موضع امام خمینی در حمایت از مظلومان – جانی مامبوه

‏‏□ مقاله منتخب از کشور زامبیا‏

‏‏□ نوشتۀ جانی مامبوِِه‏

‏‏□ ترجمۀ بیتا مرتضوی‏

‏
‏‎

‎‏مقدمه:‏

‏‏نشریۀ «تایمز زامبیا» در شمارۀ 12‏‎ ‎‏فوریه 1990، در مقاله‌‌‌ ای انقلاب را‏‎ ‎‏بدین صورت تعریف می‏‎‌‌‌ ‎‏کند: «... تغییر‏‎ ‎‏کامل حکومت که به معنی سقوط رژیم‏‎ ‎‏قبلی، سرنگونی نظام حکومتی و‏‎ ‎‏جایگزین کردن آن با روشی کاملتر و‏‎ ‎‏پیشروتر در ادارۀ امور.»‏

‏‏در عصر نوین انقلاب 1789 فرانسه‏‎ ‎‏که حکومت پادشاهی فرانسه را سرنگون‏‎ ‎‏کرد و تبدیل به جمهوری فرانسه شد،‏‎ ‎‏انقلاب روسیه در 1917 که بدنبال آن‏‎ ‎‏سلسلۀ تزار منقرض شد و اتحاد‏‎ ‎‏بولشویک سوسیالیستی شوروی ایجاد‏‎ ‎‏شد، و همچنین انقلاب چین در 1949‏‎ ‎‏که رژیم ملی چین را سرنگون کرد و‏‎ ‎‏جمهوری خلق چین مائو را شکل داد؛‏‎ ‎‏اینها همه مثال جوامعی هستند که در‏‎ ‎‏آنها انقلاب رخ داده است. اما در قرن‏‎ ‎‏بیستم جهان شاهد انقلاب دیگری بود که‏‎ ‎‏در سال 1979 در جمهوری اسلامی‏‎ ‎‏ایران صورت گرفت. یکی دیگر از‏‎ ‎‏ویژگی‌‌‌ های یک انقلاب موفق با توجه به‏‎ ‎‏آنچه در انقلابهای ذکر شده در بالا دیده‏‎ ‎‏شده، حضور ضروری تودۀ مردم است.‏‎ ‎‏در این مقاله ابتدا به بررسی نقش انقلاب‏‎ ‎‏اسلامی امام خمینی(ره) در ایران و سیر‏‎ ‎‏آن به سوی آزادی، عدالت اجتماعی و‏‎ ‎‏صلح جهانی می‌‌‌ پردازم. برای شروع‏‎ ‎‏ابتدائاً به بررسی «انقلاب اسلامی» «دلیل‏‎ ‎

[[column]]

[[column]]

‏
‏‏بوقوع پیوستن آن» «موضع آن» و «نقش‏‎ ‎‏امام خمینی(ره)» و در مرحلۀ دوّم به‏‎ ‎‏بررسی آثار انقلاب اسلامی ایران در‏‎ ‎‏صلح جهانی پرداخته‌‌‌ ام.‏

‏‏امام خمینی‌‌‌‌‌‌[ره] و انقلاب ایران‏

‏‏انقلاب ایران که در «فوریۀ 1979 رخ داد،‏‎ ‎‏نقطۀ اوج عوامل بسیاری بود. برای این مقاله‏‎ ‎‏من چهار عامل اصلی را که منجر به سقوط‏‎ ‎‏رژیم شاه شد در نظر می‌‌‌ گیرم. این عوامل‏‎ ‎‏عبارت بودند از:‏

‏‏* امپریالیسم آمریکا‏

‏‏* ایدئولوژی اسلامی‏

‏‏* امام خمینی[ره]‏

‏‏* ملت ایران‏

‏‏1- امپریالیسم آمریکا‏

‏‏در طی سلطنت سلسلۀ محمدرضا شاه‏‎ ‎‏پهلوی که از سال 1921 آغاز شد، ایران‏‎ ‎‏عملاً استقلال خود در مقابل خارجی‌‌‌ ها‏‎ ‎‏بخصوص ایالات متحدۀ آمریکا از دست داد.‏‎ ‎‏ایران به دو دلیل اصلی مورد توجه‏‎ ‎‏آمریکائی‌‌‌ ها بود:‏

‏‏1ـ نفت ارزانی که کمپانی‌های آمریکائی‏‎ ‎‏استخراج می‌‌‌ کردند.‏

‏‏2ـ موقعیت استراتژیک ایران از نظر مناطق‏‎ ‎
‏‎

‎‏ نفت‌خیر در خاورمیانه و اتحاد شوروی،‏‎ ‎‏بخصوص بعد از جنگ جهانی دوّم و در‏‎ ‎‏دوران جنگ سرد میان بلوک شرق و غرب.‏

‏‏بخاطر این منافع آمریکائی‌‌‌ ها خاطرنشان‏‎ ‎‏کردند که به هر قیمتی شده شاه را در قدرت‏‎ ‎‏نگاه دارند.‏

‏‏به منظور حفاظت از منافع یاد شده‏‎ ‎‏آمریکائی‌‌‌ ها در ایران پایگاههای نظامی‏‎ ‎‏ایجاد کردند، شاه را با سلاح و مشاورین‏‎ ‎‏نظامی تأمین نمودند و ارتش وی را آموزش‏‎ ‎‏دادند که در مقابل برای سرکوب مردم بکار‏‎ ‎‏گرفته می‌‌‌ شد. دست آخر شاه نسبت به آمریکا‏‎ ‎‏که او را در قدرت حفظ می‌‌‌ کرد وفادار بود، نه‏‎ ‎‏به ملّتش. مردم ایران به ابزاری برای بهره‌‌‌ ‏‎ ‎‏برداری منافع آمریکا و شاه تبدیل شده بودند.‏‎ ‎‏در نتیجه در حالی که مردم در فقر بسر‏‎ ‎‏می‌بردند، اقتصاد ایران توسط شاه و‏‎ ‎‏آمریکائی‌‌‌ ها غارت می‏‎‌‌‌ ‎‏شد. ایران هیچگونه‏‎ ‎

[[column]]

[[column]]

‏
‏‏سیاست خارجی و نظامی مستقل نداشت‏‎ ‎‏چرا که این دو باید در جهت منافع امریکا‏‎ ‎‏می‌‌‌ بودند. طبیعتاً محرومیت مردم ایران و از‏‎ ‎‏دست دادن ملّیت در مقابل سلطۀ آمریکا‏‎ ‎‏برای ملت ایران خوشایند نبود و آنها دائماً در‏‎ ‎‏کشمکش با شاه و متحدانش بودند.‏

‏‏2ـ ایدئولوژی اسلامی‏

‏‏عامل دوّمی که انقلاب ایران را سوق داد‏‎ ‎‏ایدئولوژی اسلامی بود که با آزادی و عدالت‏‎ ‎‏مرتبط است. کتاب مقدس قرآن از انسان‏‎ ‎‏دعوت می‌‌‌ کند که فقط یک خدا را بپرستد. با‏‎ ‎‏پذیرش این دعوت قرآن رهائی انسان را از‏‎ ‎‏انواع بردگی و استثمار و بهره‌‌‌ وری انسانها از‏‎ ‎‏یکدیگر و دیگر انواع فساد تأمین می‌‌‌ کند.‏‎ ‎‏رژیم شاه با مقاصد اولیۀ ایدئولوژی اسلامی‏‎ ‎‏در مورد آزادی و عدالت ضدیّت داشت و‏‎ ‎‏نظامی فاسد، سودجو و بی‌‌‌ توجه به شأن‏‎ ‎‏انسان بود.‏

‏
‏‎

‎

‏‏3ـ امام خمینی(ره)‏

‏‏در مبارزۀ مردم ایران علیه بی‌عدالتی‌‌‌ های‏‎ ‎‏رژیم شاه، دین اسلام همیشه در صدر این‏‎ ‎‏کشمکشها بوده است. بخاطر داشتن خط‏‎ ‎‏مشی عدم سازش با سلطۀ شاه و مخالفت‏‎ ‎‏با امپریالیسم بود که در سال 1963‏‎ ‎‏[حضرت] روح ا... موسوی الخمینی‏‎ ‎‏از سرزمین پدری‌‌‌ اش تبعید شد. پس از تبعید‏‎ ‎‏به فرانسه، امام خمینی(ره) همۀ مسلمین‏‎ ‎‏جهان را فراخواند تا در مقابل سلطۀ ابرقدرتها‏‎ ‎‏و امپریالیسم برخیزند. از آن پس [حضرت]‏‎ ‎‏امام نیروی محرکۀ جبهۀ مقاومت میهنی‏‎ ‎‏ایرانیان برای رهائی از امپریالیسم آمریکا و‏‎ ‎‏حکومت مستبدانۀ شاه شد. و به همین ترتیب‏‎ ‎‏پس از بازگشت از تبعید در سال 1979، به‏‎ ‎‏هدایت و رهبری توده‌‌‌ های مردم ایران در‏‎ ‎‏پیروزی نهائی علیه امپریالیسم و رژیم نابود‏‎ ‎‏شدۀ شاه پهلوی پرداخت. بدون هیچ جای‏‎ ‎‏بحثی، واضح است که امام(ره) رهبر انقلاب‏‎ ‎‏بود. شاید بجا باشد در این قسمت به‏‎ ‎

[[column]]

[[column]]

‏
‏‏محسنات امام خمینی(ره) بپردازیم،‏‎ ‎‏ویژگی‌‌‌ هائی که از وی رهبر یگانه در انقلاب‏‎ ‎‏بزرگ ایران ساختند. خصوصیات واقعی‏‎ ‎‏[حضرت] امام کدام بودند؟ محسنات امام‏‎ ‎‏خمینی(ره) چنان بودند که مردم ایران وی را‏‎ ‎‏به عنوان یک «گاندی اسلامی»، «رهبر‏‎ ‎‏معنوی»، «مسیح اسلامی ایران»، «ناجی‏‎ ‎‏بیرحمی‌‌‌ های شاه و متحد امپریالیستش،‏‎ ‎‏آمریکا» و به عنوان مظهر درستی و‏‎ ‎‏معصومیت می‌‌‌ شناختند.‏

‏‏4ـ شرکت مردم‏

‏‏هیچ انقلابی بدون حضور کامل توده‌‌‌ های‏‎ ‎‏وسیع مردم صورت نمی‌‌‌ گیرد، و مردم تنها در‏‎ ‎‏صورتی در انقلاب شرکت خواهند کرد که‏‎ ‎‏اهداف آن پاسخگوی خواسته‌‌‌ های آنان‏‎ ‎‏باشد. واقعیت انقلاب ایران در رابطه‌‌‌ اش با‏‎ ‎‏تودۀ مردم چگونه بود؟‏

‏‏همانطور که در بخشهای قبلی اشاره شد،‏‎ ‎‏انقلاب ایران برای آزادسازی مردم ستمدیده‏‎ ‎
‏‎

‎
‏‏و مظلوم از رژیمی با فساد اخلاقی بود.‏‎ ‎‏انقلاب همچنین به مردم وعدۀ آزادی از‏‎ ‎‏چنگال امپریالیسم برای رقم زدن سرنوشت‏‎ ‎‏خود را داده بود. لذا انقلاب ایران تحت‏‎ ‎‏رهبری عالمانۀ [حضرت] امام در واقع‏‎ ‎‏احیای عظیم اسلام در تمام دنیای مسلمین‏‎ ‎‏بود. رهبری مذهبی امام(ره) اعتقاد به خالق‏‎ ‎‏و توجه به ویژگی‌های اسلام را در مسلمانان‏‎ ‎‏زنده کرد.‏

‏‏در سایۀ این توجه دوباره به خداوند و‏‎ ‎‏تمایل مردم به آزادی در یک جامعۀ عفیف‏‎ ‎‏اسلامی بود که ملت ایران توانست به دعوت‏‎ ‎‏[حضرت] امام مبنی بر ایستادگی در مقابل‏‎ ‎‏دستگاه بی‌‌‌ رحم امنیتی رژیم شاه و نیروی‏‎ ‎‏قدرتمند ارتشی که بزرگترین و مجهزترین‏‎ ‎‏نیروی دفاعی تمام خاورمیانه در زمان خود‏‎ ‎‏بود، پاسخ مثبت دهد. حتی پشتیبانی‏‎ ‎‏بزرگترین ابرقدرت جهان، آمریکا با منابع‏‎ ‎‏بزرگ نظامی و جاسوسی و تمامی اختیاراتش‏‎ ‎‏نتوانست رژیم شاه پهلوی را از سقوط نجات‏‎ ‎‏دهد. انقلاب ایران ثابت کرد که هیچ نیروئی‏‎ ‎‏در جهان قوی‌‌‌ تر از نیروی ایمان به خدا و‏‎ ‎‏مردمی که مصمّم برای رهائی از یک نظام‏‎ ‎‏شیطانی‌‌‌ اند وجود ندارد.‏

‏‏انقلاب ایران: حفظ و تداومش‏

‏‏هنگامی که یک انقلاب واقعی رخ‏‎ ‎‏می‌‌‌ دهد باید قادر باشد خود را حفظ کند، و‏‎ ‎‏از خود دفاع نماید و حیات، آینده و تداومش‏‎ ‎
‏‎

‎

‏‏را حتی در مقابل مخالفتها و نابرابری‌‌‌ ها بیمه‏‎ ‎‏کند.‏

‏‏بدنبال سقوط رژیم شاه چه نیروهائی در‏‎ ‎‏صحنه بودند؟ پس از سرنگونی رژیم شاه در‏‎ ‎‏ایران، پنج گروه اصلی در مجادله برای‏‎ ‎‏قدرت بودند که عبارت بودند از:‏

‏‏1ـ انقلابیون اسلامی به رهبری [حضرت]‏‎ ‎‏امام خمینی 2- انقلابیون مخالف (مانند‏‎ ‎‏گروههای داخلی که از خارج حمایت‏‎ ‎‏می‌‌‌ شدند)‏

‏‏3ـ جدائی‌طلبان که با سوءاستفاده از‏‎ ‎‏انقلاب می‌‌‌ خواستند تمامیت ارضی ایران را‏‎ ‎‏تجزیه کنند 4- ابرقدرتها 5- عراق با جاه‏‎ ‎‏‌طلبی‌‌‌ های ارضی‌‌‌ اش برای زمینهای ایران که‏‎ ‎‏توسط دیگر دولتهای خلیج که از انقلاب‏‎ ‎‏ایران واهمه داشتند، پشتیبانی می‌شد.‏

‏‏همانطور که در جای دیگر این مقاله ذکر‏‎ ‎‏کرده‌‌‌ ام، تحت رهبری توانمند امام خمینی و‏‎ ‎‏با حمایت وسیع توده‌‌‌ های مردم، انقلابیون‏‎ ‎‏اسلامی توانستند کشمکش خود در مقابل‏‎ ‎‏شاه را قانونی و هدایت کنند. بنابراین آنها‏‎ ‎

[[column]]

[[column]]

‏
‏‏صاحبان بر حقّ قدرت در ایران پس از شاه‏‎ ‎‏بودند امّا آنها با نیروهای قدرتمند گروههای‏‎ ‎‏ذکر شده در پاراگراف قبلی مواجه شدند.‏‎ ‎‏حال باید مختصراً به این گروهها بپردازم و‏‎ ‎‏این که چطور نتوانستند آزادی مشکل به‏‎ ‎‏دست آمدۀ مردم از چنگ ظلم و استثمار را از‏‎ ‎‏ایرانیان بگیرند.‏

‏‏دو گروه اصلی مخالف انقلابیون اسلامی‏‎ ‎‏در ایران وجود داشتند:‏

‏‏مجاهدین طرفدار غرب، و کمونیستهای‏‎ ‎‏طرفدار شوروی. مجاهدین با سرمایه‌های‏‎ ‎‏غرب مسلح و حمایت مالی می‌‌‌ شدند.‏‎ ‎‏آنها سعی داشتند خود را طرفداران دموکراسی‏‎ ‎‏نشان دهند و از این طریق می‌‌‌ خواستند‏‎ ‎‏انقلاب را بربایند. ولی مردم فریب ادعاهای‏‎ ‎‏آنان مبنی بر دموکراسی را نخوردند چرا که‏‎ ‎‏می‌‌‌ دانستند که اگر قدرت را به دست این‏‎ ‎‏گروههای به اصطلاح دموکرات بسپارند‏‎ ‎‏رژیمی بوجود خواهد آمد که تفاوت زیادی با‏‎ ‎‏رژیم فاسد، استثمارگر و ستمگر شاه تحت‏‎ ‎‏نفوذ غرب نخواهد داشت.‏

‏
‏‎

‎‏به روشی مشابه کمونیستها زیر چتر اتحاد‏‎ ‎‏شوروی و با طرح نیروهای کارگری و عدالت‏‎ ‎‏اجتماعی درصدد کسب قدرت بودند. اما‏‎ ‎‏آنها هم پشتوانۀ محکم مردمی نداشتند چرا‏‎ ‎‏که توده‏‎‌‌‌ ‎‏های مردم ایران می‌‌‌ دانستند که اگر‏‎ ‎‏قدرت به دست کمونیستها بیفتد ایران از یک‏‎ ‎‏زوال غربی وارد قلمرو نفوذ بی‌معبود و‏‎ ‎‏خدانشناسانۀ اتحاد جماهیر شوروی و‏‎ ‎‏متحدانش در بلوک شرق خواهد شد. در‏‎ ‎‏نتیجه این گروه هم توسط انقلاب سرکوب‏‎ ‎‏شد.‏

‏‏تمایلات جدائی‌طلبانه که توسط بعضی‏‎ ‎‏از همسایگان ایران که نقشه‌‌‌ های ارضی برای‏‎ ‎‏ایران داشتند، مشکل مهمی برای تمامیت‏‎ ‎‏ارضی ایران ایجاد کرد. بطور مثال عراق و‏‎ ‎

[[column]]

[[column]]

‏
‏‏ترکیه با وعدۀ تشکیل یک ایالت مستقل کُرد،‏‎ ‎‏گروه بومی کُردهای ایران را تشویق کردند که‏‎ ‎‏از انقلاب و ایران جدا شوند؛ حال آن که‏‎ ‎‏هدف اصلی آنان الحاق اراضی کُردها به‏‎ ‎‏کشورهای مربوطه‌شان بود. عدّۀ کمی از مردم‏‎ ‎‏با قصد این که رهبری کُردها را داشته باشند‏‎ ‎‏فریب خوردند ولی اکثریت کردهای بومی‏‎ ‎‏ایران گمراه نشدند و به هدف و آرزوی ایرانی‏‎ ‎‏متحد پیوستند. با مقاومت دلیرانه‏‎‌‌‌ ‎‏ای که در‏‎ ‎‏مقابل مهاجمان عراقی در جنگ خلیج‏‎^*‎‎[1]‎‎ ‎‏کردند، کُردها وفاداری خود را به ایران متحد‏‎ ‎‏ثابت کردند.‏

‏‏از زمانهای خیلی دور ایران همیشه‏‎ ‎‏موقعیت استراتژیکی در خاورمیانه داشته‏‎ ‎‏است چرا که دروازه‌‌‌ ای است به شرق دور،‏‎ ‎
‏‎

‎
‏‏خاورمیانه و اروپا. در قرن بیستم اهمیت‏‎ ‎‏استراتژیک ایران به دو دلیل حساستر شده‏‎ ‎‏است. نفت خاورمیانه و رقابت ابرقدرتها،‏‎ ‎‏بخصوص پس از جنگ جهانی دوّم. هر‏‎ ‎‏قدرتی که ایران را در کنترل داشته باشد در‏‎ ‎‏موقعیت اعلای استراتژیک مقابله با رقیبان‏‎ ‎‏است. و بدین ترتیب بود که وقتی نفت، که‏‎ ‎‏صنعت دنیای غرب وابسته به آن است، در‏‎ ‎‏خاورمیانه از جمله ایران کشف شد،‏‎ ‎‏خاورمیانه دارای نقش مهمی در مسائل‏‎ ‎‏سیاسی، اقتصادی جهان شد و حتی در‏‎ ‎‏رقابت ابرقدرتها، اهمیت آن بعنوان یک منطقۀ‏‎ ‎‏استراتژیک حسّاستر شد.‏

‏‏در طول سلطنت شاه، آمریکا از ایران‏‎ ‎‏بعنوان یک پایگاه به منظور تضمین تهیه مداوم‏‎ ‎‏نفت برای غرب در خاورمیانه استفاده‏‎ ‎‏می‌‌‌ کرد و نفوذ شوروی به درون رژیم را نیز از‏‎ ‎‏نظر دور نمی‌‌‌ داشت.‏

‏‏بعلاوه آمریکاییها از ایران بعنوان وزنه‏‎ ‎‏تعادل بر علیه اعرابی که در فلسطین با‏‎ ‎‏صهیونیسم می‏‎‌‌‌ ‎‏جنگیدند بهره می‌‌‌ جستند. از‏‎ ‎‏سوی دیگر، اتحاد جماهیر شوروی خواستار‏‎ ‎‏پایگاهی در خاورمیانه برای مقابله با توسعه‏‎ ‎‏آمریکا در منطقه بود. بنابراین هنگامی که‏‎ ‎‏رژیم شاه سقوط کرد، آمریکاییها بطور آشکار‏‎ ‎‏یک هم پیمان مهم استراتژیک و اقتصادی را‏‎ ‎‏از دست دادند. از این رو، پس از انقلاب آنها‏‎ ‎‏کوشیدند رژیم دست نشاندۀ دیگری را در‏‎ ‎‏ایران جایگزین کنند. اما همانطور که‏‎ ‎
‏‎

‎‏خاطرنشان شد این طرحها با شکست مواجه‏‎ ‎‏شدند. روسها هم به نوبه خود، همانطور که‏‎ ‎‏اشاره شد، درصدد بودند خلاء قدرتی را که‏‎ ‎‏آمریکاییها به جا گذاشته بودند، پر کنند. ولی‏‎ ‎‏آنها نیز به همین سرنوشت دچار شدند، چرا‏‎ ‎‏که انقلاب ایران تصمیم نداشت یک سرکرده‏‎ ‎‏غربی را با همتای کمونیستش عوض کند. در‏‎ ‎‏یک زمان علائق استراتژیک آمریکا و شوروی‏‎ ‎‏در ایران بی‌‌‌ نتیجه ماند، موازنه قدرت از‏‎ ‎‏قدرتهای ستمگر شاهنشاهی به مردم منتقل‏‎ ‎‏شد.‏

‏‏عراق همیشه آرزوی ارضی به قلمرو ایران‏‎ ‎‏داشت. به خاطر حمایت آمریکا در طول‏‎ ‎‏حکومت شاه، عراقیها قادر به مقابله نظامی با‏‎ ‎‏ایران نبودند. اما با سقوط شاه و اخراج‏‎ ‎‏آمریکاییها از ایران، عراق به اشتباه تصور کرد‏‎ ‎‏که ایران در ضعیفترین موقعیت هم از جهت‏‎ ‎‏نظامی و هم نظر سیاسی قرار دارد. عراقیها با‏‎ ‎‏پشتیبانی دیگر دولتهای خلیج که انقلاب‏‎ ‎‏اسلامی در ایران را برای خود تهدیدی به‏‎ ‎‏شمار می‌‌‌ آوردند، حملۀ وحشیانۀ نظامی خود‏‎ ‎‏را آغاز کردند، در حالی که ایران با نتایج‏‎ ‎‏عمومی انقلاب و عوامل برشمرده شدۀ دیگر‏‎ ‎‏دست به گریبان بود.‏

‏‏با وجود زرادخانۀ عظیم عراق که توسط‏‎ ‎‏پشتوانه مالی کشورهای حوزه خلیج حمایت‏‎ ‎‏می‌‌‌ شد و جنگ افزارهای نامحدود از سوی‏‎ ‎‏کشورهای بلوک شرق و غرب که در انتظار‏‎ ‎‏سود بردن از شکست ایران و در نتیجه‏‎ ‎

[[column]]

[[column]]

‏
‏‏انقلاب اسلامی بودند، مردم ایران به رهبری‏‎ ‎‏حضرت امام خمینی، شجاعانه با آنها مقابله‏‎ ‎‏کردند تا دشمن را از سرزمین ایران بیرون‏‎ ‎‏بیاندازند و تمامیت ارضی ایران را حفظ‏‎ ‎‏کنند.‏

‏‏نقش ایران در جنگ خلیج‏‏^*‏‏ یک نقش‏‎ ‎‏تهاجمی نبود، بلکه نقش یک مدافع مورد‏‎ ‎‏تجاوز واقع شده بود. هنگامی که ایران به‏‎ ‎‏هدفش در دفاع از خود و تضمین تمامیت‏‎ ‎‏ارضی خود در جنگ تحمیلی نائل شد، امام‏‎ ‎‏خمینی با حکمت خود، موافقت خود را با‏‎ ‎‏طرح صلح پیشنهادی شورای امنیت سازمان‏‎ ‎‏ملل در قطعنامه 598 اعلام نمودند. بدین‏‎ ‎‏ترتیب پیش‌بینی عراق که پیروزی سریع‏‎ ‎‏نظامی بر ایران بود، با ناامیدی در بردن‏‎ ‎‏جنگی که آغاز کرده بود در هم شکست و‏‎ ‎‏چاره‌‌‌ ای غیر از چنگ انداختن بر شاخه‏‎ ‎‏زیتون صلحی که توسط مردم ایران پیشکش‏‎ ‎‏شده بود نداشت. در حقیقت صلح و پیروزی‏‎ ‎‏آخرین هدیه امام به مردم ایران قبل از ارتحال‏‎ ‎‏ایشان بود.‏

‏‏پیروزی ایران بر عراقیهای متجاوز‏‎ ‎‏بخصوص در مراحل اولیۀ خصومتها قابل‏‎ ‎‏توجه است، هنگامی که این واقعیت مورد‏‎ ‎‏بررسی قرار می‌‌‌ گیرد که مردم ایران در مورد‏‎ ‎‏بحران گروگانها که آمریکاییها کوشیدند‏‎ ‎‏بصورت نظامی آن را حل کنند، با یک‏‎ ‎‏ابرقدرت (آمریکا) مواجه بوده‌‌‌ اند. اما کلیۀ‏‎ ‎‏عملیات نظامی آمریکا به علت ضربه‌‌‌ های‏‎ ‎
‏‎

‎‏ پی در پی ایران بر ماجراجویی‌هایشان‏‎ ‎‏بی‌‌‌ نتیجه ماند. در پایان آمریکاییها مجبور به‏‎ ‎‏مذاکره با ایران در مورد آزادی کارمندان‏‎ ‎‏سفارت شدند. و این موجب بحرانی شد که‏‎ ‎‏برای جیمی کارتر، رئیس جمهور وقت آمریکا‏‎ ‎‏به قیمت ترک ریاست جمهوری‌‌‌ اش در‏‎ ‎‏انتخابات سال 1980 آمریکا تمام شد. یک‏‎ ‎‏بار دیگر، ملت ایران ثابت کرد که هیچ قدرتی‏‎ ‎‏در زمین بالاتر از قدرت خداوند و خواست‏‎ ‎‏مردم در رسیدن به هدف خود نیست.‏

‏‏هنگامی که حضرت امام خمینی در سوم‏‎ ‎‏ژوئن سال 1989 درگذشتند، پیام‌آوران‏‎ ‎‏حاکم، بخصوص رسانه‌‌‌ های غربی مملو‏‎ ‎‏بودند از شایعات منازعه قدرت در ایران. آنها‏‎ ‎‏پیش‌‌‌ بینی کرده بودند که انقلاب اسلامی پس‏‎ ‎‏از ارتحال امام سقوط خواهد کرد. اما‏‎ ‎‏پیام‌آوران حاکم بسیار مبهوت شدند چرا که‏‎ ‎‏مردم ایران با برگزاری بزرگترین مراسم تشییع‏‎ ‎‏جنازه‌‌‌ ای که دنیا به خاطر دارد و تدفین پیکر‏‎ ‎‏مطهر امام در آرامگاهی که تبدیل به نماد امید‏‎ ‎‏میلیونها مستضعف نه تنها در ایران که در‏‎ ‎‏سراسر جهان شد، عشق و قدرشناسی خود را‏‎ ‎‏از کمک امام به سرزمین خود هم از جنبه‏‎ ‎‏سیاسی و هم معنوی نشان دادند.‏

‏‏شایعه جنگ قدرت همانگونه که حال پس‏‎ ‎‏از گذشت یک سال مشخص است، جامۀ‏‎ ‎‏عمل نپوشید. انتقال قدرت (هم مذهبی و هم‏‎ ‎‏سیاسی) در ایران، برخلاف خواستۀ‏‎ ‎‏پیام‌آوران حاکم، بسیار آرام انجام شد.‏‎ ‎

[[column]]

[[column]]

‏
‏‏برگزاری دومین انتخابات عمومی که طی آن‏‎ ‎‏آقای هاشمی رفسنجانی به ریاست جمهوری‏‎ ‎‏رسید، در فضایی بسیار صلح‌آمیز، نمایانگر‏‎ ‎‏ثبات سیاسی ایران پس از رحلت امام خمینی‏‎ ‎‏بود. در حقیقت، آرامشی که مردم ایران در‏‎ ‎‏حال حاضر پس از چیره شدن بر‏‎ ‎‏آشفتگی‌‌‌ های ذکر شدۀ دهۀ گذشته از آن‏‎ ‎‏برخوردارند، گواهی بر قدرت و درستی‏‎ ‎‏جمهوری اسلامی ایران است. در قسمت‏‎ ‎‏بعدی مقاله من به چگونگی کمک انقلاب‏‎ ‎‏ایران در جنگ به منظور آزادی دیگر‏‎ ‎‏مستضعفان و صلح جهانی می‌‌‌ پردازم.‏

‏‏انقلاب اسلامی امام خمینی و مستضعفان‏

‏‏ارزش اصلی هر انقلاب واقعی تأثیرات‏‎ ‎‏عمومی آن بر نزدیکترین همسایگان آن کشور‏‎ ‎‏است. انقلاب فرانسه و انقلاب روسیه هر‏‎ ‎‏کدام باعث ایجاد جمهوری‌‌‌ های‏‎ ‎‏دموکراتیک، مشروطه و سوسیالیست شدند.‏‎ ‎‏گرچه قضاوت در مورد اثرات گسترده‌‌‌ تر‏‎ ‎‏انقلاب ایران بسیار ساده است، یکی از این‏‎ ‎‏اثرات الهام‌بخش بودن آن برای دیگر‏‎ ‎‏مستضعفان جهان در برخاستن بر علیه‏‎ ‎‏ستمگران بوده است. در این مقاله من به‏‎ ‎‏بررسی همکاری ایران در جنگ بر علیه‏‎ ‎‏آپارتاید و صهیونیسم می‌‌‌ پردازم.‏

‏‏در طول سلطنت محمدرضا شاه پهلوی،‏‎ ‎‏ایران یکی از معدود کشورهایی بود که تحریم‏‎ ‎‏نفت سازمان ملل برای جمهوری نژادپرست‏‎ ‎
‏‎

‎

‏‏آفریقای جنوبی را رد کرد. ولی پس از‏‎ ‎‏سرنگونی رژیم شاه، یکی از اولین کارهایی که‏‎ ‎‏دولت جدید انقلابی ایران انجام داد، خاتمه‏‎ ‎‏دادن به تأمین نفت این جمهوری نژادپرست‏‎ ‎‏بود. اثر قطع نفت ایران بر آفریقای جنوبی‏‎ ‎‏این بود که جمهوری نژادپرست باید نفت‏‎ ‎‏مصرفی خود را با نرخ بالایی از سومین گروه‏‎ ‎‏تهیه می‌‌‌ کرد. آفریقای جنوبی با از دست‏‎ ‎‏دادن نفت ایران مجبور شد برای لشکرکشی‏‎ ‎‏‌‌‌ های نظامی بر علیه همسایگانش و اشغال‏‎ ‎‏غیرقانونی نامیبیاییهای بیشتر بپردازد. پس از‏‎ ‎‏مدتی این مسئله بر قدرت اقتصادی آفریقای‏‎ ‎‏جنوبی در ادامۀ پشتیبانی از عملیات نظامی‏‎ ‎‏جمهوری نژاد‌‌‌ پرست در نواحی مختلف تأثیر‏‎ ‎‏گذاشت. استقلال جدید نامیبیا و موج صلح‏‎ ‎‏موجود در جنوب آفریقا، به هر صورت،‏‎ ‎‏نتیجه‌‌‌ ای از این حرکت ایران است. بعلاوه،‏‎ ‎‏جمهوری اسلامی ایران با رهبری امام‏‎ ‎‏خمینی، یک پشتیبانی سیاسی، دیپلماتیک و‏‎ ‎‏مادی برای حرکتهای آز‏‏اد‏‏یبخش در جنوب‏‎ ‎‏آفریقا و استانهای مرزی تحت حمایت آن‏‎ ‎‏بود. انقلاب ایران به مستضعفان در حال‏‎ ‎

[[column]]

[[column]]

‏
‏‏جنگ جنوب آفریقا نیز یک کمک روحی در‏‎ ‎‏جنگ بر علیه سلطه نژادی داد.‏

‏‏در زمان حکومت شاه، به علت تأیید‏‎ ‎‏آمریکا، ایران یا بی‌طرف بود و یا اسرائیل را‏‎ ‎‏در منازعات عربی - اسرائیلی در فلسطین‏‎ ‎‏حمایت می‌‌‌ کرد. لیکن به دنبال نتیجه‏‎ ‎‏موفقیت‌آمیز انقلاب اسلامی در ایران، موازنۀ‏‎ ‎‏قدرت در خاورمیانه از سمت آمریکایی -‏‎ ‎‏اسرائیلی به طرف مردم ستمدیده فلسطین که‏‎ ‎‏بر علیه صهیونیسم می‌‌‌ جنگند تغییر یافت.‏

‏‏آمریکاییها و اسرائیلیها هر دو بر این‏‎ ‎‏واقعیت وقوف دارند که اگر یک جنگ عرب -‏‎ ‎‏اسرائیلی دیگر بر سر مسئله فلسطین آغاز‏‎ ‎‏شود، ایران همگام با ستمدیدگان خواهد‏‎ ‎‏جنگید و صهیونیسم با یک شکست جدی‏‎ ‎‏مواجه خواهد شد. به علت این تغییر موازنۀ‏‎ ‎‏نظامی در خاورمیانه است که شدت عمل‏‎ ‎‏اسرائیل بر علیه همسایگانش متوقف شده و‏‎ ‎‏آمریکاییها در حال حاضر هم پیمان خود‏‎ ‎‏(اسرائیل) را به صلح با همسایگانش تشویق‏‎ ‎‏می‌‌‌ کنند. درون سرزمین اشغالی، فلسطینیها‏‎ ‎‏بر علیه ارتش اشغالگر اسرائیلی شورش‏‎ ‎
‏‎

‎‏کردند، درست به همان روشی که مردم ایران‏‎ ‎‏بر علیه ارتش شاه شوریدند تا فلسطین را‏‎ ‎‏کنترل‌ناپذیر کنند. اثر انقلاب ایران هویت‏‎ ‎‏بخشیدن به آن بود. در دیگر نقاط دنیا، چیزی‏‎ ‎‏بیش از شواهد تصادفی برای اثبات این‏‎ ‎‏حدس وجود دارد که حرکت قدرتمند ملت‏‎ ‎‏کوراسون آکینو که رژیم رو به انحطاط‏‎ ‎‏مارکوس را سرنگون نمود، از ایران الهام‏‎ ‎‏گرفته است.‏

‏‏نظر ما در مورد صلح جهانی این است که‏‎ ‎‏شالوده این حرکت صلح‌طلبانه که بین شرق‏‎ ‎‏و غرب در جریان است با انقلاب اسلامی‏‎ ‎‏گذاشته شد. همانطور که در جای دیگر‏‎ ‎‏مقاله خاطرنشان کردم، ایران برای آمریکا یک‏‎ ‎‏نقطه مهم استراتژیک در خاورمیانه بود. و از‏‎ ‎‏دست دادن آن پس از انقلاب، جایگاه‏‎ ‎‏آمریکا در منطقه را متزلزل کرد. اما ایران نه‏‎ ‎‏تنها آمریکا را بیرون راند بلکه به روسها نیز‏‎ ‎‏اجازه نداد که ایران را پایگاه خود برای جنگ‏‎ ‎‏علیه آمریکا قرار دهند. آمریکا که موقعیتش‏‎ ‎‏تضعیف شده بود، نمی‌‌‌ خواست تأمین نفت‏‎ ‎‏غرب از خاورمیانه را با درگیر شدن با شوروی‏‎ ‎‏در منطقه به خطر بیاندازد. آمریکاییها و‏‎ ‎‏روسها همکاری را بیش از جنگ با منافع خود‏‎ ‎‏سازگار دیدند، زیرا هیچکدام از آنها قادر‏‎ ‎‏نبودند ایران را در دایرۀ نفوذ خود قرار دهند.‏

[[column]]

[[column]]

‏
‏‏در پایان، می‌‌‌ توان گفت که ایران با از بین‏‎ ‎‏بردن سلطه ابرقدرتها در خاورمیانه، صحنه را‏‎ ‎‏برای حرکتهای صلح‌طلبانه کنونی جهان‏‎ ‎‏آماده ساخت.‏

‏‏در نتیجه، حال که مراسم اولین سالگرد‏‎ ‎‏ارتحال امام خمینی(ره)، میراث صلح،‏‎ ‎‏عدالت، تحقق خویشتن، اخلاقیات معنوی،‏‎ ‎‏تسلط ضد امپریالیستی، که او نه تنها برای‏‎ ‎‏مردم ایران که برای بشریت به جای گذاشت‏‎ ‎‏را برگزار می‌‌‌ کنیم، او تا ابد در یادها خواهد‏‎ ‎‏ماند.‏

‏‏الله اکبر. خداوند به واقع بزرگ است.‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏منابع‏

‏‏ ‏

‏‏1- مجلۀ تایمز زامبیا، 12 فوریۀ 1990‏

‏‏2- مجلۀ نیوزویک، 12 فوریۀ 1979‏

‏‏3- مجلۀ نیواستیتس من، 9 مارچ 1984‏

‏‏4- مجلۀ اخبار هفتگی تایمز 5 و 12 فوریۀ 1979‏

‏‏5-دستیاری تکنیکی تئوریک و عملی: مورد ایران ـ‏‎ ‎‏جهانگیر آموزگار‏

‏‏6- مجلۀ تایمز زامبیا، 9 فوریۀ ‏‏1990‏

 

• * به نظر می رسد منظور نویسنده از جنگ خلیج، جنگ ایران و عراق باشد. م