حوزه های علمیه، روحانیت، مساجد

‏‏شناخت خدا به‏‎ ‎‏واسطه علما‏‏ ‏

‏‏     ‏‏ما می گوییم اگر کسی بخواهد خدا را بشناسد به اندازۀ استعداد‏‎ ‎‏خود و احکام او را بفهمد و تشریفات عبادت او را یاد بگیرد باید‏‎ ‎‏پیش عالمی برود که از پیغمبر اسلام این تعلیمات را بی واسطه یا به‏‎ ‎‏واسطه گرفته.(496)‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏برابری حوزه با‏‎ ‎‏صدها شهربانی‏‏ ‏

‏‏     ‏‏ای بیخردان مملکت دین بهشت روی زمین است و آن با دست‏‎ ‎‏پاک روحانی تاسیس می شود. همین روحانی نیمه جان که شما‏‎ ‎‏خارخسکها به نکوهش آنان برخاستید دو ثلث از این کشور یا‏‎ ‎‏بیشتر از آن را بی سر و صدا دارند اداره می کنند و شما خبر از آن‏‎ ‎‏ندارید. اینهمه فسادها، دزدیها، خیانتها، جنایتها، خون ریزیها،‏‎ ‎‏بی عفتیها غارتگریها از یک ثلث یا کمتر افراد این کشور است که‏‎ ‎‏سر و کار با روحانی ندارند. اگر شما فتنه انگیزان بیخرد‏‎ ‎‏می گذاشتید همه افراد با روحانی مرتبط شود احتیاج به شهربانیها‏‎ ‎‏را از جهان برمی داشتیم. یک مدرسۀ روحانیت به قدر صدها‏‎ ‎‏شهربانی کار انجام می دهد و شما غافل از آنید خوب است یک‏‎ ‎‏بررسی از محبوسین شهربانیها و دوسیه های جنایات بکنید ببینید‏‎ ‎‏مسجدیها را در آنجا هیچ می بینید آنگاه بدانید شماها که از قوۀ‏
‏‎

‎

‏‏روحانی می خواهید بکاهید و آن را پیش مردم بی ارج کنید بزرگتر‏‎ ‎‏خیانت را به کشور مرتکب می شوید. با رفتن نفوذ روحانی‏‎ ‎‏خللهایی در کشور پیدا می شود که صدها دادگستریها و شهربانیها‏‎ ‎‏صد یک آن را نمی توانند اصلاح کنند.(497)‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏چراغ راه‏‏ ‏

‏‏     ‏‏روحانی می گوید مدرسه های مختلط از دخترهای جوان و‏‎ ‎‏پسرهای جوان شهوت پرست عفت و ریشۀ زندگی و قوۀ‏‎ ‎‏جوانمردی را می کشد و برای کشور ضررهای مادی و معنوی دارد‏‎ ‎‏و به فرمان خدا حرام است. روحانی می گوید این مغازه های‏‎ ‎‏شراب فروشی و موسسه های مسکرات سازی مغز افراد جوان‏‎ ‎‏مملکت را فرسوده کرده، عقل و صحت مزاج و عفت و شجاعت و‏‎ ‎‏شهامت توده را آتش زده، باید به حکم خدا آنها را بست و‏‎ ‎‏میگساری و می فروشی حرام است. روحانی می گوید موسیقی‏‎ ‎‏روح عشق بازی و شهوترانی و خلاف عفت در انسان تولید می کند‏‎ ‎‏و شهامت و شجاعت و جوانمردی را می گیرد و به قانون شرع‏‎ ‎‏حرام است و نباید در مدارس جزء پروگرام باشد تا این دو عنصر‏‎ ‎‏لطیف سریع الانفعال را به هم پیوند کند.‏

‏‏     روحانی خیلی حرفها دارد شما یک قدم برای دین و اصلاح‏‎ ‎‏کشور بردارید تا روحانی که به منزلۀ چراغ است برای قدم دوم‏‎ ‎‏جلو پای شما را روشن کند. ما که می دانیم شما و امثال شماها با‏‎ ‎‏حکم خرد و خدا و روحانی طرف هستید و بیخود می خواهید هر‏‎ ‎‏خرابکاری را که خودتان و دیگران می کنید گردن روحانی بگذارید‏‎ ‎‏و مردم را از آنها برمانید و نتیجه بگیرید.(498)‏

‏‏*  *  *‏

‏
‏‎

‎

‏‏حرمت ترک‏‎ ‎‏نصیحت‏‏ ‏

‏‏     ‏‏علاقۀ علمای اسلام به ممالک و قوانین اسلامی علاقۀ الهی‏‎ ‎‏ناگسستنی است.‏

‏‏     ما از جانب خدای تعالی مامور حفظ ممالک اسلامی و‏‎ ‎‏استقلال آنها هستیم و ترک نصیحت و سکوت ‏‏[‏‏را‏‏]‏‏ در مقابل‏‎ ‎‏خطرهایی که پیش بینی می شود برای اسلام و استقلال مملکت‏‎ ‎‏جرم می دانیم؛ گناه بزرگ می دانیم؛ استقبال از مرگ سیاه می دانیم.‏‎ ‎‏پیشوای بزرگ ما، حضرت امیرالمومنین ـ علیه السلام ـ سکوت را‏‎ ‎‏در مقابل ستمکاری جایز نمی دانست؛ و ما نیز جایز نمی دانیم.‏‎ ‎‏وظیفۀ ما ارشاد ملت است، ارشاد دولتهاست، ارشاد جمیع‏‎ ‎‏دستگاههاست. ما از این وظیفه به خواست خدای تعالی‏‎ ‎‏خودداری نمی کنیم. ‏

‏‏     در این زمان، سکوت در مقابل ستمکاری، اعانت به ستمکاران‏‎ ‎‏است.(499)‏

‏‏15 / 3 / 43‏

‏‏ ‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏روحانیت برای‏‎ ‎‏تربیت مومنین‏‏ ‏

‏‏     ‏‏خدمت ذی شرافت جناب مستطاب سیدالعلماء الاعلام آقای‏‎ ‎‏سعیدی‏‎[1]‎‏ ـ دامت افاضاته‏

‏‏    ‏‏مرقوم محترم واصل، با آنکه گمان می کنم جواب داده ام لکن‏‎ ‎‏چون در جزء مکتوبات جواب نداده بود، احتمال عدم جواب‏‎ ‎‏می رفت و در هر صورت از قراری که بعضی از مریدهای جنابعالی‏‎ ‎‏اظهار داشتند، بحمدالله تعالی توفیق کامل برای تربیت مومنین و‏‎ ‎‏ترویج دیانت مقدسه برای جنابعالی حاصل شده است.(500)‏

‏‏*  *  *‏‏1347 ه .ش ‏

‏
‏‎

‎

‏‏مهمترین تکلیف،‏‎ ‎‏حفظ اسلام‏‏ ‏

‏‏     ‏‏ما مکلف هستیم که اسلام را حفظ کنیم. این تکلیف از واجبات‏‎ ‎‏مهم است؛ حتی از نماز و روزه واجبتر است. همین تکلیف است‏‎ ‎‏که ایجاب می کند خونها در انجام آن ریخته شود. از خون امام‏‎ ‎‏حسین(ع) که بالاتر نبود، برای اسلام ریخته شد.‏

‏‏     و این روی همان ارزشی است که اسلام دارد. ما باید این معنا‏‎ ‎‏را بفهمیم، و به دیگران هم تعلیم بدهیم. شما در صورتی خلفای‏‎ ‎‏اسلام هستید که اسلام را به مردم بیاموزید. و نگویید بگذار تا امام‏‎ ‎‏زمان(ع) بیاید. شما نماز را هیچ وقت می گذارید تا وقتی امام‏‎ ‎‏زمان(ع) آمد بخوانید؟ حفظ اسلام واجبتر از نماز است. منطق‏‎ ‎‏حاکمِ خمین را نداشته باشید که می گفت: باید معاصی را رواج داد‏‎ ‎‏تا امام زمان(ع) بیاید! اگر معصیت رواج پیدا نکند، حضرت ظهور‏‎ ‎‏نمی کند! اینجا ننشینید فقط مباحثه کنید؛ بلکه در سایر احکام‏‎ ‎‏اسلام مطالعه کنید؛ حقایق را نشر دهید؛ جزوه بنویسید و‏‎ ‎‏منتشر کنید. البته موثر خواهد بود. من تجربه کرده ام که تاثیر‏‎ ‎‏دارد.(501)‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏تبلیغات و تعلیمات‏‎ ‎‏دو فعالیت مهم فقها‏

‏‏     ‏‏تبلیغات و تعلیمات دو فعالیت مهم و اساسی ماست. وظیفۀ‏‎ ‎‏فقهاست که عقاید و احکام و نظامات اسلام را تبلیغ کنند و به مردم‏‎ ‎‏تعلیم دهند تا زمینه برای اجرای احکام و برقراری نظامات اسلام‏‎ ‎‏در جامعه فراهم شود. در روایت ملاحظه کردید که در وصف‏‎ ‎‏جانشینان پیغمبر اکرم (ص) یعنی فقها آمده است که  یعلمونها‏‎ ‎‏الناس؛ یعنی دین را به مردم تعلیم می دهند. مخصوصاً در شرایط‏‎ ‎‏کنونی که سیاستهای استعماری و حکام ستمگر و خائن و یهود و‏‎ ‎‏نصارا و مادیون در تحریف حقایق اسلام و گمراه کردن مسلمانان‏
‏‎

‎

‏‏تلاش می کنند. در این شرایط، مسئولیت ما برای تبلیغات و‏‎ ‎‏تعلیمات بیش از هر وقت است. امروز می بینیم که یهودیها ـ خذلهم‏‎ ‎‏الله در قرآن تصرف کرده اند و در قرآنهایی که در مناطق اشغالی‏‎ ‎‏چاپ کرده اند تغییراتی داده اند. ما موظفیم از این تصرفات خائنانه‏‎ ‎‏جلوگیری کنیم، باید فریاد زد و مردم را متوجه کرد تا معلوم شود‏‎ ‎‏که یهودیها و پشتیبانان خارجی آنها کسانی هستند که با اساس‏‎ ‎‏اسلام مخالفند و می خواهند حکومت یهود در دنیا تشکیل‏‎ ‎‏دهند.(502)‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏پاسخگویی به‏‎ ‎‏شبهات‏‏ ‏

‏‏     ‏‏شما موظفید آنچه را تفقه کرده اید بین مردم منتشر کنید و‏‎ ‎‏مردم را با مسائلی که یاد گرفته اید آشنا سازید. آنهمه تعریف و‏‎ ‎‏تمجیدی که در اخبار از اهل علم و فقیه آمده برای همین است که‏‎ ‎‏احکام و عقاید و نظامات اسلام را معرفی می کند و سنت رسول‏‎ ‎‏اکرم (ص) را به مردم می آموزد. شما باید به تبلیغات و تعلیمات در‏‎ ‎‏جهت معرفی و بسط اسلام همت بگمارید.‏

‏‏     ما موظفیم ابهامی را که نسبت به اسلام به وجود آورده اند‏‎ ‎‏برطرف سازیم تا این ابهام را از اذهان نزداییم هیچ کاری نمی توانیم‏‎ ‎‏انجام بدهیم. ما باید خود و نسل آینده را وادار کنیم و به آنها‏‎ ‎‏سفارش کنیم که نسل آتیۀ خویش را نیز مامور کنند این ابهامی را که‏‎ ‎‏بر اثر تبلیغات سوء چند صدساله نسبت به اسلام در اذهان حتی‏‎ ‎‏بسیاری از تحصیلکرده های ما پیدا شده رفع کنند، جهان بینی و‏‎ ‎‏نظامات اجتماعی اسلام را معرفی کنند. حکومت اسلامی را‏‎ ‎‏معرفی نمایند تا مردم بدانند اسلام چیست و قوانین آن چگونه‏‎ ‎‏است. امروز حوزۀ قم، حوزۀ مشهد و حوزه های دیگر موظفند که‏
‏‎

‎

‏‏اسلام را ارائه بدهند و این مکتب را عرضه کنند. مردم، اسلام را‏‎ ‎‏نمی شناسند. شما باید خودتان را، اسلامتان را، نمونه های رهبری‏‎ ‎‏و حکومت اسلامی را به مردم دنیا معرفی کنید مخصوصاً به گروه‏‎ ‎‏دانشگاهی و طبقۀ تحصیلکرده. دانشجویان چشمشان باز است.‏‎ ‎‏شما مطمئن باشید اگر این مکتب را عرضه نمایید و حکومت‏‎ ‎‏اسلامی را چنانکه هست به دانشگاهها معرفی کنید دانشجویان از‏‎ ‎‏آن استقبال خواهند کرد. دانشجویان با استبداد مخالفند. با‏‎ ‎‏حکومتهای دست نشانده و استعماری مخالفند، با قلدری و غارت‏‎ ‎‏اموال عمومی مخالفند، با حرامخوری و دروغپردازی مخالفند، با‏‎ ‎‏اسلامی که ‏‏[‏‏آن‏‏]‏‏ طرز حکومت اجتماعی و تعالیم دارد هیچ‏‎ ‎‏دانشگاه و دانشجویی مخالفت ندارد. اینها دستشان به طرف حوزۀ‏‎ ‎‏نجف دراز است که برای ما فکری بکنید. آیا باید بنشینیم تا آنها ما‏‎ ‎‏را امر به معروف کنند و به انجام وظیفه دعوت نمایند؟ جوانان از‏‎ ‎‏اروپا ما را امر به معروف کنند که ما حوزۀ اسلامی تشکیل داده ایم‏‎ ‎‏شما به ما کمک کنید؟ (503)‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏توجه به رشد‏‎ ‎‏فکری و سیاسی‏‎ ‎‏مردم‏‏ ‏

‏‏     ‏‏باید این مطالب را به مردم رسانید و آنان را رشد فکری و‏‎ ‎‏سیاسی داد. باید گفت که چگونه حکومتی می خواهیم، و زمامدار‏‎ ‎‏و متصدیان امور حکومتی ما باید چگونه باشند و چه رفتار و‏‎ ‎‏سیاستی را پیش گیرند.(504)‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏حرکت توده ها با‏‎ ‎‏بیان حقایق‏‏ ‏

‏‏     اینک شما فرزندان دلیر اسلام مردانه بایستید و برای مردم نطق‏‎ ‎‏کنید، حقایق را به زبان ساده برای توده های مردم بیان کنید و آنان‏
‏‎

‎

‏‏را به شور و حرکت درآورید، از مردم کوچه و بازار از همین‏‎ ‎‏کارگران و دهقانان پاکدل و دانشجویان بیدار مجاهد بسازید. همۀ‏‎ ‎‏مردم مجاهد خواهند شد. از همۀ اصناف جامعه آماده اند که برای‏‎ ‎‏آزادی و استقلال و سعادت ملت مبارزه کنند. مبارزه برای آزادی و‏‎ ‎‏سعادت احتیاج به دین دارد. اسلام را که مکتب جهاد و دین مبارزه‏‎ ‎‏است در اختیار مردم قرار دهید تا عقاید و اخلاق خودشان را از‏‎ ‎‏روی آن تصحیح کنند و به صورت یک نیروی مجاهد، دستگاه‏‎ ‎‏سیاسی جائر و استعماری را سرنگون کرده، حکومت اسلامی را‏‎ ‎‏برقرار سازند.(505)‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏اقتدای مردم به‏‎ ‎‏روحانیون‏‏ ‏

‏‏     ‏‏خود ما نیز وظایف دشواری داریم. لازم است خودمان را از‏‎ ‎‏لحاظ روحی و از حیث طرز زندگی کاملتر کنیم. باید بیش از پیش‏‎ ‎‏پارسا شویم و از حطام دنیوی رو بگردانیم. شما آقایان باید خود را‏‎ ‎‏برای حفظ امانت الهی مجهز کنید، امین شوید، دنیا را در نظر خود‏‎ ‎‏تنزل دهید، البته نمی توانید مثل حضرت امیر (ع) باشید که‏‎ ‎‏می فرمود دنیا در نظر من مثل «عفطه عنز» است. لیکن از حطام دنیا‏‎ ‎‏اعراض کنید، نفوس خود را تزکیه کنید، متوجه به حق تعالی‏‎ ‎‏شوید، متقی باشید. اگر خدای نکرده برای این درس می خوانید که‏‎ ‎‏فردا به نوایی برسید نه فقیه خواهید شد و نه امین اسلام خواهید‏‎ ‎‏بود. خود را مجهز کنید تا برای اسلام مفید باشید. لشکر امام زمان‏‎ ‎‏باشید، تا بتوانید خدمت کنید و عدالت را بسط دهید. افراد صالح‏‎ ‎‏طوری هستند که وجود آنها در جامعه مصلح است. ما از این‏‎ ‎‏اشخاص دیده ایم انسان به واسطه راه رفتن و معاشرت با آنها منزه‏‎ ‎‏می شود، شما کاری کنید که با کار شما و اخلاق و سلوک شما و‏
‏‎

‎

‏‏اعراض شما از حطام دنیا مردم اصلاح شوند، به شما اقتدا کنند،‏‎ ‎‏شما مقتدی الانام باشید. جندالله ، سرباز خدا شوید، تا اسلام را‏‎ ‎‏معرفی کنید، حکومت اسلامی را معرفی کنید.(506)‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏تربیت مردم با‏‎ ‎‏آداب اسلامی‏‏ ‏

‏‏     ‏‏شما باید در این حوزه ها خود را چنان بسازید و تربیت کنید که‏‎ ‎‏وقتی به یک شهر یا ده رفتید، بتوانید اهالی آنجا را هدایت کنید و‏‎ ‎‏مهذب نمایید. از شما توقع است که وقتی از مرکز فقه رفتید،‏‎ ‎‏خودمهذب و ساخته شده باشید تا بتوانید مردم را بسازید و طبق‏‎ ‎‏آداب و دستورات اخلاقی ـ اسلامی، آنان را  تربیت کنید.(507)‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏اهمیت تهذیب در‏‎ ‎‏حوزه ها‏‏ ‏

‏‏     ‏‏خوب است فقهای عظام و مدرسین عالیمقام که مورد توجه‏‎ ‎‏جامعۀ علمیه می باشند، در خلال درس و بحث به تربیت و تهذیب‏‎ ‎‏افراد همت گمارند و به مسائل معنوی و اخلاقی بیشتر بپردازند،‏‎ ‎‏محصلین حوزه ها نیز لازم است در کسب ملکات فاضله و تهذیب‏‎ ‎‏نفس کوشش کرده، به وظایف مهم و مسئولیتهای خطیری که بر‏‎ ‎‏دوش آنان است، اهمیت دهند.(508)‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏اهمیت رفتار علما‏‎ ‎‏در جامعه‏‏ ‏

‏‏     ‏‏اگر به سبب اعمال و کردار و رفتار ناروای شما یک نفر گمراه‏‎ ‎‏شده، از اسلام برگردد، مرتکب اعظم کبایر می باشید. و مشکل‏‎ ‎‏است توبۀ شما قبول گردد. چنانکه اگر یک نفر هدایت یابد، به‏‎ ‎‏حسب روایت، «بهتر است از آنچه آفتاب بر آن می تابد».‏

‏‏     مسئولیت شما خیلی سنگین است. وظایف شما غیر از‏
‏‎

‎

‏‏وظایف عامه مردم می باشد؛ چه بسا اموری که برای عامه مردم‏‎ ‎‏مباح است، برای شما جایز نیست و ممکن است حرام باشد. مردم‏‎ ‎‏ارتکاب بسیاری از امور مباحه را از شما انتظار ندارند؛ چه رسد به‏‎ ‎‏اعمال پست نامشروع، که اگر خدای نخواسته از شما سر بزند‏‎ ‎‏مردم را نسبت به اسلام و جامعۀ روحانیت بدبین می سازد.(509)‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏آدم سازی علما‏‏ ‏

‏‏     ‏‏این دسته از علمایی که جانفشانی کردند و خودشان را جوری‏‎ ‎‏کردند که حالا شما به آنها اشکال می کنید از باب اینکه اطلاع بر‏‎ ‎‏واقعه ندارید؛ نه سوءقصد دارید، نه سوءنیت دارید، اطلاع از‏‎ ‎‏واقعیات ندارید. من هم اگر چنانچه می توانستم یک سلطان‏‎ ‎‏جائری را به راه بیاورم می رفتم درباری می شدم. شما هم تکلیفتان‏‎ ‎‏این بود که اگر بتوانید یک سلطان جائری را آدمش کنید بروید‏‎ ‎‏درباری بشوید. این درباری شدن نیست. این آدم سازی است. نه‏‎ ‎‏این است که اینها درباری شدند، اینها می خواهند آدم بسازند.(510)‏

‏‏*  *  *‏‏10 / 8 / 56 ‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏تحول فکری‏‎ ‎‏جامعه ایران‏

‏‏     ‏‏البته ما روحانیون، مردم را هدایت کردیم و تمام جرایم رژیم را‏‎ ‎‏افشا کردیم و روشنگری روحانیون، بحمدالله مفید واقع شد و‏‎ ‎‏مردم روشن شدند، و یک تحول فکری برای جامعۀ ایران به وجود‏‎ ‎‏آمد، به طوری که همه با هم یکصدا به دنبال یک راه و مقصد در‏‎ ‎‏حرکتند، و آن نابودی این دودمان و برچیده شدن نظام شاهنشاهی‏‎ ‎‏و برقراری حکومت اسلامی است و این هدف در سراسر ایران‏‎ ‎‏حکمفرماست.(511)‏

‏‏*  *  *‏‏16 / 9 / 57 ‏

‏
‏‎

‎

‏‏علما و مقابله با‏‎ ‎‏بدعتها‏

‏‏     ‏‏اگر بدعتها در دین ظاهر شود، بر علماست که دانش خود را‏‎ ‎‏آشکار کنند و نگذارند فریبها و نیرنگها و دروغهای بدعت گذاران‏‎ ‎‏در دین و در مردم اثر کند و منحرف سازد.(512)‏

‏‏18 / 10 / 57 ‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏وظیفۀ سنگین علما‏

‏‏     ‏‏اگر سایر مردم توجه کنند که ملاّها روی هواهای نفسانی با هم‏‎ ‎‏مختلف هستند، طلبه ها روی هواهای نفسانی با هم مختلف‏‎ ‎‏هستند، مردم از شما رو برمی گردانند. ‏‏[‏‏اگر‏‎ ‎‏]‏‏از شما رو‏‎ ‎‏برگرداندند، اسباب شکست شماست؛ شکست شما شکست‏‎ ‎‏اسلام است. وظیفۀ شما سنگین است آقا! شما باید با اخلاق‏‎ ‎‏خودتان، با اعمال خودتان مردم را دعوت کنید.‏

‏‏     شما هادی مردم هستید. شما باید چراغ باشید. شما باید نور‏‎ ‎‏باشید. تهذیب کنید نفوس خودتان را.(513)‏

‏‏11 / 12 / 57 ‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏فیضیه مکان علم و‏‎ ‎‏بیان احکام‏‏ ‏

‏‏     ‏‏مکان مقدس فیضیه، محلی که علم از آنجا به همۀ اقطار‏‎ ‎‏سرازیر می شود. محلی که احکام الهی در آن بیان می شود. مکانی‏‎ ‎‏که از آن علم به همه جا رفت و از علم ‏‏[‏‏نیز‏‎ ‎‏]‏‏جهاد به همه جا.(514)‏

‏‏27 / 2 / 58 ‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏کلید حفظ دین در‏‎ ‎‏دست روحانی‏‏ ‏

‏‏     پس شغل ماها همه مان، شغل من و شغل شما، هر دو شغلی‏‎ ‎‏است که از انبیا به ما رسیده است. اگر ما به این شغل که داریم‏
‏‎

‎

‏‏خیانت کنیم به انبیا خیانت کرده ایم، به خدای تبارک و تعالی‏‎ ‎‏خیانت کرده ایم؛ و خیانتمان این است که جوانهایی که پیش ما باید‏‎ ‎‏تربیت بشوند یک تربیت منحرفی بشوند. جوانها را مستقیم بار‏‎ ‎‏بیاورید؛ آدم بار بیاورید. اگر علاقه دارید به اینکه کشور شما، دین‏‎ ‎‏شما محفوظ بماند، این محفوظیت کلیدش دست شماست. کلید‏‎ ‎‏سعادت و شقاوت یک ملت دست فرهنگی است. فرهنگی اگر‏‎ ‎‏خوب باشد، مملکت خوب می شود؛ معلم اگر خوب باشد،‏‎ ‎‏مملکت خوب می شود؛ معلم اگر منحرف باشد، مملکت خراب‏‎ ‎‏می شود. پس شمایید که می توانید یک مملکتی را به پیش برانید؛‏‎ ‎‏هم معنویاتش را و هم مادیاتش را. و شمایید که می توانید یک‏‎ ‎‏مملکتی را خدای نخواسته به عقب برانید؛ هم معنویتش را و هم‏‎ ‎‏مادیتش را. پس شغل شریف، مسئولیت زیاد. این شغل شریفی که‏‎ ‎‏الآن به عهدۀ شما آمده است، و ما هم با شما هستیم ـ تبع شما‏‎ ‎‏ان شاءالله این شغل شریف را، این امانتی است که خدا به شما‏‎ ‎‏داده. به این امانت خیانت نکنید، و نکنیم ان شاءالله .(515)‏

‏‏1 / 3 / 58 ‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏در یک مسیر‏‏ ‏

‏‏     ‏‏روحانیون با دانشگاهی یک مسیر دارند؛ و مسئولیت این دو‏‎ ‎‏طایفه از همۀ طوایف دیگر بیشتر است چنانچه شغلشان شریفتر‏‎ ‎‏است برای اینکه با شغل دانشگاهی و روحانی اگر چنانچه به‏‎ ‎‏شرایط عمل بشود، انسان درست می شود. این است که این شغل،‏‎ ‎‏شغل انبیا بوده است. تمام انبیا برای آدم درست کردن آمدند؛ و‏‎ ‎‏قرآن کتاب آدم سازی است. پس این شغل یک شغل بسیار شریفی‏‎ ‎‏است. و مسئولیت بسیار زیاد است؛ برای اینکه در این دو‏
‏‎

‎

‏‏دانشگاه، دانشگاه روحانی و دانشگاه آقایان، در این‏‎ ‎‏دانشگاههاست که مقدرات کشور، چیزهایی که باید در کشور‏‎ ‎‏درست بشود، منشا آن این دو دانشگاه است.(516)‏

‏‏3 / 3 / 58 ‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏چو دزدی با چراغ‏‎ ‎‏آید‏‏ ‏

‏‏     ‏‏اگر گمان کنید که، یا ما گمان کنیم که، علم منشا سعادت است‏‎ ‎‏ولو هرچه باشد، این یک اشتباهی است؛ بلکه گاهی علم منشا‏‎ ‎‏بسیاری از شقاوتهاست: «چو دزدی با چراغ آید گزیده تر برد‏‎ ‎‏کالا» حکیم سنائی، ظاهراً مال اوست. اگر روحانی علم داشته‏‎ ‎‏باشد لکن ایمان نداشته باشد، مسیرش مسیر انبیا نباشد، منشا‏‎ ‎‏مفاسد بسیار می شود. اکثر این دین سازیها که بوده است اینها از‏‎ ‎‏طبقۀ ملاّها بودند، ملاّهایی که فقط علم به خیال خودشان کافی‏‎ ‎‏بوده است و دنبالش مسیر انبیا نبوده. اگر دانشگاه فقط دنبال‏‎ ‎‏این باشد که فرزندان ایران را با معلومات بار بیاورد، معلومات‏‎ ‎‏را هی روی هم بریزد، این برای سعادت ملت ما یا فایده ندارد، یا‏‎ ‎‏ضرر دارد. یک فرد دانشگاهی که انحراف پیدا بکند غیر از یک‏‎ ‎‏فرد بازاری است؛ غیر از یک فرد کشاورز است. یک فرد روحانی‏‎ ‎‏که انحراف پیدا کند غیر از یک فرد بازاری و کارگر است. کارگر و‏‎ ‎‏بازاری، کشاورز و امثال اینها، چنانچه یک انحرافی داشته باشند،‏‎ ‎‏انحراف شخصی برای خودش است؛ لکن انحراف اساتید‏‎ ‎‏دانشگاه انحراف خودش تنها نیست، انحراف یک گروه است. چه‏‎ ‎‏گروهی؟ آن گروهی که می خواهند مملکت را اداره کنند؛ گاهی به‏‎ ‎‏انحراف یک کشور منجر می شود. انحراف یک روحانی انحراف‏‎ ‎‏خودش تنها نیست، انحراف یک ملت است. بنابراین، این دو‏
‏‎

‎

‏‏طایفه هستند که می توانند خدمت بکنند و کشور را نجات بدهند و‏‎ ‎‏ممکن است که مسیرشان مسیر حق نباشد و کشور را به تباهی‏‎ ‎‏بکشند.(517)‏

‏‏3 / 3 / 58 ‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏تربیت مومن در‏‎ ‎‏حوزه و دانشگاه‏‏ ‏

‏‏     ‏‏مبدا همۀ خیرات و مبدا همۀ ترقیاتی که برای یک مملکت‏‎ ‎‏هست، چه در جهت مادیت و چه در جهت معنویت این است که‏‎ ‎‏ایمان در کار باشد. باید شما و ما دست به هم بدهیم برای قشر آتیه‏‎ ‎‏که اینها مقدرات مملکت دستشان است، ایمان ایجاد کنیم. شما از‏‎ ‎‏دانشگاه مومن بیرون بدهید؛ ما از مدرسه ها مومن بیرون بدهیم؛‏‎ ‎‏نه عالِم. عالِم تنها فایده ندارد. البته مومن تنها هم موثر خیلی‏‎ ‎‏نیست. خوب، قشرهای دیگر هم مومن هستند. اما عالِم وقتی‏‎ ‎‏مومن شد، عالِم وقتی متقی شد، آن است که منشا خیرات و برکات‏‎ ‎‏است، و حفظ یک کشور، یا خدای نخواسته از آن طرف به باد‏‎ ‎‏دادن یک کشور است.(518)‏

‏‏3 / 3 / 58 ‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏تعهد حوزه و‏‎ ‎‏دانشگاه‏‏ ‏

‏‏     ‏‏باید یک مملکتی که عهده دار تربیتش دانشگاه است، چه‏‎ ‎‏دانشگاه روحانی و چه دانشگاه شما، عهده دار انسان سازی باشد،‏‎ ‎‏که وقتی این جوانها از دانشگاه بیرون آمدند انسان بیرون آمده‏‎ ‎‏باشند؛ غربی نباشند؛ اسلامی باشند.(519)‏

‏‏21 / 3 / 58 ‏

‏‏*  *  *‏

‏
‏‎

‎

‏‏نقش دانشمندان در‏‎ ‎‏حکومتها‏

‏‏     ‏‏و اما قضیۀ «خواجه نصیر» و امثال خواجه نصیر را؛ شما‏‎ ‎‏می دانید این را که خواجه نصیر که در این دستگاهها وارد می شد‏‎ ‎‏نمی رفت وزارت کند؛ می رفت آنها را آدم کند. نمی رفت که برای‏‎ ‎‏اینکه در تحت نفوذ آنها باشد. می خواست آنها را مهار کند تا آن‏‎ ‎‏اندازه ای که بتواند. کارهایی که خواجه نصیر برای مذهب کرد، آن‏‎ ‎‏کارهاست که خواجه نصیر را خواجه نصیر کرد؛ نه طب خواجه‏‎ ‎‏نصیر و نه ریاضیات خواجه نصیر. آن خدمتی که به اسلام کرد.‏‎ ‎‏خواجه نصیر که رفت در دنبال هلاکو و امثال آنها لکن نه برای‏‎ ‎‏اینکه وزارت بکند، نه برای اینکه برای خودش یک چیزی درست‏‎ ‎‏کند. او رفت آنجا برای اینکه آنها را مهار کند؛ و آنقدری که قدرت‏‎ ‎‏داشته باشد خدمت بکند به عالم اسلام و خدمت به الوهیت بکند.‏‎ ‎‏و امثال او، مثل محقق ثانی، مثل مرحوم مجلسی و امثال اینهایی که‏‎ ‎‏[‏‏...‏‏]‏‏ مرحوم مجلسی که در دستگاه صفویه بود، صفویه را آخوند‏‎ ‎‏کرد؛ نه خودش را صفویه کرد! آنها را کشاند توی مدرسه و توی‏‎ ‎‏علم و توی دانش و اینها ـ تا آن اندازه ای که البته توانستند. بناء علیه‏‎ ‎‏ما نباید مقایسه بکنیم که روحانیون یک وقتی وارد شدند. الآن هم‏‎ ‎‏ما اگر بتوانیم ‏‏[‏‏همین وظیفه را داریم‏‏]‏‏ ما آن وقت هم اگر‏‎ ‎‏می توانستیم، که آنطوری که آنها می خواهند خدمت بکنند، ما هم‏‎ ‎‏وارد می شدیم. برای اینکه مقصد این است که انسان درست‏‎ ‎‏بکنیم. اگر انسان بتواند محمدرضا را انسان کند، بسیار کار خوبی‏‎ ‎‏است.(520)‏

‏‏13 / 4 / 58 ‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏شرط انسان سازی‏‏ ‏

‏‏     با شغل دانشگاهی و روحانی اگر چنانچه به شرایط عمل‏
‏‎

‎

‏‏بشود، انسان درست می شود. این است که این شغل، شغل انبیا‏‎ ‎‏بوده است.(521)‏

‏‏3 / 3 / 58 ‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏صلاح و فساد‏‎ ‎‏جامعه به دست‏‎ ‎‏مربیان‏‏ ‏

‏‏     ‏‏با اصلاح این دو قشر جامعه اصلاح می شود. دو قشری که اذَا‏‎ ‎‏فَسَدَ العَالِمُ فَسَدَ العَالَمُ است. این «عالِم» من نیستم؛ شما هم‏‎ ‎‏هستید؛ همه مان هستیم. شما همه جزء علما هستید، که اگر‏‎ ‎‏چنانچه خدای نخواسته فاسد باشید، عالَم را به فساد می کشید؛ و‏‎ ‎‏اگر صالح باشید، عالَم را به صلاح می کشید. صلاح و فساد یک‏‎ ‎‏جامعه به دست مربیهای ـ آن هست ـ آن جامعه هست. و آن مربیها‏‎ ‎‏شماهایید و قشر روحانی. آنها به یکجور، و شما به یکجور. اما دو‏‎ ‎‏طایفه مربی جامعه هستند.‏

‏‏     اگر بنا باشد که همان تربیت علمی باشد، شما یک طبیب‏‎ ‎‏می خواهید درست بکنید، نظر به اینکه این طبیب چه جور باشد‏‎ ‎‏نیست؛ این طبیب فردا می شود یک کاسب! یک کاسبی که اینطور‏‎ ‎‏کسب ‏‏[‏‏کند‏‏]‏‏ که یک مریض را معطل می کند برای اینکه ویزیت را‏‎ ‎‏زیاد بکند! خیلی طبیب خوبی درست شد، از حیث طب بسیار‏‎ ‎‏متخصص بود، اما چون اخلاق، اخلاق صحیح نبود، مهذب نشده‏‎ ‎‏بود، متقی نبود، خداشناس نبود، این طبیب مریض را معطل‏‎ ‎‏می کند، امروز یک نسخه ای می دهد، با دواخانه هم می سازد که‏‎ ‎‏نسخه را هرچه گرانتر بدهد، این بیچاره را مبتلا می کند؛ این نسخه‏‎ ‎‏فایده نکرد فردا یک نسخۀ دیگر! باز همین، باز همین.‏‎ ‎‏طبیب، خوب طبیبی بود، یعنی مِن حیث طبابت. یک مهندس‏‎ ‎‏درست می کنید؛ مهندس در علم خودش خیلی خوب بود؛ اما‏
‏‎

‎

‏‏وقتی که می خواهد فرض کنید که یک نقشه ای بدهد، یک‏‎ ‎‏[‏‏طرحی‏‎ ‎‏]‏‏بدهد، با آن استادیهایی که دارد جوری می دهد که مفید‏‎ ‎‏و صحیح نباشد و منفعت طلبی باشد. و هکذا همه چیز. در قشر ما‏‎ ‎‏هم اگر بنا باشد که همین «ملاّیی» باشد، این ملاّ بسیار ملاّی خوبی‏‎ ‎‏است، بسیار آدم فهمیده ای است، کتاب و سنت را بسیار خوب‏‎ ‎‏می فهمد، اما اگر چنانچه تقوا در کار نباشد، همین فهم کتاب و‏‎ ‎‏سنت موجب اعوجاج مردم می شود.(522)‏

‏‏3 / 3 / 58 ‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏تزکیه قبل از تعلیم‏‏ ‏

‏‏     ‏‏باید عالِم وقتی که در یک جامعه ای می رود، در یک محلی‏‎ ‎‏می رود، در یک دهی می رود، در یک شهری می رود، دنبال این‏‎ ‎‏باشد که تزکیه کند آنها را، قبل از اینکه تعلیم کند آنها را. باید‏‎ ‎‏معلمینی که در دانشگاه می آیند و می خواهند تربیت کنند و تعلیم‏‎ ‎‏بدهند به دانشجوها، همراه آنها یک عالمی باشد که تزکیه کند این‏‎ ‎‏جوانها را.(523)‏

‏‏*  *  *‏‏10 / 4 / 59 ‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏مساجد مرکز‏‎ ‎‏تربیت صحیح‏‏ ‏

‏‏     ‏‏این مساجد باید مرکز تربیت صحیح باشد، و مساجد بحمدالله ‏‎ ‎‏اکثراً اینطوری است. اشخاصی که در مسجد می روند باید‏‎ ‎‏تربیت بشوند به تربیتهای اسلامی. مساجد را خالی نگذارید.‏‎ ‎‏آنهایی که می خواهند نقشه بکشند و شما را دور کنند از‏‎ ‎‏مساجد، دور کنند از مراکز تعلیم و تربیت، آنها دشمنهای شما‏‎ ‎‏هستند.(524)‏

‏‏*  *  *‏‏10 / 4 / 59‏

‏
‏‎

‎

‏‏دانشگاهی باشید‏‎ ‎‏مسجد هم بروید‏‏ ‏

‏‏     ‏‏باید در ماه مبارک تربیت و تعلیم به تمام معنا در همۀ بُعدهایش‏‎ ‎‏در مساجد باشد؛ در محافل دیگر باشد. مساجد را خالی نگذارید.‏‎ ‎‏اینهایی که هی صحبت این را می کنند که حالا ما انقلاب کردیم‏‎ ‎‏برویم سراغ کارهای دیگر، خیر؛ انقلاب از مساجد پیدا می شود.‏‎ ‎‏از مساجد اینطور امور تحقق پیدا می کند. هم دانشگاهها را حفظ‏‎ ‎‏کنید، هم مساجد را حفظ کنید، منافات با هم ندارد. دانشگاهی‏‎ ‎‏باشید، مسجد هم بروید. مساجد را هم تعمیر کنید. مساجد را هم‏‎ ‎‏آباد کنید با رفتن خودتان.(525)‏

‏‏10 / 4 / 59 ‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏بزرگترین خدمت‏‎ ‎‏روحانیون‏‏ ‏

‏‏     ‏‏یکی از بزرگترین خدمتهای آنها، این بود که تربیت می کردند‏‎ ‎‏مردم را. شما در پرونده هایی که در دادگستری و غیر دادگستری‏‎ ‎‏هست و بوده، می بینید، از آنهایی که تحت تربیت روحانیین بودند،‏‎ ‎‏پروندۀ جنایتی نمی بینید. برای آرامش کشور، اینها یک عامل موثر‏‎ ‎‏بودند و برای هدایت مردم به راه صحیح و اخلاق و اعمال صحیح‏‎ ‎‏یک راهنماهای مهمی بودند.(526)‏

‏‏11 / 6 / 59 ‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏دو مرکز پیشرفت‏‎ ‎‏یا انحطاط‏‏ ‏

‏‏     ‏‏دانشگاه و حوزه های علمیه و روحانیون می توانند دو مرکز‏‎ ‎‏باشند برای تمام ترقیات و تمام پیشرفتهای کشور. و می توانند دو‏‎ ‎‏مرکز باشند برای تمام انحرافات و تمام انحطاطات. از دانشگاه‏‎ ‎‏هست که اشخاص متفکر متعهد بیرون می آید. اگر دانشگاه،‏‎ ‎‏دانشگاه باشد، اگر دانشگاه واقعاً دانشگاه باشد و دانشگاه‏
‏‎

‎

‏‏اسلامی باشد؛ یعنی در کنار تحصیلات متحقَّق در آنجا، تهذیب‏‎ ‎‏هم باشد، تعهد هم باشد، یک کشوری را اینها می توانند به‏‎ ‎‏سعادت برسانند. و اگر حوزه های علمیه مُهذَّب باشند و متعهد‏‎ ‎‏باشند، یک کشور را می توانند نجات بدهند.(527)‏

‏‏27 / 9 / 59 ‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏خطرناکتر از بمب‏‎ ‎‏خوشه ای‏‏ ‏

‏‏     ‏‏خطر دانشگاه از خطر بمب خوشه ای بالاتر است. چنانچه‏‎ ‎‏خطر حوزه های علمیه هم از خطر دانشگاه بالاتر است. باید‏‎ ‎‏تهذیب بشوند اینها. باید اشخاص متعهد ـ چه در حوزه های علمیه‏‎ ‎‏و چه در دانشگاه ـ کمر خودشان را محکم ببندند برای‏‎ ‎‏اصلاح.(528)‏

‏‏27 / 9 / 59 ‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏مهمترین چیز برای‏‎ ‎‏کشور‏

‏‏     ‏‏مهمتر چیزی که برای کشور ما لازم است تعهد اسلامی و‏‎ ‎‏تهذیب اسلامی است. اگر این یک سنگر صحیح بشود و سنگر‏‎ ‎‏دانشگاه و فیضیه یک سنگر اسلامی باشد، دیگر سایر ملت به این‏‎ ‎‏طرف یا آن طرف نخواهند گرایید؛ و با صراط مستقیم راه انسانیت‏‎ ‎‏و راه اسلامیت و راه استقلال و راه آزادی را طی می کنند.(529)‏

‏‏10 / 12 / 59 ‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏مطهری الگوی‏‎ ‎‏ساخته شده‏‏ ‏

‏‏     باید دانشگاه و فیضیه و همۀ آنها که مربوط به دانشگاهند و‏‎ ‎‏همۀ آنها که مربوط به فیضیه هستند در راس برنامه های‏
‏‎

‎‏تحصیلی شان برنامۀ اخلاقی و برنامه های تهذیبی باشد؛ تا امثال‏‎ ‎‏مرحوم مطهری ـ رحمهُ الله ـ را به جامعه ‏‏[‏‏تقدیم‏‏]‏‏ کند. و اگر خدای‏‎ ‎‏نخواسته بر خلاف باشد، آن وقت افرادِ مقابلِ این افراد را به‏‎ ‎‏جامعه می فرستد؛ و اینها جامعه را به فساد می کشند و مردم را به‏‎ ‎‏اسارت.(530)‏

‏‏10 / 12 / 59 ‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏تحصیل مقدمه‏‎ ‎‏انذار‏‏ ‏

‏‏     ‏‏این حوزه هایی که افراد زیاد درشان هست، اجتماع زیاد‏‎ ‎‏هست، باید توجه به این مسئله داشته باشند که آمدن و درس‏‎ ‎‏خواندن به حسب امر خدای تبارک و تعالی مقدمۀ انذار است،‏‎ ‎‏مقدمۀ این است که بروند در بلاد خودشان یا بلاد دیگر مردم را‏‎ ‎‏تربیت کنند.(531)‏

‏‏18 / 9 / 60 ‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏ایشان بی استثنا‏‎ ‎‏آثارش خوب است‏

‏‏     ‏‏مرحوم آقای مطهری یک فرد بود، جنبه های مختلف در او‏‎ ‎‏جمع شده بود و خدمتی که به نسل جوان و دیگران مرحوم‏‎ ‎‏مطهری کرده است، کم کسی کرده است. آثاری که از او هست،‏‎ ‎‏بی استثنا، همه آثارش خوب است. و من کسی، دیگری را سراغ‏‎ ‎‏ندارم که بتوانم بگویم بی استثنا آثارش خوب است. ایشان‏‎ ‎‏بی استثنا آثارش خوب است، انسانساز است؛ برای کشور خدمت‏‎ ‎‏کرده، در آن حال خفقان خدمتهای بزرگ کرده است این مرد‏‎ ‎‏عالیقدر.(532)‏

‏‏*  *  *‏‏11 / 2 / 61 ‏

‏
‏‎

‎

‏‏حفظ مردم در‏‎ ‎‏سنگرها‏‏ ‏

‏‏     ‏‏اسلام را زنده کردید، باید زندگی او را ادامه بدهید. ادامه اش به‏‎ ‎‏عهدۀ همه است؛ از آن کسی که شخص اول روحانیون هست و‏‎ ‎‏مراجع هستند تا آن طلبه بچه ای که مشغول است در درس‏‎ ‎‏خواندن. خطبا تکلیف دارند که با خطبه و با صحبت، مردم را بیدار‏‎ ‎‏کنند و حفظ کنند. علما و ائمۀ جمعه و جماعات با آن سنگرهایی‏‎ ‎‏که دارند، مردم را در سنگر حفظ کنند و خود مردم هم بحمدالله ،‏‎ ‎‏حاضر هستند و ما باید از آنها تشکر کنیم.(533)‏

‏‏*  *  *‏‏25 / 7 / 61 ‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏تقویت ایمان با‏‎ ‎‏موعظه روحانیون‏‏ ‏

‏‏     ‏‏شما کوشش کنید با افرادی که تماس دارید با استفاده از‏‎ ‎‏روحانیون و موعظه، روح ایمان را در آنها تقویت کنید که اگر جنبۀ‏‎ ‎‏ایمان مردم تقویت شد، همۀ امور به راحتی انجام می شود.(534)‏

‏‏13 / 9 / 61 ‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏قدردانی و خدمت‏‎ ‎‏به جوانان‏‏ ‏

‏‏     ‏‏من از خدای تبارک و تعالی سلامت و صحت شما عزیزان را‏‎ ‎‏خواستارم. و به روحانیون جمیع کشور چه در روستا و چه در‏‎ ‎‏شهرستانها و هرجا که هستند سفارش می کنم که این جوانها را‏‎ ‎‏تشویق کنند، بروند سراغ این جوانها، با آنها صحبت کنند،‏‎ ‎‏ملاطفت کنند این جوانهایی که عزیزانشان از دست رفته است. این‏‎ ‎‏جوانهایی که تمام توانشان را برای خدمت به این اسلام و خدمت‏‎ ‎‏به کشور خودشان خرج کرده اند، اینها در عین حالی که خدای‏‎ ‎‏تبارک و تعالی به آنها اجر می دهد لکن خدا از ما می خواهد که به‏‎ ‎‏اینها خدمت بکنیم و از اینها قدردانی بکنیم.(535)‏

‏‏*  *  *‏‏1 / 3 / 62 ‏

‏
‏‎

‎

‏‏زیّ طلبگی‏‏ ‏

‏‏     ‏‏اگر خدای نخواسته، به واسطۀ اعمال روحانیون، در عقاید‏‎ ‎‏بعض اشخاص ضعیف که هستند، سستی پیدا بشود، آن وقت این‏‎ ‎‏چه مصیبتی است که ما تحملش را باید بکنیم. این یک باب‏‎ ‎‏واسعی است که در حوزه ها باید اشخاص متقی و اشخاص آشنای‏‎ ‎‏به حقایق اسلام، طلبه ها را تربیت کنند و آقایانی هم که در بلاد‏‎ ‎‏هستند دوستان خودشان را، طلبه هایی که در آنجا هستند،‏‎ ‎‏جوان هایی که آنجا هستند، آنها را ارشاد کنند به اینکه مبادا خدای‏‎ ‎‏نخواسته، یک وقت از این زی طلبگی خارج بشوند و خروج آنها‏‎ ‎‏موجب تزلزل عقیدتی در مردم بشود.‏

‏‏     شمایی که برای هدایت مامور شدید و خودتان را در سنخ‏‎ ‎‏اشخاصی که ارشاد می کنند مردم را، وارد کردید، مبادا خدای‏‎ ‎‏نخواسته، به واسطۀ اعمال ـ اعمال بعضی ـ عکس آن مطلبی که در‏‎ ‎‏ایدۀ شماست تحقق پیدا بکند. این یک مطلب است که البته‏‎ ‎‏می دانید که طولانی است و محتاج به این است که همه در آن توجه‏‎ ‎‏کنند.(536)‏

‏‏*  *  *‏‏28 / 4 / 62 ‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏حوزه و رشد فکری‏‎ ‎‏بانوان‏‏ ‏

‏‏     ‏‏اکنون بحمدالله تعالی موسسه ای‏‎[2]‎‏ در شهر مقدس قم، شهر‏‎ ‎‏علم و جهاد، برای تعلیم و تربیت بانوان محترم در دست ساختمان‏‎ ‎‏است، و امید است با کوشش علمای اعلام و مدرسین حوزۀ علمیۀ‏‎ ‎‏قم ـ دامت برکاتهم ـ این مقصد اسلامی جامۀ عمل پوشد و در‏‎ ‎‏رشد فکری و شکوفا شدن دانش اسلامی بانوان قدم موثری‏‎ ‎‏باشد.(537)‏

‏‏*  *  *‏‏31 / 5 / 63 ‏

‏
‏‎

‎

‏‏حفظ موضع‏‎ ‎‏ارشادی روحانی‏‏ ‏

‏‏     ‏‏این مطلب را بارها گفته ام که روحانیون باید وضعی ارشادی‏‎ ‎‏داشته باشند، نه اینکه بخواهند حکومت کنند. کاری نباید بکنیم که‏‎ ‎‏مردم بگویند اینها دستشان به جایی نمی رسید، حالا که رسید‏‎ ‎‏دیدید اینطور شدند.(538)‏

‏‏11 / 6 / 63 ‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏تربیت شده های‏‎ ‎‏حوزه ها‏

‏‏     ‏‏در مورد وضع درسی آنچه پرسیدم، گفته اند خوب است. البته‏‎ ‎‏خوب داریم تا خوب، یک موقعی خوب است که صاحب جواهر‏‎ ‎‏و شیخ مرتضی تربیت می شود، و یک موقعی خوب است که ماها‏‎ ‎‏به وجود می آییم، بین این دو خیلی فاصله است. برای اینکه‏‎ ‎‏افرادی مثل صاحب جواهر تربیت شود باید دسته بسیاری‏‎ ‎‏مُمَحَّض بر تحصیل شوند، خود را مهیا کنند تا فقه را به صورت‏‎ ‎‏قدیم تحصیل نمایند.(539)‏

‏‏11 / 6 / 63 ‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏تحول جوانان‏‏ ‏

‏‏     ‏‏علمای بلاد کار کرده اند، فضلا کار کرده اند، اینها را بیدار‏‎ ‎‏کرده اند، متحول کردند. اگر نبودند اینها؛ این جوان هایی که از‏‎ ‎‏دست ما گرفته بودند، از دست اسلام گرفته بودند و در مراکز‏‎ ‎‏فحشا برده بودند آنها را؛ اگر نبود این نهضتی که در ایران شد؛ این‏‎ ‎‏نهضت اسلامی و انقلاب اسلامی که در ایران شد، خدا می داند که‏‎ ‎‏آنها بنا داشتند چه بکنند.(540)‏

‏‏14 / 11 / 63 ‏

‏‏*  *  *‏

‏
‏‎

‎

‏‏علت پیروی مردم‏‎ ‎‏از روحانیون‏‏ ‏

‏‏     ‏‏از اهم مسائلی که باید تذکر بدهم، مسئله ای است که به همۀ‏‎ ‎‏روحانیت و دست اندرکاران کشور مربوط می شود، و همیشه‏‎ ‎‏نگران آن هستم که مبادا این مردمی که همه چیزشان را فدا کردند‏‎ ‎‏و به اسلام خدمت نموده و به ما منّت گذاشتند، به واسطۀ اعمال ما‏‎ ‎‏از ما نگران بشوند، زیرا آن چیزی که مردم از ما توقع داشته و‏‎ ‎‏دارند و به واسطۀ آن دنبال ما و شما آمده اند و اسلام را ترویج‏‎ ‎‏نموده و جمهوری اسلامی را بپا کردند و طاغوت را از میان بردند،‏‎ ‎‏کیفیت زندگی اهل علم است. اگر خدای نخواسته، مردم ببینند که‏‎ ‎‏آقایان وضع خودشان را تغییر داده اند، عمارت درست کرده اند و‏‎ ‎‏رفت و آمدهایشان مناسب شان روحانیت نیست، و آن چیزی را که‏‎ ‎‏نسبت به روحانیت در دلشان بوده است از دست بدهند، از دست‏‎ ‎‏دادن آن همان و از بین رفتن اسلام و جمهوری اسلامی همان. البته‏‎ ‎‏من این نکته را عرض کنم، یک دسته ای که در معرض خطر هستند‏‎ ‎‏باید خودشان را حفظ کنند، ولی همین ها هم باید مواظب باشند‏‎ ‎‏که زاید بر میزان نباشد. شما گمان نکنید که اگر با چندین اتومبیل‏‎ ‎‏بیرون بیایید وجهه تان پیش مردم بزرگ می شود، آن چیزی که مردم‏‎ ‎‏به آن توجه دارند و موافق مذاق عامه است، اینکه زندگی شما‏‎ ‎‏ساده باشد، همان طوری که سران اسلام و پیغمبر اسلام و‏‎ ‎‏امیرالمومنین و ائمۀ ما زندگی شان ساده و عادی بود بلکه پایین تر‏‎ ‎‏از عادی.(541)‏

‏‏25 / 4 / 64 ‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏آینده نورانی کشور‏‏ ‏

‏‏      علمای بلاد هم هر جا هستند و خصوصاً در حوزه های علمیه‏‎ ‎‏باید همۀ جهاتی که اهل علم را، آنهایی که تازه آمدند و مشغول‏
‏‎

‎

‏‏درس خواندن هستند، آنها را به خدای تبارک و تعالی نزدیک‏‎ ‎‏می کند و علاقه مند می کند، همۀ آن جهات را باید حوزه ها داشته‏‎ ‎‏باشند. حوزه ها باید درس اخلاق داشته باشند، نه یکی، نه دوتا،‏‎ ‎‏ده تا، بیست تا، درس اخلاق داشته باشند. اگر بخواهید که آیندۀ‏‎ ‎‏کشور شما یک آیندۀ نورانی باشد، تربیت کنید اینهایی که وارد در‏‎ ‎‏حوزه ها هستند، یا در آنجایی که درس می گویید وارد می شوند،‏‎ ‎‏تربیتشان کنید به یک تربیتی که از این عالم هجرت کنند، توجه به‏‎ ‎‏ماورای اینجا بکنند، روحانی باشند؛ یعنی روح باشند، یعنی توجه‏‎ ‎‏به ماورای طبیعت داشته باشند. از اول قدمها که برداشته می شود،‏‎ ‎‏برای آن طرف برداشته بشود، وقتی اینطور شد، اینجا هم درست‏‎ ‎‏می شود.(542)‏

‏‏5 / 6 / 64 ‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏استفاده از‏‎ ‎‏روحانیون در مسیر‏‎ ‎‏ارزشها‏‏ ‏

‏‏     ‏‏نکتۀ دیگری که از باب نهایت ارادت و علاقه ام به جوانان‏‎ ‎‏عرض می کنم این است که در مسیر ارزشها و معنویات از وجود‏‎ ‎‏روحانیت و علمای متعهد اسلام استفاده کنید؛ و هیچ گاه و تحت‏‎ ‎‏هیچ شرایطی خود را بی نیاز از هدایت و همکاری آنان ندانید.‏‎ ‎‏روحانیون مبارز و متعهد به اسلام در طول تاریخ و در سخت ترین‏‎ ‎‏شرایط همواره با دلی پر از امید و قلبی سرشار از عشق و محبت به‏‎ ‎‏تعلیم و تربیت و هدایت نسلها همت گماشته اند و همیشه پیشتاز و‏‎ ‎‏سپر بلای مردم بوده اند؛ بر بالای دار رفته اند و محرومیتها‏‎ ‎‏چشیده اند ؛ زندانها رفته اند و اسارتها و تبعیدها دیده اند؛ و بالاتر از‏‎ ‎‏همه، آماج طعنها و تهمتها بوده اند؛ و در شرایطی که بسیاری از‏‎ ‎‏روشنفکران در مبارزه با طاغوت به یاس و ناامیدی رسیده بودند،‏
‏‎

‎

‏‏روح امید و حیات را به مردم برگرداندند و از حیثیت و اعتبار‏‎ ‎‏واقعی مردم دفاع نموده اند؛ و هم اکنون نیز در هر سنگری از‏‎ ‎‏خطوط مقدم جبهه گرفته تا مواضع دیگر، در کنار مردمند؛ و در هر‏‎ ‎‏حادثۀ غمبار و مصیبت آفرینی شهدای بزرگواری را تقدیم‏‎ ‎‏نموده اند. در هیچ کشور و انقلابی جز انقلاب بعثت و رسالت و‏‎ ‎‏زندگی ائمۀ هدی علیهم السلام ـ و انقلاب اسلامی ایران سراغ‏‎ ‎‏نداریم که رهبران انقلاب آنقدر آماج حملات و کینه ها گردند. و‏‎ ‎‏این به خاطر صداقت و امانتداری است که در وجود علمای متعهد‏‎ ‎‏اسلام متبلور است.(543)‏

‏‏29 / 4 / 67 ‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏رمز نفوذ و موفقیت‏‎ ‎‏علما‏‏ ‏

‏‏     ‏‏نکتۀ دیگر اینکه من اکثر موفقیتهای روحانیت و نفوذ آنان را در‏‎ ‎‏جوامع اسلامی در ارزش عملی و زهد آنان می دانم. و امروز هم‏‎ ‎‏این ارزش نه تنها نباید به فراموشی سپرده شود، که باید بیشتر از‏‎ ‎‏گذشته به آن پرداخت.(544)‏

‏‏29 / 4 / 67 ‏

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏تلاش حوزه در‏‎ ‎‏تربیت علمای‏‎ ‎‏دین باور‏

‏‏     ‏‏علمای دین باور در همین حوزه ها تربیت شدند و صفوف‏‎ ‎‏خویش را از دیگران جدا کردند. قیام بزرگ اسلامی مان نشات‏‎ ‎‏گرفته از همین بارقه است.(545)‏‎[3]‎‏*  *  *‏‏3 / 12 / 67 ‏

‏
‏‎

‎

‏‎

‎

• )) آیت الله سید محمد رضا سعیدی (1308ـ1349 ه . ش) از روحانیون آگاه و مبارز که در جریان افشاگری علیه سرمایه گذاری صهیونیستها در ایران، توسط رژیم دستگیر و به شهادت رسید.
• )) منظور، جامعة الزهراء قم می باشد.
• علاوه بر موارد مذکور برای اطلاع بیشتر در این مبحث رجوع کنید به:1. شرح حدیث جنود عقل و جهل؛ ص 347 ـ 348.2. صحیفه امام؛ ج 1، ص 119ـ121 . 3. همان؛ 422ـ423 . 4. ولایت فقیه؛ ص 50.5. همان؛ ص 86.6. همان؛ ص 101.7. همان؛ ص 121.8. جهاد اکبر؛ ص 13ـ15ـ19ـ24ـ25.9. صحیفه امام؛ ج 3، ص 230ـ231 . 10. همان؛ ص 237ـ238 .11. همان؛ ص 493ـ494 .12. همان؛ ج 6، ص 400ـ402 .13. همان؛ ج 7، ص 284ـ286 .14. همان؛ ص 428ـ430 .15. همان؛ ص 468ـ470 .16. همان؛ ج 8، ص 93ـ94 . 17. همان؛ ص 257ـ258 .18. همان؛ ص 261ـ262 .19. همان؛ ج 9، ص 2ـ5 .20. همان؛ ج 8، ص 523ـ525 . 21. همان؛ ج 9، ص 402ـ403 .22. همان؛ ص 474ـ475 .23. همان؛ ص 478ـ480 .24. همان؛ ج 11، ص 249ـ251 .25. همان؛ ص 394ـ395 .26. همان؛ ج 7، ص 467ـ471 . 27. همان؛ ص 471ـ473 . 28. همان؛ ج 11، ص 462ـ463 .29. همان؛ ص 497ـ499 .30. همان؛ ج 12، ص 496ـ497 .31. همان؛ ج 13، ص 12ـ14 . 32. همان؛ ص 14ـ16 . 33. همان؛ ص 243ـ244 .34. همان؛ ص 349ـ351 .35. همان؛ ص 360ـ362 .36. همان؛ ص 413ـ414 .37. همان؛ ص 416ـ418 .38. همان؛ ص 506ـ507 .39. همان؛ ج 14، ص 169ـ170 .40. همان؛ ص 186ـ188 .41. همان؛ ج 15، ص 336ـ337 .42. همان؛ ص 397ـ398 .43. همان؛ ص 426ـ428 .44. همان؛ ص 483ـ488 .45. همان؛ ص 506ـ508 .46. همان؛ ج 17، ص 150ـ151 .47. همان؛ ص 187ـ188 .48. همان؛ ص 468ـ469 .49. همان؛ ص 492ـ494 .50. همان؛ ج 19، ص 138ـ140 .51. همان؛ ص 152ـ153 .52. همان؛ ص 303ـ304 .53. همان؛ ج 20، ص 190ـ191 .54. همان؛ ص 333ـ336 .