شناسنامۀ سروده ها

 

 شناسنامۀ سروده ها 


کتابدیوان اشعارصفحه 349


کتابدیوان اشعارصفحه 350
شناسنامۀ سروده ها 

 

● آب زندگانی 

قد دلجویت اندر گلشن حُسن

یکی سروی است کاندر «کاشمر» نیست

‏ ‏

‏هَزَجِ مَسَدَّسِ مَقْصور‏

‏مَفاعیلُن / مَفاعیلُن / مَفاعیلْ‏

‎U‎‏--- / ‏‎U‎‏--- /‏‎U ‎‏--.‏

‏قطعه / 5 بیت / عراقی ‏

‏از اشعار دوران شباب حضرت امام(س)‏

‏قافیه: کاشمر، تر.... - «ر»، حرف رویّ ‏

‏ردیف: نیست ‏

‏هنر شعری و بلاغی: تشبیه، مراعات نظیر‏

● آتش عشق 

کیست کاشفتۀ آن زلف چلیپا نشود 

دیده ای نیست که بیند تو و شیدا نشود 

‏ ‏

‏رَمَلِ مُثَمَّنِ مخبونِ مَحْذوف ‏

‏فلاعِلاتُن/ فَعِلاتُن / فَعِلاتُن/ فَعِلُن‏

‏-‏‎U‎‏-- /‏‎UU‎‏--/‏‎UU‎‏-- /‏‎ UU‎‏-‏

‏ ‏

‏غزل / 7 بیت / عراقی ‏

‏جمادی الاوّل 1407/ دی 1365‏

‏قافیه: چلیپا، شیدا... - «الف»، حرف رویّ‏

‏ردیف: نشود‏

‏هنر شعری و بلاغی: تشبیه، اِغراق، مراعات نظیر‏

● آتش فراق 

بیدل کجا رود، به که گوید نیاز خویش؟

با ناکسان چگونه کند فاش راز خویش؟

‏ ‏

‏مُضارعِ مُثَمَّنِ اَخْرَب مَکْفوفِ مَحذوف ‏

‏مَفْعولُ/ فاعِلاتُ/ مَفاعیلُ/ فاعِلاتْ‏

‏--‏‎ U‎‏ /-‏‎ U‎‏-‏‎ U‎‏/‏‎U‎‏-- ‏‎U‎‏/-‏‎ U‎‏-.‏

‏غزل / 7 بیت / عراقی ‏

‏جمادی الاوّل 1407/ دی 1365‏

‏قافیه: نیاز، راز...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏ردیف: خویش ‏

‏هنر شعری و بلاغی: جِناس، التفات، تضادّ (مطابقه)‏

● آرزوها 

در دلم بود که آدم شوم امّا نشدم 

بی خبر از همه عالم شوم امّا نشدم

‏ ‏

‏رَمَلِ مُثَمَّنِ مَخْبونِ مَحْذوف ‏

‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن / فَعِلاتُن/ فَعِلُن‏


کتابدیوان اشعارصفحه 351
‏- ‏‎U‎‏--/‏‎ U U‎‏--/‏‎ U U‎‏--/‏‎ U U‎‏-‏

‏غزل / 9 بیت / عراقی ‏

‏7 ذیقعدۀ 1405/ 5 مرداد 1364‏

‏قافیه: آدم، عالم... - «م»، حرف رویّ‏

‏ردیف: شوم امّا نشدم ‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، اِغراق، رَدِّ مَطْلَع‏

● آفتاب نیمه شب

ای خوبرخ که پرده نشینیّ و بی حجاب

ای صد هزار جلوه گر و باز در نقاب 

‏ ‏

‏مُضارعِ مُثَمَّنِ اَخْرَبِ مَکْفوفِ مَقْصور ‏

‏مَفْعولُ/ فاعِلاتُ / مَفاعیلُ /فاعِلاتْ‏

‏--‏‎ U‎‏ /-‏‎ U‎‏-‏‎U‎‏/‏‎ U ‎‏--‏‎U‎‏/-‏‎ U‎‏-.‏

‏غزل / 8 بیت / عراقی ‏

‏5 جمادی الاوّل 1407 /19 دی 1365‏*‎[1]‎

‏قافیه: حجاب، نقاب...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ب»، حرف رویّ‏

‏هنر شعری و بلاغی: تشبیه، مراعاتِ نظیر، تَرْصیع، جِناس ‏

● آن روز 

آن روز که ره به سوی میخانه برم 

یاران، همه را، به دلق و مسند سپرم 

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّنِ اَخْرَب مَقْبوض مَکْفوف مَجْبوب ‏

‏مَفْعولُ / مَفاعِلُن / مَفاعیلُ / فَعَل ‏

‏--‏‎ U‎‏/‏‎ U‎‏-‏‎ U‎‏/‏‎ U‎‏--‏‎U‎‏/‏‎ U‎‏-‏

‏رباعی / 2 بیت / عراقی‏

‏12 جمادی الثّانی 1405 / 14 اسفند 1363‏

‏قافیه: برم، سپرم ...‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏- «م»، حرف وصل ‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، استعاره، مُوَشَّح مُشَوَّش (فاطی)‏

● آن کیست؟

آن کیست که روی تو به هر کوی ندید 

آوای تو در هر در و منزل نشنید

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض اَهْتَم ‏**‎[2]‎‏ مصراع اوّل‏

‏مَفْعولُ / مَفاعِلُن / مَفاعیلُ / فَعُولْ‏

‏--‏‎ U‎‏/‏‎ U‎‏-‏‎ U‎‏-/‏‎ U‎‏- - ‏‎U‎‏/‏‎ U‎‏-.‏


کتابدیوان اشعارصفحه 352
‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف اَهْتَم ‏‏ مصراع دوّم‏

‏مَفْعولُ / مَفاعیلُ / مَفاعیلُ / فَعُولْ‏

‏--‏‎ U‎‏/‏‎ U‎‏--‏‎ U‎‏/‏‎ U‎‏--‏‎U‎‏/‏‎ U‎‏-.‏

‏رباعی / 2 بیت / عراقی ‏

‏از سروده های حضرت امام(س) پس از پیروزی انقلاب اسلامی ‏

‏قافیه: ندید، نشنید...‏

‏- «ی»، رِدْف اصلی‏

‏- «د»، حرف رویّ‏

‏هنر شعری و بلاغی: مبالغه ‏

● آواز سروش 

بر در میکده پیمانه زدم، خرقه به دوش

تا شود از کفم آرام و، رود از سر هوش

‏ ‏

‏رَمَلِ مُثَمَّنِ مَخْبونِ مَقْصور‏

‏فاعِلاتُن / فَعِلاتُن / فَعِلاتُن /فَعِلاتْ‏

‏-‏‎ U‎‏--/‏‎ U U‎‏--/‏‎ U U‎‏--/‏‎ U U‎‏-.‏

‏غزل / 6 بیت / عراقی ‏

‏رجب 1405 / فروردین 1364‏

‏قافیه: دوش، هوش...‏

‏- «و»، رِدْف اصلی‏

‏- «ش»، حرف رویّ‏

‏هنر  شعری و بلاغی: مراعات نظیر، جِناس مکرّر‏

● آیینۀ جان

بر در میکده بگذشته ز جان آمده ام  

پشت پایی زده بر هر دو جهان آمده ام  

‏ ‏

‏رَمَلِ مُثَمَّنِ مَخْبونِ مَحْذوف‏

‏فاعلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِِلاتُن/ فَعِلُن.‏

‏-‏‎ U‎‏--/‏‎ U U‎‏--/‏‎ U U‎‏--/‏‎ U U‎‏-‏

‏غزل / 7 بیت / عراقی ‏

‏از اشعار دوران شباب حضرت امام(س)‏

‏قافیه: جان، جهان...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏ردیف: آمده ام  ‏

‏هنر شعری و بلاغی: جِناس، رَدُّالصَّدْرِ اِلَی الْعَجُز، تشبیه، تلمیح، تضادّ (مطابقه) ‏

● اخگر غم 

آن که ما را جفت با غم کرد، بنشانید فرد 

دیدی آخر پرسشی از حال زار ما نکرد؟!

‏ ‏

‏رَمَلِ مَثَمَّن مَقْصور‏

‏فاعِلاتُن / فاعِلاتُن / فاعِلاتُن/ فاعِلاتْ ‏

‏-‏‎ U‎‏--/-‏‎ U‎‏--/-‏‎ U‎‏--/-‏‎ U‎‏-.‏

‏غزل / 7 بیت / عراقی ‏

‏از اشعار دوران جوانی حضرت امام(س)‏

‏قافیه: فرد، نکرد...‏


کتابدیوان اشعارصفحه 353
‏- «ر»، حرف قید ‏

‏- «د»، حرف رویّ‏

‏هنر شعری و بلاغی: تضادّ (مطابقه)، مراعات نظیر، تضمین، تشبیه، جِناس‏

● از باد بهار...

از باد بهار، بوی دلدار آمد 

.............................

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض اَبْتَر‏

‏مَفْعولُ/ مُفاعِلُن/ مَفاعیلُن/ فَعْ‏

‏--‏‎ U‎‏/‏‎ U‎‏-‏‎ U‎‏-/‏‎ U‎‏---/-‏

‏ ‏

‏مصراعی از یک رباعی گمشده / عراقی ‏

‏شعبان 1407 / فروردین 1366‏

‏قافیه: دلدار ‏

‏«الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏ردیف: آمد ‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، حُسْن مطلع ‏

● از دست تو...

از دست تو در پیش که، فریاد برم؟

از دادستان همچو تویی داد برم ؟ 

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف مَجْبوب‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعیلُ/ مَفاعیلُ/ فَعَلْ‏

‏--‏‎ U‎‏/ ‏‎ U‎‏-‏‎ ‎‏-‏‎ U‎‏/‏‎ U ‎‏- - ‏‎U‎‏ /‏‎ U‎‏-‏

‏رباعی / 2 بیت/ عراقی ‏

‏جمادی الثانی 1405/ اسفند 1363‏

‏قافیه: فریاد، داد...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «د»، حرف رویّ‏

‏ردیف: برم ‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، اقتباس ‏

● استخاره 

بهار آمده، دستار زهد پاره کنید 

به پیش پیر مغان رفته استشاره کنید 

‏ ‏

‏مُجْتَثِّ مُثَمَّنِ مَخْبونِ مَقْصور ‏

‏مَفاعِلُن / فَعِلاتُن/ مَفاعِلُن/ فَعِلاتْ‏

‎U‎‏ – ‏‎U‎‏ - / ‏‎U U‎‏-- / ‏‎ U‎‏-‏‎ U ‎‏- / ‏‎ U U‎‏-.‏

‏غزل کوتاه / 2 بیت / عراقی ‏

‏در فاصلۀ سالهای 1340 تا 1355 ق/ 1309 تا 1324 ش‏*‎[3]‎

‏قافیه: پاره، استشاره...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏


کتابدیوان اشعارصفحه 354
‏-  «ر»، حرف رویّ‏

‏- «ه»، حرف وصل‏

‏ردیف: کنید‏

‏هنر شعری و بلاغی: تشبیه، مراعات نظیر، استعاره ‏

● اسرار جان 

ای دوست! پیر میکده از راه می رسد 

با یک گلِ شکفته به همراه می رسد 

‏ ‏

‏مَضارِع مُثَمَّنِ اَخْرَب مَکْفوف مَحْذوف ‏

‏مَفعولُ/فاعِلاتُ / مَفاعیلُ/ فاعِلُن ‏

‏--‏‎ U‎‏/-‏‎ U ‎‏-‏‎U‎‏/‏‎ U ‎‏--‏‎U‎‏/-‏‎ U ‎‏-.‏

‏غزل / 9 بیت / عراقی ‏

‏11 جمادی الثّانی 1409 / 29 دی 1367 ‏

‏قافیه: راه، همراه ...‏

‏- «الف»، رِِدْف اصلی‏

‏- «ه»، حرف رویّ‏

‏ردیف: می رسد ‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، تشبیه، جناس زائد، تضّاد (مطابقه)، تنسیق الصّفات، استعاره، کنایه‏

● اسیر 

فخر است برای من فقیر تو شدن 

از خویش گسستن و اسیر تو شدن 

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوضِ مَکْفوف مَجْبوب ‏

‏مَفْعولُ/مَفاعِلُن /  مَفاعیلُ/ فَعَل ‏

‏--‏‎ U‎‏/‏‎ U ‎‏-‏‎U‎‏ -/‏‎ U ‎‏--‏‎U‎‏/‏‎ U ‎‏-‏

‏رباعی / 2 بیت / عراقی ‏

‏12 جمادی الثّانی 1405 / 14 اسفند 1363  ‏

‏قافیه: فقیر، اسیر...‏

‏- «ی»، رِدْف اصلی‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏ردیف: تو شدن  ‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعاتِ نظیر، اغراق، اقتباس، مَوَّشَح مرتّب (فاطی)‏

● اسیر نفس  

فاطی! اگر از طارم اعلا گذری  

از خاک گذشته، از ثریّا گذری  

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف مَجْْبوب ‏‏ مصراع اوّل ‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعیلُ / مَفاعیلُ / فَعَل ‏

‏--‏‎ U‎‏/‏‎ U ‎‏-- ‏‎U‎‏/‏‎ U ‎‏-- ‏‎U‎‏/‏‎ U ‎‏-‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوضِ مَکْفوف مَجْبوب ‏

‏ ‏‏ مصراع دوّم‏

‏مَفْعولُ / مَفاعِلُنْ / مَفاعیلُ / فَعَل ‏

‏--‏‎ U‎‏/‏‎ U ‎‏-‏‎U‎‏-/‏‎ U ‎‏--‏‎U‎‏/‏‎ U ‎‏-‏

‏رباعی / 2  بیت / عراقی ‏

‏رمضان 1404 / خرداد 1363 ‏

‏قافیه: اعلا، ثریّا... - «الف»، حرف رویّ‏


کتابدیوان اشعارصفحه 355
‏ردیف: گذری ‏

‏هنر شعری و بلاغی: تلمیح، اقتباس ‏

● افسوس! 

افسوس که عمر در بطالت بگذشت 

با بار گنه، بدون طاعت بگذشت 

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوضِ اَزَلّ ‏

‏مَفْعولُ/مَفاعِلُن / مَفاعیلُن/ فاعْ ‏

‏--‏‎ U‎‏/‏‎ U ‎‏-‏‎U‎‏ -/‏‎ U ‎‏---/-.‏

‏ ‏

‏رباعی / 2 بیت / عراقی ‏

‏از سروده های اخیر حضرت امام(س)‏*‎[4]‎

‏قافیه: بطالت، طاعت... - «ت»، حرف رویّ‏

‏ردیف: بگذشت ‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر‏

● ... اگر بگذارد 

قم بدکی نیست از برای محصّل 

سنگک نرم و کباب اگر بگذارد

‏ ‏

‏مُنْسَرِح مُثَمَّن مَطْوِیِّ مَجْحوف ‏

‏مُفتَعِلُن / فاعِلاتُ / مُفْتَعِلُن / فَعْ  ‏

‏-‏‎ U U‎‏-/-‏‎ U‎‏-‏‎ U‎‏/-‏‎ U U‎‏-/-‏

‏قطعه / 4 بیت / عراقی و هندی ‏

‏از اشعار ایّام جوانی و دوران طلبگی حضرت امام(س)‏

‏قافیه: کباب، خواب...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ب»، حرف رویّ‏

‏ردیف: اگر بگذارد ‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، جمع ‏

● انتظار 

از غم دوست، در این میکده فریاد کشم 

دادرس نیست که در هجر رخش داد کشم

‏ ‏

‏رَمَلِ مُثَمَّن مَخْبون مَحْذوف ‏

‏فاعِلاتُن / فَعِلاتُن / فَعِلاتُن / فَعِلُنْ‏

‏-‏‎ U‎‏ --/‏‎ U U‎‏--/‏‎ U U‎‏--/‏‎ U U‎‏-‏

‏غزل / 7 بیت / عراقی ‏

‏از سروده های حضرت امام(س) پس از پیروزی انقلاب اسلامی ‏

‏قافیه: فریاد، داد...‏

‏- « الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «د»، حرف رویّ‏

‏ردیف: کشم ‏

‏هنر شعری و بلاغی: تضادّ (مطابقه) تلمیح ‏

● ای پیر!

ای پیر! بیا به حقّ من پیری کن 

حالم ده و دیوانۀ زنجیری کن 


کتابدیوان اشعارصفحه 356
‏هَزَج مَثَمَّن اَخْرَب مَقْبوضِ اَبْتَر‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُن/ فَعْ ‏

‏--‏‎ U‎‏/ ‏‎ U‎‏-‏‎ U‎‏-/‏‎ U‎‏---/-‏

‏رباعی / 2 بیت/ عراقی‏

‏جمادی الثّانی 1405 / اسفند 1363‏

‏ ‏

‏قافیه: پیری، زنجیری...‏

‏- «ی» اوّل، رِدْف اصلی ‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏- «ی» دوّم، حرف وصل‏

‏ردیف: کن ‏

‏هنر شعری و بلاغی: تضادّ (مطابقه)، مراعات نظیر، جناس مذیّل ‏

● ای عشق!

ای دیده! نگر رخش به هر بام و دری 

ای گوش! صداش بشنو از هر گذری 

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوضِ مَکْفوف مَجْبوب ‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُ/ فَعَل‏

‏--‏‎ U‎‏/‏‎ U‎‏-‏‎ U‎‏-/‏‎ U‎‏-- ‏‎U‎‏/‏‎ U‎‏-‏

‏رباعی / 2 بیت / عراقی ‏

‏جمادی الثّانی 1405 / اسفند 1363‏

‏قافیه: دری، گذری...‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏- «ی»، حرف وصل‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر‏

● ایمان

آن را که زمین و آسمانش جا نیست 

بر عرش برین و کرسی اش مأوا نیست 

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوضِ اَزَلّ‏

‏مَفْعولُ / مَفاعِلُن / مَفاعیلُن/ فاعْ ‏

‏- - ‏‎U‎‏ / ‏‎U‎‏ - ‏‎U‎‏ - / ‏‎U‎‏ - - - / -. ‏

‏رباعی / 2 بیت / عراقی ‏

‏رمضان 1404 / خرداد 1363 ‏

‏قافیه: جا، مأوا... - «الف» حرف رویّ ‏

‏ردیف: نیست ‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، اغراق ‏

● ای مهر !

ای مهر! طلوع کن که خوابیم همه 

در هجر رخت در تب و تابیم همه 

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوضِ مَکْفوف مَجْبوب ‏

‏مَفْعولُ / مَفاعِلُن / مَفاعیلُ/ فَعَلْ  ‏

‏- - ‏‎U‎‏ /‏‎ U‎‏ – ‏‎U‎‏ - / ‏‎U‎‏ - - ‏‎U‎‏ / ‏‎U‎‏ - ‏

‏رباعی / 2 بیت / عراقی ‏

‏جمادی الثّانی 1405 / اسفند 1363 ‏

‏قافیه: خوابیم، تابیم...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ب»، حرف رویّ‏

‏- «ی»، حرف وصل ‏

‏- «م»، حرف خروج‏


کتابدیوان اشعارصفحه 357
‏ردیف: همه ‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، تشبیه ‏

● باده 

ماه رمضان شد، می و میخانه برافتاد 

عشق و طرب و باده، به وقت سحر افتاد

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف مَقْصور ‏

‏مَفْعولُ / مَفاعیلُ / مَفاعیلُ / مَفاعیلْ‏

‏--‏‎ U‎‏ / ‏‎U‎‏ - - ‏‎U‎‏ / ‏‎U‎‏ - - ‏‎U‎‏ / ‏‎U‎‏ - -.‏

‏غزل کوتاه / 3 بیت / عراقی ‏

‏29 شعبان 1407 / 8 اردیبهشت 1366‏

‏قافیه: بر، سحر... _ «ر»، حرف رویّ‏

‏ردیف: افتاد‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، استعاره ‏

● بادۀ اَلَسْت

هشیاری من بگیر و مستم بنما 

سرمست ز بادۀ الستم بنما 

‏ ‏

‏هَزَجِ مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوضِ مَکْفوف مَجْبوب ‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن / مَفاعیلُ/ فَعَلْ ‏

‏- -‏‎ U‎‏ / ‏‎U‎‏ – ‏‎U‎‏ - / ‏‎U‎‏ - - ‏‎U‎‏ / ‏‎U‎‏ -.‏

‏رباعی / 2 بیت / عراقی ‏

‏جمادی‌الثانی 1405/ اسفند 1363‏

‏قافیه: مستم، الستم...‏

‏- «س»، حرف قید ‏

‏- « ت»، حرف رویّ‏

‏- «م»، حرف وصل ‏

‏ردیف: بنما ‏

‏هنر شعری و بلاغی: تلمیح، تضاد (مطابقه) ‏

● بادۀ حضور 

در لقای رخش ای پیر مرا یاری کن 

دستگیری کن و پیری کن و غمخواری کن 

‏ ‏

‏رَمَلِ مَثَمَّن مَخْبون مَحْذوف ‏

‏فاعِلاتُن / فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن / فَعِلُن‏

‏- ‏‎U‎‏ - - / ‏‎U U‎‏ - - / ‏‎U U‎‏- - / ‏‎U U‎‏- ‏

‏غزل کوتاه / 7 بیت / عراقی ‏

‏جمادی الثّانی 1405/ اسفند 1363‏

‏قافیه: یاری، غمخواری...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏- «ی»، حرف وصل‏

‏ردیف: کن ‏

‏هنر شعری و بلاغی: تکرار، حشو ملیح، جناس، مراعات نظیر ‏

● بادۀ عشق 

من خراباتیم از من سخن یار مخواه 

گنگم، از گنگ پریشان شده گفتار مخواه

‏ ‏

‏رَمَلِ مَثَمَّنِ مَخْبونِ مَقْصور ‏


کتابدیوان اشعارصفحه 358
‏فاعِلاتُن / فَعِلاتُن / فَعِلاتُن/ فَعِلاتْ‏

‏-‏‎ U ‎‏--/‏‎ U U‎‏--/‏‎ U U‎‏--/‏‎ U U‎‏--.‏

‏غزل / 5 بیت / عراقی‏

‏5 جمادی الاوّل 1407 / 19 دی 1365‏*‎[5]‎

‏قافیه: یار، گفتار...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏ردیف: مخواه‏

‏هنر شعری و بلاغی: تضادّ (مطابقه) تشبیه ‏

● بادۀ هوشیاری 

برگیر جام و جامۀ زهد و ریا درآر

محراب را به شیخ ریاکار واگذار

‏ ‏

‏مُضارعِ مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف مَقْصور‏

‏مَفعولُ/ فاعِلاتُ/ مَفاعیلُ / فاعِلاتْ ‏

‏--‏‎ U‎‏/-‏‎ U‎‏-‏‎ U‎‏/‏‎ U‎‏--‏‎U‎‏/-‏‎ U‎‏-‏

‏غزل / 7 بیت / عراقی ‏

‏10 رجب 1409 / 28 بهمن 1367 ‏

‏ ‏

‏قافیه: درآر، واگذار...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏هنر شعری و بلاغی: جناس زائد، مراعات نظیر‏

● بارِ امانت 

غمی خواهم که غمخوارم تو باشی 

دلی خواهم، دلْ آزارم تو باشی 

‏ ‏

‏هَزَج مُسَدَّس مَحْذوف ‏

‏مَفاعیلُن/مَفاعیلُن/ فَعولُن ‏

‎ U‎‏---/‏‎ U‎‏ ---/‏‎ U‎‏--‏

‏غزل / 7 بیت / عراقی ‏

‏رجب و شعبان 1409 / اسفند 1367 ‏

‏قافیه: غمخوارم، آزارم...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏- «م»، حرف وصل‏

‏ردیف: تو باشی‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، تلمیح‏

● بارِ یار 

اکنون که در میکده بسته است به رویم 

بهتر که غم خویش، به خمّار بگویم 

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف مَحْذوف ‏

‏مَفْعولُ / مَفاعیلُ / مَفاعیلُ / فَعولُن ‏

‏--‏‎ U‎‏/‏‎ U‎‏--‏‎U‎‏/‏‎ U‎‏--‏‎ U‎‏/‏‎ U‎‏--‏

‏غزل / 6 بیت/ عراقی ‏

‏شعبان 1407 / فروردین 1366 ‏

‏قافیه: رویم، بگویم...‏

‏- «و»، رِدْف اصلی ‏


کتابدیوان اشعارصفحه 359
‏- «ی»، حرف رویّ‏

‏- «م»، حرف وصل‏

‏هنر شعری و بلاغی: جناس، مراعات نظیر‏

● با عشقِ...

با عشق رخت «خلیل» را ناری نیست 

جویای تو با فرشته اش کاری نیست 

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوضِ اَزَلّ‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُن/ فاعْ‏

‏--‏‎ U‎‏/‏‎ U‎‏-‏‎ U‎‏-/‏‎ U‎‏---/-.‏

‏بیتی از یک رباعی گمشده / عراقی ‏

‏شعبان 1404/ اردیبهشت 1363‏

‏قافیه: ناری، کاری‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏- «ی»، حرف وصل ‏

‏ردیف: نیست ‏

‏هنر شعری و بلاغی: تلمیح، اقتباس، جناس مطرّف‏

● باغ زیبایی

ای روی تو نوربخش خلوتگاهم

یاد تو فروغِ دل ناآگاهم

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوضِ اَبْتَر‏*‎[6]‎

‏مَفْعولُ/مَفاعِلُن/مَفاعیلُن/فَعْ‏

‏--‏‎ U‎‏-/‏‎ U‎‏-‏‎ U‎‏-/‏‎ U‎‏---/-‏

‏ ‏

‏رباعی/ 2 بیت / عراقی‏

‏جمادی الثّانی 1405/ اسفند 1363‏

‏قافیه: خلوتگاهم، ناآگاهم...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ه»، حرف رویّ‏

‏- «م»، حرف وصل‏

‏هنر شعری و بلاغی: تضادّ (مطابقه)، مراعات نظیر، تشبیه‏

● با که گویم 

با که گویم غم دیوانگی خود، جز یار 

از که جویم رَهِ میخانه بغیر از دلدار؟

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مُشَعَّث مَقْصور‏**‎[7]‎

‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعْلاتْ‏

‏-‏‎ U‎‏--/‏‎ U U‎‏--/‏‎ U U‎‏--/‏‎ U U‎‏-.‏

‏غزل / 7 بیت/ عراقی ‏

‏رجب و شعبان 1410 / اسفند 1367‏

‏قافیه: یار، دلدار‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر،  رَدُّالصَّدْر اِلَی الْعَجزُ، تکرار، حسن تخلّص‏


کتابدیوان اشعارصفحه 360
● بُت  

با چشم منی، جمال او نتوان دید 

با گوش تویی، نغمۀ او کس نشنید

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوضِ اَزَلّ‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُن/فاعْ ‏

‏--‏‎ U‎‏/‏‎ U‎‏-‏‎ U‎‏-/‏‎- U‎‏--/-.‏

‏رباعی / 2 بیت / عراقی ‏

‏شعبان 1404 / اردیبهشت 1363‏

‏قافیه: دید، نشنید...‏

‏- «ی»، رِدْف اصلی ‏

‏- «د»، حرف رویّ‏

‏هنر شعری و بلاغی: تضادّ (مطابقه)، مراعات نظیر‏

● بُت یکدانه  

خرّم آن روز که ما عاکف میخانه شویم 

از کفِ عقل برون جسته و دیوانه شویم 

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَقْصور‏

‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعْلاتْ‏

‏-‏‎ U‎‏--/‏‎ U U‎‏--/‏‎ U U‎‏--/‏‎ U U‎‏-.‏

‏غزل / 6 بیت/ عراقی ‏

‏شعبان 1405 / اردیبهشت 1364‏

‏قافیه: میخانه، دیوانه...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏- «ه»، حرف وصل ‏

‏ردیف: شویم ‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، تشبیه ‏

● برای احمد*[8]  

احمد است از محمّد مختار 

که حمیدش نگاه دار بود

‏ ‏

‏خَفیف مَخْبون مَحْذوف (مَقصور)‏

‏فاعِلاتُن/ مَفاعِلُن/ فَعِلُن (فَعِلان)‏

‏-‏‎ U‎‏--/‏‎ U‎‏-‏‎ U‎‏-/‏‎U U‎‏- (‏‎U U‎‏-.)‏

‏قطعه / 7 بیت/ عراقی ‏

‏ذیحجّۀ 1406 / آذر 1365‏

‏قافیه: نگاهدار، پایدار...‏

‏- «الفِ»، دوّم، رِدْف اصلی ‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏ردیف: بود‏

‏هنر شعری و بلاغی: تلمیح، مراعات نظیر‏

● بردار حجاب!

تا کوس «اَنَا الْحق» بزنی، خودخواهی

در سرّ هویّتش تو ناآگاهی 


کتابدیوان اشعارصفحه 361
‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف اَبْتَر‏

‏مَفْعولُ / مَفاعیلُ / مَفاعیلُن / فَعْ ‏

‏--‏‎ U‎‏/‏‎ U‎‏--‏‎ U‎‏/‏‎  U‎‏---/‏‎ ‎‏-‏

‏رباعی / 2 بیت / عراقی ‏

‏شعبان 1404 / اردیبهشت 1363‏

‏قافیه: خواهی، آگاهی...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ه»، حرف رویّ‏

‏- «ی»، حرف وصل‏

‏هنر شعری و بلاغی: تلمیح، اقتباس ‏

● بسترم...

بسترم بر در میخانه فکن تا ساقی

ساغری آرد و دردم همه درمان سازد

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَحْذوف‏

‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلُن‏

‏-‏‎ U‎‏--/‏‎ U U‎‏--/‏‎ U U‎‏--/‏‎ U U‎‏-‏

‏بیتی از یک غزل مفقود / عراقی ‏

‏شعبان 1407 / فروردین 1366 ‏

‏قافیه: هر دو کلمۀ «درمان» و «سازد» احتمال دارد...‏

‏درمان:‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏سازد:‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ز»، حرف رویّ ‏

‏- «د»، حرف وصل‏

‏هنر شعری و بلاغی: تضاد (مطابقه)، مراعات نظیر، استعاره ‏

● بشارت باد! 

گرفتم ساغری از دست مستی 

تعالی الله – چه مستی و چه دستی!

‏ ‏

‏هَزَج مُسَدَّس مَحْذوف ‏

‏مَفاعیلُن / مَفاعیلُن / فَعُولُن ‏

‏ ‏‎U‎‏ --- /‏‎ U‎‏---‏‎ ‎‏/‏‎ U‎‏--‏

‏غزل کوتاه / 2 بیت / عراقی ‏

‏از اشعار قدیمی حضرت امام(س)‏

‏قافیه: مستی، دستی...‏

‏- «س»، حرف قید ‏

‏- «ت»، حرف رویّ‏

‏- «ی»، حرف وصل ‏

‏هنر شعری و بلاغی: جناس مُطَرَّف، استعاره، لفّ و نشر، مراعات نظیر‏

● بلای هجران  

هیچ دانی که ز هجران تو حالم چون شد 

جگرم خون و دلم خون و سرشکم خون شد 

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مُشَعَّث مَقْصور‏

‏فاعِلاتُن (فَعِلاتُن) / فَعِلاتُن / فَعِلاتُن / فَعْ‏


کتابدیوان اشعارصفحه 362
‏لات ‏

‏-‏‎ U‎‏--(‏‎U U‎‏--)‏‎ U U /‎‏--/‏‎-- / -- U U‎‏.‏

‏غزل کوتاه / 3 بیت / عراقی ‏

‏جمادی الثّانی و رجب 1409 / بهمن 1367 ‏

‏قافیه: چون، خون...‏

‏- «و»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏ردیف: شد ‏

‏هنر شعری و بلاغی: جناس تامّ، مراعات نظیر، جناس مُطَرَّف‏

● بلبل از...

بلبل از دوری گل، ناله و افغان بکند

..........................................

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَحْذوف‏

‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلُن‏

‏-‏‎ U‎‏--/‏‎ U U‎‏--/‏‎ U U‎‏--/‏‎ U U‎‏-.‏

‏مصراعی از یک غزل گمشده / عراقی ‏

‏شعبان 1407 / فروردین 1366 ‏

‏قافیه: افغان... ‏

‏- «الف» رِدْف اصلی ‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏ردیف: بکند‏

‏هنر شعری و بلاغی: تشبیه، مراعات نظیر‏

● بنما نظری!

ای شادی من، غصّۀ من، ای غم من 

ای زخمِ درون من و ای مرهم من 

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف مَجْبوب‏

‏مَفْعولُ / مَفاعیلُ / مَفاعیلُ / فَعَل‏

‏--‏‎ U‎‏/‏‎ U‎‏--‏‎ U‎‏/‏‎ U ‎‏--‏‎U ‎‏ /‏‎ U ‎‏-‏

‏رباعی / 2 بیت / عراقی ‏

‏جمادی الثّانی 1405 / اسفند 1363‏

‏قافیه: غم، مرهم... - «م»، حرف رویّ‏

‏ردیف: من ‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، تضادّ (مطابقه)‏

● بوی نگار 

آن ناله ها که از غم دلدار می کشم

آهی است کز درونِ شرربار می کشم

‏ ‏

‏مُضارعِ مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف مَحْذوف‏

‏مَفعولُ/ فاعِلاتُ/مَفاعیلُ/ فاعِلُن‏

‏--‏‎ U‎‏/-‏‎ U‎‏-‏‎ U‎‏/‏‎U ‎‏ --‏‎U‎‏/-‏‎ U ‎‏-‏

‏غزل / 7 بیت / عراقی ‏

‏از سروده های امام(س) پس از پیروزی انقلاب  اسلامی ‏

‏قافیه: دلدار، شرربار، ...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏


کتابدیوان اشعارصفحه 363
‏ردیف: می کشم ‏

‏هنر شعری و بلاغی: تلمیح، مراعات نظیر، جناس خطّ‏

● بهار

بهار آمد که غم از جان برد، غم در دل افزون شد 

چه گویم کز غم آن سرو خندان، جان و دل خون شد 

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن سالم ‏

‏مَفاعیلُن / مَفاعیلُن / مَفاعیلُن / مَفاعیلُن ‏

‏  ‏‎U‎‏ --- /‏‎ U ‎‏--- /‏‎U ‎‏--- /‏‎U ‎‏---‏

‏غزل / 6 بیت / عراقی ‏

‏شعبان 1407 / فروردین 1366 ‏

‏قافیه: افزون، خون...‏

‏- «و»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏ردیف: شد‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، تکرار، تلمیح، استعاره‏

● بهار آرزو

بر در میکده ام  پرسه زنان خواهی دید

پیر دلْ باخته با بختِ جوان خواهی دید

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَقْصور‏

‏فاعِلاتُن / فَعِلاتُن / فَعِلاتُن / فَعْلاتْ‏

‏-‏‎ U‎‏-- / ‏‎ U U‎‏-- /‏‎U U ‎‏-- /‏‎UU ‎‏ -.‏

‏غزل / 6 بیت / عراقی ‏

‏جمادی الاوّل 1407 / بهمن 1365‏

‏قافیه: زنان، جوان...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏ردیف: خواهی دید‏

‏هنر شعری و بلاغی: تضادّ (مطابقه)، مراعات نظیر‏

● بهار جان

بهار آمد، جوانی را پس از پیری ز سر گیرم

کنار یار بنشینم،  ز عمر خود ثمر گیرم

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن سالم ‏

‏مَفاعیلُن/ مَفاعیلُن/ مَفاعیلُن/مَفاعیلُن ‏

‏  ‏‎U‎‏ ---/‏‎ U‎‏---/‏‎U‎‏---/‏‎U‎‏---‏

‏غزل / 6 بیت / عراقی ‏

‏رجب 1407 / اسفند 1366 ‏

‏قافیه: سر، ثمر... - «ر»، حرف رویّ‏

‏ردیف: گیرم‏

‏هنر شعری و بلاغی: تضادّ (مطابقه)، مراعات نظیر‏

● بیدار شو!

غیر ره دوست، کیْ توانی رفتن؟

جز مدْحَت او کجا توانی گفتن


کتابدیوان اشعارصفحه 364
‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوضِ اَبْتَر ‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُن/فَعْ‏

‎-/---U/-U-U/-U--‎

‏رباعی / 2 بیت / عراقی ‏

‏شعبان 1404 / اردیبهشت 1363 ‏

‏قافیه: رفتن، گفتن...‏

‏- «ف»، حرف قید  ‏

‏- «ت»، حرف رویّ‏

‏- «ن»، حرف وصل‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، جناس ‏

● بی راهه 

علمی که جز اصطلاح و الفاظ نبود

جز تیرگی و حجاب چیزی نفزود

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوضِ مَکْفوف اَهْتَم ‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُ/فَعُولْ‏

‎.-U/U--U/-U-U/U--‎

‏رباعی / 2 بیت / عراقی ‏

‏شعبان 1404 / اردیبهشت 1363 ‏

‏قافیه: نبود، نفزود...‏

‏- «و»، رِدْف اصلی ‏

‏- «د»، حرف رویّ‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر‏

● بی قرار 

یاران! دل دردمند ما را نگرید 

طوفان کشندۀ بلا را نگرید

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوضِ مَکْفوف اَهْتَم ‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُ/فَعولْ‏

‎.-U/U--U/-U-U/U--‎

‏رباعی/ 2 بیت / عراقی ‏

‏10 جمادی الثّانی 1405 / 12 اسفند 1363‏

‏قافیه: ما، بلا...‏

‏- «الف»، حرف رویّ‏

‏ردیف: را نگرید‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، مُوَشَّح مُشَوَّش (فاطی)‏

● بیگانۀ خویش 

تا روی تو را دیدم و دیوانه شدم 

از هستی و هرچه هست بیگانه شدم 

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف مَجْبوب ‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعیلُ/ مَفاعیلُ/فَعَل‏

‎-U/U--U/U--U/U--‎

‏رباعی / 2 بیت/ عراقی ‏

‏جمادی الثانی 1405 / اسفند 1363 ‏

‏قافیه: دیوانه، بیگانه...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏- «ه»، حرف وصل‏

‏ردیف: شدم‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، استعاره‏


کتابدیوان اشعارصفحه 365
● پرتو حُسن 

خواست شیطان بد کند با من، ولی احسان نمود

از بهشتم برد بیرون، بستۀ جانان نمود

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَقْصور ‏

‏فاعِلاتُن / فاعِلاتُن/ فاعِلاتُن / فاعِلاتُ‏

‎.-U- /--U-/- - U-/- - U-‎

‏غزل / 6 بیت/ عراقی ‏

‏شعبان 1407 / فروردین 1366 ‏

‏قافیه: احسان، جانان...‏

‏- «الف» دوّم، رِدْف اصلی ‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏ردیف: نمود‏

‏هنر شعری و بلاغی: جناس تامّ، جناس ناقص، جناس مطرّف، تلمیح‏

● پرتو خورشید

مژده ای مرغ چمن! فصل بهار آمد باز 

موسم می زدن و بوس و کنار آمد باز

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَقْصور ‏

‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتْ‏

‎.-UU/- - UU/- - UU/- -U-‎

‏غزل / 7 بیت/ عراقی ‏

‏رجب 1407 / اسفند 1365 ‏

‏قافیه: بهار، کنار...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏ردیف: آمد باز‏

‏هنر شعری و بلاغی: حسنِ مَطْلع، مراعات نظیر، تشبیه‏

● پرتو عشق

عشق اگر بال گشاید به جهان حاکم اوست 

گر کند جلوه در این کون و مکان حاکم اوست 

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَقْصور ‏

‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتْ‏

‎.-UU/- - UU/- - UU/- -U-‎

‏غزل / 6 بیت/ عراقی ‏

‏رجب  1405/ فروردین 1364 ‏

‏قافیه: جهان، مکان...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏ردیف: حاکم اوست‏

‏هنر شعری و بلاغی: تضادّ (مطابقه)، مراعات نظیر، تشبیه، اغراق‏

● پرچم 

این عید سعید، عید حزب الله است

دشمن ز شکست خویشتن آگاه است

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوضِ اَزَلّ‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُن/ فاعْ‏

‎.-/- - - U/-U-U/U- - ‎


کتابدیوان اشعارصفحه 366
‏رباعی /2 بیت/ عراقی ‏

‏28 جمادی الثّانی 1404 / 12 فروردین 1363‏

‏قافیه: الله، آگاه...‏

‏- «الف» دوّم، رِدْف اصلی ‏

‏- «ه»، حرف رویّ‏

‏ردیف: است‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، جناس‏

● پرده نشین 

این قافله از صبح ازل سوی تو رانند

تا شام ابد نیز به سوی تو روانند

 

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف مَقْصور ‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعیلُ/ مَفاعیلُ/ مَفاعیلْ‏

‎.- - U/U- - U/U - - U/U- - ‎

‏غزل / 6 بیت/ عراقی ‏

‏جمادی الاوّل 1407 / دی 1365 ‏

‏قافیه: رانند، روانند...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی‏

‏- «نِ» اوّل، حرف رویّ‏

‏- «نِ» دوّم، حرف وصل‏

‏- «د»، حرف خروج‏

‏هنر شعری و بلاغی: تضادّ (مطابقه)، مراعات نظیر، لفّ و نشر‏

● پرواز جان

گر به سوی کوچۀ دلدار راهی باز گردد 

گر به بخت خفته ام  با من دمی همساز گردد

‏رَمَل مُثَمَّن سالم‏

‏فاعِلاتُن/ فاعِلاتُن/ فاعِلاتُن/ فاعِلاتُن‏

‎- - U-/- - U-/- - U-/- - U-‎

‏غزل/ 6 بیت/ عراقی‏

‏جمادی الثّانی 1407/ بهمن 1365‏

‏قافیه: باز، دمساز...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی‏

‏- «ز»، حرف رویّ‏

‏ردیف: گردد‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، تلمیح، جناس‏

● پریشان

تا تکیه گهت عصای برهان باشد

تا دیدگهت کتاب عرفان باشد

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوضِ اَبْتَر ‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُن/ فَعْ‏

‎-/- - - U/-U-U/-U- - ‎

‏رباعی/ 2 بیت/ عراقی ‏

‏جمادی الاوّل 1405 / بهمن 1363‏

‏قافیه: برهان، عرفان...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏ردیف: باشد‏

‏هنر شعری و بلاغی: تلمیح، ترصیع ‏


کتابدیوان اشعارصفحه 367
● پناه 

فریادرس نالۀ درویش تویی 

آرامی بخش این دل ریش تویی

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف مَجْبوب ‏‏ مصراع اوّل‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعیلُ/ مَفاعیلُ/ فَعَل‏

‎- U/U- - U/U - - U/U- - ‎

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَم اَشْتَرَ مَکْفوف مَجْبوب‏ ‏ مصراع دوّم‏

‏مَفْعولُن/ فاعِلُنْ/ مَفاعیلُ/ فَعَل‏

‎-U/U- - U/-U-/- - - ‎

‏رباعی/ 2 بیت/ عراقی ‏

‏10 جمادی الثّانی 1405/ 12 اسفند 1363‏

‏ ‏

‏قافیه: درویش، ریش...‏

‏- «ی»، رِدْف اصلی‏

‏- «ش»، حرف رویّ‏

‏ردیف: تویی‏

‏هنر شعری و بلاغی: مبالغه، مُوَشَّح مرتّب (فاطی)‏

‏ ‏

● پناهی نرسید!

ای پیر! مرا به خانقاهی برسان 

یاران همه رفتند، به راهی برسان

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض ِ مَکْفوف اَهْتَم ‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُ/ فَعولْ‏

‎. - U/U- - U/-U - U/U- - ‎

‏رباعی/ 2 بیت/ عراقی ‏

‏12 جمادی الثّانی 1405 / 14 اسفند 1363‏

‏قافیه: خانقاهی، راهی...‏

‏- «الف» رِدْف اصلی‏

‏- «ه»، حرف رویّ‏

‏- «ی»،  حرف وصل‏

‏ردیف: برسان‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، مُوَشَّح مُشَوَّش (فاطی)‏

● پند 

تا دوست بُوَد، تو را گزندی نَبُوَد

تا اوست، غبار چون و چندی نبود

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوضِ مَکْفوف مَجْبوب ‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُ/ فَعَلْ‏

‎- U/U- - U/-U - U/U- - ‎

‏رباعی/2 بیت/ عراقی ‏

‏رمضان 1404 / خرداد 1363‏

‏قافیه: گزندی، چندی...‏

‏- «ن»، حرف قید‏

‏- «د»، حرف رویّ‏

‏- «ی»، حرف رویّ‏

‏ردیف: نبود‏

‏هنر شعری و بلاغی: جناس، استعاره‏


کتابدیوان اشعارصفحه 368
● پیام بلبل 

بوسه زد باد بهاری به لب سبزه به ناز 

گفت در گوش شقایق، گل نسرین صد راز 

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَقْصور ‏

‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتْ‏

‎.-UU/U- - U/- - UU/- - U- ‎

‏غزل کوتاه/ 2 بیت/ عراقی ‏

‏از سروده های دوران جوانی حضرت امام(س)‏

‏قافیه: ناز، راز...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی‏

‏- «ز»، حرف رویّ‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، استعاره‏

● پیر مغان 

عهدی که بسته بودم با پیر میْ فروش 

در سال قبل – تازه نمودم دوباره دوش

‏ ‏

‏مُضارعِ مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف مَقْصور ‏

‏مَفعولُ/ فاعِلاتُ / مَفاعیلُ/ فاعِلاتْ‏

‎.- U-/U- - U/-U - U-/U- - ‎

‏غزل / 8 بیت/ عراقی ‏

‏از اشعار دوران جوانی حضرت امام(س)‏

‏قافیه: فروش، دوش...‏

‏- «و»، رِدْف اصلی‏

‏- «ش»، حرف رویّ‏

‏هنر شعری و بلاغی: تشبیه، مراعات نظیر، ‏

‏جناس، استعاره‏

● پیوسته تر از...

پیوسته تر از ابروی تو یافت نگردد

مشکین تری از گیسوی تو یافت نگردد

آشفته تر از حال من زار نباشد

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف مَحْذوف‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعیلُ/ مَفاعیلُ/ فَعولُن‏

‎.- - U/U- - U/U - - U/U- - ‎

‏[احتمالاً] بخشی از یک مسمّط /5/1 بیت/ عراقی‏

‏شعبان 1407 / فروردین 1366 ‏

‏قافیۀ بیت اوّل: ابروی، گیسوی...‏

‏- «و»، حرف رویّ‏

‏- «ی»، حرف وصل‏

‏ردیف بیت اوّل: تو یافت نگردد‏

‏قافیۀ مصراع آخر: زار‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏ردیف مصراع آخر: نباشد‏

‏هنر شعری و بلاغی: تنْسیق الصّفات، تشبیه‏

● تشنۀ پاسخ 

ای دوست! هر آن چه هست، نور رخ توست

فریادرسِ دل، نظر فرّخ توست

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوضِ مَکْفوف مَجْبوب ‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُ/ فَعَلْ‏


کتابدیوان اشعارصفحه 369
‎.- U/U- - U/-U - U/U- - ‎

‏رباعی/2 بیت/ عراقی ‏

‏16 جمادی الثّانی 1405 / 18 اسفند 1363 ‏

‏قافیه: رخ، فرّخ... - «خ»، حرف رویّ‏

‏ردیف: توست‏

‏هنر شعری و بلاغی: جناس، مراعات نظیر، مُوَشِّح مُشَوَّش (فاطی)‏

● تکرار مکرّرات  

ای وازده! ترّهات بس کن 

تکرار مکرّرات بس کن 

‏ ‏

‏هَزَج مُسَدَّس اَخْرَب مَقْبوضِ مَحْذوف‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ فَعولُن‏

‎- - U/-U - U/U- - ‎

‏قطعه ای غزل گونه/6 بیت/ عراقی ‏

‏28 شعبان 1407 / 7 اردیبهشت 1366‏

‏قافیه: ترّهات، مکرّرات...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی‏

‏- «ت»، حرف رویّ‏

‏هنر شعری و بلاغی: بس کن ‏

● ثنای حق  

ذرّات جهان ثنای حق می گویند

تسبیح کنان لقای او می جویند

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوضِ اَزَلَّ‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُن/ فاعْ‏

‎.- / - - - U/-U - U/U- - ‎

‏رباعی/2 بیت/ عراقی ‏

‏شعبان 1404 / اردیبهشت 1363‏

‏قافیه: می گویند، می جویند...‏

‏- «و»، رِدْف اصلی‏

‏- «ی»، حرف رویّ‏

‏- «ن»، حرف وصل ‏

‏- «د»، حرف خروج‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، استعاره‏

● جام

عاشق نشدی اگر که نامی داری 

دیوانه نه ای اگر پیامی داری 

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوضِ اَبْتَر ‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُن/ فَعْ‏

‎-/- - - U/-U-U/U- - ‎

‏رباعی/2 بیت/ عراقی‏

‏جمادی الاوّل 1405 / بهمن 1363‏

‏قافیه: نامی، پیامی...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «م»، حرف رویّ‏

‏- «ی»، حرف وصل‏

‏ردیف: داری ‏

‏هنر شعری و بلاغی: جناس مُطَرَّف ‏


کتابدیوان اشعارصفحه 370
● جام ازل 

ما زادۀ عشقیم و پسرخواندۀ جامیم

در مستی و جانبازی دلدار تمامیم

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف مَقْصور ‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعیلُ/ مَفاعیلُ/ فَعولان‏

‎.- - U/U- - U/U- - U/U - - ‎

‏غزل/ 7 بیت/ عراقی‏

‏شعبان 1407/ فروردین 1366‏

‏قافیه: جامیم، تمامیم...‏

‏- « الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «مِ» اوّل، حرف رویّ‏

‏- «ی»، حرف وصل‏

‏- «مِ» دوّم، حرف خروج‏

‏هنر شعری و بلاغی: حُسْن مَطْلَع، تضادّ (مطابقه)، مراعات نظیر، جناس‏

● جام جان 

در دلم بود که جان در ره جانان بدهم 

جان ز من نیست که در مَقْدَم او جان بدهم 

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَحْذوف ‏

‏فاعِلاتُن / فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلُن‏

‎-UU/- - UU/- - UU/- - - U-‎

‏غزل/ 6 بیت / عراقی‏

‏اوایل رجب 1409/ اواخر بهمن 1367‏

‏قافیه: جانان، جان...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏ردیف: بدهم‏

‏هنر شعری و بلاغی: تلمیح، مراعات نظیر، جناس زائد‏

● جام جم 

با گلرخان بگویید، ما را به خود پذیرند

از عاشقان بی دل همواره دست گیرند 

‏ ‏

‏مُضارع مُثَمَّن اَخْرَب ‏

‏مَفْعولُ/ فاعِلاتُن/ مَفْعولُ/ فاعِلاتُن‏

‎- - U- / U - - /- - U-/U- - ‎

‏غزل/ 6 بیت/ عراقی‏

‏از سروده های حضرت امام(س) پس از پیروزی انقلاب اسلامی ‏

‏قافیه: پذیرند، گیرند...‏

‏- «ی»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏- «ن»، حرف وصل‏

‏- «د»، حرف خروج‏

‏هنر شعری و بلاغی: حسن مَطْلَع، مراعات نظیر، جناس زائد‏

● جام چشم

تاراج کرد روی گلش هستی مرا

افزود چشم می زده اش مستی مرا


کتابدیوان اشعارصفحه 371
‏مُضارِعِ مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف مَحْذوف ‏

‏مَفعولُ/ فاعِلاتُ/ مَفاعیلُ/ فاعِلُن‏

‎-U-/U- - U/U-U-/U- - ‎

‏غزل/ 4 بیت/ عراقی‏

‏از سروده های اخیر امام(س) پس از پیروزی انقلاب اسلامی ‏

‏قافیه: هستی، مستی...‏

‏- «س»، حرف قید‏

‏- «ت»، حرف رویّ‏

‏- «ی»، حرف وصل‏

‏ردیف: مرا‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، تشبیه، اغراق، مبالغه‏

● جامه دران 

من خواستارِ جام می از دست دلبرم!

این راز با که گویم و این غم کجا برم؟

‏ ‏

‏مُضارِع مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف مَحْذوف ‏

‏مَفعولُ/ فاعِلاتُ/ مَفاعیلُ/ فاعِلُن‏

‎-U-/U- - U/U-U-/U- - ‎

‏غزل/ 5 بیت/ عراقی‏

‏رجب 1407/ اسفند 1365‏

‏قافیه: دلبرم، برم...‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏- «م»، حرف وصل‏

‏هنر شعری و بلاغی: حسن مَطْلع، مراعات نظیر، تضادّ (مطابقه)‏

● جانِ جهان 

به تو دل بستم و غیر تو کسی نیست مرا

جز تو ای جان جهان، دادرسی نیست مرا

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَحْذوف ‏

‏فَعِلاتُن (فاعِلاتُن)/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلُن‏

‎-UU/- - UU/- - UU/(- - U-) - - UU‎

‏غزل/ 6 بیت/ عراقی‏

‏از اشعار اخیر امام(س)‏*‎[9]‎

‏قافیه: کسی، دادرسی...‏

‏- «س»، حرف رویّ‏

‏- «ی»، حرف وصل‏

‏ردیف: نیست مرا‏

‏هنر شعری و بلاغی: جناس، اغراق، تشبیه، مراعات نظیر‏

● جفا

فولاد، دلی که آهْ نرمش نکند

یا نالۀ دلسوخته گرمش نکند

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوضِ مَکْفوف مَجْبوب ‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُ/ فَعَلْ‏

‎-U/U- - U/-U-U/U- - ‎

‏رباعی/2 بیت/ عراقی‏

‏جمادی الثّانی 1405/ اسفند 1363‏


کتابدیوان اشعارصفحه 372
‏قافیه: نرمش، گرمش...‏

‏- «ر»، حرف قید‏

‏- «م»، حرف رویّ‏

‏- «ش»، حرف وصل‏

‏ردیف: نکند‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، جناس مُطَرَّف، مُوَشَّح مُشَوَّش (فاطی)‏

● جلوۀ جام

ای کاش دوست درد دلم را دوا کند

گر مهربانیم ننماید، جفا کند

‏ ‏

‏مُضارعِ مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف مَحْذوف ‏

‏مَفعولُ/ فاعِلاتُ/ مَفاعیلُ/ فاعِلُن‏

‎-U-/U- - U/U-U-/U- - ‎

‏غزل/ 7 بیت/ عراقی‏

‏رجب 1409/ بهمن 1367‏

‏قافیه: دوا، جفا ...‏

‏- «الف»، حرف رویّ‏

‏ردیف: کند‏

‏هنر شعری و بلاغی: تضادّ (مطابقه)، جناس، مراعات نظیر‏

● جلوۀ جمال 

کوتاه سخن! که یار آمد 

با گیسوی مشکبار آمد

‏ ‏

‏هَزَج مُسَدَّس اَخْرَب مَقْبوض مَحذوف‏

‏مَفعولُ/ مَفاعِلُن/ فَعولُن‏

‎- - U/-U-U/U- - ‎

‏غزل/ 9 بیت/ عراقی‏

‏29 شعبان 1405/30 اردیبهشت 1364‏*‎[10]‎

‏قافیه: یار، مشکبار...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏ردیف: آمد‏

‏هنر شعری و بلاغی: ردّ مَطْلَع، تضادّ (مطابقه)، مراعات نظیر، تشبیه‏

● جلوۀ حق 

موسیٰ نشده، کلیمْ کِیْ خواهی شد؟

در طور رهش مقیم  کِیْ خواهی شد؟

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض اَبْتَر ‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُن/ فَعْ‏

‎-/- - - U/-U-U/U- - ‎

‏رباعی/2 بیت/عراقی‏

‏شعبان 1404/ اردیبهشت 1363‏

‏قافیه: کلیم، مقیم ...‏

‏- «ی»، رِدْف اصلی‏

‏- «م»، حرف رویّ‏

‏ردیف: کی خواهی شد؟‏

‏هنر شعری و بلاغی: تلمیح، مراعات نظیر، ترصیع‏


کتابدیوان اشعارصفحه 373
● جلوۀ دیدار 

عاشقم، عاشق رخسار توام

پرده برگیر، که من یار توام 

‏ ‏

‏رَمَل مُسَدَّس مَخْبون مَحْذوف ‏

‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلُن‏

‎-UU/- - UU/- - U-‎

‏غزل/ 7 بیت/ عراقی‏

‏جمادی الاوّل 1407/ دی 1365‏

‏قافیه: یار، رخسار...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏- ردیف: توام ‏

‏هنر شعری و بلاغی: مبالغه، مراعات نظیر، تشبیه، استعاره‏

● جمالِ مطلق

فاطی، ز علائق جهانْ دل برکن 

از دوست شدن به این و آن دل برکن 

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوضِ اَبْتَر‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُن/ فَعْ‏

‎-/- - - U/-U-U/U- - ‎

‏رباعی/ 2 بیت / عراقی‏

‏شعبان 1404/ اردیبهشت 1363‏

‏قافیه: جهان، آن...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏ردیف: دل برکن‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعاتِ نظیر‏

● جمهوری اسلامی 

جمهوری اسلامی ما جاوید است 

دشمن ز حیات خویشتن نومید است 

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض اَزَلّ ‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُن/ فاعْ‏

‎-/- - - U/-U-U/U- -‎‏.‏

‏رباعی /2 بیت / عراقی‏

‏28 جمادی الثّانی 1404/ 12 فروردین 1363‏

‏قافیه: جاوید، نومید...‏

‏- «ی»، رِدْف اصلی‏

‏- «د»، حرف رویّ‏

‏ردیف: است‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعاتِ نظیر‏

● جمهوری ما 

جمهوری ما نشانگر اسلام است 

افکار پلید فتنه جویان خام است

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوضِ اَزَلّ ‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُن/ فاعْ‏

‎-/- - - U/-U-U/U- -‎‏.‏

‏رباعی /2 بیت / عراقی‏

‏28 جمادی الثّانی 1404/ 12فروردین1363‏


کتابدیوان اشعارصفحه 374
‏قافیه: اسلام، خام...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی‏

‏- «م»، حرف رویّ‏

‏ردیف: است‏

‏هنر شعری و بلاغی: جناس‏

● جویندۀ تو

ای یاد تو روحْ بخش جانِ درویش

ای مهر جمال تو دوای دلِ ریش

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوضِ اَزَلّ‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُن/ فاعْ‏

‎-/- - - U/-U-U/U- -‎‏.‏

‏رباعی /2 بیت / عراقی‏

‏12 جمادی الثّانی 1405 / 14 اسفند 1363‏

‏قافیه: درویش، ریش...‏

‏- «ی»، رِدْف اصلی‏

‏- «ش»، حرف رویّ‏

‏هنر شعری و بلاغی: تشبیه، اِغراق ‏

● چراغ

ای عقده گشای دل دیوانۀ من

ای نور رخت چراغ کاشانۀ من

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوضِ مَکْفوف مَجْبوب ‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُ/ فَعَلْ‏

‎-U/U- - U/-U-U/U- - ‎

‏رباعی/2 بیت/عراقی‏

‏جمادی الثّانی 1405/ اسفند 1363‏

‏قافیه: دیوانه، کاشانه...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏- «ه»، حرف وصل‏

‏ردیف: من‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، تشبیه‏

● چراغ فطرت 

فاطی که به قول خویش اهل نظر است 

در فلسفه کوششش بسی بیشتر است

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوضِ مَکْفوف اَهْتَم  ‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُ/ فَعولْ‏

‎-U/U - - U/-U-U/U- -‎‏.‏

‏رباعی/2 بیت/ عراقی‏

‏شعبان 1404/ اردیبهشت 1363‏

‏قافیه: نظر، بیشتر...‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏ردیف: است‏

‏هنر شعری و بلاغی: تلمیح، مراعات نظیر‏

● چشم بیمار 

من به خال لبت ای دوست گرفتار شدم 

چشم بیمار تو را دیدم و بیمار شدم 


کتابدیوان اشعارصفحه 375
‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَحْذوف  ‏

‏فاعِلاتُن / فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلُن‏

‎-UU/--UU/--U-  ‎

‏غزل /7 بیت/ عراقی‏

‏از سروده های اخیر حضرت امام(س)‏*‎[11]‎

‏قافیه: گرفتار، بیمار...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏ردیف: شدم ‏

‏هنر شعری و بلاغی: تلمیح، اغراق، مراعات نظیر، تشبیه‏

● چه کنم؟

«فرهاد»م و سوز عشق «شیرین» دارم

امّید لقاء یار دیرین دارم 

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوضِ اَبْتَر‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُن/ فَعْ‏

‎-/- - - U/-U-U/U- - ‎

‏رباعی/2 بیت/عراقی‏

‏16 جمادی الثّانی 1405/ 18 اسفند 1363‏

‏قافیه: شیرین، دیرین...‏

‏- «ی»، اوّل رِدْف اصلی‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏- «ی» دوّم، حرف وصل‏

‏- «ن»، حرف خروج‏

‏ردیف: دارم‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، تلمیح، مُوَشَّح مرتّب (فاطی)‏

● حاصل...

حاصل عمْر صرف شد در طلب وصال تو 

با همه سعی اگر به خود ره ندهی، چه حاصلم؟!

‏ ‏

‏رَجَز مُثَمَّن مَطْوِیّ مَخْبون  ‏

‏مُفْتَعِلُن/ مَفاعِلُن/ مُفْتَعِلُن/ مَفاعِلُن‏

‎U-U/-UU-/-U-U/-UU - ‎‏-‏

‏بیتی از یک غزل مفقود/عراقی ‏

‏از اشعار اخیر حضرت امام(س)‏

‏قافیه: حاصلم‏

‏- «الف»، الف تأسیس‏

‏- «ص»، حرف دخیل‏

‏- «ل»، حرف رویّ‏

‏- «م»، حرف وصل‏

‏هنر شعری و بلاغی: رَدُّالصَّدْرِ اِلَی الْعَجُز‏

● حجاب

آنان که به علم فلسفه می نازند

بر علم دگر به آشکارا تازند

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوضِ اَبْتَر ‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُن/ فَعْ‏


کتابدیوان اشعارصفحه 376
‎-/- - - U/-U-U/U- - ‎

‏رباعی /2 بیت / عراقی‏

‏شعبان 1404/ اردیبهشت 1363‏

‏قافیه: می نازند، تازند...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی‏

‏- «ز»، حرف رویّ‏

‏- «ن»، حرف وصل‏

‏- «د»، حرف خروج‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر‏

‏ ‏

● حجاب اکبر 

فاطی که به علم فلسفه می نازد 

بر علم دیگر به آشکارا تازد

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوضِ اَبْتَر‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُن/ فَعْ‏

‎-/- - - U/-U-U/U- - ‎

‏رباعی/2 بیت /عراقی‏

‏شعبان 1404/ اردیبهشت 1363‏

‏قافیه: می نازد، تازد...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏- «د»، حرف وصل‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر‏

● حدیث دل

بر سر کوی تو ای می زده دیوانه شدم 

عقل را راندم و وابستۀ میخانه شدم

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَحْذوف (مَقْصور)‏

‏فاعِلاتُن / فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلُن/ (فَعِلاتْ)‏

‎ (.-UU) -UU/--UU/--U- ‎

‏مُسَمَّط مَخَمسَّّ / 8 بند/ عراقی‏

‏از اشعار اخیر حضرت امام(س)‏*‎[12]‎

‏قافیه مصراع پنجم هر بند: فدایی، صفایی...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی‏

‏- «یِ»، اوّل، حرف رویّ‏

‏- «یِ» دوّم، حرف وصل‏

‏ردیف مصراع پنجم هر بند: بدهد‏

‏هنر شعری و بلاغی: تضادّ (مطابقه)، استعاره، تلمیح، جناس، مراعات نظیر،  تشبیه‏

● حَذَر

فاطی! به سوی دوست سفر باید کرد

از خویشتن خویش گذر باید کرد

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَکفوفِ اَزَلّ‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِیلُ/ مَفاعیلُن/ فاعْ‏


کتابدیوان اشعارصفحه 377
‎.-/- - - U/U- - U/U- -‎

‏رباعی/2 بیت/ عراقی‏

‏شعبان 1404/ اردیبهشت 1363‏

‏قافیه: سفر، گذر...‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏ردیف: باید کرد‏

‏هنر شعری و بلاغی: اغراق، مراعات نظیر‏

● حسرت روی

امشب از حسرت رویت دگر آرامم نیست

دلم آرام نگیرد که دلارامم نیست

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَجْنون مَقْصور‏

‏فاعِلاتُن / فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتْ‏

‎-UU/- - UU/- - UU/- - U-‎‏.‏

‏غزل/ 6 بیت/ عراقی‏

‏از سروده های ایّام شباب حضرت امام(س)‏

‏قافیه: آرامم، دلارامم...‏

‏- «الفِ»، دوّم، رِدْف اصلی‏

‏- «مِ» اوّل، حرف رویّ‏

‏- «مِ» دوّم، حرف وصل‏

‏ردیف: نیست‏

‏هنر شعری و بلاغی: جناس، مراعات نظیر، ردّالصّدر اِلَی العجز‏

● حُسنِ ختام

اَلا یا اَیُهَا الساقی! ز می پر ساز جامم را

که از جانم فرو ریزد هوای ننگ و نامم را

‏هَزَج مُثَمَّن سالم‏

‏مَفاعیلُن / مَفاعیلُن / مَفاعیلُن/ مَفاعیلُن‏

‎- - - U/- - - U/- - - U/- - - U‎

‏غزل/ 8 بیت/ عراقی‏

‏11 جمادی الثّانی 1409/ 29 دی 1367‏

‏قافیه: جامم، نامم...‏

‏- «مِ» اوّل، حرف رویّ‏

‏- «مِ» دوّم، حرف وصل‏

‏ردیف: را‏

‏هنر شعری و بلاغی: حسن مَطْلَع، اقتباس، تضمین، تنسیق الصّفات، جناس، تشبیه، تضادّ (مطابقه)‏

● خارِ راه 

این فلسفه را که علمِ اعلا خوانی

برتر ز علوم دیگرش می دانی 

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوضِ اَبْتَر  ‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُن/ فَعْ‏

‎- / - - - U/-U-U/U- - ‎

‏رباعی/2 بیت/عراقی‏

‏شعبان 1404/ اردیبهشت1363‏

‏قافیه: خوانی، می دانی...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏- «ی»، حرف وصل‏

‏هنر شعری و بلاغی: اغراق ‏


کتابدیوان اشعارصفحه 378
● خانقاه دل  

الا یٰا اَیُّها السّاقی، برون بر حسرت دلها

که جامت حل نماید یکسره اسرار مشکلها!

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن سالم ‏

‏مَفاعیلُن/ مَفاعیلُن/ مَفاعیلُن/ مَفاعیلُن‏

‎- - - U/ - - - U/- - -U/ - - - U‎

‏غزل /7 بیت /عراقی‏

‏10 جمادی الثّانی 1409/ 28 دی 1367‏

‏قافیه: دلها، مشکلها...‏

‏- «ل»، حرف رویّ‏

‏- «ه»، حرف وصل‏

‏- «الف»، حرف خروج‏

‏هنر شعری و بلاغی: حسن مَطلَع، اقتباس، تضادّ (مطابقه)، مراعات نظیر، تضمین‏

● خانۀ عشق 

خانۀ عشق است و منزلگاهِ عشّاق حزین است

پایۀ آن برتر از دروازۀ عرش برین است 

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن سالم‏

‏فاعِلاتُن/ فاعِلاتُن/ فاعِلاتُن/ فاعِلاتُن‏

‎- - U-/- - U-/- - U-/- - U-‎

‏غزل/6 بیت/عراقی‏

‏رجب 1407/ اسفند 1365‏

‏قافیه: حزین، برین...‏

‏- «ی»، رِدْف اصلی ‏

‏«ن»، حرف رویّ‏

‏ردیف: است‏

‏هنر شعری و بلاغی: تشبیه، اغراق، تنسیق الصّفات‏

● خبر

ای دوست! به روی دوست بگشای دری

صاحب نظرا! به مستمندان نظری

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوضِ مَکْفوف مجْبوب‏

‏مَفْعولُ / مَفاعِلُن / مَفاعیلُ / فَعَلْ‏

‎-U / U - - U / -U – U / U - -‎

‏رباعی / 2 بیت / عراقی‏

‏جمادی الثّانی 1405 / اسفند 1363‏

‏قافیه: دری، نظری...‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏- «ی»، حرف وصل‏

‏«هنر شعری و بلاغی: التفات، تکرار‏

● خراب چشم 

به یاد روی تو بیرون ز آشیانه شدم 

خراب چشم تو دیدم، خراب خانه شدم

‏ ‏

‏مُجْتَثِّ مُثَمَّن مَخْبون مَحْذوف ‏

‏مَفاعِلُن/فَعِلاتُن/مَفاعِلُن/فَعِلُن‏

‎- - U/-U-U/- - UU/-U-U‎

‏غزل کوتاه ناتمام/ 2 بیت / عراقی‏


کتابدیوان اشعارصفحه 379
‏از اشعار ایّام جوانی حضرت امام(س)‏

‏قافیه: آشیانه، خانه...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏- «ه»، حرف وصل‏

‏ردیف: شدم‏

‏هنر شعری و بلاغی: تشبیه، مراعات نظیر‏

● خرقۀ تزویر 

ماییم و یکی خرقه ی تزویر و دگر هیچ 

در دام ریا بسته به زنجیر و دگر هیچ

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف مَقْصور‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعیلُ/مَفاعیلُ/مَفاعیلْ/(فَعولان)‏

‎(- - U).- - U/U- - U/U- - U/U- - ‎

‏غزل / 8 بیت/عراقی‏

‏ذیحجّۀ 1405/ شهریور 1364‏

‏قافیه: تزویر، زنجیر...‏

‏- «ی»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏ردیف: و دگر هیچ‏

‏هنر شعری و بلاغی: تنسیق الصّفات، مراعات نظیر، جناس، استعاره‏

● خرقۀ فقر

بر در میکده ام  دست فشان خواهی دید 

پایْ کوبان چو قلندرمنشان خواهی دید

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَقْصور  ‏

‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتْ‏

‎.-UU/- - UU/- - UU-‎

‏غزل/6 بیت/عراقی‏

‏جمادی الاوّل 1407/ بهمن 1365 ‏

‏قافیه: (دست) فشان، (قلندر) منشان...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏قافیه: خواهی دید‏

‏هنر شعری و بلاغی: تضادّ (مطابقه)، مراعات نظیر‏

● خِضر راه  

چه شد که امشب از این جا گذارگاه تو شد

مگر که آهِ منِ خسته، «خضر» راهِ تو شد

‏ ‏

‏مُجْتَثِّ مُثَمَّن مَخْبون مَحْذوف ‏

‏مَفاعِلُن/ فَعِلاتُن/ مَفاعِلُن/ فَعِلُن‏

‎-U/-U-U/- - UU/-U-U‎

‏غزل/6 بیت/عراقی‏

‏از اشعار دوران جوانی حضرت امام(س)‏

‏قافیه: گذارگاه، راه...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «هـ»، حرف رویّ‏

‏ردیف: تو شد ‏

‏هنر شعری و بلاغی: تضادّ (مطابقه)، مراعات نظیر، تلمیح، جناس‏


کتابدیوان اشعارصفحه 380
● خلوت عشّاق 

فرّخ آن روز که از این قفس آزاد شوم 

از غم دوری دلدار رهم، شاد شوم 

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَحْذوف‏

‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلُن‏

‎-UU/- - UU/- - UU/- - U- ‎

‏غزل / 5 بیت / عراقی‏

‏رجب 1405 / فروردین 1364‏

‏قافیه: آزاد، شاد...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «د»، حرف رویّ‏

‏ردیف: شوم.‏

‏هنر شعری و بلاغی: تشبیه، تلمیح، مراعات نظیر، تضادّ (مطابقه)‏

● خلوت مستان

در حلقۀ درویش ندیدیم صفایی

در صومعه، از او نشنیدیم ندایی

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف مَحْذوف‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعیلُ/مَفاعیلُ/فَعولُن‏

‎U/U- - U/U- - U/U- - ‎

‏غزل/ 6 بیت / عراقی‏

‏جمادی الاوّل 1407 / دی 1365‏

‏قافیه: صفایی، ندایی...‏

‏- «الف»، حرف رویّ‏

‏- «ی» اوّل، حرف وصل ‏

‏- «ی» دوم، حرف خروج‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، ترصیع، جناس‏

● خُم می   

دکّۀ عطرفروش است وَ یا معبر یار

ماهْ روشنگر بزم است وَ یا روی نگار

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَقْصور‏

‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/فَعِلاتْ‏

‎.-UU/- - UU/- - UU/- - U-‎

‏غزل/6 بیت/عراقی‏

‏جمادی الثّانی1407/ بهمن 1365‏

‏قافیه: یار، نگار...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏هنر شعری و بلاغی: مبالغه، مراعات نظیر، تشبیه‏

● خودبین  

گر نیست شوی، کوس «اَنَاالحق» نزنی

با دعوی پوچ خود، معلّق نزنی

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض مَکْفوف مَجْبوب ‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُ/ فَعَل‏

‎-U/U- - U/-U-U/U- - ‎


کتابدیوان اشعارصفحه 381
‏رباعی/ 2 بیت/عراقی‏

‏شعبان 1404/ اردیبهشت 1363‏

‏قافیه: اَنَاالحق، معلّق... ـ «ق»، حرف رویّ‏

‏ردیف: افتاد ‏

‏هنر شعری و بلاغی: اقتباس، استعاره، تلمیح ‏

● خورشید  

بردار حجاب تا جمالش بینی 

تا طلعت ذات بی مثالش بینی 

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض اَبْتَر‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُن/ فَعْ‏

‎-/- - - U/-U-U/U- - ‎

‏رباعی / 2 بیت / عراقی‏

‏جمادی الاوّل 1405 / بهمن 1363‏

‏قافیه: جمالش، بی مثالش...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ل»، حرف رویّ‏

‏- «ش»، حرف وصل‏

‏ردیف: بینی‏

‏هنر شعری و بلاغی: جناس، مراعات نظیر‏

● خورشید جهان

بیدار شو ای یار از این خوابِ گران 

بنگر رخ دوست را به هر ذرّه عیان 

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض مَکْفوف مَجْبوب‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُ/ فَعَل‏

‎-U/U- - U/-U-U/U- -  ‎

‏رباعی /2 بیت / عراقی‏

‏از سروده های اخیر حضرت امام(س)‏*‎[13]‎

‏قافیه: گران، عیان...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏هنر شعری و بلاغی: جناس زائد، مراعات نظیر، تضادّ (مطابقه)‏

● دام دل 

افتاده به دام شمع، پروانۀ دل 

حاشا که رها کند غمش خانۀ دل 

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض مَکْفوف مَجْبوب ‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُ / فَعَل‏

‎-U/U- - U/-U-U/U- -  ‎

‏رباعی/2 بیت/عراقی‏

‏10 جمادی الثّانی 1405/ 12 اسفند 1363‏

‏قافیه: پروانه، خانه...‏

‏- «الف»، ردف اصلی ‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏- «هـ»، حرف وصل‏

‏ردیف: دل‏


کتابدیوان اشعارصفحه 382
‏هنر شعری و بلاغی: جناس مطّرف، استعاره، مُوَشَّح مرتّب (احمد)‏

● دخترم !  

فاطی از فاطمه خواهد سخنی 

بین چه می خواهد – از مثل منی 

‏ ‏

‏رَمَل مُسَدَّس مَخْبون مَحْذوف (مَقْصور)‏

‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلُن (فَعِلاتُ)‏

‎(.- UU)-UU/- - UU/- - U- ‎

‏مثنوی/ 4 بیت/عراقی‏

‏از اشعار اخیر حضرت امام(س)، پس از پیروزی انقلاب اسلامی‏*‎[14]‎

‏قافیه: هر بیت قافیه ای جداگانه دارد.‏

‏ردیف: در بیت دوّم ‏‏ «اوست» در بیت چهارم ‏‏ «من»‏

‏هنر شعری و بلاغی: تلمیح، التفات‏

● در توصیف بهاران   

مژده! فروردین ز نو بنمود گیتی را مسخّر

جیشش از مغرب زمین بگرفت تا مشرق سراسر

‏ ‏

‏رَمَل مْثَمَّن سالم‏

‏فاعِلاتُن/ فاعِلاتُن/ فاعِلاتُن/ فاعِلاتُن‏

‎- -U-/- - U-/- - U-/- - U-‎

‏مُسَمَّط مُخَمَّس/ 26 بند/ خراسانی ‏

‏در فاصلۀ سالهای 1340 تا 1355 ق / 1309 تا 1324 ش‏**‎[15]‎

‏قافیه مصراع پنجم هر بند: حکمران، نهان...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏ردیف مصراع پنجم هر بند: شد‏

‏هنر شعری و بلاغی: تَشْبیب، تشبیه، بِراعَت اِسْتِهْلال، تلمیح، انواع جناس، تجنیس مَعَ التّرصیع، تضادّ (مطابقه)، حُسْنِ تخلّص و...‏

● درگاه جمال 

هر کجا پا بنهی، حسن وی آن جا پیداست 

هر کجا سر بنهی، سجده گهِ آن زیباست

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَقْصور‏

‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتْ‏

‎.-UU/- - UU/- - UU/- - U- ‎

‏غزل/ 6 بیت/عراقی‏

‏رجب 1407 / اسفند 1365 ‏

‏قافیه: پیداست، زیباست...‏

‏- «الف»، حرف رویّ‏


کتابدیوان اشعارصفحه 383
‏- «س»، حرف وصل‏

‏- «ت»، حرف خروج‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، تشبیه، جناس‏

● در مدح ولیِّ عَصر (عج)  

دوستان! آمد بهار عیش و فصل کامرانی 

مژده آورده گل و خواهد ز بلبل مژدگانی 

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن سالم‏

‏فاعِلاتُن/ فاعِلاتُن/ فاعِلاتُن/ فاعِلاتُن‏

‎- - U-/- - U-/- - U-/- - U- ‎

‏قصیده /43 بیت / خراسانی‏

‏از سروده های ایّام تحصیل حضرت امام(س) در قم‏*‎[16]‎

‏قافیه: کامرانی، مژدگانی...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏- «ی»، حرف وصل‏

‏هنر شعری و بلاغی: تَشْبیب، مراعات  نظیر، تشبیه، تَرْصیع، تلمیح، تَسْجیع،  انواع جناس، تضادّ (مطابقه)  و...‏

● درِ وصل 

ای دوست! ببین حال دل زار مرا 

وین جانِ بلادیدۀ بیمار مرا 

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف مَجْبوب ‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعیلُ/ مَفاعیلُ/ فَعَلْ‏

‎-U/U- - U/U- - U/U- -  ‎

‏رباعی / 2 بیت / عراقی‏

‏جمادی الاوّل 1405 / بهمن 1363‏

‏قافیه: زار، بیمار...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏ردیف: مرا‏

‏هنر شعری و بلاغی: جناس مکرّر‏

● در هوای دوست 

من در هوای دوست گذشتم ز جان خویش 

دل از وطن بریدم و از خاندان خویش 

‏ ‏

‏مُضارعِ مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف مَقْصور‏

‏مَفعولُ/ فاعِلاتُ/ مفاعیلُ/ فاعِلاتْ‏

‎-U-/U- - U/U-U-/U- -  ‎

‏غزل کوتاه/ 4 بیت / عراقی‏

‏از اشعار دوران جوانی حضرت امام(س)‏**‎[17]‎

‏قافیه: جان، خاندان...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏


کتابدیوان اشعارصفحه 384
‏ردیف: خویش‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، تلمیح ‏

● دریا و سراب 

ما را رها کنید در این رنج بی حساب 

با قلب پاره پاره و با سینه ای کباب 

‏ ‏

‏مُضارعِ مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف مَقْصور‏

‏مَفعولُ/ فاعِلاتُ/ مَفاعیلُ/ فاعِلاتْ‏

‎.-U-/U- - U/U-U-/U- -  ‎

‏غزل / 9 بیت / عراقی‏

‏جمادی الثّانی 1407 / 1365‏

‏قافیه: حساب، کباب...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ب»، حرف رویّ‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، تضادّ (مطابقه)، تشبیه‏

● دریای جمال 

سَرِ زلفت به کناری زن و رخسار گشا 

تا جهان محو شود، خرقه کشد سوی فنا 

‏ ‏

‏رَمَل مْثَمَّن مَخْبون مَحْذوف‏

‏فَعِلاتُن (فاعِلاتُن)/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلُن‏

‎-UU/- - UU/- - UU/(- - U-)- - UU ‎

‏غزل/ 8 بیت / عراقی‏

‏ذیحجّۀ 1406 / مرداد 1365‏

‏قافیه: گشا، فنا...‏

‏- «الف»، حرف رویّ‏

‏هنر شعری و بلاغی: تشبیه، مراعات نظیر، تضادّ (مطابقه)، مبالغه‏

● دریای عشق  

افسانه ی جهان، دل دیوانه ی من است 

در شمعِ عشقْ، سوخته پروانه ی من است 

‏ ‏

‏مُضارِع مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف مَحْذوف (مَقْصور)‏

‏مَفعولُ/ فاعِلاتُ/ مَفاعیلُ/ فاعِلُن (فاعِلاتْ)‏

‎(.-U-)-U-/U- - U/U-U-/U- -  ‎

‏غزل / 6 بیت / عراقی‏

‏از سروده های حضرت امام(س) پس از پیروزی انقلاب اسلامی‏*‎[18]‎

‏قافیه: دیوانه، پروانه...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏- «هـ»، حرف وصل ‏

‏ردیف: من است ‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، تشبیه، استعاره ‏

● دریای فنا 

کاش روزی به سر کوی توام منزل بود 

که در آن شادی و اندوه مراد دل بود


کتابدیوان اشعارصفحه 385
‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَقْصور‏

‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتْ‏

‎-UU/- - UU/- - UU/- - U- ‎

‏غزل / 8 بیت / عراقی‏

‏رجب 1405 / فروردین 1364 ‏

‏قافیه: منزل، دل... - «ل»، حرف رویّ‏

‏ردیف: بود‏

‏هنر شعری و بلاغی: تلمیح، تنسیق الصّفات، تضادّ (مطابقه)، مراعات نظیر‏

● دریای وصال 

مست صهبای تو می باشم  و اندر هَوَسم 

غرق دریایِ وصالِ توام و در طربم 

‏ ‏

‏رَمَل مْثَمَّن مَخْبون مَحْذوف‏

‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلُن‏

‎-UU/- - UU/- - UU/- - U- ‎

‏قطعه (غزل کوتاه ناتمام) /2 بیت / عراقی‏

‏از سروده های اخیر حضرت امام(س)‏*‎[19]‎

‏قافیه: طربم، عجبم...‏

‏- «ب»، حرف رویّ‏

‏- «م»، حرف وصل‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، ترصیع، استعاره ‏

● دریای هستی 

در غم عشقت فتادم، کاشکی درمان نبودی 

من سر و سامان نجویم، کاشکی سامان نبودی 

‏ ‏

‏رَمَل مْثَمَّن سالم‏

‏فاعِلاتُن/ فَاعِلاتُن/ فَاعِلاتُن/ فَاعِلاتُن‏

‎- - U-/- - U-/- - U-/- - U-‎

‏غزل/ 6 بیت /عراقی‏

‏شعبان1407 / فروردین 1366 ‏

‏قافیه: درمان، سامان...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏ردیف: نبودی ‏

‏هنر شعری و بلاغی: ترصیع، تلمیح، جناس ناقص، مراعات نظیر‏

● دُرّ یتیم  

فاطی که به نور فطرت آراسته است

از قید حجاب عقل پیراسته است

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض مَکْفوف اَزَلّ‏

‏مََفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُ/ فَعُولْ‏

‎.-U/U- - U/-U-U/U- -  ‎

‏رباعی/ 2 بیت / عراقی‏

‏رمضان 1408 / اردیبهشت 1367‏

‏قافیه: آراسته، پیراسته...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏


کتابدیوان اشعارصفحه 386
‏- «س»، رِدْف زائد‏

‏- «ت»، حرف رویّ‏

‏- «هـ»، حرف وصل ‏

‏ردیف: است‏

‏هنر شعری و بلاغی: تشبیه، مراعات نظیر‏

● دعوی اخلاص

گر تو آدم زاده هستی، «عَلَّمَ الْاَسْما» چه شد

«قابَ قوسَیْن» ت کجا رفته است، «اَوْاَدْنیٰ» چه شد؟!

‏ ‏

‏رَمَل مْثَمَّن مَحْذوف‏

‏فاعِلاتُن/ فَاعِلاتُن/ فَاعِلاتُن/ فَاعِلُن‏

‎- U-/- - U-/- - U-/- - U- ‎

‏غزل / 7 بیت / عراقی‏

‏جمادی الثّانی 1407/ بهمن 1365‏

‏قافیه: اسما، ادنیٰ... - «الف» (ممدود و مقصور)، حرف رویّ‏

‏ردیف: چه شد‏

‏هنر شعری و بلاغی: اقتباس، تلمیح، جناس، تشبیه‏

● دلجویی پیر

دست آن شیخ ببوسید که تکفیرم کرد

مُحْتَسِب را بنوازید که زنجیرم کرد

‏ ‏

‏رَمَل مْثَمَّن مَخْبون مَقْصور‏

‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتْ‏

‎.-UU/- - UU/- - UU/- - U- ‎

‏غزل / 6 بیت / عراقی‏

‏رجب و شعبان 1409 / اسفند 1367‏

‏قافیه: تکفیرم، زنجیرم...‏

‏- «ی»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏- «م»، حرف وصل‏

‏ردیف: کرد‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، تلمیح‏

● دل خواب

چشم تو و خورشید جهان تاب کجا 

یاد رخ دلدار و دل خواب کجا 

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف مَجْبوب‏

‏مَفْعولُ/مَفاعیلُ/ مَفاعیلُ/ فَعَلْ‏

‎-U/U- - U/U- - U/ U-- ‎

‏رباعی /2 بیت / عراقی‏

‏16 رمضان 1404 / 26 خرداد 1363 ‏

‏قافیه: تاب، خواب...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ب»، حرف رویّ‏

‏ردیف: کجا‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، استعاره‏

● دور فکن!

«فرهاد» شو و تیشه بر این کوه بزن 

از عشق، به تیشه ریشه ی کوه بکن 


کتابدیوان اشعارصفحه 387
‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض مَکْفوف مَجْبوب ‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُنْ/ مَفاعیلُ/ فَعَلْ‏

‎-U/U- - U/-U- U/U- - ‎

‏رباعی /2 بیت / عراقی‏

‏از سروده های اخیر حضرت امام(س)‏*‎[20]‎

‏ ‏

‏قافیه: بزن، بکن...‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏هنر شعری و بلاغی: تلمیح، تشبیه‏

● دوست 

غیر از دَرِ دوست در جهان کی یابی؟ 

جز او به زمین و آسمان کی یابی؟

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض اَبْتَر‏

‏مَفْعولُ/ مفاعِلُن/ مَفاعیلُن/ فَعْ‏

‎- /- - -U/- U-U/U-- ‎

‏رباعی /2 بیت / عراقی‏

‏از اشعار جدید اخیر حضرت امام(س)‏**‎[21]‎

‏قافیه: جهان، آسمان...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏ردیف: کی یابی ‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر‏

● دیار دلدار 

کوکورانه به میخانه مرو، ای هشیار

خانه ی عشق بُوَد، جامۀ تزویر درآر

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَقْصور‏

‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتْ‏

‎-U U/- - UU/- - UU/- - U-‎‏.‏

‏غزل/ 6 بیت/عراقی‏

‏رجب 1407 / اسفند 1365 ‏

‏قافیه: هشیار، در آر...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏هنر شعری و بلاغی: حسن مطلع، جناس، مراعات نظیر، استعاره‏

● دیار قدس

دست از دلم بدار که جانم به لب رسید

اندر فراق روی تو روزم به شب رسید

‏ ‏

‏مُضارع مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف مَقْصور‏

‏مَفعولُ/ فاعِلاتُ/ مَفاعیلُ/ فاعِلاتْ‏

‎. - U-/U- - U/U - U-/U- -‎

‏غزل/ 6 بیت/عراقی‏

‏11 جمادی الثّانی 1409 / 29 دی 1367‏

‏قافیه: لب، شب... - «ب»، حرف رویّ‏

‏ردیف: رسید‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، تلمیح، تضادّ (مطابقه)‏


کتابدیوان اشعارصفحه 388
● دیدار یار

عشق نگار سرّ سویدای جان ماست 

ما خاکسار کوی تو، تا در توان ماست 

‏ ‏

‏مُضارع مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف مَقْصور‏

‏مَفعولُ/ فاعِلاتُ/ مَفاعیلُ/ فاعِلاتْ‏

‎. - U-/U- - U/U - U-/U- -‎

‏غزل/ 6 بیت/عراقی‏

‏جمادی الثّانی 1407 / دی 1365 ‏

‏قافیه: جان، توان...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏ردیف: ماست‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، تشبیه، استعاره‏

● راحت دل

ای یاد تو راحت دل درویشان 

فریادْرسانِ مشکل دوریشان

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوضِ اَزَل‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُن/ فَاعْ‏

‎.- /- - - U/-U - U/ U - -‎

‏رباعی/2 بیت / عراقی‏

‏12 جمادی الثّانی 1405/ 14 اسفند 1363 ‏

‏قافیه: دل، مشکل... - «ل»، حرف رویّ‏

‏ردیف: درویشان‏

‏هنر شعری و بلاغی: تلمیح، مراعات نظیر، مُوَشَّح مُشَوَّش (فاطی)‏

● راز بگشا!

مرغ دل پر می زند تا زین قفس بیرون شود

جان به جان آمد توانش تا دمی مجنون شود

‏ ‏

‏رَمَل مْثَمَّن مَحْذوف‏

‏فاعِلاتُن/ فَاعِلاتُن/ فَاعِلاتُن/ فَاعِلُن‏

‎- U-/- - U-/- - U-/- - U-‎

‏غزل/ 6 بیت/عراقی‏

‏رجب1407 / اسفند 1365 ‏

‏قافیه: بیرون، مجنون...‏

‏- «و»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏ردیف: شود‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، جناس، تشبیه، تلمیح‏

● راز گشایی

بس کن این یاوه سرایی، بس کن

تا به کیْ خویش ستایی؟ بس کن

‏ ‏

‏رَمَل مُسَدَّس مَخْبون مَحْذوف ‏

‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلُن‏

‎- UU/- - UU/- - U-‎

‏غزل/ 9 بیت / عراقی‏

‏جمادی الثّانی 1407 / بهمن 1365‏


کتابدیوان اشعارصفحه 389
‏قافیه: (یاوه) سرایی، (خویش) ستایی...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «یِ» اوّل، حرف رویّ‏

‏- «یِ» دوم، حرف وصل‏

‏ردیف: بس کن‏

‏هنر شعری و بلاغی: تضادّ (مطابقه)، مراعات نظیر‏

● راز مستی

بگشای در که یار ز خُم نوش جان کند

راز درونِ خویش ز مستی عیان کند

 

‏مُضارعِ مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف مَحْذوف‏

‏مَفعولُ/ فاعِلاتُ/ مَفاعیلُ/ فاعِلُن‏

‎- U -/U - - U/U - U-/U--‎

‏غزل / 7 بیت /عراقی‏

‏جمادی الثّانی 1409 / بهمن 1367‏

‏قافیه: جان، عیان...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏ردیف: کند‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، تضادّ (مطابقه)، جناس‏

● راز نهان

داستان غم من، راز نهانی باشد

آن شناسد که ز خود یکسره فانی باشد

‏رَمَل مْثَمًّن مَخْبون مَحْذوف‏

‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلُن‏

‎- UU/- - UU/- - UU/- - U-‎

‏غزل / 7 بیت / عراقی‏

‏از سروده های حضرت امام(س) پس از پیروزی انقلاب اسلامی  ‏

‏قافیه: نهانی، فانی...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏- «ی»، حرف وصل‏

‏ردیف: باشد‏

‏هنر شعری و بلاغی: تضادّ (مطابقه)، جناس ناقص، مراعات نظیر‏

● راه 

فصلی بگشا که وصف رویت باشد 

آغازگر طرّۀ مویت باشد

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض اَبْتَر‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُن/ فَعْ‏

‎-/- - - U/-U - U/U - -‎

‏رباعی /2 بیت / عراقی‏

‏12 جمادی الثّانی 1405 / 14 اسفند 1363‏

‏قافیه: رویت، مویت...‏

‏- «و»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ی»، حرف رویّ‏

‏- «ت»، حرف وصل‏


کتابدیوان اشعارصفحه 390
‏ردیف: باشد‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، جناس، مُوَشَّح مرتّب (فاطی)‏

● راه دیوانگی 

فرزانه شو و ز فرّ خود غافل شو

از علم و هنر گریز کن، جاهل شو

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوضِ اَبْتَر‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُن/ فَعْ‏

‎-/- - - U/-U-U/U- - ‎

‏رباعی/ 2 بیت / عراقی‏

‏10 جمادی الثّانی 1405 / 12 اسفند 1363 ‏

‏قافیه: غافل، جاهل...‏

‏- «الف»، الف تأسیس ‏

‏- «ف»، و «ه»، حرف دخیل‏

‏- «ل»، حرف رویّ‏

‏ردیف: شو‏

‏هنر شعری و بلاغی: تضادّ (مطابقه)، مراعات نظیر، مُوَشَّح مرتّب (فاطی)‏

● راه معرفت

آن کس که ره معرفت الله پوید 

پیوسته ز هر ذرّه خدا می جوید

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَکفوف اَبْتَََر‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعیلُ/ مَفاعیلُن/ فَعْ‏

‎-/- - - U/U- - U/U- - ‎

‏رباعی/ 2 بیت/عراقی‏

‏شعبان 1404 / اردیبهشت 1363‏

‏قافیه: پوید، می جوید...‏

‏- «و»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ی»، حرف رویّ‏

‏- «د»، حرف وصل‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، اقتباس‏

‏ ‏

● راه و رسم عشق

آن که سر در کوی او نگذاشته، آزاده نیست

آن که جان نفکنده در درگاه او، دلداده نیست

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَقْصور‏

‏فاعِلاتُن/ فَاعِلاتُن/ فَاعِلاتُن/ فَاعِلاتْ‏

‎- U-/- - U-/- - U-/- - U-‎‏.‏

‏غزل/ 7 بیت/عراقی‏

‏رجب1407 / اسفند 1365 ‏

‏قافیه: آزاده، دلداده...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «د»، حرف رویّ‏

‏- «هـ»، حرف وصل‏

‏ردیف: نیست‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، تضادّ (مطابقه)‏


کتابدیوان اشعارصفحه 391
● رخ خورشید

عیب از ماست اگر دوست ز ما مستور است

دیده بگشای که بینی همه عالم «طور» است

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَقْصور‏

‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتْ‏

‎- UU-/- - UU/- - UU/- - U-‎‏.‏

‏غزل / 9 بیت / عراقی‏

‏از سروده های حضرت امام(س) پس از پیروزی انقلاب اسلامی‏

‏قافیه: مستور، طور...‏

‏- «و»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏ردیف: است‏

‏هنر شعری و بلاغی: تلمیح، مراعات نظیر، التفات، جناس، موشّح مرتّب (علی  کوچولو)‏

● رسوای تو

پروانۀ شمعِ رخ زیبای توام 

دلباختۀ قامت رعنای توام 

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض مَکْفوف مَجْبوب‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُ/ فَعَلْ ‏

‎- U/U- - U/- U- U/U --‎

‏رباعی/2 بیت/عراقی‏

‏جمادی الثّانی 1405/ اسفند 1366‏

‏قافیه: زیبای، رعنای...‏

‏- «الف، حرف رویّ‏

‏- «ی»، حرف وصل‏

‏ردیف: توام‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، تشبیه، استعاره‏

● روز وصل

غم مخور ایّام هجران رو به پایان می رود

این خُماری از سرِ ما مِیْ گساران می رود

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَحْذوف‏

‏فاعِلاتُن/ فَاعِلاتُن/ فَاعِلاتُن/ فَاعِلُن‏

‎- U-/- - U-/- - U-/- - U-‎

‏غزل/ 6 بیت/عراقی‏

‏بهمن 1365 ‏

‏قافیه: پایان، می گساران...‏

‏- «الف» دوّم، رِدْف اصلی ‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏ردیف: می رود‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، تضادّ (مطابقه)، جناس مکرّر‏

● روی تو...

روی تو کعبۀ دل عشّاق زنده است

دل مرده آن که طیّ طریق حجاز کرد

‏ ‏

‏مُضارعِ مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف مَقْصور‏


کتابدیوان اشعارصفحه 392
‏مَفعولُ/ فاعِلاتُ/ مَفاعیلُ/ فاعِلاتْ‏

‎- U-/U- - U/U- U-/ U --‎‏.‏

‏بیتی از یک غزل مفقود/عراقی‏

‏از سروده های جدید حضرت امام(س)‏*‎[22]‎

‏قافیه: حجاز‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ز»، حرف رویّ‏

‏ردیف: کرد‏

‏هنر شعری و بلاغی: مبالغه، مراعات نظیر، تضادّ (مطابقه)‏

● روی یار

این رهروان عشق کجا می روند زار؟

ره را کناره نیست، چرا می نهند بار؟

‏ ‏

‏مُضارعِ مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف مَقْصور‏

‏مَفعولُ/ فاعِلاتُ/ مَفاعیلُ/فَاعِلاتْ‏

‎- U-/U- - U/U - U-/ U --‎‏.‏

‏غزل/ 6 بیت/عراقی‏

‏رجب1407 / اسفند 1365 ‏

‏قافیه: زار، بار...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏هنر شعری و بلاغی: غلوّ، ترصیع، تضادّ (مطابقه)، مراعات نظیر، جناس، تشبیه‏

● رها باید شد!

از هستی خویشتن رها باید شد 

از دیو خودیّ خود، جدا باید شد 

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض اَبْتَر‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُن/ فَعْ‏

‎-/- - -U /- U- U/U- - ‎

‏رباعی/ 2 بیت/عراقی‏

‏شعبان 1404/ اردیبهشت 1363‏

‏قافیه: رها، جدا...‏

‏- «الف»، حرف رویّ‏

‏ردیف: باید شد ‏

‏هنر شعری و بلاغی: تضادّ (مطابقه)، استعاره‏

● رهروان

برخیز! که رهروان به راهند همه 

پیوسته به سوی جایگاهند همه 

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض مَکْفوف مَجْبوب‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُ/ فَعَلْ‏

‎-U/- -U/- U- U/U- - ‎

‏رباعی/ 2 بیت/عراقی‏

‏17 شوّال 1404 / 26 تیر 1363‏

‏قافیه: راهند، جایگاهند...‏

‏- «الف»، حرف اصلی ‏

‏- «هـ»، حرف رویّ‏

‏- «ن»، حرف وصل‏

‏- «د»، حرف خروج‏


کتابدیوان اشعارصفحه 393
‏ردیف: همه‏

‏هنر شعری و بلاغی: تشبیه‏

● زنجیر دل 

جز گُل روی تو امّید به جایی نبود

درد عشق است بغیر تو دوایی نبود

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَحْذوف‏

‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلُن‏

‎-UU/- -UU /- -UU/- - U- ‎

‏غزل/ 6 بیت / عراقی‏

‏از سروده های حضرت امام(س) پس از پیروزی انقلاب اسلامی‏

‏قافیه: جایی، دوایی...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «یِ» اوّل، حرف رویّ‏

‏- «یِ» دوّم، حرف وصل‏

‏ردیف: نبود‏

‏هنر شعری و بلاغی: ترصیع، جناس، مراعات نظیر، تشبیه‏

● ساحل وجود

عاشق روی توام، دست بدار از دل من

به خدا جز رخ تو حل نکند مشکل من

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَحْذوف‏

‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلُن‏

‎-UU/- -UU /- -UU/- - U- ‎

‏غزل/ 8 بیت /عراقی‏

‏از اشعار اخیر حضرت امام(س)‏*‎[23]‎

‏قافیه: دل، مشکل...‏

‏- «ل»، حرف رویّ‏

‏ردیف: من‏

‏هنر شعری و بلاغی: تلمیح، ترصیع،‏

‏مراعات نظیر‏

● ساغر فنا

تا در جهان بود اثر از جای پای تو 

تا نغمه ای بود به فلک از ندای تو

‏ ‏

‏مُضارع مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف مَحْذوف‏

‏مَفعولُ/ فاعِلاتُ/ مَفاعیلُ/ فاعِلُن‏

‎-U-/U- -U /U-U-/U- - ‎

‏غزل/ 5 بیت/عراقی‏

‏9 جمادی الثّانی 1407/ 19 بهمن 1365 ‏

‏قافیه: پای، ندای...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ی»،  حرف رویّ‏

‏ردیف: تو‏

‏هنر شعری و بلاغی: تَنْسیق الصّفات، مراعات نظیر، استعاره‏


کتابدیوان اشعارصفحه 394
● سایه

ای فرّ هما ! بر سر من سایه فکن 

فریادرس و وجودم از پایه فکن 

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف مَجْبوب ‏‏ مصراع اوّل‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِیلُ/ مَفاعیلُ/فَعَلْ‏

‎- U/U- - U/U- - U/ U - -‎

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض مَکْفوف مَجْبوب‏‏ سایر مصراعها‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُ/ فَعَلْ‏

‎-U/U- - U/-U-U/U- - ‎

‏رباعی/ 2 بیت/عراقی‏

‏جمادی الثّانی 1405/ اسفند 1363‏

‏قافیه: سایه، پایه...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ی»، حرف رویّ‏

‏- «هـ»، حرف وصل‏

‏ردیف: فکن‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، استعاره، مُوَشَّح مُشَوّش (فاطی)‏

● سایۀ سرو

ابرو و مژّۀ او تیر و کمان است هنوز 

طرّۀ گیسوی او عطرفشان است هنوز 

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَقْصور‏

‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتْ‏

‎-UU/- - UU/- - UU/- - U-‎‏.‏

‏غزل/ 6بیت/عراقی‏

‏جمادی الثّانی 1407/ بهمن 1365 ‏

‏قافیه: کمان، نشان...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏ردیف: است هنوز‏

‏هنر شعری و بلاغی: لفّ و نشر مشوّش، مراعات نظیر، غلوّ، تشبیه، اقتباس، تلمیح‏

● سایۀ عشق

بی هوای دوست، ای جان دلم، جانی ندارم 

دردمندم، عاشقم، بی دوست درمانی ندارم

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن سالم ‏

‏فاعِلاتُن/ فاعِلاتُن/ فاعِلاتُن/فاعِلاتُن‏

‎- - U-/- - U-/- - U-/- - U- ‎

‏غزل/ 8 بیت/عراقی‏

‏جمادی الاوّل 1407/ دی 1365 ‏

‏قافیه: جانی، درمانی...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏- «ی»، حرف وصل‏

‏ردیف: ندارم‏

‏هنر شعری و بلاغی: حشو ملیح، مراعات  نظیر، جناس مکرّر‏


کتابدیوان اشعارصفحه 395
● سایۀ لطف

بوی گل آید از چمن، گویی که یار آن جا بود 

در باغ جشنی دلْ پسند از یاد او برپا بود

‏ ‏

‏رَجَز مُثَمَّن سالم‏

‏مُسْتَفْعِلُن/ مُسْتَفْعِلُن/ مُسْتَفْعِلُن/مُسْتَفْعِلُن‏

‎-U- - /- U- - /-U- - /- U- - ‎

‏غزل / 6 بیت / عراقی‏

‏رجب 1407 / اسفند 1350‏

‏قافیه: آن جا، برپا ... - «الف»، حرف رویّ‏

‏ردیف: بود‏

‏هنر شعری و بلاغی: جناس زائد، تضادّ (مطابقه)، مراعات نظیر، اقتباس‏

● سبوی دوست

عمری گذشت و راه نبردم به کوی دوست 

مجلس تمام گشت و ندیدیم روی دوست 

‏ ‏

‏مُضارعِ مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف مَقْصور‏

‏مَفعولُ/ فاعِلاتُ/ مَفاعیلُ/ فاعِلاتْ‏

‎-U-/U- -U /U-U-/U- - ‎‏.‏

‏غزل/ 7 بیت/عراقی‏

‏جمادی الثّانی 1407/ بهمن 1365 ‏

‏قافیه: کوی، روی...‏

‏- «و»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ی»،  حرف رویّ‏

‏ردیف: دوست‏

‏هنر شعری و بلاغی: حُسْن مَطْلَع، مراعات نظیر، جناس‏

● سبوی عاشقان 

برخیز مطربا که طربْ آرزوی ماست

چشم خراب یار وفادار سوی ماست 

‏ ‏

‏مُضارع مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف مَقْصور‏

‏مَفعولُ/ فاعِلاتُ/ مَفاعیلُ/ فاعِلاتْ‏

‎-U-/U- -U /U-U-/U- - ‎‏.‏

‏غزل / 8 بیت / عراقی‏

‏جمادی الثّانی 1409/ بهمن 1367‏

‏قافیه: آرزوی، سوی...‏

‏- «و»، حرف رویّ‏

‏- «ی»، حرف وصل‏

‏ردیف: ماست‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، تلمیح، تشبیه ‏

● سخن دل

عاشق دوست ز رنگش پیداست

بیدلی از دلِ تنگش پیداست

‏ ‏

‏رَمَل مُسَدَّس مَخْبون مَقْصور‏

‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن/فَعِلاتْ‏


کتابدیوان اشعارصفحه 396
‏ ‏‎-UU/ - -UU /-U- ‎‏.‏

‏غزل / 6 بیت / عراقی‏

‏از سروده های دوران جوانی حضرت امام(س)‏

‏قافیه: رنگش، تنگش...‏

‏- «ن»، حرف قید ‏

‏- «گ»، حرف رویّ‏

‏- «ش»، حرف وصل‏

‏ردیف: پیداست‏

‏هنر شعری و بلاغی: تشبیه، جناس، مراعات نظیر، تضادّ (مطابقه)‏

● سراپردۀ عشق

باید از بردن او جامه به تن پاره کنم 

درد دل را به چه انگیزه توان چاره کنم 

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَحْذوف ‏

‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلُن‏

‎-UU/ - -UU /- -UU/- -U - ‎

‏غزل/ 6 بیت/عراقی‏

‏جمادی الثّانی 1409/ بهمن 1367‏

‏قافیه: پاره، چاره...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏- «هـ»، حرف وصل‏

‏ردیف: کنم‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، اغراق، تشبیه‏

‏ ● ‏سرِّ جان 

‏با که گویم راز دل را، کسْ مرا همراز نیست‏

‏از چه جویم سرِّ جان را، در به رویم باز نیست‏

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَقْصور ‏

‏فاعِلاتُن/ فاعِلاتُن/ فاعِلاتُن/ فاعِلاتْ‏

‎.-U-/- - U- /- -U-/- -U - ‎

‏غزل / 7 بیت / عراقی‏

‏جمادی الاوّل 1407/ دی 1365 ‏

‏قافیه: همراز، باز...‏

‏- «الف»، رِدّف اصلی ‏

‏- «ز»، حرف رویّ‏

‏ردیف: نیست‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، تشبیه‏

● سرّ عشق

ما ز دلبستگی حیله گران بی خبریم 

از پریشانی صاحبْ نظران بی خبریم 

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَقْصور‏

‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتْ‏

‎-U-/- - UU / - -UU/- - U- ‎‏.‏

‏غزل / 6 بیت / عراقی‏

‏جمادی الثّانی 1407 / بهمن 1365 ‏

‏قافیه: (حیله) گران، (صاحب) نظران...‏

‏- «الف»، رِدف اصلی ‏


کتابدیوان اشعارصفحه 397
‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏ردیف: بی خبریم‏

‏هنر شعری و بلاغی: تضادّ (مطابقه)، مراعات نظیر‏

● سرود عشق

بهار آمد و گلزارْ نورباران شد 

چمن ز عشق رخِ یارْ لاله افشان شد 

‏ ‏

‏مُجْتَثّ مُثَمَّن مَخْبون اَصْلَم‏

‏مَفاعِلُن/ فَعِلاتُن/ مَفاعِلُن/ فَعْ لُنْ‏

‎- -/ -U -U /-UU/-U-U‎

‏غزل/ 5 بیت / عراقی‏

‏از اشعار اخیر حضرت امام(س)‏*‎[24]‎

‏قافیه: (نور) باران، (لاله) افشان...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏ردیف: شد‏

‏هنر شعری و بلاغی: حُسْن مَطْلَع، مراعات نظیر، تشبیه‏

● سفر

از هستی خویشتن گذر باید کرد 

زین دیو لعین صرف نظر باید کرد 

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض اَزَلّ‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُن/ فَاعْ‏

‎-/- - -U /-U -U/U- - ‎‏.‏

‏رباعی/ 2 بیت / عراقی‏

‏شعبان 1404 / اردیبهشت 1363 ‏

‏قافیه: گذر، (صرف) نظر...‏

‏- «ر»،  حرف رویّ‏

‏ردیف: باید کرد‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، تشبیه‏

● سفر عشق

با دلِ تنگ به سوی تو سفر باید کرد

از سر خویش به بتخانه گذر باید کرد 

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَقْصور‏

‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتْ‏

‎-UU/-- UU /--UU/- - U- ‎‏.‏

‏غزل / 9 بیت / عراقی‏

‏11 جمادی الثّانی 1409/ 29 دی 1367 ‏

‏قافیه: سفر، گذر...‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏ردیف: باید کرد‏

‏هنر شعری و بلاغی: تَلمیح، مراعات نظیر، اغراق، تشبیه‏

● سلطان عشق

گر سوز عشق در دل ما رخنه گر نبود

سلطان عشق را بسوی ما نظر نبود


کتابدیوان اشعارصفحه 398
‏مُضارع مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف مَقْصور‏

‏مَفعولُ/ فاعِلاتُ/ مَفاعیلُ/ فاعِلاتْ‏

‎-U-/U- -U /U-U-/U- - ‎‏.‏

‏غزل/ 7 بیت / عراقی‏

‏جمادی الثّانی و رجب 1409/ بهمن 1367‏

‏قافیه: (رخنه) گر، نظر...‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏ردیف: نبود‏

‏هنر شعری و بلاغی: تلمیح، مراعات نظیر، استعاره‏

● سویِ او

ذرّات وجود، عاشق روی ویند

با فطرت خویشتن ثناجوی ویند

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض مَکْفوف اَهْتَم‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُ/ فَعُولْ‏

‎-U/U- -U /-U-U/U- - ‎‏.‏

‏رباعی / 2 بیت / عراقی‏

‏شعبان 1404 / اردیبهشت 1363 ‏

‏قافیه: روی، (ثنا) جوی...‏

‏- «و»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ی»، حرف رویّ‏

‏ردیف: ویند‏

‏هنر شعری و بلاغی: مبالغه، استعاره‏

● شادی

ای پیر خرابات! دلْ آبادم کن

از بندگی خویشتن آزادم کن

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف اَبْتَر‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِیلُ/ مَفاعیلُن/ فَعْ‏

‎-/- - -U /U- -U/U- - ‎

‏رباعی / 2 بیت / عراقی‏

‏جمادی الثّانی 1409 / بهمن 1367‏

‏قافیه: (دل) آبادام، آزادم...‏

‏- «الف» دوّم، رِدْف اصلی ‏

‏- «د»، حرف رویّ‏

‏- «م»، حرف وصل‏

‏ردیف: کن‏

‏هنر شعری و بلاغی: تضادّ (مطابقه)، جناس لاحق ‏

● شاعر اگر...

شاعر اگر «سعدی شیرازی» است

بافته های من و تو بازی است 

‏ ‏

‏سَریع مُسَدَّس مَطِْیّ مَوْقوف‏

‏مُفْتَعِلُن/ مُفْتَعِلُن/فاعِلانْ‏

‎-U-/-UU-/-UU- ‎‏.‏

‏بیت مفرد / عراقی‏

‏ذیحّجۀ 1406 / مرداد 1365 ‏


کتابدیوان اشعارصفحه 399
‏قافیه: شیرازی، بازی...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ز»، حرف رویّ‏

‏- «ی»، حرف وصل‏

‏ردیف: است‏

● شب وصل

یک امشبی که در آغوش ماه تابانم 

ز هرچه در دو جهان است رویْ گردانم 

‏ ‏

‏مُحْتَثّ مُثَمَّن مَخْبون مَحْذوف‏

‏مَفاعِلُن/ فَعِلاتُن/ مَفاعِلُن/ فَعِلُنْ‏

‎-UU/-U-U /- -UU/-U-U ‎

‏غزل / 7 بیت / عراقی‏

‏از اشعار دوران شباب حضرت امام(س)‏

‏ ‏

‏قافیه: تابانم، (روی) گردانم...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏- «م»، حرف وصل‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، تلمیح، تضادّ (مطابقه)‏

● شرح پریشانی 

درد خواهم، دوا نمی خواهم 

غصّه خواهم، نوا نمی خواهم 

‏خَفیف مَخْبون مَحْذوف‏

‏فاعِلاتُن (فَعِلاتُن)/ مَفاعِلُن/ فَعِلُن‏

‎-UU/-U-U/(- - UU)/- - U - ‎

‏غزل/ 10 بیت/عراقی‏

‏شعبان 1407 / فروردین 1366‏

‏قافیه: دوا، نوا...‏

‏- «الف»، حرف رویّ‏

‏ردیف: نمی خواهم‏

‏هنر شعری و بلاغی: تضادّ (مطابقه)، تلمیح،  مراعات نظیر، جناس‏

● شرح جلوه

دیده ای نیست نبیند رخ زیبای تو را 

نیست گوشی که همی نشنود آوای تو را 

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَحْذوف‏

‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلُن‏

‎-UU/- - UU /- -UU/- - U - ‎

‏غزل/ 9 بیت/عراقی‏

‏رجب 1405/ فروردین 1364‏

‏قافیه: زیبای، آوای...‏

‏- «الف»، حرف رویّ‏

‏- «ی»، حرف وصل‏

‏ردیف: تو را‏

‏هنر شعری و بلاغی:  مراعات نظیر، تشبیه، تضادّ (مطابقه)‏


کتابدیوان اشعارصفحه 400
● شمس کامل 

صف بیارایید رندان! رهبر دل آمده 

جان برای دیدنش، منزل به منزل آمده 

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَحْذوف‏

‏فاعِلاتُن/ فاعِلاتُن/ فاعِلاتُن/ فاعِلُن‏

‎-U-/- -U-/- -U-/- - U- ‎

‏غزل / 7 بیت / عراقی‏

‏شعبان 1407 / فروردین 1366 ‏

‏قافیه: دل، منزل...‏

‏- «ل»، حرف رویّ‏

‏ردیف: آمده‏

‏هنر شعری و بلاغی: جناس ناقص، تلمیح، مراعات نظیر‏

● شمع محفل 

ای روی تو شمع محفل بیماران 

ای یاد تو مرهم  دل بیماران 

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوضِ اَزَل‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُن/ فَاعْ‏

‎-/- - -U /-U-U/U- - ‎

‏رباعی / 2 بیت / عراقی‏

‏جمادی الاوّل 1405/ بهمن 1363‏

‏قافیه: محفل، دل...‏

‏- «ل»، حرف رویّ‏

‏ردیف: بیماران‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، تشبیه‏

● شمع وجود 

آید آن روز که من هجرت از این خانه کنم 

از جهان پر زده در شاخِ عدم لانه کنم 

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَحْذوف‏

‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلُن‏

‎-UU/- -UU/- -UU/- - U- ‎

‏غزل / 6 بیت / عراقی‏

‏جمادی الاوّل 1407 / دی 1365 ‏

‏قافیه: خانه، لانه...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏- «هـ»، حرف وصل‏

‏ردیف: کنم‏

‏هنر شعری و بلاغی: براعت استهلال، مراعات نظیر، تضادّ (مطابقه)‏

● شهرۀ شهر

به کمند سر زلفِ تو گرفتار شدم 

شهرۀ شهر به هر کوچه و بازار شدم 

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَحْذوف‏

‏فَعِلاتُن (فاعِلاتُن) / فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلُن‏

‎- UU/- - UU/- - UU / (- - U-) - - UU ‎

‏غزل / 6 بیت / عراقی‏

‏شعبان 1405 / اردیبهشت 1364 ‏


کتابدیوان اشعارصفحه 401
‏قافیه: گرفتار، بازار...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏ردیف: شدم‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، جناس، تضادّ (مطابقه)‏

● شیرین

در محفل دوستان بجز یاد تو نیست 

آزاده نباشد آن که آزاده تو نیست 

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض مَکْفوف اَهْتَم‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُ/ فَعُولْ‏

‎-U/U- -U /-U-U/U- - ‎‏.‏

‏رباعی / 2 بیت / عراقی‏

‏جمادی الثّانی 1405/ اسفند 1363 ‏

‏قافیه: یاد، آزاد...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «د»،  حرف رویّ‏

‏ردیف: تو نیست‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، تکرار، تلمیح، جناس مُذَیَّل ‏

● شیفتگان

این شیفتگان که در صراطند همه 

جویندۀ چشمۀ حیاتند همه 

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض مَکْفوف مَجْبوب‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُ/ فَعَلْ‏

‎-U/U- -U /-U-U/U- - ‎

‏رباعی / 2 بیت / عراقی‏

‏شعبان 1404 / اردیبهشت 1363‏

‏قافیه: صراطند، حیاتند...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ط» و «ت»، حرف رویّ‏

‏- «ن»، حرف وصل‏

‏- «د»، حرف خروج‏

‏ردیف: همه‏

‏هنر شعری و بلاغی: تلمیح، مراعات نظیر‏

● صاحبْ درد

ما زادۀ عشقیم و فزایندۀ دردیم

با مدّعیِ عاکفِ مسجد به نبردیم

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف مَقْصور‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعیلُ/ مَفاعیلُ/ فَعولان‏

‎-U/U- -U /U- -U/U- - ‎

‏غزل / 8 بیت / عراقی‏

‏جمادی الاوّل 1407 / دی 1365 ‏

‏قافیه: دردیم، نبردیم...‏

‏- «ر»، حرف قید‏

‏- «د»، حرف رویّ‏

‏- «ی»، حرف وصل ‏

‏- «م»، حرف خروج‏


کتابدیوان اشعارصفحه 402
‏هنر شعری و بلاغی: ترصیع، جناس زائد، مراعات نظیر، تضادّ (مطابقه)‏

● صبح امید

عشقت اندر دل ویرانۀ ما منزل کرد

آشنا آمد و بیگانه مرا زین دل کرد

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَقْصور‏

‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتْ‏

‎.- UU/- - UU/- - UU/- - U-‎

‏غزل / 6 بیت / عراقی‏

‏حدود 1353 ق/ 1322 ش‏

‏قافیه: منزل، دل...‏

‏- «ل»، حرف رویّ‏

‏ردیف: کرد‏

‏هنر شعری و بلاغی: تضادّ (مطابقه)، مراعات نظیر، ردّ القافیه، استعاره، تشبیه‏

● طبیب عشق

غم دل با که گویم که مرا یاری نیست 

جز تو ای روحِ روان هیچ مددکاری نیست

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَقْصور‏

‏فَعِلاتُن (فاعِلاتُن) / فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/  فَعِلاتْ‏

‎.- UU / - - UU / - - UU / (- - U-) - -UU‎

‏غزل / 7 بیت / عراقی‏

‏ذیحجّۀ 1406‏

‏قافیه: یاری، (مدد) کاری...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏- «ی»، حرف وصل‏

‏ردیف: نیست‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، تکرار، تشبیه، تضادّ (مطابقه)‏

● طریق

فاطی که طریق ملکوتی سپرد

خواهد ز مقام جَبَروتی گذرد

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض مَکْفوف مَجْبوب‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُ/ فَعَلْ‏

‎- U / U- - U/- U-U/ U- -‎

‏رباعی/ 2 بیت/ عراقی‏

‏شعبان 1404/ اردیبهشت 1363‏

‏قافیه: سپرد، گذرد...‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏- «د»، حرف وصل‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر‏

● طریق عشق

فراق آمد و از دیدگان فروغ ربود

اگر جفا نکند یار، دوستیش چه سود؟

‏ ‏

‏مُجتَثّ مُثَمَّن اَخْرَب مَقْصور‏


کتابدیوان اشعارصفحه 403
‏مَفاعِلُن/ فَعِلاتُن/ مَفاعِلُن/ فَعِلاتْ‏

‎.- UU/- U- U/- - UU/- U- U‎

‏غزل / 6 بیت / عراقی‏

‏جمادی الاوّل 1409/ دی 1367‏

‏قافیه: ربود، سود...‏

‏- «و»، رِدْف اصلی ‏

‏- «د»، حرف رویّ‏

‏هنر شعری و بلاغی: تضادّ (مطابقه)، مراعات نظیر، استعاره، مُوَشَّح مُرَتّب (فاطی طباطبایی)‏

● طفل طریق

ای پیر طریق! دستگیری فرما

طفلیم، در این طریق پیری فرما 

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض اَبْتَر‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُنْ/ مَفاعیلُن/ فَعْ‏

‎- /- - -U/- U-U/U - -‎

‏رباعی/ 2 بیت / عراقی‏

‏16 جمادی الثّانی 1405 / 18 اسفند 1363‏

‏قافیه: دستگیری، پیری...‏

‏- «ی»، اوّل، رِدْف اصلی ‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏- «ی» دوّم، حرف وصل‏

‏ردیف: فرما‏

‏هنر شعری و بلاغی: تضادّ (مطابقه)، مراعات نظیر، مُوَشَّح مُشَوَّش (فاطی)‏

● طور

ای دوست! مرا خدمت پیری برسان 

فریادرسا! به دستگیری برسان 

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف مَجْبوب ‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِیلُ/ مَفاعیلُ/ فَعَلْ‏

‎-U /U - -U/U - -U/U - -‎

‏رباعی / 2 بیت / عراقی‏

‏جمادی الثّانی 1405/ اسفند 1363‏

‏قافیه: پیری، دستگیری...‏

‏- «ی» اوّل، رِدْف اصلی ‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏- «ی» دوّم، حرف وصل‏

‏ردیف: برسان‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، تلمیح‏

● طوطی وار!

فاطی که به دانشکده ره یافته است

الفاظ چند را به هم بافته است 

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف اَهْتَم ‏‏ مصراع اوّل‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِیلُ/ مَفاعیلُ/ فَعُولْ‏

‎.-U /U - -U/U --U/U --‎

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَم اَخْرَب مَکْفوف اَهْتَم ‏‏ مصراع دوّم‏

‏مَفْعولُن/ مَفْعولُ/ مَفاعیلُ/ فَعُولْ‏


کتابدیوان اشعارصفحه 404
‎.-U /U - -U/U -- /- - - ‎

‏رباعی/ 2 بیت/ عراقی‏

‏رمضان 1404/ خرداد 1363‏

‏قافیه: یافته، بافته...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ف»، رِدْف زائد‏

‏- «ت»، حرف رویّ‏

‏- «ه»، حرف وصل‏

‏ردیف: است‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر‏

● طوفان

فاش است به نزد دوست، راز دل من 

آشفته دلیّ و رنج بی حاصل من 

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض مَکْفوف مَجْبوب ‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُ/ فَعَلْ‏

‎- U/U - -U/- U-U/U --‎

‏رباعی / 2 بیت / عراقی‏

‏16 جمادی الثّانی 1405/ 18 اسفند 1363‏

‏قافیه: دل، حاصل... - «ل»، حرف رویّ‏*‎[25]‎

‏ردیف: من‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، مُوَشَّح مُرتّب (فاطی)‏

● عارف؟!

آن کس که به زعم خویش عارف باشد 

غوّاص به دریای معارف باشد 

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض اَبْتَر‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُنْ/ مَفاعیلُن/ فَعْ‏

‎- /- - -U/- U-U/U - -‎

‏رباعی/ 2 بیت/ عراقی‏

‏شعبان 1404/ اردیبهشت 1363‏

‏قافیه: عارف، معارف...‏

‏- «الف»، الف تأسیس‏

‏- «ر»، حرف دخیل ‏

‏- «ف»، حرف رویّ‏

‏ردیف: باشد‏

‏هنر شعری و بلاغی: جناس‏

● عاشق دلباخته

سرِ خُم باد سلامت که به من راه نمود

ساقی باده به کف، جان من آگاه نمود

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَقْصور‏

‏فَعِلاتُن (فاعِلاتُن)/ فَعِلاتُن/ فَعُلاتُن/ فَعِلاتْ‏

‎.-UU /- - UU/- -UU/(- - U-)- - UU ‎

‏غزل / 5 بیت / عراقی‏

‏رجب و شعبان 1410 / اسفند 1367 ‏

‏قافیه: راه، آگاه...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ه»، حرف رویّ‏

‏ردیف: نمود‏


کتابدیوان اشعارصفحه 405
‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، جناس مُذَیَّل، تشبیه ‏

● عاشق سوخته

پرده بردار ز رخ، چهره گشا، ناز بس است 

عاشقِ سوخته را دیدن رویت هوس است 

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَقْصور ‏

‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتْ‏

‎.-UU /- - UU/- - UU/- - U -‎

‏غزل / 6 بیت / عراقی‏

‏شعبان 1407/ فروردین 1366‏

‏قافیه: بس، هوس... «س»، حرف رویّ‏

‏ردیف: است‏

‏هنر شعری و بلاغی: جناس زائد،  مراعات نظیر‏

● عبادت 

عیب خود گویم، به عمرم من نکردم بندگی

این عبادتها بود سرمایۀ شرمندگی 

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَحْذوف ‏

‏فاعِلاتُن/ فاعِلاتُن/ فَاعِلاتُن/ فَاعِلُن‏

‎-U- /- - U-/- - U- /- - U-‎

‏قطعه (شبه غزل) 5/2 بیت / عراقی‏

‏بهمن 1365‏

‏قافیه: بندگی، شرمندگی...‏

‏- «ن»، حرف قید ‏

‏- «هـ» در بنده و شرمنده، حرف رویّ و «گ» به نیابت، حرف رویّ‏

‏- «ی»، حرف وصل‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، اقتباس‏

● عروس صبح 

امشب که در کنار منی خفته چون عروس 

زنهار تا دریغ نداری کنار و بوس 

‏ ‏

‏مُضارع مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف مَقْصور ‏

‏مَفعولُ/ فاعِلاتُ/ مَفاعیلُ/ فاعِلاتْ‏

‎.- U-/U - -U/ U-U-/U - -‎

‏غزل / 7 بیت / عراقی‏

‏از سروده های حضرت امام(س) در ایّام جوانی ‏

‏قافیه: عروس، بوس...‏

‏- «و»، رِدْف اصلی ‏

‏- «س»، حرف رویّ‏

‏هنر شعری و بلاغی: حسن مطلع، تضادّ (مطابقه)، مراعات نظیر، تلمیح، اقتباس‏

● عشق

آن دل که به یاد تو نباشد، دل نیست 

قلبی که به عشقت نطپد، جز گل نیست 

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض اَزَلّ‏‎ ‎‏ مصراع اوّل‏


کتابدیوان اشعارصفحه 406
‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُن/ فَاع‏

‎.- /- - -U/- U-U/U--‎

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف اَزَلّ‏‏ مصراع های دوّم و چهارم ‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِیلُ/ مَفاعیلُن/ فَاع‏

‎-/- - -U/U- - U/U- - ‎‏.‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف اَهْتَم‏‏ مصراع سوّم ‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعیلُ/ مَفاعیلُ/ فَعُولْ‏

‎.- U/U- -U/ U- -U/U --‎

‏رباعی/ 2 بیت/ عراقی‏

‏جمادی الاوّل 1405/ بهمن 1363‏

‏قافیه: دل، گل...‏

‏- «ل»، حرف رویّ‏

‏ردیف: نیست‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، تشبیه‏

● عشقِ چاره ساز

حدیث عشق تو باد بهار باز آورد

صَبا ز طَرْف چمن، بوی دلنواز آورد

‏ ‏

‏مُجْتَثّ مُثَمَّن مَخْبون مُشَعَّث مَقْصور ‏

‏مَفاعِلُن/ فَعِلاتُن/ مَفاعِلُن/ فَعْ لات‏

‎.-- /-U-U/- - UU/- U- U ‎

‏غزل کوتاه / 4 بیت / عراقی‏

‏از اشعار اخیر حضرت امام(س)‏*‎[26]‎

‏قافیه: باز، دلنواز...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ز»، حرف رویّ‏

‏ردیف: آورد‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، التفات، استعاره‏

● عشق دلدار

چشم بیمار تو ای می زده بیمارم کرد

حلقۀ گیسویت ای یار گرفتارم کرد

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون اَصْلَم مَسَبَّغ  ‏

‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعْ لان‏

‎.- - /- - UU/- - UU/- - U -‎

‏غزل / 7 بیت / عراقی‏

‏جمادی الاوّل 1407 / دی 1365‏

‏قافیه: بیمارم، گرفتارم...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏- «م»، حرف وصل‏

‏ردیف: کرد‏

‏هنر شعری و بلاغی: تشبیه، تلمیح،  مراعات نظیر، ترصیع ‏

● عشق مسیحادم 

بلبل از جلوۀ گل، نغمۀ «داوود» نمود

نغمه اش دردِ دلِ غمزده بهبود نمود


کتابدیوان اشعارصفحه 407
‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَقْصور ‏

‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتْ‏

‎.-UU /- - UU/- - UU/- - UU‎

‏غزل / 6 بیت / عراقی‏

‏شعبان 1407 / فروردین 1366‏

‏قافیه: داوود، بهبود...‏

‏- «و»، رِدْف اصلی ‏

‏- «د»، حرف رویّ‏

‏ردیف: نمود‏

‏هنر شعری و بلاغی: تلمیح، جناس مُطَرَّف‏

● عطر یار

ما ندانیم که دلّ بستۀ اوییم همه 

مست و سرگشتۀ آن روی نکوییم همه 

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَحْذوف ‏

‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلُن‏

‎-UU /- - UU/- - UU/- - U -‎

‏غزل /6 بیت/ عراقی‏

‏جمادی الثّانی 1407/ بهمن 1365 ‏

‏قافیه: اوییم، نکوییم ...‏

‏- «و»، حرف رویّ‏

‏- «ی» اوّل، حرف وصل‏

‏- «ی» دوّم، حرف خروج‏

‏- «م»، حرف مزید‏

‏ردیف: همه‏

‏هنر شعری و بلاغی: اغراق، تشبیه، مراعات نظیر‏

● عقل و عشق

ای عشق! ببار بر سرم رحمت خویش!

ای عقل! مرا رها کن از زحمت خویش

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض مَکْفوف اَهْتَم‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعلُن/ مَفاعیلُ/ فَعُولْ‏

‎.-U /U- - U/-U - U/ U - -‎

‏رباعی /2 بیت/ عراقی‏

‏جمادی الاوّل 1405/ بهمن 1363 ‏

‏قافیه: رحمت، زحمت...‏

‏- «ت»، حرف رویّ‏

‏ردیف: خویش‏

‏هنر شعری و بلاغی: تضادّ (مطابقه)، جناس خطّ ‏

● علی(ع)

فارغ از هر دو جهانم، به گل روی علی 

از خُمِ دوستْ جوانم، به خَمِ موی علی 

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَحْذوف  ‏

‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلُن‏

‎-UU /- - UU/- - UU/- - U -‎

‏غزل / کوتاه / 2 بیت/ عراقی‏

‏از سروده های اخیر حضرت امام(س)‏*‎[27]‎

‏قافیه: روی، موی...‏


کتابدیوان اشعارصفحه 408
‏- «و»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ی»، حرف رویّ‏

‏ردیف: علی‏

‏هنر شعری و بلاغی: جناس ناقص، تشبیه، استعاره، مُوَشَّح مرتّب (فاطی)‏

● عیان

فارغ اگر از هر دو جهان گردیدی

از دیدۀ این و آن نهان گردیدی

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف اَبْتَر‏

‏مَفْعولُ / مَفاعِیلُ/ مَفاعیلُن/ فَعْ  ‏

‎- /- - -U /U- - U/U - - ‎

‏رباعی /2 بیت/ عراقی‏

‏جمادی الثّانی 1405/ اسفند 1363 ‏

‏قافیه: جهان، نهان...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏ردیف: گردیدی‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، مُوَشَّح مُرَتَب (فاطی)‏

● عید 

این عید سعید، عید اَسّعَد باشد 

ملّت به پناه لطفِ احمد باشد

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض اَبْتَر‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُنْ/ مَفاعیلُن/ فَعْ  ‏

‎.- /- - -U/-U - U/U- - ‎

‏رباعی /2 بیت / عراقی‏

‏28 جمادی الثّانی 1404/ 12 فروردین 1363 ‏

‏قافیه: اسعد، احمد...‏

‏- «د»، حرف رویّ‏

‏ردیف: باشد‏

‏هنر شعری و بلاغی: جناس، مراعات نظیر‏

● عید نوروز

باد نوروز وزیده است به کوه و صحرا 

جامۀ عید بپوشند، چه شاه و چه گدا

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَحْذوف  ‏

‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلُن‏

‎-UU /- - UU/- - UU/- - U -‎

‏غزل /7 بیت/ عراقی‏

‏رجب و شعبان 1410/ اسفند 1367‏

‏قافیه: صحرا - گدا... - «الف»، حرف رویّ‏

‏هنر شعری و بلاغی: تضادّ (مطابقه)، مراعات نظیر‏

● غرق کمال 

آن روز که عاشق جمالت گشتم 

دیوانۀ روی بی مثالت گشتم 

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض اَبْتَر‏


کتابدیوان اشعارصفحه 409
‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُنْ/ مَفاعیلُن/ فَعْ ‏

‎- /- - -U/- U- U/U- -‎

‏رباعی /2 بیت / عراقی‏

‏جمادی الثّانی 1405 / اسفند 1363 ‏

‏قافیه: جمالت، مثالت...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ل»، حرف رویّ‏

‏- «ت»، حرف وصل‏

‏ردیف: گشتم‏

‏هنر شعری و بلاغی:  مراعات نظیر‏

● غمزۀ دوست

جز سر کوی تو ای دوست، ندارم جایی

در سرم نیست بجز خاک درت سودایی

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون اَصْلَم‏

‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعْ لُن‏

‎- - /- - UU/- - UU/- - U -‎

‏غزل /7 بیت/ عراقی‏

‏جمادی الاوّل 1407/ دی 1365‏

‏قافیه: جایی، سودایی...‏

‏- «الف»، حرف رویّ‏

‏- «ی» اوّل، حرف وصل‏

‏- «ی» دوّم، حرف خروج‏

‏هنر شعری و بلاغی: حشو ملیح، مراعات نظیر، تضادّ (مطابقه)، تشبیه‏

● غم یار

باده از پیمانۀ دلدار هشیاری ندارد 

بی خودی از نوش این پیمانه بیداری ندارد 

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن سالم‏

‏فاعِلاتُن/ فَاعِلاتُن/ فَاعِلاتُن/ فَاعِلاتُن‏

‎.- -U- /- - U-/- - U-/- - U -‎

‏غزل / 6 بیت/ عراقی‏

‏رجب 1407 / اسفند 1365‏

‏قافیه: هشیاری، بیداری...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏- «ی»، حرف وصل‏

‏ردیف: ندارد‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، تشبیه، تضادّ (مطابقه)‏

● فارغ

فرّخ روزی که فارغ از خویش شوی 

از هر دو جهان گذشته، درویش شوی 

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَم اََشْتَر مَکْفوف مَجْبوب ‏

‏مصراع اوّل  ‏

‏مَفْعولُن/ مَفاعِلُنْ/ مَفاعیلُ/ فَعَلْ‏

‎-U /U- - U/-U-/- - -‎

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض مَکْفوف مَجْبوب ‏‏ سایر مصراعها ‏


کتابدیوان اشعارصفحه 410
‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُ/ فَعَلْ‏

‎-U/U- - U/-U-U/U- -‎

‏رباعی / 2 بیت/ عراقی‏

‏10 جمادی الثّانی 1405/ 12 اسفند 1363‏

‏قافیه: خویش، درویش...‏

‏- «ی»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ش»، حرف رویّ‏

‏ردیف: شوی‏

‏هنر شعری و بلاغی: حُسْن مَطْلَع، مُوَشَّح مرتّب (فاطی)‏

● فارغ از عالَم

فقر، فخر است اگر فارغ از عالم باشد

آن که از خویش گذر کرد، چه اش غم باشد

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون اَصْلَم  ‏

‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعْ لُن‏

‎- - /- - UU/- - UU/- - U -‎

‏غزل / 5 بیت/ عراقی‏

‏21 جمادی الاوّل 1409 / 10 دی 1367‏

‏قافیه: عالم، غم... - «م»، حرف رویّ‏

‏ردیف: باشد‏

‏هنر شعری و بلاغی: ترجمه و اقتباس، تضادّ (مطابقه)،  مراعات نظیر‏

● فتوای من

سر کوی تو - به جان تو قسم- جای من است 

به خَم زلف تو، در میکده مأوای من است

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَقْصور  ‏

‏فعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتْ ‏

‎.-UU /- - UU/- - UU/- - UU‎

‏غزل /7 بیت/ عراقی‏

‏ذیحجّۀ 1406 / مرداد 1365‏

‏قافیه: جای، مأوای...‏

‏- «الف»، حرف رویّ‏

‏- «ی»، حرف وصل‏

‏ردیف: من است‏

‏هنر شعری و بلاغی: حَشْو ملیح، مراعات نظیر، تضادّ (مطابقه)،  تشبیه، تلمیح ‏

● فراق یار

از تو- ای مِیْ زده- در میکده نامی نشنیدم

نزد عشّاق شدم، قامت سرو تو ندیدم 

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون ‏

‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن‏

‎- -UU /- - UU/- - UU/- - U -‎

‏غزل / 6 بیت/ عراقی‏

‏جمادی الثّانی 1407/ بهمن 1365‏

‏قافیه: نشنیدم، ندیدم...‏

‏- «ی»، رِدْف اصلی ‏

‏- «د»، حرف رویّ‏

‏- «م»، حرف وصل‏

‏هنر شعری و بلاغی: اغراق، حشو ملیح، تشبیه، ترصیع، مراعات نظیر‏


کتابدیوان اشعارصفحه 411
● فرزانۀ من!

از دیدۀ عاشقان، نهان کی بودی؟

فرزانۀ من! جدا ز جان کی بودی؟

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض اَبْتَر‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُن/ فَعْ‏

‎- /- - - U/-U-U/ U - -‎

‏رباعی / 2 بیت/ عراقی‏

‏16 جمادی الثّانی 1405 / 18 اسفند 1363‏

‏قافیه: نهان، جان...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏ردیف: کیْ بودی ‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، تشبیه، مُوَشَّح مُشَوَش (فاطی)‏

● فروغ رخ 

آن کس که رخش ندید، خفّاش بُوَد

خورشید، فروغِ رخ زیباش بود

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض مَکْفوف مَجْبوب ‏‏ مصراع اوّل ‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُ/ فَعَلْ‏

‎-U/U- - U/-U-U/U- - ‎

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف مَجْبوب‏‏ مصراع دوّم ‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِیلُ/ مَفاعیلُ/ فَعَلْ‏

‎-U/U- - U/U- -U/U- - ‎

‏رباعی/ 2 بیت/ عراقی‏

‏جمادی الثّانی 1405/ اسفند 1363‏

‏قافیه: خفّاش، زیباش، فاش‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ش»، حرف رویّ‏

‏ردیف: بود‏

‏هنر شعری و بلاغی: تضادّ (مطابقه)، مراعات نظیر‏

● فریاد

از درد دلم بجز تو کی باخبر است؟

یا با منِ دیوانه، که در بام و در است؟

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض مَکْفوف اَهْتَم‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعلُن/ مَفاعیلُ/ فَعُولْ ‏

‎.- U /U- - U/-U - U/U- - ‎

‏رباعی / 2 بیت/ عراقی‏

‏جمادی الثّانی 1405/ اسفند 1363‏

‏قافیه: (با) خبر، در...‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏ردیف: است ‏

‏هنر شعری و بلاغی: جناس، استثناء، مُوََشَح مُشَوَّش (فاطی)‏

● فریادرس

در هیچ دلی نیست بجز تو هوسی 

ما را نبود بغیر تو دادرسی 


کتابدیوان اشعارصفحه 412
‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض مَکْفوف‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعلُن/ مَفاعیلُ/ فَعُلْ‏

‎- U /U- - U/-U - U/U- - ‎

‏رباعی / 2 بیت / عراقی‏

‏جمادی الاوّل 1405/ بهمن 1363‏

‏قافیه: هوسی، دادرسی...‏

‏- «س»، حرف رویّ‏

‏- «ی»، حرف وصل‏

‏هنر شعری و بلاغی: تضادّ (مطابقه)، استدراک ‏

● فریاد ز من

ای پیر! هوای خانقاهم هوس است

طاعت نکند سود، گناهم هوس است

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض مَکْفوف اَهْتَم‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعلُن/ مَفاعیلُ/ فَعُولْ‏

‎.-U /U - - U/-U-U/ U - -‎

‏رباعی / 2 بیت/ عراقی‏

‏ جمادی الثّانی 1405/ اسفند 1363‏

‏قافیه: خانقاهم، گناهم...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «هـ»، حرف رویّ‏

‏- «م»، حرف وصل‏

‏ردیف: هوس است‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، تضادّ (مطابقه)، مُوَشَّح مُشَوَّش (فاطی)‏

● فصل طَرَب 

دستْ افشان به سرِ کوی نگار آمده ام  

پایْ کوبان ز پی نغمۀ تار آمده ام  

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَحْذوف ‏

‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلُن‏

‎- UU/- - UU/-- UU/- - U-‎

‏غزل / 7 بیت/ عراقی‏

‏شعبان 1407 / فروردین 1366‏

‏قافیه: نگار، تار...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏ردیف: آمده ام  ‏

‏هنر شعری و بلاغی: تضادّ (مطابقه)، ترصیع،  مراعات نظیر، ‏

● فکر راه 

طاعت نتوان کرد، گناهی بکنیم 

از مدرسه رو به خانقاهی بکنیم

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف اَهْتَم‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعیلُ/ مَفاعیلُ/ فَعُولْ‏

‎.- U/U- - U/U- - U/U- - ‎

‏رباعی / 2 بیت / عراقی‏

‏جمادی الثّانی 1405/ اسفند 1363‏

‏قافیه: گناهی، خانقاهی...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏


کتابدیوان اشعارصفحه 413
‏- «هـ»، حرف رویّ‏

‏- «ی»، حرف وصل‏

‏ردیف: بکنیم‏

‏هنر شعری و بلاغی: تلمیح، مراعات نظیر، مُوَشَّح مُشَوَّش (فاطی)‏

● فلسفه

فاطی که فنون فلسفه می خواند

از فلسفه، فاء و لام و سین می داند

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض اَبْتَر‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعلُن/ مَفاعیلُن/ فَعْ‏

‎- /- - - U/-U-U/ U - -‎

‏رباعی / 2 بیت / عراقی‏

‏شعبان 1404 / اردیبهشت 1363‏

‏قافیه: می خواند، می داند...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏- «د»، حرف وصل‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، جمع ‏

● فنا

صوفی! به ره عشق صفا باید کرد

عهدی که نموده ای وفا باید کرد

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف اَبْتَر ‏‏ مصراع اوّل‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعیلُ/ مَفاعیلُن/ فَعْ‏

‎- /- - - U/-U- -U/ U - -‎

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض اَبْتَر ‏‏ مصراع دوّم ‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعلُن/ مَفاعیلُن/ فَعْ‏

‎-/- - - U/-U-U/U- - ‎‏.‏

‏رباعی / 2 بیت/ عراقی‏

‏رجب 1404 / فروردین 1363‏

‏قافیه: صفا، وفا...‏

‏- «الف»، حرف رویّ‏

‏ردیف: باید کرد‏

‏هنر شعری و بلاغی: جناس مُطَرَّف، مراعات نظیر‏

● فنون عشق

جامی بنوش و بر در میخانه شاد باش 

در یاد آن فرشته که توفیق داد باش

‏مُضارع مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف مَحْذوف‏

‏مَفْعولُ/ فاعِلاتُ/ مََفاعیلُ/ فاعِلُن‏

‎-U- /U - - U/U-U-/ U - -‎

‏غزل / 7 بیت/ عراقی‏

‏ جمادی الثّانی 1409 / بهمن 1367‏

‏قافیه: شاد، داد...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «د»، حرف رویّ‏

‏ردیف: باش‏

‏هنر شعری و بلاغی: تلمیح، مراعات نظیر، استعاره، تضادّ (مطابقه)‏


کتابدیوان اشعارصفحه 414
● فیض وجود

جز فیض وجود او نباشد هرگز

جز عکسِ نمودِ او نباشد هرگز

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض اَبْتَر‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعلُن/ مَفاعیلُن/ فَعْ‏

‎- /- - - U/-U-U/ U - -‎

‏رباعی / 2 بیت / عراقی‏

‏شعبان 1404 / اردیبهشت 1363‏

‏قافیه: وجود، نمود...‏

‏- «و»، رِدْف اصلی ‏

‏- «د»، حرف رویّ‏

‏ردیف: او نباشد هرگز‏

‏هنر شعری و بلاغی:  تضاد (مطابقه)، ترصیع ‏

● قبله 

ابروی تو قبلۀ نمازم باشد 

یاد تو گره گشای رازم باشد 

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض اَبْتَر‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعلُن/ مَفاعیلُن/ فَعْ‏

‎.- /- - - U/-U-U/ U - -‎

‏رباعی / 2 بیت/ عراقی‏

‏ جمادی الثانی 1405/ اسفند 1363‏

‏قافیه: نمازم، رازم ...‏

‏- «الف»، رِدّف اصلی ‏

‏- «ز»، حرف رویّ‏

‏- «م»، حرف وصل‏

‏ردیف: باشد‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، تشبیه ‏

● قبلۀ محراب

خم ابروی کجت، قبلۀ محراب من است

تاب گیسوی تو خود رازِ تب و تاب من است

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَقْصور‏

‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتْ‏

‎.-UU / - -UU/- - UU/- - U-‎

‏غزل / 7 بیت/ عراقی‏

‏رجب 1405 / فروردین 1364‏

‏قافیه: محراب، تاب...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ب»، حرف رویّ‏

‏ردیف: من است‏

‏هنر شعری و بلاغی: جناس تامّ، تضادّ (مطابقه)‏

● قبلۀ عشق

بهار شد، در میخانه باز باید کرد

به سوی قبلۀ عاشق نماز باید کرد

‏ ‏

‏مُجْتَثّ مُثَمَّن مَخْبون مَقْصور‏

‏مَفاعِلُن/ فَعِلاتُن/ مَفاعِلُن/ فَعِلاتْ‏


کتابدیوان اشعارصفحه 415
‎.-UU /-U - U/ - -UU/ -U - U‎

‏غزل / 5 بیت/ عراقی‏

‏جمادی الثّانی 1409/ بهمن 1367 ‏

‏قافیه: باز، نماز...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ز»، حرف رویّ‏

‏ردیف: باید کرد‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، مبالغه، تشبیه ‏

● قرار

جز یاد تو در دلم قراری نبود

ای دوست! بجز تو غمگساری نبود

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض مَکْفوف مَجْبوب‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعلُن/ مَفاعیلُ/ فَعََلْ‏

‎-U /U - - U/-U-U/ U - -‎

‏رباعی / 2 بیت / عراقی‏

‏ جمادی الاوّل 1405/ بهمن 1363‏

‏قافیه: قراری، غمگساری...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏- «ی»، حرف وصل‏

‏ردیف: نبود‏

‏هنر شعری و بلاغی:  تضادّ (مطابقه)، مراعات نظیر، استثناء‏

● قصۀ مستی

آن که دل خواهد، درون کعبه و بتخانه نیست

آن چه جان جوید، به دست صوفی بیگانه نیست

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَقْصور‏

‏فاعِلاتُن/ فاعِلاتُن/ فاعِلاتُن/ فاعِلاتْ‏

‎-U-/- - U-/- - U-/- - U-‎‏.‏

‏غزل / 8 بیت / عراقی‏

‏ جمادی الاوّل 1407 / دی 1365‏

‏قافیه: بتخانه، بیگانه...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏- «هـ»، حرف وصل‏

‏ردیف: نیست‏

‏هنر شعری و بلاغی:  تضادّ (مطابقه)، مراعات نظیر، تشبیه‏

● قصیدۀ بهارّیۀ انتظار

آمد بهار و بوستان، شد رشک فردوس برین

گلها شکفته در چمن، چون روی یار نازنین

‏ ‏

‏رَجَز مُثَمَّن سالم‏

‏مُسْتَفْعِلُن/ مُسْتَفْعِلُن/ مُسْتَفْعِلُن/ مُسْتَفْعِلُن‏

‎-U- - /-U- - /-U- - /-U- - ‎

‏قصیده/ 46 بیت/ خراسانی‏

‏در فاصلۀ سالهای 1340 تا 1355 ق / 1309 تا 1324 ش‏*‎[28]‎


کتابدیوان اشعارصفحه 416
‏قافیه: برین، نازنین...‏

‏- «ی»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏هنر شعری و بلاغی: تَشْبیب، مراعات نظیر، تشبیه، تَرصْیع، تلمیح، تنسیق الصّفات، انواع جناس و...‏

● قطره

من پَشّه ام  از لطف تو طاووس شوم 

یک قطره ام  از یَمِ تو قاموس شوم 

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف مَجْبوب ‏‏ مصراع اوّل ‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعیلُ/ مَفاعیلُ/ فَعَلْ‏

‎-U /U- - U/U- -U/ U - -‎

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض مَکْفوف مَجْبوب ‏‏ مصراع دوّم ‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُ/ فَعَلْ‏

‎-U/U- - U/-U-U/U- - ‎

‏رباعی / 2 بیت/ عراقی‏

‏ جمادی الثّانی 1405 / اسفند 1363‏

‏قافیه: طاووس، قاموس...‏

‏- «و»، رِدْف اصلی ‏

‏- «س»، حرف رویّ‏

‏ردیف: شوم‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، تشبیه، استعاره ‏

● کاروان عشق

پریشان حالی و درماندگیّ ما نمی دانی 

خطاکاریّ ما را فاشْ بی پروا نمی دانی 

‏ ‏

‏هََزَج مُثَمَّن سالم‏

‏مَفاعیلُن/ مَفاعیلُن/ مَفاعیلُن/ مَفاعیلُن‏

‎- - -U /- - - U/- - -U/ - - - U ‎

‏غزل / 6 بیت / عراقی‏

‏رجب 1407/ اسفند 1365‏

‏قافیه: ما، (بی) پروا... - «الف»، حرف رویّ‏

‏ردیف: نمی دانی‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، مبالغه، استعاره، اقتباس‏

● کاروان عمر

عمر را پایان رسید و یارم از در، در نیامد

قصّه ام  آخر شد و این غصّه را آخر نیامد

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن سالم‏

‏فاعِلاتُن/ فَاعِلاتُن/ فَاعِلاتُن/ فَاعِلاتُن‏

‎- -U- / - - U-/- -U-/ - - U -‎

‏غزل / 6 بیت/ عراقی‏

‏رجب 1407 / اسفند 1365‏

‏قافیه: در، آخر... - «ر»، حرف رویّ‏

‏ردیف: نیامد‏


کتابدیوان اشعارصفحه 417
‏هنر شعری و بلاغی: جناس ناقص، جناس مُطَّرف، حسن مطلع، مراعات نظیر‏

● کاش...

کاش از حلقۀ زلفت گرهی وا می شد

تا چو من، زاهِد دلْ گمشده رسوا می شد

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَحْذوف ‏

‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلُن‏

‎-UU / - - UU/- -UU/- - U -‎

‏بیت مطلع غزلی مفقود / عراقی‏

‏از اشعار دوران شباب حضرت امام(س)‏

‏قافیه: وا، رسوا‏

‏- «الف»، حرف رویّ‏

‏ردیف: می شد‏

‏هنر شعری و بلاغی: تشبیه، مراعات نظیر، استعاره ‏

● کتاب عمر

پیری رسید و عهد جوانی تباه شد 

ایّام زندگی همه صرف گناه شد

‏ ‏

‏مُضارع مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف مَحْذوف ‏

‏مَفْعولُ/ فاعِلاتُ/ مَفاعیلُ/ فاعِلُن‏

‎-U-/U - - U/U-U-/ U - -‎

‏غزل/ 7 بیت/ عراقی‏

‏ جمادی الثّانی 1407/ بهمن 1365‏

‏قافیه: تباه، گناه...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «هـ»، حرف رویّ‏

‏ردیف: شد‏

‏هنر شعری و بلاغی: تضادّ (مطابقه)، تکرار، جناس ‏

● کعبه در زنجیر

خار راه منی ای شیخ! ز گلزار برو

از سَرِ راهِ من ای رند تبهکار برو 

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَحْذوف‏

‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلُن‏

‎-UU / - - UU/- -UU/- -U- ‎

‏غزل / 7 بیت/ عراقی‏

‏14 جمادی الثّانی 1407 / 24 بهمن 1365‏

‏قافیه: گلزار، تبهکار...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏قافیه: برو‏

‏هنر شعری و بلاغی: تضادّ (مطابقه)،  مراعات نظیر، تشبیه، تلمیح‏*‎[29]‎

● کعبۀ دل 

تا از دیار هستی در نیستی خزیدیم 

از هر چه غیر دلبر، از جان و دل بریدیم 


کتابدیوان اشعارصفحه 418
‏مُضارعِ مُثَمَّن اَخْرَب‏

‏مَفعولُ/ فاعِلاتُن/ مَفعولُ/ فاعِلاتُن‏

‎- -U- /U- -/- -U-/U- -‎

‏غزل / 6 بیت/ عراقی‏

‏جمادی الاوّل 1407 / دی 1365‏

‏قافیه: خزیدیم، بریدیم...‏

‏- «ی» اوّل، رِدْف اصلی‏

‏- «د»، حرف رویّ‏

‏- «ی» دوّم، حرف وصل‏

‏- «م»، حرف خروج‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، حسن مطلع، تضادّ (مطابقه)‏

● کعبۀ عشق

از دلبرم به بتکده نام و نشان نبود

در «کعبه» نیز جلوه ای از او عیان نبود

 

‏مُضارعِ مُثَمَّن  اَخْرَب مَکْفوف مَقْصور‏

‏مَفعولُ/ فاعِلاتُ/ مَفاعیلُ/ فاعِلاتْ‏

‎.-U- / U- - U/U - U- /U- -‎

‏غزل / 7 بیت/ عراقی‏

‏جمادی الاوّل 1407 / بهمن 1365‏

‏قافیه: نشان، عیان...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏ردیف: نبود‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، اغراق، استعاره ‏

● کعبۀ مقصود

هر جا که شدم، از تو ندایی نشنیدم 

جز از بت و بتخانه، اثرْ هیچ ندیدم

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف مَحْذوف‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعیلُ/ مَفاعیلُ/ فَعُولن‏

‎- -U/ U- - U/U- -U/ U- -‎

‏غزل / 8 بیت/ عراقی‏

‏جمادی الثّانی 1407/ بهمن 1365‏

‏قافیه: نشنیدم، ندیدم...‏

‏- «ی»، رِدْف اصلی‏

‏- «د»، حرف رویّ‏

‏- «م»، حرف وصل‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، تشبیه، استعاره ‏

● کوثر

بر لب کوثرم ای دوست ولی تشنه لبم

در کنار منی از هجر تو در تاب و تبم

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَحْذوف‏

‏فاعِلاتُن/ فعِلاتُن/ فعِلاتُن/ فَعِلُن‏

‎-UU / - - UU/- -UU/ - - U -‎

‏غزل کوتاه و ناتمام / 2 بیت/ عراقی‏

‏جمادی الاوّل 1407/ دی 1365‏

‏قافیه: لبم، تبم...‏

‏- «ب»، حرف رویّ‏

‏- «م»، حرف وصل‏


کتابدیوان اشعارصفحه 419
‏هنر شعری و بلاغی: جناس، تضادّ (مطابقه)، رَدُّالصَّدر اِلَی الْعَجُز، مراعات نظیر‏

● کوی دوست 

گر بر سر کوی دوست راهی دارم 

در سایه لطف او پناهی دارم 

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض اَبْتَر‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُن/ فَعْ‏

‎- / - - - U/-U -U/ U- - ‎

‏رباعی / 2 بیت/ عراقی‏

‏جمادی الثّانی 1405/ اسفند 1363‏

‏قافیه: راهی، پناهی...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «هـ»،  حرف رویّ‏

‏- «ی»، حرف وصل ‏

‏ردیف: دارم ‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، استعاره ‏

● کوی غم 

ای دوست! به عشق تو دچاریم همه 

در یادِ رخ تو داغداریم همه 

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض مَکْفوف مَجْبوب ‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُ/ فَعُلْ‏

‎-U / U- - U/-U -U/U- -‎

‏رباعی / 2 بیت/ عراقی‏

‏جمادی الاوّل 1405 / بهمن 1363‏

‏قافیه: دچاریم، داغداریم ...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏- «ی»، حرف وصل‏

‏- «م»، حرف خروج‏

‏ردیف: همه‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، جناس‏

● گلبرگِ تر

ای پری روی که گلبرگ ترت ساخته اند

از چه رو قلب ز خارا بَتَرَتْ ساخته اند؟

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَقْصور‏

‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتْ‏

‎.-UU/ - - UU/- -UU/ - - U -‎

‏غزل کوتاه / 3 بیت / عراقی‏

‏از اشعار حضرت امام(س) در ایّام جوانی‏

‏قافیه: ترت، بترت...‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏- «ت»، حرف وصل‏

‏ردیف: ساخته اند‏

‏ ‏

‏هنر شعری و بلاغی: تشبیه، جناس لاحق، استعاره، مراعات نظیر‏


کتابدیوان اشعارصفحه 420
● گلزار جان 

با که گویم غم دل، جز تو که غمخوار منی 

همه عالم اگرم پشت کند، یار منی 

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَحْذوف ‏

‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلُن‏

‎- UU / - - UU/- -UU/ - - U -‎

‏غزل / 6 بیت / عراقی‏

‏شعبان 1407 / فروردین 1366‏

‏قافیه: غمخوار، یار...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ر»،  حرف رویّ‏

‏ردیف: منی‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، تکرار ‏

● گمان

افسوس که ایام جوانی بگذشت 

حالی نشد و جهان فانی بگذشت 

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف اَزَلّ‏‏ مصراع اوّل‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعیلُ/ مَفاعیلُن/ فاعْ‏

‎- / - - -U/U- -U/ U--‎‏.‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض اَزَلّ‏‏ مصراع دوّم ‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُن/ فاعْ‏

‎.-/- - - U/-U-U/U- - ‎

‏رباعی / 2 بیت/ عراقی‏

‏10 جمادی الثّانی 1405 / 12 اسفند 1363‏

‏قافیه: جوانی، فانی ...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏- «ی»، حرف وصل‏

‏ردیف: بگذشت‏

‏هنر شعری و بلاغی: جناس مُطَرَّف ‏

● گناه

تا چند ز دست خویش فریاد کنم 

از کردۀ خود کجا روم داد کنم 

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض مَکْفوف  مَجْبوب مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُ/ فَعَلْ‏

‎-U/ U- - U/-U-U / U- -‎

‏رباعی /2 بیت/ عراقی‏

‏جمادی الثّانی 1405 / اسفند 1363‏

‏قافیه: فریاد، داد...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی‏

‏- «د»، حرف رویّ‏

‏ردیف: کنم‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر‏

● گنج نهان

بر در میکده با آه و فغان آمده ام  

از دغلبازیِ صوفی به امان آمده ام  


کتابدیوان اشعارصفحه 421
‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَحْذوف‏

‏فاعِلاتُن/فَعِلاتُن/فَعِلاتُن/ فَعِلُن‏

‎-UU/ - - UU/ - -UU/ - - U-‎

‏غزل /7 بیت/ عراقی‏

‏ذیحجّۀ 1405 / شهریور 1364 ‏

‏قافیه: فغان، امان...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏ردیف: آمده ام  ‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، تضادّ (مطابقه)، استعاره ‏

● گواه دل 

ساغر از دست ظریف تو گناهی نبود 

جز سر کوی تو ای دوست، پناهی نبود 

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَحْذوف ‏

‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلُن‏

‎-UU/ - -UU/ - -UU/ - - U-‎

‏غزل /7 بیت/ عراقی‏

‏جمادی الاوّل  1407 / دی 1365‏

‏قافیه: گناهی، پناهی ...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی‏

‏- «هـ»، حرف رویّ‏

‏- «ی»، حرف وصل‏

‏ردیف: نبود‏

‏هنر شعری و بلاغی: جناس، حشو ملیح، مراعات نظیر، تضادّ (مطابقه)‏

● لافِ اَنَاالْحق 

تا «منصور»ی، لاف «اَنَاالْحق» بزنی 

نادیده جمال دوست، غوغا فکنی 

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَم اَخْرَب مَکْفوف مَجْبوب ‏‏ مصراع اوّل ‏

‏مَفْعولُن/ مَفْعولُ/ مَفاعیلُ/ فَعَلْ‏

‎-U/ U- - U/U- - / - - -‎

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض مَکْفوف مَجْبوب‏‎ ‎‏ سایر مصراعها‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُ/ فَعَلْ‏

‎-U/ U- - U/-U- U / U- -‎

‏رباعی /2 بیت/ عراقی‏

‏شعبان 1404 / اردیبهشت 1363 ‏

‏قافیه: بزنی، فکنی...‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏- «ی»، حرف وصل‏

‏هنر شعری و بلاغی: تلمیح، اقتباس ‏

● لاف عرفان

طوطی صفتی و لاف عرفان بزنی 

ای مور! دم از تخت «سلیمان» بزنی 

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض مَکْفوف  مَجْبوب مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُ/ فَعَلْ‏

‎-U/ U- - U/-U-U / U- -‎

‏رباعی /2 بیت/ عراقی‏


کتابدیوان اشعارصفحه 422
‏16جمادی الثّانی 1405 / 18اسفند 1363‏

‏قافیه: عرفان، سلیمان ...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏ردیف: بزنی‏

‏هنر شعری و بلاغی: تلمیح، مراعات نظیر، مُوَشَّح مُشَوّش (فاطی)‏

● لب دوست

گرچه از هر دو جهان هیچ نشد حاصل ما 

غم نباشد چو بود مهر تو اندر دل ما 

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَحْذوف ‏

‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلُن‏

‎-UU/ - - UU/- -UU /- - U-‎

‏غزل / 5 بیت/ عراقی‏

‏از اشعار دوران جوانی حضرت امام(س) ‏

‏قافیه: حاصل، دل...‏

‏- «ل»، حرف رویّ‏

‏ردیف: ما‏

‏هنر شعری و بلاغی: رَدُّ الصَّدْر اِلَی العَجُز - مراعات نظیر - تشبیه ‏

● لذّت عشق 

لذّت عشق تو را جز عاشق محزون نداند 

رنج لذّت بخش هجران را بجز مجنون نداند

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن سالم ‏

‏فاعِلاتُن/ فَاعِلاتُن/ فَاعِلاتُن/ فَاعِلاتُن‏

‎- - U-/- - U-/- - U-/- - U-‎

‏غزل /6 بیت/ عراقی‏

‏رجب 1407 / اسفند 1365 ‏

‏قافیه: محزون، مجنون...‏

‏- «و»، رِدْف اصلی‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏ردیف: نداند‏

‏هنر شعری و بلاغی: تلمیح، مراعات نظیر، تضادّ (مطابقه)‏

● لَن تراٰنی 

تا جلوۀ او جمال را «دک» نکند

تا «صعقْ»، تو را ز خویش مُنْدَک نکند

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض مَکْفوف مَجْبوب‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُ/ فَعَلْ‏

‎-U/ U- - U/-U-U / U--‎

‏رباعی /2 بیت/ عراقی‏

‏شعبان 1404/ اردیبهشت 1363‏

‏قافیه: دک، مندک... - «ک»، حرف رویّ‏

‏ردیف: نکند‏

‏هنر شعری و بلاغی: تلمیح، مراعات نظیر، اقتباس‏

● مٰا عَرَفْناک

فاطی که ز من نامه ی عرفانی خواست 

از مورچه ای تخت سلیمانی خواست 


کتابدیوان اشعارصفحه 423
‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف اَزَلّ‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعیلُ/ مَفاعیلُن/ فَاعْ‏

‎.- / - - - U/U- -U / U- -‎

‏رباعی /2 بیت/ عراقی‏

‏رمضان 1404/ خرداد 1363 ‏

‏قافیه: عرفانی، سلیمانی ...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏- «ی»، حرف وصل‏

‏ردیف: خواست‏

‏هنر شعری و بلاغی: تشبیه، تلمیح ‏

● مایۀ ناز

دست من بر سر زلفیْن تو بند است امشب 

باخبر باش که پایم به کمند است امشب 

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَحْذوف ‏

‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلُن‏

‎-UU/ - - UU/- -UU /- - U-‎

‏غزل کوتاه/3 بیت/ عراقی‏

‏از اشعار ایّام شباب حضرت امام(س) ‏

‏ ‏

‏قافیه: بند، کمند...‏

‏- «ن»، حرف قید‏

‏- «د»، حرف رویّ‏

‏ردیف: است امشب ‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، تشبیه ‏

● مبتلای دوست 

باد صبا! گذر کنی ار در سرای دوست 

برگو که دوست سر ننهد جز به پای دوست 

‏ ‏

‏مُضارعِ مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف مَقْصور‏

‏مَفعولُ/ فاعِلاتُ/ مَفاعیلُ/ فاعِلاتْ‏

‎-U-/ U- - U/U - U- /U- - ‎‏.‏

‏غزل کوتاه/4 بیت/ عراقی‏

‏از اشعار دوران جوانی حضرت امام(س) ‏

‏قافیه: سرای، پای...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی ‏

‏- «ی»، حرف رویّ‏

‏ردیف: دوست‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، ترصیع، تلمیح ‏

‏ ‏

● مجنون 

یا رب نظری ز پاکبازانم ده 

لطفی کن و ره به دلنوازانم ده 

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض اَبْتَر‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُن/ فَعْ ‏

‎- / - - -U/-U -U / U--‎

‏رباعی /2 بیت/ عراقی‏

‏جمادی الثّانی 1405/ اسفند 1363 ‏


کتابدیوان اشعارصفحه 424
‏قافیه: پاکبازانم، دلنوازانم...‏

‏- «الف» (پیش از «ز»)، رِدْف اصلی ‏

‏- «ز»، حرف رویّ‏

‏- «الف» آخر، حرف وصل‏

‏- «ن»، حرف خروج‏

‏- «م»، حرف مزید‏

‏ردیف: ده‏

‏هنر شعری و بلاغی: جناس، مراعات نظیر‏

‏ ‏

● مجنون شو!

ای مرغ چمن! از این قفس بیرون شو

فردوسْ تو را می طلبد، مفتون شو

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض اَبْتَر‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُن/ فَعْ ‏

‎- / ---U/ - U-U/ U--‎

‏رباعی /2 بیت/ عراقی‏

‏12 جمادی الثّانی 1405 / 14 اسفند 1363 ‏

‏قافیه: بیرون، مفتون ...‏

‏- «و»، رِدْف ‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏ردیف: شو‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، جناس، تشبیه، استعاره، مُوَشَّح مُشَوَّش (فاطی)‏

● محراب اندیشه 

باید از آفاق و اَنْفُس بگذری تا جان شوی 

وان گه از جان بگذری تا در خورِ جانان شوی 

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَحْذوف ‏

‏فاعِلاتُن/ فَاعِلاتُن/ فَاعِلاتُن/ فَاعِلُن‏

‎-U-/ - -U-/ - -U-/ - - U-‎

‏غزل /6 بیت/ عراقی‏

‏جمادی الثّانی 1407/ بهمن 1365‏

‏قافیه: جان، جانان ...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏ردیف: شوی ‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، تضادّ (مطابقه)، تشبیه، اغراق ‏

● محراب عشق

جز خَم ابروی دلبر هیچ محرابی ندارم

جز غَم هجران رویش، من تب و تابی ندارم

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن سالم  ‏

‏فاعِلاتُن/ فَاعِلاتُن/ فَاعِلاتُن/ فَاعِلاتُن‏

‎- - U-/- - U-/- - U-/- - U-‎

‏غزل /6 بیت/ عراقی‏

‏ذیحجۀ 1406/ مرداد 1365 ‏

‏قافیه: محرابی، تابی...‏


کتابدیوان اشعارصفحه 425
‏- «الف»، رِدْف اصلی‏

‏- «ب»، حرف رویّ‏

‏- «ی»، حرف وصل‏

‏ردیف: ندارم‏

‏هنر شعری و بلاغی: تشبیه، جناس مُطَرَّف، جناس مکرّر، تضادّ (مطابقه)، مراعات نظیر‏

● محرم اسرار 

هیچ دانی که منِ زار، گرفتار توام 

با دل و جان، سبب گرمیِ بازار توام 

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَحْذوف ‏

‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلُن‏

‎-UU/ - -UU/ - -UU/ - - U-‎

‏غزل /6 بیت/ عراقی‏

‏رجب 1409/ 19 اسفند 1367 ‏

‏قافیه: گرفتار، بازار ...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏ردیف: توام ‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، تضادّ (مطابقه)، تشبیه ‏

● محرم دل 

باز گویم غم دل را که تو دلدار منی 

در غم و شادی و اندوه و اَلَم، یار منی 

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَحْذوف ‏

‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن / فَعِلاتُن/ فَعِلُن‏

‎-UU/ - -UU/ - -UU/ - - U-‎

‏غزل /6 بیت/ عراقی‏

‏از سروده های اخیر حضرت امام(س)‏*‎[30]‎

‏قافیه: دلدار، یار ...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏ردیف: منی‏

‏هنر شعری و بلاغی: تضادّ (مطابقه)، مراعات نظیر، جناس لفظ، جناس زائد‏

● محرم راز

در غم هجر رخ ماه تو در سوز و گدازیم 

تا به کی زین غم جانکاه بسوزیم و بسازیم 

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون  ‏

‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن‏

‎--UU/ - -UU/ - -UU/ - - U-‎

‏غزل /6 بیت/ عراقی‏

‏جمادی الاوّل  1407 / دی 1365‏

‏قافیه: گدازیم، بسازیم ...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی‏

‏- «ز»، حرف رویّ‏

‏- «ی»، حرف وصل‏

‏- «م» حرف خروج‏


کتابدیوان اشعارصفحه 426
‏هنر شعری و بلاغی: جناس مطرّف، مراعات نظیر، تشبیه ‏

● محرم عشق 

وه! چه افراشته شد در دو جهان پرچم عشق

آدم و جنّ و مَلَک مانده به پیچ و خم عشق

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَقْصور‏

‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتْ‏

‎.-UU/ - -UU/ - -UU/ - - U-‎

‏غزل /6 بیت/ عراقی‏

‏از سروده های حضرت امام(س) پس از پیروزی انقلاب اسلامی ‏

‏قافیه: پرچم، خم... - «م»، حرف رویّ‏

‏ردیف: عشق‏

‏هنر شعری و بلاغی: جناس خطّ، مراعات نظیر، تلمیح ‏

● محفل دل سوختگان 

عاشقم، عاشق و جز وصل تو درمانش نیست 

کیست کاین آتش افروخته در جانش نیست 

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَقْصور ‏

‏فاعَلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتْ‏

‎.-UU/ - -UU/ - -UU/ - - U-‎

‏غزل /8 بیت/ عراقی‏

‏ربیع الثّانی  1407/ آذر 1365‏

‏قافیه: درمانش، جانش ...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏- «ش»، حرف وصل‏

‏ردیف: نیست‏

‏هنر شعری و بلاغی: جناس زائد، مراعات نظیر، تضادّ (مطابقه)‏

● محفل دوست

در محفل دوست نیست جز دود و دمی 

در حلقۀ صوفیان، نه لا نه نَعَمی 

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض مَکْفوف مَجْبوب ‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُ/ فَعَلْ‏

‎-U/U- - U/-U-U/U- - ‎

‏رباعی /2 بیت/ عراقی‏

‏جمادی الثّانی 1405/ اسفند 1363 ‏

‏قافیه: دمی، نَعَمی ...‏

‏- «م»، حرف رویّ‏

‏- «ی»، حرف وصل‏

‏هنر شعری و بلاغی: تضادّ (مطابقه)، مراعات نظیر‏

● محفل رندان 

آید آن روز که خاک سر کویش باشم 

ترک جان گفته و آشفتۀ رویش باشم 

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَحْذوف ‏


کتابدیوان اشعارصفحه 427
‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلُن‏

‎-UU/ - -UU/ - -UU/ - - U-‎

‏غزل /6 بیت/ عراقی‏

‏جمادی الاوّل  1407/ دی 1365‏

‏قافیه: کویش، رویش ...‏

‏- «و»، رِدْف اصلی‏

‏- «ی»، حرف رویّ‏

‏- «ش»، حرف وصل‏

‏ردیف: باشم‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، تشبیه، تلمیح ‏

● مدد نما!

ای دوست! مَدَد نما که سیری بکنم

طاعت به کناری زده، خیری بکنم

‏ ‏

‏هَزَج مَثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض مَکْفوف مَجْبوب‏

‏مَفْعولُ / مَفاعِلُن / مَفاعیلُ / فَعَلْ‏

‎-U / U- -U / -U-U / U- -‎

‏رباعی / 2 بیت / عراقی‏

‏جمادی الثّانی 1405 / اسفند 1363‏

‏قافیه: سیری، خیری ...‏

‏- «ی» اوّل، رِدْف اصلی‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏- «ی» دوّم، حرف وصل‏

‏ردیف: بکنم‏

‏هنر شعری و بلاغی: تضادّ (مطابقه)،‏

‏سیاقت الاعداد، مُوَشَّح مُشَوَّش (فاطی)‏

● مدّعی

از صوفی ها صفا ندیدم هرگز

زین طایفه من وفا ندیدم هرگز

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَم اَشْتَر اَبْتَر ‏‏←‏‏ مصراع اوّل‏

‏مَفْعولُن / فاعِلُن / مَفاعیلُن / فَعْ‏

‎- / - - -U / -U - / - - -‎

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مقْبوض اَبْتَر ‏‏←‏‏ مصراع دوم‏

‏مَفْعولُ / مَفاعِلُن / مَفاعیلُ / فَعْ‏

‎- / - - -U / -U –U / U- -‎

‏رباعی / 2 بیت / عراقی‏

‏شعبان 1404 / اردیبهشت 1363‏

‏قافیه: صفا، وفا...‏

‏- «الف»، حرف رویّ‏

‏ردیف: ندیدم هرگز‏

‏هنر شعری و بلاغی: جناس اشتقاق، جناس مُطَرَّف‏

● مدیحۀ نورین نیّریْن

ای ازلیّت به تربتِ تو مُخَمَّر

وی ابدیّت به طلعت تو مقرّر

‏ ‏

‏مَنْسَرح مُثَمَّن مَطْویِّ مَکْفوف مَنْحور‏

‏مُفْتَعِلُن / فاعِلاتُ / مُفْتَعِلُن / فَعْ‏

‎-/ -UU- / U-U- / -UU-‎


کتابدیوان اشعارصفحه 428
‏ قصیده/ 44 بیت/ خراسانی‏

‏ در فاصلۀ سالهای 1340 تا 1355 ق / 1309 تا 1324 ش‏*‎[31]‎

‏قافیه: مخمّر، مقرّر ...‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏هنر شعری و بلاغی: تَرْصیع مَعَ التّجنیس، تَسْجیع، تصادّ (مطابقه)، تلمیح، مراعات نظیر، انواع اجناس، اقتباس، حلّ و دَرْج و ...‏

● مذهب رندان

آن که دل بگسلد از هر دو جهان، درویش است

آن که بگذشت ز پیدا و نهان، درویش است

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَقْصور‏

‏فاعَلاتُن / فَعِلاتُن / فَعِلاتُن / فَعِلاتْ‏

‎-UU / - -UU / - -UU / - -U-‎‏.‏

‏غزل / 6 بیت / عراقی‏

‏رجب 1404 / فروردین 1363‏

‏قافیه: جهان، نهان ...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏ردیف: درویش است‏

‏هنر شعری و بلاغی: جناس، تضادّ (مطابقه)، مراعات نظیر‏

● مراد دل

ای پیر! مرا به خانقه منزل ده

از یاد رخ دوست مرادِ دل ده

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض اَبْتَر‏

‏مَفْعولُ / مَفاعِلُن / مَفاعیلُن / فَعْ‏

‎- / - - -U / -U –U / U- -‎

‏رباعی / 2 بیت / عراقی‏

‏جمادی الاوّل 1405 / بهمن 1363‏

‏قافیه: منزل، دل ...‏

‏- «ل»، حرف رویّ‏

‏ردیف: ده‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر‏

● مژدۀ دیدار

باد بهار مژدۀ دیدار یار داد

شاید، که جان به مقدم باد بهار داد

‏ ‏

‏مُضارعِ مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف مَقْصور‏

‏مَفعولُ / فاعِلاتُ / مَفاعیلُ / فاعِلاتْ‏

‎-U- / U - - U / U – U - / U - -‎‏.‏

‏غزل / 6 بیت / عراقی‏

‏از سروده های حضرت امام(س) پس از پیروزی انقلاب اسلامی‏

‏قافیه: یار، بهار ...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏


کتابدیوان اشعارصفحه 429
‏ردیف: داد‏

‏هنر شعری و بلاغی: تضادّ (مطابقه)، مراعات نظیر، تلمیح، جناسِ مُطَّرف‏

●مژدۀ وصل

گره از زلفِ خم اندر خم دلبر وا شد

زاهد پیر چو عشّاق جوان رسوا شد

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَحْذوف‏

‏فَعِلاتُن (فاعِلاتُن) / فَعِلاتُن / فَعِلاتُن / فَعِلُن‏

‎-UU / - -UU / - - UU / (- - U -) - - U-U‎

‏غزل / 5 بیت / عراقی‏

‏جمادی الثّانی و رجب 1409 / بهمن 1367‏

‏قافیه: وا، رسوا ... _ «الف»، حرف رویّ‏

‏ردیف: شد‏

‏هنر شعری و بلاغی: تضادّ (مطابقه)، مراعات نظیر، تلمیح، جناس مُطَّرف‏

● مستی

سرمست ز بادۀ تو خواهم گشتن

بی هوش فتادۀ تو خواهم گشتن

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض اَبْتَر‏

‏مَفْعولُ / مَفاعلُن / مَفاعیلُن / فَعْ‏

‎- / - - -U / -U –U / U- -‎

‏رباعی / 2 بیت / عراقی‏

‏جمادی الثّانی 1405 / اسفند 1363‏

‏قافیه: باده، فتاده ...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی‏

‏- «د»، حرف رویّ‏

‏- «هـ»، حرف وصل‏

‏ردیف: تو خواهم گشتن‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، تضادّ (مطابقه)‏

● مستی عاشق

دل که آشفتۀ روی تو نباشد، دل نیست

آن که دیوانۀ خال تو نشد، عاقل نیست

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَقْصور‏

‏فاعلاتُن / فَعِلاتُن / فَعِلاتُن / فَعِلاتْ‏

‎-UU / - -UU / - -UU / - -U-‎‏.‏

‏غزل / 9بیت / عراقی‏

‏جمادی الثّانی 1405 / اسفند 1363‏

‏قافیه: دل، عاقل ...‏

‏- «ل»، حرف رویّ‏

‏ردیف: نیست‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، تضادّ (مطابقه)، تشبیه‏

● مستی عشق

درِ میخانه به روی همه باز است هنوز

سینۀ سوخته در سوز و گداز است هنوز

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَقْصور‏


کتابدیوان اشعارصفحه 430
‏فَعِلاتُن (فاعَلاتُن) / فَعِلاتُن / فَعِلاتُن / فَعِلاتْ‏

‎-UU / - -UU / - -UU / (- -U-) - -UU‎‏.‏

‏غزل / 7 بیت / عراقی‏

‏جمادی الثّانی 1407 / بهمن 1365‏

‏قافیه: باز، گداز ...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی‏

‏- «ز»، حرف رویّ‏

‏ردیف: است هنوز‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، جناس، مبالغه‏

● مستیِ نیستی

در محضر شیخ یادی از یار نبود

در خانقه از آن صنم آثار نبود

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض مَکْفوف اَهْتَم‏*‎[32]‎

‏مَفْعولُ / مَفاعِلُن (مَفاعیلُ) / مَفاعیلُ / فَعول‏

‎-U / U- -U / (U- -U) –U-U / U- -‎‏.‏

‏غزل / 7 بیت / عراقی‏

‏جمادی الاوّل 1407 / دی 1365‏

‏قافیه: یار، آثار ...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏ردیف: نبود‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، ‏

‏تضادّ (مطابقه)، اغراق‏

● مسلک نیستی

جز عشق تو هیچ نیست اندر دل ما

عشق تو سرشته گشته اندر گل ما

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مقْبوض اَبْتَر (اَزَلّ)‏**‎[33]‎

‏مَفْعولُ / مَفاعلُن / مَفاعیلُن / فَعْ (فاعْ)‏

‎.-) - / -U / -U –U / U--‎‏)‏

‏غزل / 6 بیت / عراقی‏

‏شعبان 1407 / فروردین 1366‏

‏قافیه: دل، گل ... _ «ل»، حرف رویّ‏

‏ردیف: ما‏

‏هنر شعری و بلاغی: تضادّ (مطابقه)، جناس ناقص، تلمیح‏

● مَعْجِزِ عشق

ناله زد دوست که راز دل او پیدا شد

پیش رندانِ خرابات، چه سان رسوا شد!

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَحْذوف‏

‏فاعِلاتُن / فَعِلاتُن / فَعِلاتُن / فَعِلُن‏

‎-UU / - -UU / - -UU / - -U-‎


کتابدیوان اشعارصفحه 431
‏غزل / 7 بیت / عراقی‏

‏جمادی الثّانی و رجب 1409 / بهمن 1367‏

‏قافیه: پیدا، رسوا ... _ «الف»، حرف رویّ‏

‏ردیف: شد‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، تلمیح، استعاره‏

● معرفت!

فاطی! تو و حقّ معرفت، یعنی چه؟

دریافتِ ذاتِ بی صفت، یعنی چه؟

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض اَبْتَر‏

‏مَفْعولُ / مَفاعلُن / مَفاعیلُن / فَعْ‏

‎- / - - -U / -U –U / U- -‎

‏رباعی / 2 بیت / عراقی‏

‏رمضان 1404 / خرداد 1363‏

‏قافیه: معرفت، صفت ... _ «ت»، حرف رویّ‏

‏ردیف: یعنی چه‏

‏هنر شعری و بلاغی: جناس، مراعات نظیر‏

● مفتون

دیوانه شو این عقال از پا وا کن

طاووس! ز جلوه زاغ را رسوا کن

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مقْبوض اَبْتَر‏

‏مَفْعولُ / مَفاعلُن / مَفاعیلُن / فَعْ‏

‎- / - - -U / -U –U / U--‎

‏رباعی / 2 بیت / عراقی‏

‏12 جمادی الثّانی 1405 / 14 اسفند 1363‏

‏قافیه: وا، رسوا ... _ «الف»، حرف رویّ‏

‏ردیف: کن‏

‏هنر شعری و بلاغی: جناس زائد، مراعات نظیر‏

● مکتب عشق

آنکه دامن می زند بر آتش جانم حبیب است

آنکه روزافزون نماید درد من آن خود طبیب است

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن سالم‏

‏فاعِلاتُن / فَاعِلاتُن / فَاعِلاتُن / فَاعِلاتُن‏

‎- -U- / - -U- / - - U- / - -U-‎

‏غزل / 7 بیت / عراقی‏

‏5 جمادی الاّول 1407 / 19 دی 1365‏*‎[34]‎

‏قافیه: حبیب، طبیب ...‏

‏- «ی»، رِدْف اصلی‏

‏- «ب»، حرف رویّ‏

‏ردیف: است‏

‏هنر شعری و بلاغی: تلمیح، تشبیه، مراعات نظیر، جناس‏

● مَهْجور

گر اهل نه ای، ز اهل حق خرده مگیر

ای مرده! چو خود، زنده دلانْ مرده مگیر

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض مَکْفوف اَهْتَم ‏‏←‏‏ ‏


کتابدیوان اشعارصفحه 432
‏مصراع اوّل‏

‏مَفْعولُ / مَفاعِلُن / مَفاعیلُ / فَعولُ‏

‎-U / U- -U / -U-U /U- -‎‏.‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف اَهْتَم ‏‏←‏‏ مصراع دوّم و چهارم‏

‏مَفْعولُ / مَفاعیلُ / مَفاعیلُ / فَعولُ‏

‎-U / U- -U / U- -U / U- -‎‏.‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف اَزَلّ ‏‏←‏‏ مصراع سوّم‏

‏مَفْعولُ / مَفاعیلُ / مَفاعیلُن / فاعْ‏

‎-U / - - -U / U- -U / U- -‎‏.‏

‏رباعی / 2 بیت / عراقی‏

‏شعبان 1405 / اردیبهشت 1363‏

‏قافیه: خرده، مرده ...‏

‏- «ر»، حرف قید‏

‏- «د»، حرف رویّ‏

‏- «هـ»، حرف وصل‏

‏ردیف: مگیر‏

‏هنر شعری و بلاغی: تضّاد (مطابقه)، جناس‏

● مهمان

هر ذرّه در این مزرعه مهمان تو هست

هر ریش دلیْ به حق پریشان تو هست

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف اَزَلّ ‏‏←‏‏ مصراع اوّل‏

‏مَفْعول / مَفاعیلُ / مَفاعیلُ / فَعُولْ‏

‎-U / U- -U / U- -U / U- -‎‏.‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرب مَقبوض مَکفوف اَزلّ ‏‏←‏‏ مصراع دوّم‏

‏مَفْعولُ / مفاعِلُن / مفاعِیلُ / فَعولْ‏

‎-U / U- -U / -U-U / U- -‎‏.‏

‏رباعی / 2 بیت / عراقی‏

‏شعبان 1404 / اردیبهشت 1363‏

‏قافیه: مهمان، پریشان ...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏ردیف: تو هست‏

‏هنر شعری و بلاغی: جناس، مراعات نظیر‏

● میْ چاره ساز

ساقی به روی من در میخانه باز کن

از درس و بحث و زهد و ریا بی نیاز کن

‏ ‏

‏مُضارعِ مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف مَحْذوف‏

‏مَفعولُ / فاعِلاتُ / مَفاعیلُ / فاعِلُن‏

‎-U- / U- - U / U - U- / U- -‎

‏غزل / 6 بیت / عراقی‏

‏10 رجب 1409 / 28 بهمن 1367‏

‏قافیه: باز، نیاز ...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی‏

‏- «ز»، حرف رویّ‏

‏ردیف: کن‏


کتابدیوان اشعارصفحه 433
‏هنر شعری و بلاغی: حسن مطلع، تلمیح، مراعات نظیر، جناس زائد‏

● مِیْ گساران

عاشقان روی او را خانه و کاشانه نیست

مرغ بال و پر شکسته، فکر باغ و لانه نیست

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَقْصور‏

‏فاعَلاتُن / فَاعِلاتُن / فَاعِلاتُن / فَاعِلاتْ‏

‎-U- / - -U- / - - U- / - - U-‎‏.‏

‏غزل / 5 بیت / عراقی‏

‏رجب 1407 / اسفند 1365‏

‏قافیه: کاشانه، لانه ...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏- «ه_»، حرف وصل‏

‏ردیف: نیست‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، تضادّ (مطابقه)، تشبیه‏

● میلاد گل

میلاد گل و بهار جان آمد

برخیز که عید می کشان آمد

‏ ‏

‏هَزَج مُسَدَّس اَخْرَب مَقْبوض‏

‏مَفْعولُ / مَفاعِلُن / مَفاعیلُن‏

‎- - -U / -U-U / U- -‎

‏غزل / 6 بیت / عراقی‏

‏رجب و شعبان 1410 / اسفند 1367‏

‏قافیه: جان، میْ کشان ...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏ردیف: آمد‏

‏هنر شعری و بلاغی: حُسْن مَطْلع، جناس زائد، مراعات نظیر‏

● نازْ پَرْوَرد

قامتت نازم که از سرو سَهی دلکش تر است

نوک مژگانت همی خونریزتر از خنجر است

 

‏رَمَل مُثَمَّن مَقْصور‏

‏فاعَلاتُن / فَاعِلاتُن / فَاعِلاتُن / فَاعِلاتْ‏

‎-U- / - -U- / - - U- / - -U-‎‏.‏

‏غزل کوتاه / 3 بیت / عراقی‏

‏از سروده های حضرت امام(س) در ایّام جوانی‏

‏قافیه: دلکش تر، خنجر ...‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏ردیف: است‏

‏هنر شعری و بلاغی: تشبیه، تلمیح‏

‏ ‏

● نالۀ «هزار»

ز سبزه زار چمن بوی نوبهار آید

ز ابر، چشمه ای از چشم اشکبار آید


کتابدیوان اشعارصفحه 434
‏مُجْتَثِّ مُثَمَّن مَخْبون مَحْذوف‏

‏مَفاعِلُن / مَفاعِلُن / فَعِلاتُن / فَعِلُن‏

‎-UU / -U-U / - - UU / - U-U‎

‏غزل کوتاه ناتمام / 2 بیت / عراقی‏

‏از سروده های اخیر حضرت امام(س)‏*‎[35]‎

‏قافیه: نوبهار، اشکبار ...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏ردیف: آید‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، تشبیه، جناس‏

● نتوان یافت!

با فلسفه، ره به سوی او نتوان یافت

با چشم علیل، کوی او نتوان یافت

 

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض اَزَلّ‏

‏مَفْعولُ / مَفاعلُن / مَفاعیلُن / فاعْ‏

‎- / - - -U / -U-U / U- -‎‏.‏

‏رباعی / 2 بیت / عراقی‏

‏شعبان 1404 / اردیبهشت 1363‏

‏قافیه: سوی، کوی ...‏

‏- «و»، رِدْف اصلی‏

‏- «ی»، حرف رویّ‏

‏ ‏

‏ردیف: او نتوان یافت‏

هنر شعری و بلاغی: تلمیح

 

 نسیم عشق

به من نگر که رخی همچو کهربا دارم

دلی به سوی رخ یار دلربا دارم

‏ ‏

‏مَجْتَثِّ مُثَمَّن مَخْبون مَحْذوف‏

‏مَفاعِلُن / فَعِلاتُن / مَفاعِلُن / فَعِلُن‏

‎-UU / -U-U / - - UU / - U-U‎

‏غزل / 7 بیت / عراقی‏

‏از سروده های اخیر حضرت امام(س)‏**‎[36]‎

‏قافیه: کهربا، دلربا ... _ «الف»، حرف رویّ‏

‏ردیف: دارم‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، جناس مُطَرَّف، جناس زائد، تضادّ (مطابقه)‏

● نشان

فاطی، گل بوستان احمد باشد

فرزندِ دلارام محمّد باشد

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض اَبْتَر‏

‏مَفْعولُ / مَفاعلُن / مَفاعیلُن / فَعْ‏

‎- / - - -U / -U-U / U- -‎

‏رباعی / 2 بیت / عراقی‏

‏رجب 1408 / اسفند 1366‏

‏قافیه: احمد، محمّد ... _ «د»، حرف رویّ‏


کتابدیوان اشعارصفحه 435
‏ردیف: باشد‏

‏هنر شعری و بلاغی: جناس، تشبیه‏

● نقطۀ عطف

‏بیت ترجیع یا برگردان:‏

ای نقطۀ عطف رازِ هستی

برگیر ز دوست جامِ مستی

‏ ‏

‏هَزَج مُسَدَّس اَخْرَب مَقْبوض مَحْذوف (مقصور)‏*‎[37]‎

‏مَفْعولُ / مَفاعِلُن / فَعولُن (فَعولان یا مَفاعیل)‏

‎- -U) - -U / -U-U / U- -‎‏.)‏

‏ترجیع بند / 7 بند، 49 بیت (بند اوّل 6 بیت، بند سوّم 8 بیت و سایر بندها 7 بیت) / عراقی‏

‏جمادی الثّانی 1409 / بهمن 1367‏

‏قافیه برگردان: هستی، مستی‏

‏- «س»، حرف قید‏

‏- «ت»، حرف رویّ‏

‏- «ی»، حرف وصل‏

‏هنر شعری و بلاغی: اِعْنات (لُزوم مالایَلْزم)، ترصیع، مراعات نظیر، انواع جناس، تضادّ (مطابقه)، تلمیح، اغراق، مبالغه، تشبیه، استعاره‏

‏مطلع بند اوّل:‏

‏خُم را بگشا به روی مستان‏

‏بیزار شو از هواپرستان‏

‏قافیه: مستان، (هوا) پرستان ...‏

‏- «س»، حرف قید‏

‏- «ت»، حرف رویّ‏

‏- «الف»، حرف وصل‏

‏- «ن»، حرف خروج‏

‏ ‏

‏مطلع بند دوّم:‏

‏من شاهد شهر آشنایم‏

‏من شاهم و عاشق گدایم‏

‏قافیه: آشنایم، گدایم ...‏

‏- «الف»، حرف رویّ‏

‏- «ی»، حرف وصل‏

‏- «م»، حرف خروج‏

‏ ‏

‏مطلع بند سوم:‏

‏رازی است درون آستینم‏

‏رمزی است برون ز عقل و دینم‏

‏قافیه: آستینم، دینم ...‏

‏- «ی»، رِدْف اصلی‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏- «م»، حرف وصل‏

‏ ‏

‏مطلع بند چهارم:‏

‏برخاست ز عاشقی صفیری‏

‏می خواست ز دوست دستگیری‏


کتابدیوان اشعارصفحه 436
‏قافیه: صفیری، دستگیری ...‏

‏- «ی» اوّل، رِدْف اصلی‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏- «ی» دوّم، حرف وصل‏

‏ ‏

‏مطلع بند پنجم:‏

‏ای صوتِ رسای آسمانی‏

‏ای رمز ندای جاودانی‏

‏ ‏

‏قافیه: آسمانی، جاودانی ...‏

‏- «الف» دوّم، رِدْف اصلی‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏- «ی»، حرف وصل‏

‏ ‏

‏مطلع بند ششم:‏

‏ای دورنمای «پورآزر»‏

‏نادیده افول حق ز منظر‏

‏ ‏

‏قافیه: آزر، منظر ... _ «ر»،‏

‏حرف رویّ‏

‏ ‏

‏مطلع بند هفتم:‏

‏در حلقۀ سالکانِ درویش‏

‏رندان صبور دوراندیش‏

‏ ‏

‏قافیه: درویش، (دور) اندیش ...‏

‏- «ی»، رِدْف اصلی‏

- «س»، حرف رویّ

 

 نوش باد!

فروغ روی تو در جام میْ فتاد امشب

ز آفتاب شنیدیم «نوش باد» امشب

‏ ‏

‏مُجْتَثِّ مُثَمَّن مَخْبون مَحْذوف‏

‏مَفاعِلُن / فَعِلاتُن / مَفاعِلُن / فَعِلُن‏

‎-UU / -U-U / - - UU / - U-U‎

‏غزل کوتاه ناتمام / 2 بیت / عراقی‏

‏از اشعار دوران شباب حضرت امام(س)‏

‏قافیه: فتاد، باد ...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی‏

‏- «د»، حرف رویّ‏

‏ردیف: امشب‏

‏هنر شعری و بلاغی: حسن مطلع، اغراق، غلوّ‏

● نهانخانۀ اسرار

بر در میکده از روی نیاز آمده ام

پیش اصحاب طریقت به نماز آمده ام

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَحْذوف‏

‏فاعِلاتُن / فَعِلاتُن / فَعِلاتُن / فَعِلُن‏

‎-UU / - -UU / - - UU / - -U-‎

‏غزل / 6 بیت / عراقی‏

‏رجب 1405 / فروردین 1364‏

‏قافیه: نیاز، نماز ...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی‏

‏ ‏


کتابدیوان اشعارصفحه 437
- «ز»، حرف رویّ

‏ردیف: آمده ام‏

‏هنر شعری و بلاغی: حسن مطلع، مراعات نظیر‏

● نیمْ غمزه

پروانه وار بر در میخانه پر زدم 

در بسته بود، با دل دیوانه در زدم 

‏ ‏

‏مُضارع مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف مَحْذوف ‏

‏مَفعولُ/ فاعِلاتُ/ مَفاعیلُ/ فاعِلُن‏

‎-U-/U- - U/U-U-/U- - ‎

‏غزل /7 بیت/ عراقی‏

‏از سروده های حضرت امام(س) پس از پیروزی انقلاب اسلامی ‏

‏قافیه: پر، در ... - «ر»، حرف رویّ‏

‏ردیف: زدم‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، استعاره، تشبیه ‏

● وادیِ ایمَن

من در این بادیه صاحبْ نظری می جویم 

راهْ گم کرده ام  و راهبری می جویم 

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَحْذوف ‏

‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلُن‏

‎-UU/ - -UU/ - -UU/ - - U-‎

‏غزل /8 بیت/ عراقی‏

‏رجب 1405/ فروردین 1364‏

‏قافیه: نظری، راهبری ...‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏- «ی»، حرف وصل‏

‏ردیف: می جویم ‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، تلمیح، استعاره ‏

● واله 

گر بر سر کوی تو نباشم، چه کنم؟

گر والۀ روی تو نباشم، چه کنم؟

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض مَکْفوف مَجْبوب ‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُ/ فَعَل ‏

‎-U/U- - U/-U-U/U- - ‎

‏رباعی /2 بیت/ عراقی‏

‏جمادی الثّانی 1405/ اسفند 1363 ‏

‏قافیه: کوی، روی ...‏

‏- «و»، رِدْف اصلی‏

‏- «ی»، حرف رویّ‏

‏ردیف: تو نباشم چه کنم ‏

‏هنر شعری و بلاغی: جناس زائد، تجنیس‏

● هست و نیست 

عالم اندر ذکر تو در شور و غوغا هست و نیست 

باده از دست تو اندر جام صهبا هست و نیست 


کتابدیوان اشعارصفحه 438
‏رَمَل مُثَمَّن مَقْصور ‏

‏فاعَلاتُن/ فَاعِلاتُن/ فَاعِلاتُن/ فَاعِلاتْ‏

‎.-U-/ - -U-/ - -U-/ - - U-‎

‏غزل /6 بیت/ عراقی‏

‏رجب  1407/ اسفند 1365‏

‏قافیه: غوغا، صهبا ... - «الف»، حرف رویّ‏

‏ردیف: هست و نیست ‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، تشبیه، استعاره ‏

● هستی دوست

جز هستی دوست در جهان نتوان یافت 

در «نیست» نشانه ای ز جان نتوان یافت 

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض اَزَلّ‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعلُن/مَفاعیلُن/ فاعْ‏

‎-/---U/-U-U/U--‎‏.‏

‏رباعی / 2 بیت/ عراقی‏

‏شعبان 1404/ اردیبهشت 1363‏

‏قافیه: جهان، جان ...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏ردیف: نتوان یافت‏

‏هنر شعری و بلاغی:  تضادّ (مطابقه)، مراعات نظیر، تضمین، استعاره ‏

● هما

طاووس هما! سایه فکن بر سر من 

یاری کن و برگشای بال و پر من 

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف مَجْبوب ‏‏ مصراع های اوّل و چهارم  ‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعیلُ/مَفاعیلُ/ فَعَل‏

‎-U/U- - U/U- -U/U- - ‎

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض مَکْفوف مَجْبوب‏‎ ‎‏ مصراع دوّم ‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعلُن/ مَفاعیلُ/ فَعَل‏

‎-U/- - U/-U-U/U- - ‎

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف اَبْتَر‏‎ ‎‏ مصراع سوّم‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعیلُ/ مَفاعیلُن/ فعْ‏

‎-/- - - U/U- - U/U- - ‎

‏رباعی /2 بیت/ عراقی‏

‏جمادی الثّانی 1405/ اسفند 1363 ‏

‏قافیه: سر، پر  ... - «ر»، حرف رویّ‏

‏ردیف: من‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، استعاره، تنسیق الصّفات، مُوَشَّح مُشَوّش (فاطی)‏

● همّت پیر

رازی است مرا، رازگشایی خواهم 

دردی است به جانم و دوایی خواهم


کتابدیوان اشعارصفحه 439
‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف اَبْتَر‏*‎[38]‎‏ ‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُنْ/ مَفاعیلُن/ فعْ ‏

‎-/- - - U/U-U/U- - ‎

‏غزل /8 بیت/ عراقی‏

‏زمستان 1409/1367 ‏

‏قافیه: (راز) گشایی، دوایی ...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی‏

‏- «ی» اوّل، حرف رویّ‏

‏- «ی» دوّم، حرف وصل‏

‏ردیف: خواهم‏

‏هنر شعری و بلاغی: تلمیح، جناس زائد، تضادّ (مطابقه)‏

● همراز

آن شب که همه میکده ها باز شوند

یارانِ خرابات هم آواز شوند

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمّن اَخْرَب مَکْفوف اَهْتَم‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعیلُ/ مَفاعیلُ/ فعولْ‏

‎-U/U- - U/U- - U/U- - ‎‏.‏

‏رباعی/2 بیت/ عراقی‏

‏16 جمادی الثّانی 1405/ 18 اسفند 1363‏

‏قافیه: باز، (هم) آواز ...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی‏

‏- «ز»، حرف رویّ‏

‏ردیف: شوند‏

‏هنر شعری و بلاغی: جناس، تضادّ ‏

‏(مطابقه)، مُوَشّح مُشَوّش (فاطی)‏

● همه ذرّات...

همه ذرّات جهان، در پی او در طلبند

در غم دوری رویش همه در تاب و تبند

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَقْصور‏

‏فَعِلاتُن (فاعِلاتُن)/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/  فَعِلان‏

‎-UU/ - -UU/ - -UU/(- - U-) - - UU‎

‏مطلع غزلی مفقود/ عراقی ‏

‏شعبان 1406/ فروردین 1365‏

‏قافیه: طلبند، تبند‏

‏- «ب»، حرف رویّ‏

‏- «ن»، حرف وصل‏

‏- «د»، حرف خروج‏

‏هنر شعری و بلاغی: جناس زائد، مراعات نظیر‏

● هوای وصال 

در پیچ و تاب گیسوی دلبر ترانه است 

دل، بَرْدۀ فدایی هر شاخ شانه است

‏ ‏

‏مُضارع مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف مَقْصور‏

‏مَفعولُ/ فاعِلاتُ/ مَفاعیلُ/ فاعِلاتْ‏


کتابدیوان اشعارصفحه 440
‎-U-/U- - U/U-U-/U- - ‎‏.‏

‏غزل /7 بیت/ عراقی‏

‏جمادی الثّانی 1409/ بهمن 1367‏

‏قافیه: ترانه، شانه...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی‏

‏- «ن»، حرف رویّ‏

‏- «ه»، حرف وصل‏

‏ردیف: است‏

‏هنر شعری و بلاغی: تشبیه، مراعات نظیر، لَفّ و نَشر‏

● هیهات!

فاطی! تو و ره به کوی دلبر، هیهات!

نظّاره گریّ روی دلبر، هیهات!

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرب مَقْبوض اَزَلّ‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعلُن/ مَفاعیلُن/ فاعْ‏

‎-/- - - U/-U-U/UU- - ‎‏.‏

‏رباعی/2 بیت/ عراقی‏

‏شعبان 1404/ اردیبهشت 1363‏

‏ ‏

‏قافیه: کوی، روی ...‏

‏- «و»، رِدْف اصلی‏

‏- «ی»، حرف رویّ‏

‏ردیف: دلبر، هیهات‏

‏هنر شعری و بلاغی: تلمیح، غلوّ، مراعات نظیر‏

● یاد

از دست فراقت بَرِ کی داد برم 

فریادرس، از تو به که فریاد برم

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَکْفوف مَجْبوب ‏

‏مَفعولُ/ مَفاعیلُ/ مَفاعیلُ/ فَعَل‏

‎-U/U- - U/U- - U/U- - ‎

‏رباعی /2 بیت/ عراقی‏

‏جمادی الثّانی 1405/ اسفند 1363 ‏

‏قافیه: داد، فریاد...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی‏

‏- «د»، حرف رویّ‏

‏ردیف: برم‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، مبالغه، مُوَشَّح مُشَوَّش (فاطی)‏

● یاد تو

ای یاد تو مایۀ غم و شادی من

سروِ قدِ تو، نهال آزادی من

‏ ‏

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض مَکْفوف مَجْبوب ‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُ/ فَعَل‏

‎-U/U- - U/ - U- U/U- - ‎

‏رباعی /2 بیت/ عراقی‏

‏جمادی الثّانی 1405/ اسفند 1363 ‏

‏قافیه: شادی، آزادی...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی‏


کتابدیوان اشعارصفحه 441
‏- «د»، حرف رویّ‏

‏- «ی»، حرف وصل‏

‏ردیف: من‏

‏هنر شعری و بلاغی: تضادّ (مطابقه)، مراعات نظیر‏

● یاد دوست

یاد روزی که به عشق تو گرفتار شدم 

از سر خویش گذر کرده سوی یار شدم 

‏ ‏

‏رَمَل مُثَمَّن مَخْبون مَحْذوف ‏

‏فاعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلاتُن/ فَعِلُن‏

‎-UU/- - UU/- - UU/- - U- ‎

‏غزل /6 بیت/ عراقی‏

‏جمادی الثّانی و رجب 1409/ بهمن 1367‏

‏قافیه: گرفتار، یار...‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی‏

‏- «و»، حرف رویّ‏

‏ردیف: شدم‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، تضادّ (مطابقه)، تشبیه، مُوَشَّح مُرتَّب (فاطی طباطبایی)‏*‎[39]‎

● یاران، نظری!

یاران، نظری! که نیک اندیش شوم 

بیگانه ز قید هستی خویش شوم 

‏هَزَج مُثَمَّن اَخْرَب مَقْبوض مَکْفوف مَجْبوب ‏

‏مَفْعولُ/ مَفاعِلُن/ مَفاعیلُ/ فَعَل‏

‎-U/U- - U/-U- U/U- - ‎

‏رباعی /2 بیت/ عراقی‏

‏جمادی الثّانی 1405/ اسفند 1363 ‏

‏قافیه: (نیک) اندیش، خویش...‏

‏- «ی»، رِدْف اصلی‏

‏- «ش»، حرف رویّ‏

‏ردیف: شوم‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، تضادّ (مطابقه)‏

● قتیل دلبر

اسیر عشقم و این رُتبه پادشاه ندارد

قتیل دلبرم و همچو جاه شاه ندارد

‏ ‏

‏مُجتَثَّ مُثَمَّنِ مَقبوض مَخبُون ‏

‏مَفاعِلُن/ فَعِلاتُن/ مَفاعِلُن/ فَعِلاتُن‏

‎- - UU/-U-U/- - UU/-U-U ‎

‏غزل/ 4 بیت/ عراقی‏

‏جمادی الثّانی و رجب 1409/ بهمن 1367‏

‏قافیه: پادشاه، شاه، گناه‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی‏

‏- «ه»، حرف رویّ‏

‏ردیف: ندارد‏

‏هنر شعری و بلاغی: استعاره، مجاز، تشبیه، کنایه، مفاخرۀ عرفانی ‏


کتابدیوان اشعارصفحه 442
● بُت عشوه گر

رندانه گاه از سر کویت گذر کنم 

شاید به زیر چشم به رویت نظر کنم

‏ ‏

‏مُضارع مُثَمَّنِ اَخرَب مَکفوفِ مَحذوف ‏

‏مَفعولُ/ فاعِلاتُ/ مَفاعیلُ/ فاعِلُن‏

‎-U-/U- - U/U-U-/U- -  ‎

‏غزل/ 4 بیت / عراقی‏

‏قافیه: گذر، زر، عشوه گر‏

‏- «ر»، حرف رویّ‏

‏ردیف: کنم‏

‏هنر شعری و بلاغی: مراعات نظیر، طباق، حصر و قصر ‏

● جور

از جور رضا شاه کجا داد کنیم 

زین دیو، بَرِ که ناله بُنیاد کنیم

‏ ‏

‏مُضارع مُثَمَّنِ اَخرَب مَکفوف ‏

‏مَفعولُ/ مَفاعیلُ/ مَفاعیلُ/ فَعول‏

‎-U/U- - U/U- - U/U- - ‎

‏رباعی /2 بیت/ عراقی‏

‏ ‏

‏قافیه: داد، بنیاد، فریاد‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی‏

‏- «د»، حرف رویّ‏

‏ردیف: کنیم‏

‏هنر شعری و بلاغی: استعاره، جناس ‏

● رهن باده

بهار آمد و سجاده رهن باده کنیم 

به رغَم شیخ ریا این عمل اعاده کنیم 

‏ ‏

‏مُجتَثَّ مُثَمَّن مَقبوض مَخبون مَقصور‏*‎[40]‎

‏مَفاعِلُن/ فَعِلاتُن/ مَفاعِلُن/ فَعِلان‏

‎-UU/-U-U/- - UU/-U-U‎

‏بیتی از غزل ناتمام / عراقی‏

‏قافیه: باده، اعاده ‏

‏- «الف»، رِدْف اصلی‏

‏- «د»، حرف رویّ‏

‏ردیف: کنیم‏

‏هنر شعری و بلاغی: طباق، جناس، کنایه ‏

 

کتابدیوان اشعارصفحه 443

  • *  یک روز پس از عملیّات کربلای 5.
  • **  «فَعولْ» از مفاعیلن را شمس قیس «اهتم»  نامیده ولی خواجه نصیر در معیارالاشعار آن را  «محذوف مقصور» می داند و می نویسد: «بعضی  متأخّران این را ازلّ نام نهاده اند.» نظر به این که  «فاعْ» را از مفاعلین، «ازلّ» خوانده ایم، در این جا  به سیاق شمس قیس «اهتم» گفته آمد. در اغلب  رباعی ها، هر مصراع یکی از وزنهای 24 گانه را  دارد؛ خیّام یک رباعی دارد که هر مصراع آن بر  یک وزن است. برای آگاهی بیشتر  فرهنگ  دیوان امام، بخش «انواع شعر امام»، رباعی.
  • *  مسلّم است که این شعر در زمان حیات و زعامت  مرحوم آیت الله العظمی حاج شیخ عبدالکریم  حایری یزدی سروده شده است چرا که از بعضی ثقات نقل شده است که ایشان در جوابی مطایبه  آمیز به شعر امام(س) (برای رفتن میخانه استخاره  کنید) این مصراع حافظ را خوانده اند: «در کار  خیر، حاجت هیچ استخاره نیست»!
  • *  قطعاً پس از 1363 سروده اند.
  • *  یک روز پس از عملیّات کربلای 5.
  • *  «فَعْ» را در «مفاعیلن»، خواجه نصیر «مُخَنّق  مَجْبوب» می داند و شمس قیس، «ابتر». وجه  دوّم به لحاظ اختصار، اختیار شد.
  • **  قول خواجه نصیر در معیار انتخاب شد.
  • *  این قطعه را حضرت امام(س) مزیّن فرموده اند به نام فرزند و یادگارشان، احمد آقا، و عروسشان  سرکار خانم فاطمۀ طباطبائی و نوه هایشان، حسن  و یاسر و علی.
  • *  مسلماً پس از 1363 سروده شده است.
  • *  به مناسبت حلول ماه مبارک رمضان
  • *  قطعاً پس از 1363 سروده شده است.
  • *  مسلماً پس از 1363 سروده اند.
  • *   قطعاً پس از 1363 سروده شده است.
  • *   به طور مسلّم شعر فوق سرودۀ پس از 1363  است.
  • **  در دوران زعامت مرحوم آیت الله العظمی حاج شیخ  عبدالکریم حایری یزدی(ره) سروده شده است.
  • *  انتساب مسلّم این قصیده به حضرت امام(س)  برای ما تسجیل نشد امّا مجموعۀ قراین و  تحقیقات نشان می دهد که سرودۀ ایشان است.  این شعر قطعاً در اواسط دوران رضاخان سروده  شده؛ چرا که در این قصیده به فضایح و فجایع  اعمال او اشارت رفته است. منظور از «انگلیسی»  در بیت 35 قصیده، رضاخان است.
  • **  احتمالاً در بدو ورود به قم سروده اند.
  • *  مسلماً پس از 1363 سروده اند.
  • *  مسلماً پس از 1363 سروده شده است.
  • *  مسلماً پس از 1363 سروده شده است.
  • **  احتمالاً پس از 1363 سروده اند.
  • *  قطعاً، پس از 1363 سروده شده است.
  • *  تحقیقاً پس از 1363 سروده شده است.
  • *  مسلّماً پس از 1363 سروده اند.
  • *  در «حاصل»، الف تأسیس و حرف دخیل (ص) نیز  وجود دارد.
  • *  مسلّماً پس از 1363 سروده شده است.
  • *  مسلّماً پس از 1363 سروده اند.
  • *  در عصر زعامت مرحوم آیت الله حاج شیخ  عبدالکریم حایری یزدی(ره) سروده شده است.
  • *  امام(س) در این شعر به فاجعۀ خونین مکّه نظر  داشته اند.
  • *  مسلّماً پس از 1363 سروده شده است.
  • *  این شعر، به دوران زعامت مرحوم آیت الله العظمی حاج شیخ عبدالکریم حایری یزدی(ره) سروده شده است.
  • *  به شناسنامۀ مسلک نیستی نگاه کنید.
  • **  یکی از اوزان رباعی؛ بین قدما مرسوم بوده که در وزن رباعی، غزل بسرایند. برای آگاهی بیشتر ← فرهنگ دیوان امام، بخش انواع شعر امام، غزل.
  • *  یک روز پس از عملیّات کربلای 5.
  • *  مسلّماً پس از 1363 سروده شده است.
  • **  مسلّماً پس از 1363 سروده اند.
  • *  رکن آخر در برخی از بندها، محذوف و در برخی مقصور آمده
  • *  به شناسنامۀ مسلک نیستی نگاه کنید.
  • *  ترتیب حروف توشیح، از پایین به بالاست.
  • *  در مصرع اول تحریک ساکن (بهارِ) با استفاده از  خیارات شاعری است.