آیت اللّه‌ جعفر سبحانی

تا سال 1324 شمسی سطوح عالیه را تدریس می کردند

تا سال 1324 شمسی سطوح عالیه را تدریس می کردند

‏حضرت امام تا سال 1364ه . ق برابر 1324ه . ش سطوح عالیه را به ضمیمۀ‏‎ ‎‏کتابهای فلسفی تدریس می کردند. گذشته از این، بحثهای مشترکی با بزرگان حوزه‏‎ ‎‏پیرامون مسائل فقهی و اصولی داشتند. ولی پس از قدوم مرحوم بروجردی، درس‏

کتابسلسلۀ موی دوستصفحه 120
‏خارج اصولی را آغاز کردند که هستۀ نخستین آن را آقایان مطهری، منتظری،‏‎ ‎‏نوراللهی و خندق آبادی تشکیل می دادند. به مرور زمان، بر تعداد افراد افزوده‏‎ ‎‏می شد که از آن جمله می توان از مرحوم دکتر بهشتی یاد کرد. پس از چندی‏‎ ‎‏علاقه مندان درس زیاد شدند و این جانب و حضرات آقایان ابراهیم امینی و خزعلی‏‎ ‎‏و مرحوم سعیدی و غیره هم از خوشه چینان درس استاد شدیم. اما هنوز درس‏‎ ‎‏جنبۀ خصوصی داشت. در سال 1370 ه . ق برابر 1330ه . ش مباحث اصول، جلد‏‎ ‎‏اول «کفایه» را آغاز کردند. به این ترتیب درس امام حالت عمومی و گستردگی‏‎ ‎‏بیشتری پیدا کرد که نتیجۀ آن درسها همان کتاب «تهذیب الاصول» شد که در سه‏‎ ‎‏جلد منتشر شد. از این طریق، حضرت امام در زمان مراجعی چون مرحوم‏‎ ‎‏بروجردی، مرحوم حجت و مرحوم خوانساری در ردیف مدرسان بزرگ حوزه قرار‏‎ ‎‏گرفتند و درس ایشان از پرجمعیت ترین درسها بود. امام در کنار درس اصول، درس‏‎ ‎‏خارج فقهی را آغاز کردند که در آن نیز جمعیتی از افراد فاضل شرکت می کردند. تا‏‎ ‎‏زمانی که معظم له در قم بودند، کتابهای فقهی را که اکنون نام می برم، تدریس‏‎ ‎‏می کردند: 1ـ زکات 2ـ طهارت 3ـ مکاسب محرمه‏‎[1]‎‏ 4ـ قسمتی از بیع؛ البته گفتن‏‎ ‎‏طهارت به زبان آسان است، اما دورۀ درس طهارت حضرت امام هفت سال به طول‏‎ ‎‏کشید.‏‎[2]‎‏ معظم له قسمتی از درسهای خود را به رشتۀ تحریر درآوردند، اینک از‏‎ ‎‏کتاب «طهارت‏‏**‏‏» سه جلد به چاپ رسیده است.‏‎[3]‎

*  *  *

‎ ‎

کتابسلسلۀ موی دوستصفحه 121

  • مکاسب محرمه اثری است اجتهادی در فقه استدلالی در موضوع انواع کسبهای حرام و مسائل پیرامون آن، تألیف امام خمینی که در فاصله سالهای 1377 تا 1380 هجری قمری 1340 1337 شمسی به زبان عربی نوشته شده و در سال 1381 هجری قمری در دو مجلد جمعاً 612 صفحه به چاپ رسیده است. در این کتاب بحثهای جالبی دربارۀ حکم موسیقی، غنا، نقاشی و مجسمه سازی مطرح گردیده است. (حدیث بیداری، حمید انصاری، ناشر مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی)
  • ** طهارت اثری است مشتمل بر مباحث مربوط به «طهارة» از ابواب فقه که به شیوۀ فقه استدلالی و اجتهادی در چهار مجلد؛ در فاصله سالهای 1373 تا 1377 ه . ق.1333 تا 1337 شمسی به قلم امام خمینی و به زبان عربی تألیف گردیده و دو جلد آن در سال 1367 ه . ق. در قم و دو جلد دیگر در سال 1389 ه . ق. در نجف اشرف جمعاً در 1202 صفحه به چاپ رسیده است. (حدیث بیداری، حمید انصاری، ناشر مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی).
  • )) پابه پای آفتاب؛ ج 3، ص 208.