حبیب‌الله عسگر اولادی:
دلایل تبعید امام
بسمه تعالی
حضور: شرایط سیاسی و اجتماعی که موجب شد رژیم شاه حضرت امام را تبعید کند چه بود؟ چرا برای تبعید ابتدا ترکیه و سپس عراق را انتخاب کردند؟
ـ در سال 1343 شرایط اجتماعی و فشارهای مردمی و پشتکار پیروان و یاران امام و روحانیت اسلام و طلاب و مدرسین حوزه علمیه قم سبب شد که حضرت امام را پس از ده ماه زندان و حصر در تهران و شهر قم آزاد کردند و چنان تصور میکردند که معظمله پس از آزادی از زندان و حصر نهضت و حرکت اسلامخواهانه را ادامه نخواهند داد، ولی ایشان در بدو ورود به قم و در فرصت جشنهای مردمی چند روزه در قم که روزنامه اطلاعات آن روز در مقالهای تفاهم علما و مراجع را با مقامات سبب آزادی ایشان قلمداد کرده بودند که حضرت امام با صراحت تمام موضعگیری کردند و دستور دادند که در منبر چنین تفاهمی رد شود و خواسته شود کسی که با آنها تفاهم کرده است اعلام کنند و گرنه مردم چنین روزنامهای را تحریم خواهند کرد و اضافه بر آن خود معظمله در شروع درس سخنرانی صریح و کوبندهای در رد تفاهم ادعایی فرمودند:
«تفاهم با مقامات!؟ چه تفاهمی؟! چه کسانی با شما تفاهم کردهاند؟ اعلام کنید... خمینی با شما تفاهم کند؟ امکان ندارد این معنا!! و اگر هم خمینی با شما تفاهم کند وضع شما آنطوری است که ملت اسلام تحمل نمیکنند و بیرونش میکنند.»
و این آغاز سال 1343 بود و هر روز که میگذشت بر شدت مبارزات حضرت امام با رژیم فاسد و جبار افزوده میشد تا در مهرماه 1343 که مصونیت مستشاران نظامی امریکا از تصویب مجلس گذشت و حضرت امام آن سخنرانی معروف را بر ضد آن قانون در روز تولد حضرت زهرا(س) که برابر با چهارم
حضورج. 2صفحه 80
آبان 1343 بود فرمودند و تنظیم‌کنندۀ لایحه و تصویب‌کنندگان و توشیح کننده و اجرا کنندگان را خائن به اسلام و کشور دانستند و شدیدترین حملات را به رژیم شاه و امریکا بویژه به رئیس جمهور امریکا داشتند و متن پیاده شد. سخنرانی را نیز به صورت اعلامیه به توسط موتلفه اسلامی و به صورت گسترده دستور پخش دادند که شرایط سیاسی و اجتماعی را سبب شد که جز تبعید حضرت امام (رضوان‌الله تعالی علیه) هیچ راه گریزی برای حفظ رژیم و شاه و استمرار سلطه بی قید و شرط و ننگین آمریکا نمانده بود و انتخاب ترکیه نیز به دلیل وابستگی افراطی نظامیان حاکم آن روز ترکیه به امریکا بود و چون مردم ترکیه، امریکا را مأیوس کردند حاکمان عراق آن روز برای هدف محدود کردن امام برای امریکا اطمینان‌آورتر بود! و هم اوضاع سیاسی آن روز فرهنگ حاکم بر حوزه و روحانیت مشکلات جدی در راه استمرار مبارزات حضرت امام پدید میآورد.
حضور: دولتهای استکباری بخصوص امریکا در قضیۀ تبعید حضرت امام چه نقشی داشتند؟
جواب: از پاسخ به پرسش اول، نقش امریکا در تبعید حضرت امام(س) روشن است و نیازی به توضیح نیست، ولی نقش دولتهای استکباری دیگر نظیر شوروی و دولتهای اروپایی از سکوت نکبتباری که در این باره داشتند به خوبی قابل درک است و خصوصاً دربارۀ شوروی شاید امکان دستیابی به سازش محرمانه سردمداران آن روز شوروی با حاکمان سلطه‌طلب امریکا در شرایط کنونی باشد و معلوم شود چه سازش خیانتکارانهای علیه ملل منطقه و ملت ایران به طور اخص انجام گرفت که رهبر بیدارگر و بنیانگذار اسلامخواهی در چه توطئه و نیرنگهایی از موطن خود تبعید شد.
حضور: چرا رژیم شاه به جای ترور یا حبس ترجیح داد حضرت امام را تبعید کند؟
ـ ترور امام برای رژیم شاه آسان نبود بلکه در ذهنیت مقامات اطلاعاتی و امنیتی اطراف شاه، هر گونه حمله و ترور ایشان، نهضت اسلامی را تبدیل به انقلاب می‌کرد و از این جهت سخت هراس داشتند و چه بسا از جانب امریکا هم به دلیل همین خطر منع میشدند که مقدمات حمله به امام یا طرح ترور را اجرا کنند، زیرا در بیت و یاران و اطرافیان حضرت امام هیچ نفوذی برای خودشان امکان فرضی نداشت تا توطئههای داخلی را سامان دهند. اما نقشه حبس کردن امام در سال 1342 تجربه شده بود که در اثر همان بازداشت در شب پانزدهم خرداد قیام مردمی پانزدهم خرداد و ادامه آن تا آزاد کردن حضرت امام تجربهای نزدیک و ملموس بود که تکرار آن برای رژیم قابل پیشبینی نبود
حضورج. 2صفحه 81
که مردم تجربه دیده در سال گذشته بازداشت جدید را چگونه عکسالعمل نشان خواهند داد، لذا ترور و حبس هر دو خطرناک مینمود و تبعید با آهنگ محدود کردن و به فراموشی سپردن ایشان را تنها راه علاج دانستند، غافل از اینکه هر کس خود را در پرتو نور خدا قرار دهد چون نور خدا خاموش شدنی نیست و هر کس خود را لایق نور گرفتن کند خاموش شدنی و فراموش شدنی نیست.
و امام ـ قدس سره الشریف ـ در ترکیه با تمام سفارشها و محدودیتهای پدید آمده با توکل بر خداوند و توسل بر پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) بویژه حضرت صاحب الامر(س) به کار و تلاش مناسب پرداختند و در آماده کردن ملحقات مسائل فقهیه امر به معروف و نهی از منکر و دفاع و... تلاش فرمودند و در هر چه مردمیتر کردن بحث ولایت فقیه همت گماشته و بحثی که صدها سال در حوزههای علمیه شیعه سامان داشت چنان سامانی دادند که برای اسلامخواهان حقجو برنامه حکومت اسلامی شد و خداوند جلّ و علا چنان به این حرکت برکت داد که نه تنها تبعیدها سبب فراموش شدن ایشان نشد بلکه هر روز درخشندگی نور خدا بر جبین ایشان فزونی یافت تا آنجا که مردم ترکیه زبان به اعتراض گشودند و تعدادی از نمایندگان مجلس ترکیه، ارتش ترکیه و مقامات امنیتی ترکیه را مورد سئوال و استیضاح قرار دادند. حتی بنا به نقل برخی خبرگزاریها تعدادی از نمایندگان مجلس ترکیه رئیس ستاد ارتش ترکیه را در مجلس ترکیه کتک زدند و در ایران اسلامیمان هم منصور، اعدام انقلابی شد و از جانب برادران شهید بخارایی، امانی، نیک‌نژاد و صفا هرندی به صورتهای گونهگون در مراحل بازجویی و بازپرسی و محکمه اعلام شد تا مرجع تقلید شیعیان جهان در تبعید است هر روز باید منتظر اعدام مزدوران تبعید کننده و توهین کننده به ایشان باشید که پس از محاکمه و شهادت این اسوههای جهاد و شهادت حضرت امام ـ رضوان‌الله تعالی علیه ـ را از ترکیه بیرون بردند.
حضورج. 2صفحه 82