مقصد سوم الهیات

نظریه فرفوریوس

نظریه فرفوریوس

‏و چون از کلام حکیم فرفوریوس ـ از حکمای قبل از اسلام ـ بر می آید که او‏‎ ‎‏خواسته است از باب اتحاد عاقل و معقول سخن بگوید ـ چون گفته است: حضرت‏

تقریرات فلسفه امام خمینی (س)(ج. 2)صفحه 160
‏حق با معقول متحد است نه محسوس، و علم او علم معقولی است نه محسوسی‏‎[1]‎‏ ـ‏‎ ‎‏پس احتمال قوی دارد که مرام او در این باب مسلک خود صدر المتألهین باشد؛‏‎ ‎‏چنانکه صاحب ‏‏اسفار‏‏ در ذکر اقوال باب علم وقتی به قول این حکیم رسیده گفته‏‎ ‎‏است: کلام این حکیم صحیح است و فرموده است: ما مطلب را طبق رأی او تصحیح‏‎ ‎‏خواهیم نمود و تصحیح بحث را به باب اتحاد عاقل و معقول حواله داده است،‏‎[2]‎‏ که‏‎ ‎‏ان شاء الله ما در بحث آینده این مطلب را اثبات خواهیم نمود که حضرت حق به علم‏‎ ‎‏تفصیلی به تمام اشیاء و مخلوقات، من ازل الآزال الی ابد الآباد عالم بوده، بدون اینکه‏‎ ‎‏کثرتی در ذات بسیط حق لازم آید. و نیز اثبات خواهیم کرد: چنانکه حق، علم معقولی‏‎ ‎‏دارد علم احساسی هم داشته و به جزئیات افراد کما هی عالم است ‏‏«‏لاَ یَعْزُبُ عَنْهُ‎ ‎مِثْقَالُ ذَرَّةٍ‏»‏‎[3]‎‏«‏‏ألاَ یَعْلَمُ مَنْ خَلَقَ وَ هُوَ اللَّطِیفُ الْخَبِیرُ‏‏»‏‎[4]‎‏ و از شعب این قول، قول به‏‎ ‎‏عدم زیاده است.‏

‎ ‎

تقریرات فلسفه امام خمینی (س)(ج. 2)صفحه 161

  • )) رجوع کنید به: نقد المحصل، ص 260؛ اسفار، ج 6، ص 188.
  • )) اسفار، ج 6، ص 188.
  • )) سبأ (34): 3.
  • )) ملک (67): 14.