مقام و حقیقت شهادت

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏مقام و حقیقت شهادت‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏شهادت، حیات جاوید‏

‏‏شهادت موت نیست؛ یک حیات جاوید است، برای حیات جاوید‏‎ ‎‏است که این تقاضای شهادت می کند.(94)‏

‏‏17 / 6 / 58‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏شهدا مرزوق عند ربّ‏

‏‏شهدا زنده هستند و در پیش خدای تبارک و تعالی: ‏‏عِندَ رَبِّهِم‏‎ ‎‏یُرزَقُونَ‏‎[2]‎‏، آنها الآن در درگاه خدای تبارک و تعالی روزیهای معنوی و‏‎ ‎‏روزیهای همیشگی را به آن نایل شدند و آنچه که از خدا بود تقدیم‏‎ ‎‏کردند و آنچه که داشتند و آن جان خودشان بود، تسلیم کردند و‏‎ ‎

‎

‏‏خدای تبارک و تعالی آنها را پذیرفته است و می پذیرد.(95)‏

‏‏13 / 1 / 60‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏بزرگی مقام شهدا‏

‏‏وَلاتَحْسَبَنَّ الّذِینَ قُتِلُوا فِی سَبِیلِ الله ِ اَمْواتا بَلْ اَحْیاءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ یُرْزَقُون‏‎[3]‎‏... در این‏‎ ‎‏آیه کریمه بحث در زندگی پس از حیات دنیا نیست که در آن عالم‏‎ ‎‏همه مخلوقات دارای نفس انسانی به اختلاف مراتب از زندگی‏‎ ‎‏حیوانی و مادون حیوانی تا زندگی انسانی و مافوق آن زنده هستند،‏‎ ‎‏بلکه شرف بزرگِ شهدای در راه حق، «حیات عندالرّب» و ورود‏‎ ‎‏در «ضیافه الله » است.‏

‏‏     ‏‏این حیات و این ضیافت را با قلمهای شکسته ای مثل قلم من‏‎ ‎‏نمی توان توصیف و تحلیل کرد، این حیات و این روزی غیر از‏‎ ‎‏زندگی در بهشت و روزی در آن است. این لقاءالله و ضیافه الله ‏‎ ‎‏می باشد. آیا این همان نیست که برای صاحبان نفس مطمئنه وارد‏‎ ‎‏است ‏‏فَادْخُلِی فِی عِبادِی * وَ ادْخُلِی جَنَّتِی‏‎[4]‎‏ که فرد بارز آن سید شهیدان‏‎ ‎‏ـ سلام الله علیه ـ است.(96)‏

‏‏19 / 11 / 62‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏انسان کامل، یگانه مدرک حقیقت شهادت‏

‏‏شهادت در راه خداوند چیزی نیست که بتوان آن را با سنجشهای‏‎ ‎‏بشری و انگیزه های عادی ارزیابی کرد. و شهید در راه حق و هدف‏‎ ‎‏الهی را نتوان با دیدگاه امکانی به مقام والای آن پی برد؛ که ارزش‏‎ ‎‏عظیم آن معیاری الهی و مقام والای این دیدی ربوبی لازم دارد؛ و‏‎ ‎

‎

‏‏نه تنها دست ما خاک نشینان از آن و این کوتاه است، که افلاکیان نیز‏‎ ‎‏از راه یافتن به کنه آن عاجزند؛ چه که آنها از مختصات انسان کامل‏‎ ‎‏است، و ملکوتیان با آن مقام اسرارآمیز فاصله ها دارند.(97)‏

‏‏6 / 6 / 62‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏نظر به وجه الله ، حاصل شهادت‏

‏‏نظر به وجه الله ، آخرین کمال انسان‏

‏‏در روایتی از رسول اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ نقل شده‏‎ ‎‏است که برای شهید هفت خصلت است که اوّلی آن عبارت است‏‎ ‎‏از اینکه اول قطره ای که از خون او به زمین بریزد تمام گناهانی که‏‎ ‎‏کرده است آمرزیده می شود. و مهم آن، آخرین خصلتی است که‏‎ ‎‏می فرماید. می فرمایند که ـ به حسب این روایت ـ که شهید نظر‏‎ ‎‏می کند به وجه الله ‏‎[5]‎‏ و این نظر به وجه الله راحت است برای هر نبی‏‎ ‎‏و هر شهید. شاید نکته این باشد که حجابهایی که بین ما و حق‏‎ ‎‏تعالی هست و وجه الله است و تجلیات حق تعالی هست، تمام این‏‎ ‎‏حجابها منتهی می شوند به حجاب خود انسان. انسان خودش‏‎ ‎‏حجاب بزرگی است که همه حجابهایی که هست، چه آن‏‎ ‎‏حجابهایی که از ظلمت باشند و آن حجابهایی که از نور باشند‏‎ ‎‏منتهی می شود به اینکه حجابی که خود انسان است. ما خودمان‏‎ ‎‏حجاب هستیم بین خودمان و وجه الله . و اگر کسی فی سبیل الله و‏‎ ‎‏در راه خدا این حجاب را داد، این حجاب را شکست، و آنچه که‏‎ ‎‏داشت که عبارت از حیات خودش بود تقدیم کرد، این مبدأ همه‏‎ ‎‏حجابها را شکسته است، خود را شکسته است، خودبینی و‏‎ ‎‏شخصیت خودش را شکسته است و تقدیم کرده است. و چون‏‎ ‎

‎

‏‏برای خدا جهاد کرده است و برای خدا دفاع کرده است از کشور‏‎ ‎‏خدا و از آئین الهی و هرچه داشته است در طبق اخلاص گذاشته و‏‎ ‎‏تقدیم کرده است، خود را داده است، این حجاب شکسته‏‎ ‎‏می شود.‏

‏‏    ‏‏شهدا، شهدایی که خدای تبارک و تعالی و در سبیل خدای‏‎ ‎‏تبارک و تعالی و راه خدای تبارک و تعالی جان خودشان را تقدیم‏‎ ‎‏می کنند، و آنچه که در دستشان است و بالاترین چیزی است که‏‎ ‎‏آنها دارند تقدیم خدا می کنند، در عوض خدای تبارک و تعالی این‏‎ ‎‏حجاب که برداشته شد جلوه می کند برای آنها، تجلی می کند برای‏‎ ‎‏آنها. چنانچه برای انبیا هم چون همه چیز را در راه خدا‏‎ ‎‏می خواهند، و آنها خودی را نمی بینند و خود را از خدا می بینند، و‏‎ ‎‏برای خودشان شخصیتی قائل نیستند، حیثیتی قائل نیستند در‏‎ ‎‏مقابل حق تعالی. آنها هم حجاب را برمی دارند. ‏‏فَلَمّا تَجَلّی رَبُّهُ لِلْجَبَلِ‏‎ ‎‏جَعَلَهُ دَکّاً‏‏ تجلی می کند خدای تبارک و تعالی در کوه طور و یا در جَبَل‏‎ ‎‏انیّت خودِ موسی و موسی «صَعْق» ‏‏[‏‏برایش پیش می آید‏‏]‏‏. آنها در‏‎ ‎‏حال حیات، انبیا و اولیا نظیر انبیا و تالی تِلو انبیا در زمان حیاتشان‏‎ ‎‏آن چیزهایی که حجاب بوده است بین آنها و بین حق تعالی‏‎ ‎‏می شکنند و صَعْق برای آنها حاصل می شود و موت اختیاری برای‏‎ ‎‏آنها حاصل می شود. خدای تبارک و تعالی بر آنها تجلی می کند، و‏‎ ‎‏نگاه می کنند به حسب آن نگاه عقلی، باطنی و روحی و عرفانی، و‏‎ ‎‏ادراک می کنند و مشاهده می کنند جلوه حق تعالی را، و شهید هم‏‎ ‎‏به حسب این روایتی که وارد شده است، نظیر انبیا، وقتی که شهید‏‎ ‎‏شد چون همه چیز را در راه خدا داده است، خدای تبارک و تعالی‏‎ ‎‏جلوه می کند به او و آن هم «یَنْظُرُ اِلی» جلوه خدا، الی وَجْهِ الله این‏‎ ‎‏آخر چیزی است که برای انسان، آخر کمالی است که برای انسان‏‎ ‎

‎

‏‏هست. دراین روایتی که در کافی نقل شده است، در این روایت،‏‎ ‎‏انبیا را مقارن شهدا قرار داده است که در جلوه ای که حق تعالی‏‎ ‎‏می کند بر انبیا همان جلوه را هم بر شهدا می کند. شهید هم یَنْظُرُ‏‎ ‎‏اِلی وَجْهِ الله ِ و حجاب را شکسته است. همانطوری که انبیا حجابها‏‎ ‎‏را شکسته بودند. و آخر منزلی است که برای انسان ممکن است‏‎ ‎‏باشد. مژده داده اند که برای شهدا این آخر منزلی که برای انبیا هم‏‎ ‎‏هست، شهدا هم به حسب حدود وجودی خودشان به این آخر‏‎ ‎‏منزل می رسند.(98)‏

‏‏20 / 10 / 59‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏حضور و شهود در مقام «جمع الجمع»‏

‏‏رادمردانی که راه شهادت را برگزیده اند و در هجرت از زندگیِ‏‎ ‎‏عالم ادنی و جهان سفلی به وادی ایمن و ملکوت اعلا رسیده اند، و‏‎ ‎‏در جستجوی حیاتْ سرچشمه را یافته اند و سیراب و سرمست از‏‎ ‎‏جرعه ‏‏اِرجِعِی اِلی رَبِّکِ‏‎[6]‎‏ به رؤیت جمال و کشف رضایت حق نایل‏‎ ‎‏آمده اند. «و کَفَی بِهِم فَخراً»... اینک ما شاهد آنیم که سبکبالانِ‏‎ ‎‏عاشقِ شهادت بر توسَن شرف و عزت به معراج خون تاخته اند؛ و‏‎ ‎‏در پیشگاه عظمت حق و مقام جمع الجمع به شهود و حضور‏‎ ‎‏رسیده اند؛ و بر بسیط ارضْ ثمرات رشادتها و ایثارهای خود را‏‎ ‎‏نظاره می کنند.(99)‏

‏‏16 / 11 / 65‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‎

‏‏رضوان خدا و همجواری انبیا و اولیا‏

‏‏خدا مشتری جان آنان شد و اجر و مزدشان را بیدریغ در نزد خود‏‎ ‎‏قرار داد و حیاتشان را جاودانه ساخت، که این، منتها آرزوی‏‎ ‎‏عاشقان و مشتاقان و غایت عمل و آمال عارفان است که ‏‏یَالَیتَنَا کُنَّا‏‎ ‎‏مَعَهُم.‏‎[7]‎‏ و گوارا باد بر این شهیدان، لذت انس و همجواری شان با‏‎ ‎‏انبیای عظام و اولیای کرام و شهدای صدر اسلام! و گواراتر بر آنان‏‎ ‎‏باد نعمت رضایت حق که ‏‏رِضوَانٌ مِنَ الله ِ أَکبَر.‏‎[8]‎‏(100)‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏8 / 2 / 65‏

‏‏*  *  *‏

‏‎ ‎

‏‎

‎

• . «و نزد پروردگارشان روزی داده می شوند»؛ آل عمران /  169.
• . «هرگز آنان را که در راه خدا کشته می شوند، مرده مپندارید؛ بلکه آنان زنده اند و نزد پروردگارشان روزی می خورند»؛ آل عمران /  169.
• . «پس در زمره بندگان من وارد شو، و به بهشت من داخل شو»؛ فجر / 29ـ30.
• . «قال رسول اللّه ـ صلی اللّه علیه و آله: للشهید سبع خصال من اللّه اوّل قطرة من دمه مغفور له کلّ ذنب،... والسابعة ان ینظر فی وجه اللّه ، و انّها لراحة لکلّ نبی و شهید»؛ وسائل الشیعة؛ ج 11، ص 9 ـ 10، کتاب الجهاد، ابواب جهاد العدو و ما یناسبه، باب 1، ح 20.
• . «به سوی پروردگارت برگرد»؛ فجر /  28.
• . اقتباس از «یا لیتنی کنت معهم فافوز فوزا عظیما؛ ای کاش با آنان بودم و به فوز عظیم دست می یافتم»؛ بحارالانوار؛ ج 98، ص 157.
• . «خشنودی خداوند از همه چیز بزرگتر است»؛ توبه / 72.