توضیحات کارشناس:

از احکام و شرایط اعتکاف آن است که ماندن شخص معتکف در مسجد استمرار داشته باشد.

براین اساس است که بنا بر فتوای امام خمینی(س)، از روی عمد و با اختیار بیرون رفتن از مسجد برای اعتکاف کننده جز در مواردی که عقلا یا شرعا و یا عرفا ضرورت دارد، جایز نمی‌باشد و موجب بطلان اعتکاف می‌باشد اگر چه از روی جهل به حکم باشد.

البته با بیرون رفتن از روى فراموشى یا اکراه اعتکاف باطل نمى‌شود.

و بیرون رفتن از مسجد در مواردی که به حکم عقل یا شرع و یا به حسب متعارف ضرورت دارد، برای معتکف جایز است، مانند خارج شدن برای قضاى حاجت و یا براى غسل جنابت و مانند این‌ها.

موارد ذیل و  اموری مانند آن‌ها نیز از ضروریاتی است که بیرون رفتن از مسجد را مباح مى‌کند اگر چه هیچ‌ کدام از آن‌ها بر او معین نباشد:

1- اقامۀ شهادت

2- عیادت مریض، در صورتی که ارتباطش با مریض به حدّى باشد که عرفا عیادت وی جزء امورى به شمار آید که عرفا ناچار از آن است.

3- تشییع جنازه

4- بدرقه و استقبال مسافر

ملاک کلّى در جواز خروج معتکف از مسجد آن است که:

هر کار واجب یا راجح و مستحبی که بیرون رفتن از مسجد برای خاطر آن عقلا یا شرعا و یا عرفا لازم باشد، چه مربوط به امور دنیا باشد و چه آخرت، ترک آن زیان و ضرری به دنبال داشته باشد و یا نداشته باشد.

البته احتیاط آن است که مراعات کرده و نزدیکترین راه را انتخاب کند و به مقدار ضرورت و نیاز اکتفا نماید.

بر معتکف واجب است وقتی از مسجد بیرون رفت، در صورت امکان در سایه ننشیند.

و احتیاط مستحب آن است که اصلا جایی ننشیند مگر از روی ضرورت و ناچاری.

احتیاط مستحب است که در سایه راه نرود، اگر چه بنابر اقوا جایز است.

حضور در نماز جماعت جز در مکّه معظّمه محلّ اشکال است.

اگر بیرون بودن از مسجد در مواردى که ناچار است به قدرى طول بکشد که صورت اعتکاف محو شود‌، اعتکاف باطل مى‌شود.

(برای مطاله بیشتر رجوع شود به تحریرالوسیله، جلد1، کتاب الصوم، خاتمة فی الاعتکاف)

23/2/1392