎ ‎‏خود می‌نویسد‌:‌ «...تلکسی‌ از ژنرال‌ هیگ دریافت کردم، گفته‌ بود: که چون نیروهای ‏‎ ‎‏نظامی تحت امر او ممکن است وارد معرکه شوند، لذا از من‌ می‌خواهد که‌ او را از ‏‎ ‎‏گزارشهای ارسالی و دریافتی خود با خبر نگاهدارم...»‏‎[1]‎

‏قبلاً نیز اتحاد جماهیر شوروی‌ طی‌ اولتیماتومی، دولت‌ امریکا را از دخالت نظامی ‏‎ ‎‏در امور ایران برحذر داشته‌ و تهدید به‌ اقدام‌ متقابل‌ کرده بود. جایگاه ایران در حفظ‌ ‏‎ ‎‏منافع‌ کوتاه‌ و بلند مدت‌ امریکا در منطقه‌ و نیز تا شاخ‌ آفریقا، انجام‌ چنین‌ اقداماتی‌ را ‏‎ ‎‏غیر معقول‌ جلوه‌ نمی‌داد. آن‌چه باعث‌ شد تا این اقدامات‌ عملی‌ نشود، بازگشت‌ فوری‌ ‏‎ ‎‏امام‌ به‌ ایران‌ بود که تمامی طرحهای نظامی‌ و غیر نظامی‌ امریکا را خنثی‌ نمود. اگر به ‏‎ ‎‏محتوی‌ پیامهای‌ ارسالی‌ به امام‌ در این‌ ایام‌ توجه‌ کنیم‌ که‌ از ایشان‌ در خواست‌ می‌شد ‏‎ ‎‏به‌ خاطر مصالح خود و انقلاب‌ و امنیت‌ منطقه‌ بازگشت خود را به تاخیر اندازند، عمق‌ ‏‎ ‎‏ابعاد طرحهای‌ امریکائی‌ برای‌ حفظ‌ رژیم سلطنتی در ایران بیشتر نمودار می‌گردد.‏

‏در پیامی که‌ پرزیدنت کارتر بعد از کنفرانس گوادلوپ به‌ امام داد ضمن تهدید ‏‎ ‎‏ایشان به خراب‌تر شدن‌ اوضاع، از امام‌ خواسته‌ بود خود و نیروهای تحت‌ امر ایشان‌ از ‏‎ ‎‏دولت‌ بختیار حمایت‌ کنند، تا اوضاع‌ از حالت بحرانی‌ خارج‌ شده‌ و کشور آرام‌ گردد. ‏‎ ‎‏آن‌ وقت‌ بعد از گذشت‌ چند ماه که‌ همه‌ چیز سر و سامان‌ یافت، امام‌ با برگزاری‌ یک‌ ‏‎ ‎‏همه‌پرسی، برنامه‌های موردنظر خود را در معرض‌ آراء و قضاوت‌ افکار عمومی‌ ایران‌ ‏‎ ‎‏قرار دهند. وگرنه‌ بیم آن‌ می‌رود که‌ ارتش‌ حالت‌ فعلی‌ خود را که‌ تحت نظارت‌ و کنترل‌ ‏‎ ‎‏امریکا است، از دست‌ داده‌ و وارد معرکه‌ شود. در آن صورت‌ یک‌ خونریزی‌ بزرگ‌ که‌ ‏‎ ‎‏مطلوب‌ هیچ‌کس‌ نیست‌ اجتناب‌ناپذیر خواهد بود. در جای‌ خود به‌ تفصیل‌ به‌ پاسخ‌ امام‌ ‏‎ ‎‏اشاره‌ کرده‌ام. از مهمترین نکات‌ پاسخ‌ امام‌ به‌ کارتر همین‌ نفوذ و دخالت‌ آنان‌ در ‏‎ ‎‏هدایت‌ ارتش‌ بود. امام‌ به‌ صراحت‌ گفته‌ بودند: اگر شما دست‌ خود را از روی‌ ارتش‌ ‏‎ ‎‏ایران‌ بردارید آنها جز پیوستن‌ به‌ ملت‌ و دفاع‌ از آرمانهای‌ ملی‌ و مذهبی کار دیگری‌ ‏‎ ‎

خاطرات سیاسی- اجتماعی دکتر صادق طباطباییج. 3صفحه 173
‏نخواهند کرد.‏

‏همین‌ نکته‌ مورد نظر امام‌ که‌ بدنه‌ ارتش‌ در مقابل‌ مردم‌ نخواهد ایستاد، ظاهراً امریکا ‏‎ ‎‏را به‌ فکر دخالت‌ و استفاده‌ از نیروهای‌ خود در حوزه‌ فرماندهی‌ ناتو کرده‌ بود.‏

‏در روز 8 بهمن، درست‌ چند روز قبل‌ از بازگشت‌ امام، ژنرال‌ هایزر می‌نویسد: «به‌ ‏‎ ‎‏نظرم‌ رسید که‌ اوضاع‌ دارد به‌ صورت‌ دلخواه‌ ما در می‌آید. اما متاسفانه‌ اگر [‌امام‌] ‏‎ ‎‏خمینی‌ تا چند روز دیگر بیاید به‌ طور کلی‌ روند حوادث مسیر دیگری را خواهد پیمود. ‏‎ ‎‏ای کاش 30 الی 60 روز دیگر وقت می‌داشتیم‌...»‏‎[2]‎

خاطرات سیاسی- اجتماعی دکتر صادق طباطباییج. 3صفحه 174

  • . همان ـ ص347.
  • . همان ـ ص360.