هر مغزی نمی توانست تحمل کند
گاهی در مسائل عرفانی به قدری مطالب ارزنده و مهم و خیلی دقیق می فرمودند: که هر مغزی نمی توانست تحمل کند. بحث طلب و اراده در اصول، بحثی است خیلی مشکل و مهم که اکثر علما نتوانسته اند آن را درست مطرح کنند. بعضی مطالبی نوشته اند و وقتی قلمشان به اینجا رسیده است، مطلب را ناقص گذاشته اند. یادم است که من در درس ایشان شرکت نمی کردم و در درس دیگری شرکت می کردم که شنیدم آقا به مبحث طلب و اراده رسیده اند. درس را تعطیل کردم و خیلی از آقایان هم مثل من درسها را تعطیل کردند و در درس ایشان حاضر شدیم. این مبحث با فلسفه و کلام سر و کار دارد. ایشان حدود چهار روز دربارۀ طلب و اراده بحث فرمودند: و قضا و قدر را در همانجا یادآور شدند. من متأسفم که آن درس ایشان را
کتابسلسلۀ موی دوستصفحه 138
ننوشتم. الآن هم هرچه مطالعه می کنم، نمی توانم به آنچه ایشان در آن موقع فرمودند، چیزی بیفزایم. در همان موقع ایشان از محی الدین عربی هم مطالبی نقل می فرمودند: که درنظر طلبه ها خیلی مهم تلقی می شد و می گفتند: «عجب! ما محی الدین عربی را اینطور نمی شناختیم». ایشان در آن درس از مرحوم شاه آبادی ـ استادشان هم مطالبی نقل می فرمودند. الآن نیز مبحث طلب و اراده خیلی روشن و بدون اشکال در ذهنم است و ایشان مطلب را خیلی عالی بیان فرمودند.
* * *
کتابسلسلۀ موی دوستصفحه 139