توضیحات کارشناس:
وضو و طهارت حاصل از آن، بعد از تحقق جز با پیش آمدن امور مشخص از بین نمیرود. به کارهایی که موجب بطلان وضو میشود نواقض وضو گفته میشود، که همه آنها در باب طهارت فقه احصاء و بیان میگردد.
از چیزهایی که مبطل وضو بودن آن در بین مذاهب اسلامی محل بحث میباشد همین موردی است که در سؤال آمده است؛ مسأله خروج خون از بدن. این موضوع و اختلاف نظر پیرامون آن، اختصاص به خروج خون (غیر دماء ثلاثه) از مخارج طبیعی بدن ندارد.
در نظر باید داشت که مسأله خارج شدن خون از بدن بعد از وضو، متمایز از مسأله لزوم پاک بودن اعضای وضو به هنگام وضو گرفتن است.
از بین مذاهب اهل سنت، تنها حنبلیه و حنفیه چنین چیزی را مطرح کرده و هر کدام به گونهای به آن عقیده دارند؛ به باور حنبلیه خروج خون از غیر مخرج بول و ادرار اگر زیاد باشد ناقض وضو است. و حنفیه آن را در صورتی که از محل تجاوز کند ناقض وضو میداند.
این در حالی است که در بین فقهای شیعه گرچه قول به استحباب وضو به واسطه خون حاصل از تخلیل (خلال کردن) وجود دارد لیکن بیرون آمدن خون از هر قسمت بدن، کم باشد یا زیاد، از محل تجاوز کرده باشد یا نه، موجب نقض وضو شناخته نمیشود. کما این که شافعیه و مالکیه نیز همانند امامیه آن را ناقض وضو ندانستهاند. (جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام (نجفی)؛ ج 1، فیما یستحب الوضوء منه، التاسع؛ و الخلاف (شیخ طوسی)؛ ج1، مسأله 61)
فقهای شیعه ضمن اینکه در کتابهای فتوایی خویش، خروج خون از بدن را در عداد نواقض وضو ذکر ننمودهاند؛ علاوه بر آن، بر ناقض نبودن آن به صراحت نیز فتوا دادهاند.
صاحب عروه مینویسد:
«مسألة 3: القیح الخارج من مخرج البول أو الغائط لیس بناقض، و کذا الدم الخارج منهما، إلّا إذا علم أنّ بوله أو غائطه صار دماً ...»
(العروة الوثقی مع تعالیق الإمام الخمینی؛ ص: 93)
وقتی خروج خون از مخرج بول و غائط مبطل وضو نبود، پس خروج آن از دیگر قسمتهای بدن، به طریق اولی باطل کننده آن نمیباشد.
فتوای امام خمینی (س) نیز در این باره، ضمن آنکه از عدم حاشیه بر مسأله مذکور در عروه؛ و عدم ذکر آن در شمار نواقض و موجبات وضو در تحریر و دیگر کتابهای فتوایی معلوم و آشکار میباشد، در پاسخ به استفتاء ذیل نیز به صراحت چنین آمده است:
س 72- آیا وقتی که وضو گرفتهایم، از بینی یا دهانمان خون بیاید، وضو باطل میشود؟
ج- باطل نمیشود.
(استفتاءات امام خمینی؛ ج1، ص: 45)
1392/10/09