تاثیر مواد غذایی در نطفه
انَّ الموادّ التی یتغذّی بها بنو آدم، و بها یعیشون، و تستمر حیاتهم فی هذا العالم العنصریّ الطبیعیَ مختلفة بحسب النوع لطافة و کثافة و صفاء و کدورة، فربّما یکون التفّاح و الرمّان و الرطب الطفَ و اصفی و اقربَ الی الاعتدال والکمال الوجودیّ من الجزر و الباقلاّء و اشباههما، و هذا الاختلاف الکثیر بین انواع الموادّ الغذائیّة ربّما یکون ضروریّاً. و لا اشکال فی انّ النطفة الانسانیّة التی یتکون منها الولد، و تکون لها المبدئیّة المادیّة له، من تلک الموادّ الغذائیة، فان النطفة من فضول بعض الهضوم، فالقوّة المولّدة المودعة فی الانسان تفرز من عصارة الغذاء هذه المادّة المنویة لحفظ بقاء النوع، فربّما تفرز المادّة من مادة غذائیّة لطیفة نورانیّة صافیة اکلها الوالد، و ربّما یکون الافراز من المادّة الکثیفة الظلمانیّة الکدرة، و قدیکون من متوسّطة بینهما، و قد یتمزج بعضها بالبعض.(215)* * *
کتابتعلیم و تربیت از دیدگاه امام خمینی (س)صفحه 121
عوامل موثر در روان کودک قبل از ولادت
منها: اختلاف الاصلاب فی الشموخ و النورانیّة و الکمال و مقابلاتها و التوسّط بینهما، و هذا ایضاً باب واسع، و موجب لاختلافات کثیرة ربّما لا تحصی.
و منها:اختلاف الارحام کذلک، هذا ایضاً من الموجبات الواضحة.
و بالجملة: الوراثة الروحیّة شئ مشاهد معلوم بالضرورة.
و منها: غیر ذلک؛ من کون غذاء الاب و الامّ حلالاً او حراماً او مُشتَبِهاً، و کذا کون ارتزاقهما من الحلال او الحرام او المشتَبِه فی حال کون الامانة فی باطنهما، و کون معدتهما فی حال الوقاع خالیة او ممتلئة او متوسّطة، و کون الوقاع حلالاً او حراماً او مشتَبِهاً، و کون آداب الجماع مرعیّة مطلقاً، او غیر مرعیّة مطلقاً، او مرعیّاً بعضها دون بعض، فانّ لکلّ ما ذکر دخالة تامّة فی قبول المادّة الفیض الوجودیّ من المبدا الجواد.
فلو فرضنا انّ المادّة فی کمال النورانیّة، والصلب شامخ طاهر کامل، والرحم طاهر مطَهَّر، و الآداب الالهیّة محفوظة مرعیّة، یکون الولد طاهراً مطهَّراً لطیفاً نورانیّاً.
ولو اتّفق کون سلسلة الآباء و الامّهات کلّها کذلک لصار نوراً علی نور، و طهارة علی طهارة، کما تقرا فی زیارة مولانا و سیّدنا الحسین، علیه الصلاة والسلام: (اشهد انّک کنت نوراً فی الاصلاب الشامخة و الارحام المطهّرة لم تنجسّک الجاهلیّة بانجاسها، و لم تلبسک من مدلهمّات ثیابها).
کتابتعلیم و تربیت از دیدگاه امام خمینی (س)صفحه 122
فانّ هذه الفقرات الشریفة تدلّ علی ماذکرنا من دخالة المادّة النوریّة التی فی الاصلاب، و شموخ الاصلاب. و طهارة الارحام، و تنزیه الآباء، و اُلامّهات من قذارات الجاهلیّة من الکفر و ذمائم الاخلاق و قبائح الاعمال، فی طهارة الولد و نورانیّته.
هذه کلّها اُمور دخیلة فی ارواح الاطفال قبل ولادتها.(216)
* * *
تاثیر شیر بر کودک
منها: الارتضاع و المرضعة و زوجها، فانّ فی طهارة المرضعة و دیانتها و نجابتها و اخلاقها و اعمالها، و کذا فی زوجها، و کیفیة الارتضاع و الرضاع، دخالة عظیمة فی الولد.(217)* * *
کتابتعلیم و تربیت از دیدگاه امام خمینی (س)صفحه 123
نقش والدین در تربیت فرزند
از آن وقتی که ازدواج حاصل نشده بین پدر و مادر، اسلام برای ساختن انسان دستور دارد چه زنی را انتخاب کند، چه مردی را آن زن انتخاب کند، وضع اخلاقی اش چه جور باشد، وضع دیانتش چه جور باشد. یک نفر زارع وقتی می خواهد یک زراعتی بکند و یک تخمی را در یک زمینی کشت بکند، این زمین را باید ملاحظه بکند، آن چیزهایی که موجب تربیت این است باید ملاحظه بکند، این چیزهایی که وقتی ظهور پیدا کرد، باید آنها را ملاحظه کند که چه چیز مفید با این است، چه چیزهایی مخالف با این است، از آن رد بکند؛ باید همین طور مواظبت کند تا وقتی که رشد کرد و به ثمر رسید.
اسلام همین معامله را با افراد انسان کرده است. یعنی معاملۀ یک نفر زارع که می خواهد یک کِشتی بکند و می خواهد از آن استفاده بکند. از قبل از اینکه کشت بشود دستور دارد پدر و مادر چه جور باید باشند، یعنی ازدواج چه جور باید باشد. این برای این است که ملاحظۀ عاقبت این امر را کرده است که اگر [یکی از] پدر و مادر مثلاً اخلاقش فاسد باشد، اعمالش اعمال غیر انسانی باشد، این بچه هایی که پیدا می شود به واسطۀ وراثتی که هست در کار اینها هم در او تاثیر دارد؛ ولهذا مثل یک کشتکار بسیار دقیق، بسیار دلسوز، اسلام به نوع انسان مراعات کرده است. و از آن اول تا زمانی که ازدواج می شود؛ ازدواج که شد، چه تربیتی در ازدواج است. بعد در قضیۀ لقاح چه جور آداب؛ آداب بسیار در آنجا هست. بعد در زمان حمل آداب بسیار در آنجا هست. بعد در زمانِ ـ عرض می کنم ـ رضاع آداب بسیاری در آنجا هست. بعد در دامن مادر آدابی هست. بعد در ظل پدر آدابی هست. بعد در مدرسه آدابی هست. بعد در اجتماع آدابی هست. این بچه را از آن وقتی که
کتابتعلیم و تربیت از دیدگاه امام خمینی (س)صفحه 124
باز به دنیا نیامده مراعات کرده تا برسد به مرتبۀ عالی. و برای همۀ اینها دستور دارد.(218)
30 / 11 / 57
* * *
ضرورت انتخاب صحیح همسر در امر تربیت
تنها رژیمی که و تنها مکتبی که کار دارد به انسان، از قبل از اینکه این تخم و این دانه کِشته بشود، تا آن وقتی است که آخر است و آخر ندارد آن مکتبهای انبیاست. هیچ مکتبی در عالم غیر از مکتب انبیا کاری به این ندارند که تو چه زنی انتخاب کن، وصلت کنی، زن چه مردی را انتخاب کند. به آنها چه ربط دارد، کار به این ندارند؛ هیچ ابداً در قوانینشان این نیست که چه زنی انتخاب کن و چه مردی انتخاب کن. هیچ در قوانینشان نیست که ایام حمل بچه، مادر چه کارهایی را بکند، ایامی که بچه را شیر می خواهد بدهد چه کار بکند؛ ایامی که بچه در دامن مادرش است، مادرش چه وظیفه ای دارد؛ آن وقتی که تحت تربیت پدرش هست پدر چه. ابداً به این کارها قوانین مادی و طبیعی و رژیمهای غیر انبیا، هیچ کاری به اینها ندارند. آنها فقط وقتی که انسان، انسانی شد که آمد توی جامعه، جلوی مفسده هایی که اینها می خواهند، آن مفسده هایی که مضر به نظم باشد والاّ مفاسدی که عیش و نوش و عشرت باشد، هیچ کاری به آن ندارند، بلکه دامن هم به آن می زنند. کاری به اینکه بخواهند یک انسان بسازند، آدم درست کنند، هیچ کاری به این ندارند. در نظر آنها انسان با حیوان فرقش همین مقدار است که در طبیعت این بیشتر پیشرفت دارد. حیوان نمی تواند طیاره درست کند، انسان می تواند؛ حیوان طبیب نمی تواند بشود، انسان می تواند؛ اما حدود، حدود طبیعت است.
کتابتعلیم و تربیت از دیدگاه امام خمینی (س)صفحه 125
آنکه به همه چیز کار دارد، آنکه انسان را از قبل از ازدواج، قبل از اینکه بخواهد ازدواج کند، دنبال این است که آن چیزی که از این ازدواج می خواهد حاصل بشود باید یک آدم صحیح باشد، انسان باید باشد، قبل از اینکه شما ازدواج کنید. دستور دارد چه زنی را انتخاب کن، چه مردی را انتخاب کن. چرا اینها دستور دارند؟ برای اینکه همان طوری که یک زارع، یک دهقان وقتی که می خواهد یک مزرعه ای را بسازد، اول نظر می کند که زمین چه جور زمینی است، یک زمین صالح انتخاب می کند، آن تخمی را که می خواهد بکارد چه جور تخمی است، یک تخم گندم صالحی انتخاب می کند؛ چی لازم دارد برای تربیت، تمام اینها را در نظر دارد تا اینکه این مزرعه را آباد کند و یک منفعتی از آن ببرد. اسلام در انسان این نظر را داشته است که آن زوجی که انتخاب می شود چه جور باشد تا از این زوج یک انسان صحیح پیدا بشود. آن زنی که انتخاب می کنی چه جور زنی باشد تا از این دو نفر زوجین یک انسان پیدا بشود؛ بعد هم به چه آدابی باید باشد. روی چه ادبی این ازدواج باید باشد، بعد هم در چه حالی باید تلقیح بشود و چه آدابی دارد، بعد هم در ایام حمل چه ادبهایی هست، بعد هم در ایام شیر دادن چه ادبهایی هست؛ همۀ اینها برای این است که این مکتبهای توحیدی که بالاترینش اسلام است، آمده اند برای اینکه انسان درست کنند؛ نیامده اند که یک حیوانی منتها دارای ادراکاتی که حدود همان حیوانیت و همان مقصدهای حیوانی باشد، منتها یک قدری زیادتر، نیامده اند این را درست کنند؛ آمده اند انسان درست کنند. اینکه شما گفتید که هیچ مکتبی مثل اسلام نیست و هیچ رژیمی مثل اسلام نیست، نکته اش [به] این معناست که اسلام است که می تواند انسان را از مرتبۀ طبیعت تا مرتبۀ
کتابتعلیم و تربیت از دیدگاه امام خمینی (س)صفحه 126
روحانیت، تا فوق روحانیت تربیت کند. غیر اسلام و غیر مکتبهای توحیدی اصلاً کاری به ماورای طبیعت ندارند، عقلشان هم به ماورای طبیعت نمی رسد؛ علمشان هم به ماورای طبیعت نمی رسد، آنی که علمش به ماورای طبیعت می رسد، آنی است که از راه وحی باشد، آنی است که ادراکش ادراک متصل به وحی باشد، و آن انبیا هستند.(219)
13 / 4 / 58
* * *
توصیه های اسلام در ازدواج
شما به حکومتهای دنیا ـ غیر ادیان ـ وقتی که نظر بکنید، چه حکومتهای شرق و غرب و چه حکومتهایی که در بین شرق و غرب هستند، هیچ حکومتی را نمی بینید که با کیفیت بارداری زنها کار داشته باشد، با بچه های شیرخوار کار داشته باشد، با کیفیت ازدواج که چه وقت باشد، چه وقت نباشد کار داشته باشد، با بچه های کوچکی که در دامن مادرشان هست و تکلیف پدر و مادر، با آنها کار داشته باشد؛ بلکه هیچ حکومتی با اخلاق افراد هم کار ندارد، الاّ آن چیزی که به حکومت ضرر بزند. نظر حکومتهای دنیایی این است که یک کسی مخالفت با نظم نکند، مخالفت با حکومت آنها نکند، بیرون نیاید و عربده بکشد و بخواهد نظم رابه هم بزند. تا این حدود کار دارند آنها. اما در باطن منزلها چه می گذرد غیر از توطئه ها، که این هم مربوط به نظام است، این آدم در خانۀ خودش چه می کند، ابداً کاری به این ندارد. هر کاری می خواهد بکند. آزادی که حکومتهای مادی به مردم می دهند غیر از آن آزادی است که حکومتهای معنوی و خصوصاً اسلام به جامعه می دهد. طرز حکومت اسلام با سایر حکومتها در
کتابتعلیم و تربیت از دیدگاه امام خمینی (س)صفحه 127
تشکیلات، طرز نیروهای مسلح اسلامی با سایر نیروهایی که غیر اسلامی هستند، همۀ اینها فرق دارند. اسلام از قبل از اینکه شما ازدواج بکنید، با ازدواج شما سروکار دارد. می خواهد نتیجۀ این ازدواج یک انسان سالم باشد. مثل حیوانات نباشد که به طور هرج ومرج هر کاری می خواهند می کنند. از قبل از ازدواج قوانین اسلام هست که چه شخصی را زن قبول کند به ازدواج و چه زنی را مرد قبول کند برای ازدواج. اوصاف مرد، اوصاف زن، اینها مطرح هست در اسلام. در هیچ حکومتی این مطرح نیست که مرد اوصافش چه باشد، زن اوصافش چه باشد. در اسلام این مطرح است، وقت ازدواج چه وقت باشد، بعد از ازدواج چه روابطی بین زن و مرد باشد. وضع زندگی زن و مرد با هم چه جور باشد. وقتی که زن و مرد با هم خلوت می کنند وقت این خلوت چه وقت باشد.(220)
15 / 4 / 59
* * *
همراهی اسلام در امر ازدواج
بیایند ببینند که اسلام چه می گوید. و از اوّلی که بشر می خواهد ازدواج کند همراهش هست که این بچه ای که می خواهد از این بشر تولید بشود، یک بچۀ خوبی باشد، بعد هم در دامن مادرش اینطور، بعد هم در دبستانش اینطور، بالا و پایین تا آخر. اسلام می خواهد شما را هدایت کند به یک راه راستی. اسلام اینطور نیست که بخواهد به شما یک سلطه ای پیدا کند و یک آقایی بفروشد، خیر.(221)
15 / 4 / 59
* * *
کتابتعلیم و تربیت از دیدگاه امام خمینی (س)صفحه 128