حوزه های علمیه

‏‏تجهیز حوزه های‏‎ ‎‏علمیه‏

‏‏حوزه های مقدسۀ علمیه و دانشگاههای قدیم و جدید و طبقۀ جوان‏‎ ‎‏ملتهای بزرگ اسلام باید خودشان را مجهز کنند برای عصرهای تاریکی‏‎ ‎‏که پیش بینی می شود، و اسلام محتاج به دفاع بیشتری است. این دنیا با‏‎ ‎‏همۀ فریبندگی بر ما و شما خواهد گذشت؛ چه بهتر که این عمرهای کوتاه‏‎ ‎‏و وقتهای کم، صرف در خدمت به اسلام و مسلمین، و استخلاص ممالک‏‎ ‎‏اسلامی از تحت فشار ظلم استعمار و استبداد گردد.شما آقایان محترم با‏‎ ‎‏مجاهدات و تجنّب از هواهای باطل، حب دنیا را از دل بیرون نمایید تا‏‎ ‎‏شایستۀ خدمت به احکام نورانی آسمانی گردید. اینجانب در هر جا باشم‏‎ ‎‏دعاگوی ملل اسلامی و لاسیّما ملت بی پناه ایران هستم. و امید واثق دارم‏‎ ‎‏که خداوند تعالی با عنایت خاصی که به حوزه های دینیه دارد، قطع ید‏‎ ‎‏اشرار را بفرماید و ممالک اسلامی را از شرور محفوظ فرماید.(244)‏

‏‏23 / 9 / 44‏

‏
‏‎

‎

‏‏حفظ حوزه های‏‎ ‎‏دینی‏

‏‏بعد از آنکه مصلحت و نظرخواهی خود را به صورت تلگراف به مقامات‏‎ ‎‏عراقی رسانیدم‏‎[1]‎‏ نه تنها ... و جوابی که ندادند و عکس العمل هم به آن‏‎ ‎‏شدت نشان دادند، در این صورت من فکرم منتهی شد به اینکه ما دیگر‏‎ ‎‏وجودمان در اینجا لزومی ندارد ... فردا تذکره ها را می فرستیم و تقاضای‏‎ ‎‏خروج می کنیم و من در هر جا که باشم علاقه به آقایان، برادران همان‏‎ ‎‏جوری است که اینجا باشم. اشخاصی که در اینجا باقی هستند ـ آقایان‏‎ ‎‏افغانی ها ... هندی ها، عراقی ها ـ هر جا هستند ما همان طور که در اینجا‏‎ ‎‏بودیم با آنها رابطه داشتیم، آنجا داریم ... آقایان ایرانی ها هم که‏‎ ‎‏ان شاءالله امیدواریم به سلامت به مقصد خودشان برسند و در حوزه های‏‎ ‎‏دینی مستقر بشوند ...اگر در قم نتوانستند، در مشهد؛ و حوزه ها را حفظ‏‎ ‎‏بکنند و من امیدوارم همان طوری که حضرت رسول ـ صلوات الله علیه و‏‎ ‎‏آله و سلم یک روزی از مکه خارج شدند ... احتمال نمی داد که اینها‏‎ ‎‏برگردند ... خدای تبارک و تعالی قادر است که شما آقایان را که الآن با زور‏‎ ‎‏از اینجا خارج می شوید و کمال علاقه ای که به جوار ‏‏[‏‏حضرت امیر‏‏]‏‏ دارید‏‎ ‎‏و به حوزه دارید... و من امیدوارم که ان شاءالله ... خداوند تبارک و تعالی‏‎ ‎‏اینجا را حفظ می کند.(245)‏

‏‏2 / 10 / 50‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏اهمیت حوزه‏‎ ‎‏نجف‏

‏‏اکنون اگر چه عدۀ کثیری از ایرانیان، بر اثر اختلافی که بین دولتهاست،‏‎ ‎‏وجه المصالحه شدند و با این وضع فجیع از این مملکت بیرونشان‏‎ ‎‏می ریزند لکن ممکن است مصالح بزرگ در کار باشد که ما نمی دانیم؛ و‏‎ ‎‏خداوند تعالی همان طور که حضرت رسول اکرم ـ صلی الله علیه و آله و‏
‏‎

‎

‏‏سلم را فاتح و غالب به مکه برگردانید شما را به این حوزه ها باز گرداند و‏‎ ‎‏روزی برسد که نجف بیش از حالا قوی باشد. ما اطمینان داریم که دیر یا‏‎ ‎‏زود حوزۀ علمیه به حال اول خود باز می گردد و شما ان شاءالله اگر به‏‎ ‎‏وظایف دینی و علمی خود عمل کردید باز به نجف برمی گردید.(246)‏

‏‏10 / 10 / 50‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏پایدار ماندن‏‎ ‎‏حوزه های علمیه‏

‏‏در هر صورت مسالۀ زوال حوزه در کار نیست؛ حوزه سرجایش باقی‏‎ ‎‏خواهد بود. و صرف نظر از جنبه های معنوی و الهی، اصولاً از نظر موازین‏‎ ‎‏طبیعی هم زوال حوزه های علمیه ممکن نیست؛ زیرا حوزه ها مورد توجه‏‎ ‎‏تمام مسلمین بخصوص شیعه می باشد و پشتوانۀ آن، ملتها هستند، و‏‎ ‎‏آنچه ملتها پشتیبان آن باشند دولتها نمی توانند با آن مبارزه کنند.‏‎ ‎‏دولتها زودگذرند و عمرشان کوتاه است. پشتوانۀ نجف، ملتهای بزرگند و‏‎ ‎‏از این جهت محفوظ خواهد بود. اکنون در حوزه های ما محصلین افغانی،‏‎ ‎‏پاکستانی، هندوستانی، عراقی، و دیگر ممالک عربی مشغول تحصیلند و‏‎ ‎‏این دولت که اصلاً نمی توان نام آن را دولت گذارد قدرت ندارد که در برابر‏‎ ‎‏ملتها ایستادگی کند و اگر با من و شما معارضه نماید، با ملتها نمی تواند‏‎ ‎‏معارضه کند.(247)‏

‏‏10 / 10 / 50‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏بیداری حوزه‏‎ ‎‏علمیۀ قم‏

‏‏خدا می داند که من برای حوزه ها متاسفم. من برای حوزۀ نجف متاسفم.‏‎ ‎‏آقا، حیثیتش را دارد از دست می دهد حوزۀ نجف؛ حیثیتش را پیش‏‎ ‎‏مسلمین دارد از دست می دهد. من متاسفم برای این. اشخاص ‏‏[‏‏مهم‏‏]‏‎ ‎‏نیستند، من برای حوزه متاسف هستم. یک حوزۀ هزار ساله و هزار و چند‏
‏‎

‎

‏‏صد ساله دارد حیثیتش را از دست می دهد. شما ملاحظه کنید، در‏‎ ‎‏تمام این صحبتهایی که در ایران هست، از اول تا آخر بروید مطالعه‏‎ ‎‏کنید، تمام اعلامیه هایشان را مطالعه کنید، اعلامیۀ چه جناح متدین،‏‎ ‎‏چه جناح روشنفکر، چه جناح اهل علم، بروید مطالعه کنید، اسمی از‏‎ ‎‏نجف دیگر نیست؛ نجف مَنسی است. به داد این نجف برسید شما‏‎ ‎‏آقایان.‏

‏‏     حوزۀ قم حوزۀ زنده است. کشته می دهد، می کشد، کشته می دهد‏‎ ‎‏ـ عرض می کنم که اگر بتواند می کشد. الآن هم در تحت فشار هست و‏‎ ‎‏مع ذلک زنده ‏‏[‏‏است‏‏]‏‏، مع ذلک ایستاده است. طلبۀ قم ایستاده است،‏‎ ‎‏قمی ایستاده است، ملت قم ایستاده است. کتک می خورد و ایستاده‏‎ ‎‏است. طلبۀ قم کشته می دهد و ایستاده است و لهذا زنده است. اصلاً در‏‎ ‎‏اذهان مردم، هر چی هست قم است؛ و من برای نجف متاسفم. من قمی‏‎ ‎‏هستم اما برای نجف متاسفم. ما علاقه داریم به همۀ اینها. ما علاقه داریم‏‎ ‎‏به یک همچو حوزۀ هزار و چند صد ساله. نگذارید این حوزه از بین برود.‏‎ ‎‏نگذارید این حوزه مَنسی بشود.(248)‏

‏‏23 / 2 / 57‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏حوزه علمیه،‏

‏‏دژ محکم کشور‏

‏‏پیشامدهای اخیر یکی پس از دیگری موجب تاسف است. انتظار آن نبود‏‎ ‎‏که با جنابعالی،‏‎[2]‎‏ شخصیت علمی و اسلامی، چنین رفتار شود. چنانچه‏‎ ‎‏انتظار نبود و نیست که مامورین دولت عراق در سرحدات رفتاری کنند‏‎ ‎‏که مخالف حُسن همجواری است. ملت ایران که با نهضت اسلامی خود‏‎ ‎‏امید دارد دست اجانب را از جمیع ممالک اسلامی کوتاه کند و استقلال‏
‏‎

‎

‏‏را به آنها برگرداند. همچنین انتظار دارد که همان نحو که ملتها با نهضت‏‎ ‎‏عظیم اسلامی ایران موافق و پشتیبان آن هستند، دولتها نیز پشتیبان‏‎ ‎‏آن باشند. حوزۀ علمیۀ نجف اشرف، که در خدمت اسلام و مسلمین‏‎ ‎‏است، در طول تاریخ حافظ استقلال عراق بلکه سایر کشورهای اسلامی‏‎ ‎‏بوده است، انتظار ندارد که مورد اهانت واقع شود و یکی از شاخصترین‏‎ ‎‏بزرگان آن، مورد تهاجم واقع شود.‏

‏‏     من به دولت عراق نصحیت می کنم که این دژ محکم را که حافظ کیان‏‎ ‎‏[‏‏و‏‎ ‎‏]‏‏مصالح کشور است حفظ کند. این نصیحتی بود که من در دوران‏‎ ‎‏گذشته به شاه مخلوع و دولت ایران کردم. از خداوند تعالی عظمت اسلام‏‎ ‎‏و استقلال کشورهای اسلامی را خواهانم.(249)‏

‏‏24 / 3 / 58‏

‏‏*  *  *‏

‏‎

‎

• )) اشاره به سیاست دولت وقت عراق مبنی بر اخراج ایرانیان مقیم عراق که به صورت اهانت آمیز و بدون اعلام قبلی آنان را در خیابانها دستگیر و با کامیون به مرز منتقل می کردند.
• )) مراد، شهید آیت الله سید محمد باقر صدر بوده اند که عاقبت توسط رژیم عراق دستگیر و به همراه خواهر فاضله اش بنت الهدی صدر در فروردین 1359 در عراق به شهادت رسیدند.