راه مناقشه در کلام بزرگان را باز کردند
ابتدایی که امام به نجف تشریف آوردند از ایشان خواهش شد درس را شروع بفرمایند. امام سؤال کردند: «بیشتر روی قواعد بحث کنیم، یا روی روایات و نقل اقوال»؟ همۀ رفقا به اتفاق گفتند که: «ما بیشتر مایلیم از قواعد شروع کنیم». یعنی همان کاری که شیخ انصاری در کتاب «مکاسب» کرده است، چون ایشان از بیع شروع کردند. آن وقت ایشان تحولی در نجف (حداقل در ما) ایجاد کردند که موجب شیفتگی ما به خودشان شد و روز به روز بیشتر می شد. تا آن زمان مسألۀ اقوال بزرگان در فقه، به عنوان حریمی مقدس بود. مثلاً اگر می گفتیم، این نظریۀ مرحوم نائینی است، برای دلیل کافی بود. اینقدر مسأله شخصیت بر آراء اثر می گذاشت. این موضوع در واقع فقه را از صورت تحقیقی به صورت تقلیدی
کتابسلسلۀ موی دوستصفحه 211
درمی آورد. می گویند بعد از شیخ طوسی، تا قبل از ابن ادریس، فقه صورت تقلیدی به خود گرفته بود. آن بزرگ آمد و این حریم را درید و تحقیق را شروع کرد. اخیراً فقه، واقعاً رنگ تقلیدی به خود گرفته بود. مثلاً اگر گفته می شد کلام، کلام مرحوم آقاضیاء یا مرحوم نائینی یا آقاشیخ حبیب اللّه رشتی یا مرحوم فشارکی اصفهانی یا... است، انتساب قول به این گوینده ها، یک نوع حریم ایجاد می کرد. لذا طلبه هایی مانند ما این جرأت را به خود نمی دادند که رأیی برخلاف رأی بزرگان دهند یا تحقیق کنند. ولی امام یک تحول ایجاد کردند، یعنی راه مناقشه در کلام بزرگان را باز کردند و حریم را شکستند و به عالم تحقیق و فقاهت این درس را دادند که باید حریم کلام بزرگان را شکست.
* * *
کتابسلسلۀ موی دوستصفحه 212