عمره مفرده بر کسانی که در مکه یا نزدیک آن هستند یک بار در عمر واجب است

عمره مفرده یکی از اقسام عمره و قسیم آن عمره تمتع است که با حج تمتع در یک سال انجام می شود. عُمره مانند حج به واجب اصلی و عرضی؛ و مستحبی تقسیم می‌شود، و به اصل شرع مقدس اسلام با شرایطی که در حج معتبر می‌باشد در طول عمر بر هر مکلفی، یک مرتبه واجب است. و وجوب آن مانند حج، فوری است.

در وجوب عمره، استطاعت برای حج معتبر نیست و اگر کسی برای عمره مستطیع باشد، بر او واجب است، هر چند که استطاعت حج را نداشته باشد، همچنان که عکس آن هم صادق است؛ یعنی اگر شخصی فقط استطاعت برای حج داشته باشد و برای عمره مستطیع نباشد، واجب است که حج را به جا آورد.

این برای کسانی است که در مکه یا قریب به آن هستند و وظیفۀ آن‌ها حج قران و افراد (حج و عمرۀ مفرده) می‌باشد. و استطاعت برای یکی از آن دو عمل برای آن‌ها قابل تصور است.

عمره مفرده بر کسانی که از مکه دور هستند مستحب است نه واجب

اما برای کسانی که از مکه دور هستند و وظیفه آن‌ها حج تمتع است، مثل ایرانیان، چنین نیست. و برای آنان عمره تمتع، کفایت از عمره مفرده می‌کند، و این که آیا عمره مفرده بر این‌ها در صورتی که استطاعتش را داشته باشند، ولی مستطیع برای حج نباشند، واجب می‌شود یا نه؟ مشهور بین فقها آن است که واجب نیست؛ و همین اقوی است.

بنابر این عمره مفرده بر اجیری که از عمل نیابت حج فارغ شده اگر چه در مکه است و استطاعت آن را دارد، واجب نمی‌شود. و نیز بر کسی که متمکن از عمره مفرده می‌باشد ولی به خاطر مانعی برای حج تمکن ندارد، عمره مفرده واجب نمی‌باشد لیکن احتیاط مستحب بر چنین کسی آن است که عمره مفرده را بجا آورد. (رجوع شود به تحریرالوسیله، ج 1، کتاب الحج، القول فی اقسام العمرة، مسأله 1 و 2) 

 اعمال هفت گانه عمره مفرده و ترتیب آن

مناسک عمره مفرده هفت عمل واجب است که همگی عبادت است و به ترتیب و با قصد قربت انجام می‌شود. هر یک از اعمال عمره واجبات و شرایطی دارد که جزئیات آن در کتب تحریرالوسیله و مناسک حج و عمره امام خمینی ره بیان شده است و پرداختن به آن‌ها خارج از حیطه و حوصله مقام اختصار می‌باشد؛ لیکن کلیات آن چنان است که در پی می‌آید.

نخست: در یکی از میقات‌ها و به نیت عمره مفرده احرام باید بست و بعد از آن راه مکه مکرمه را در پیش گرفته و به سوی آن رهسپار شد. بر کسی که مُحرم شده است به احرام عمرۀ مفرده، حرام می‌شود جمیع چیزهایی که در احرام تمتع آمده است و به آن‌ها محرمات احرام گفته می‌شود.

واجب دوم و سوم: طواف عمره و زیارت و نماز آن است. که با طهارت از حدث و خبث باید انجام شود.

معتمر بعد از ورود به مکه معظمه، در حالی که جان خویش به لباس مهمانی جان جانان آراسته است، قدم در مسجدالحرام می‌گذارد که قرآن کریم فرمان حق تعالی به خلیل الرحمن برای تطهیر آن برای طواف کنندگان را چنین حکایت می‌نماید: وَ إِذْ بَوَّأْنَا لِإِبْرَاهِیمَ مَکَانَ الْبَیْتِ أَنْ لاَ تُشْرِکْ بِی شَیْئاً وَ طَهِّرْ بَیْتِیَ لِلطَّائِفِینَ وَ الْقَائِمِینَ وَ الرُّکَّعِ السُّجُودِ ﴿حج، آیه 26﴾

چهارم: هفت مرتبه سعی بین صفا و مروه واجب بعدی است که قرآن مجید آن را از شعائر الهی معرفی کرده و در آیه: 158 سوره بقره در باره آن چنین گفته است: إِنَّ الصَّفَا وَ الْمَرْوَةَ مِنْ شَعَائِرِ اللَّهِ فَمَنْ حَجَّ الْبَیْتَ أَوِ اعْتَمَرَ فَلاَ جُنَاحَ عَلَیْهِ أَنْ یَطَّوَّفَ بِهِمَا وَ مَنْ تَطَوَّعَ خَیْراً فَإِنَّ اللَّهَ شَاکِرٌ

پنچم: آن‌گاه که سعی به پایان می‌رسد، به قصد انجام فرمان خداوند بزرگ، مردان باید حلق یا تقصیر نمایند و زنان تقصیر؛ حلق تراشیدن موی سر را گویند، و تقصیر آن است که مقداری از ناخن یا موی سر یا شارب یا محاسن چیده می‌شود. البته بهتر و احوط آن است که به گرفتن ناخن اکتفا نشود، و تراشیدن سر کفایت نمی‌کند چه رسد به تراشیدن محاسن.

بعد از آن‌که معتمر حلق یا تقصیر کرد همه چیزهایی که به واسطه احرام حرام شده بود از این حیث بر او حلال می‌شود مگر زن‌‌ها.

ششم و هفتم: بعد از حلق یا تقصیر، طواف نساء و نماز آن به جا آورده می‌شود، که کیفیت و شرایط آن همانند طواف زیارت و نماز آن است. طواف نساء و نماز آن مختص مردها نیست بلکه بر زن‌ها و طفل ممیز و خنثی و خصی نیز نیز واجب است.

این آخرین عمل واجب عمره  است که بعد از به جا آورد آن، زن هم حلال می‌شود. بدین ترتیب مناسک عمره به پایان رسیده و زائر به طور کل از احرام خارج می‌شود. و هر آن‌چه که به واسطه احرام عمره مفرده حرام شده بود از این حیث حلال می‌گردد. 

1392/10/20