دلیل چهارم بر عمومیت قدرت

‏‏دلیل چهارم بر عمومیت قدرت‏

‏‏دلیل چهارم بر عمومیت قدرت حق، دلیلی است که فارابی در ‏‏فصوص ‏‏آورده و آن‏‎ ‎‏این است که: این افعالی که از ما صادر می شود و شخص گمان می کند که آنها را به‏‎ ‎‏اختیار خود به عمل آورده است، آیا این اختیار، حادث یا قدیم یا از لوازم ذات است؟‏‎ ‎‏اگر از لوازم ذات باشد لازم می آید از اول و از وقتی که ذات بوده اختیار هم باشد و‏‎ ‎‏حال آنکه چنین نیست. و اگر حادث باشد، مسلّم مُحدِثی لازم دارد؛ اگر آن محدث‏‎ ‎‏شخص باشد به طوری که با اختیار دیگری آن را احداث نموده باشد، به آن اختیار‏‎ ‎‏دیگر نقل کلام می کنیم و هکذا و تسلسل لازم می آید و لذا باید هر «ما بالعرض» به‏‎ ‎‏«ما بالذات» منتهی شود تا تسلسل لازم نیاید.‏

‏‏و اگر اختیار اوّلی به اختیار دیگری نبوده، بلکه شخص مجبول و مجبور به اختیار از‏‎ ‎
‏‎

‏‎

• )) فصوص الحکم فارابی، ص 91.